Қолма - қол ақшаны инкассациялау
НАРХОЗ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Банк операциялары
пәні бойынша
Банктердің банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды сақтау жөніндегі қызметі.
тақырыбы бойынша
Орындаған
Нурсадикова.Н.А
студент
мамандық
Банк және сақтандыру ісі
курс
3
топ
332
Тексерген
Зулпухар.А.М.
оқытушы
Баға
АЛМАТЫ, 2023
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3
1.Қаражаттарды жеткізу және жинау операцияларының теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4
1.1 Қолма-қол ақшамен жұмысты ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.2 Қолма-қол ақшаны инкассациялау ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
5
1.3 Инкассация бөлімінде құндылықтарды, монеталарды,банкноталарды сақтау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7
2. ВТБ-24 банкіндегі клиенттердің қолма-қол ақшаларын және құндылықтарын инкассацияға алу тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.1 ВТБ-24 банкінің экономикалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.2 Қолма-қол ақшаны және құндылықтарды инкассациялау бойынша операциялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
3. Жеке күзет бөлімшелерімен банкнотараларды,монеталарды және құндылықтарды жеткізу кезінде қаражаттың сақталуын қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
20
3.1 Инкассация бөлімшелерімен оларды жеткізу кезінде ақша қаражаттарының сақталуын қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
26
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
27
КІРІСПЕ
Қазіргі жағдайда қолма-қол ақша экономикалық қызметтің ажырамас атрибуты болып табылады. Сондықтан материалдық құндылықтарды жеткізуге және қызмет көрсетуге байланысты барлық операциялар ақшалай есеп айырысуда аяқталады. Есеп айырысулардың негізгі мақсаты - ақша ағынына (төлем ағынына) қызмет көрсету.
Экономиканың банк секторының өсуі сөзсіз қолма-қол ақша айналымының өсуіне әкеп соғады. Бұл ретте инкассация қызметін ұйымдастыруды жетілдіру бағытында атқарылатын жұмыстар көп.
Қолма-қол ақшаны және клиент құндылықтарын инкассациялау - кассалық қызмет көрсету операцияларының бірі, ол инкассаторлардың банк мекемесінің кассасына және қарама-қарсы бағытта клиенттердің валюталық құндылықтарын инкассациялау және жеткізу болып табылады. Іздеуді қажет ететін көптеген қиындықтар бар.
Қазіргі заманғы нарық құндылықтарды инкассациялау және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, оның ішінде қажетті технологиялар мен осы саладағы озық әзірлемелерді енгізу арқылы жоғары талаптарды қояды. Бағалы жүктерді тасымалдауда туындайтын проблемалар инкассация қызметінің одан әрі дамуына ықпал етеді, бұл осы зерттеудің өзектілігін анықтайды.
Ақша қаражаттарының сенімді сақталуы және сақталуы банктік клиенттерге қызмет көрсетудің негізгі құрамдастарының бірі болып табылады. Клиенттің кассалық қызмет көрсету үшін коммерциялық банкті таңдауы коммерциялық банкті жоғары сапалы есеп айырысу қызметтерін көрсетуге міндеттейді, ол уақтылы, үнемді және сенімді түрде орындалуы керек. Кассалық қызмет көрсету бойынша банкпен байланыстар тұрақты болғандықтан, банк жұмысының сапасына байланысты клиенттер банкпен одан әрі ынтымақтастықтың орындылығы туралы, банк кассалық қызмет көрсетуге белгіленген тарифтердің жарамдылық дәрежесі туралы шешім қабылдайды. Кассалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру кез келген банктің визит картасы болып табылады.
Сондықтан бүгінгі күні бұл жұмыстың тақырыбы Қолма-қол ақша мен клиент құндылықтарын инкассациялау ерекше өзекті болып табылады.
Бұл жұмыстың мақсаты - қолма-қол ақшаны инкассациялау және тұтынушы құндылықтарын зерттеу және оны жетілдіру.
Осы мақсатқа жету үшін қажетті міндеттер:
Коммерциялық банк клиенттерінің қолма-қол ақшасын және құндылықтарын инкассациялаудың теориялық негіздерін оқу;
ВТБ-24 банкінде қолма-қол ақша мен клиенттердің құндылықтарын инкассациялауды ұйымдастыру ерекшеліктерін қарастыру;
Қолма-қол ақшаны инкассациялау тәртібін жетілдіру бағыттарын әзірлеу
1.Қаражаттарды жеткізу және жинау операцияларының теориялық негіздері
Қолма-қол ақшамен жұмысты ұйымдастыру
Қолма-қол ақшасыз айналыс ақша айналымының бір бөлігі болып табылады әрі қолма-қол ақшаны пайдаланбай, яғни есеп айырысудың бірінен екіншісіне ақша аудару немесе борыштарды өзара есепке алу жолымен жүзеге асырылатын төлемдердің жиынтығын білдіреді.
Қолма-қол ақшасыз айналым екі түрге бөлінеді: тауарлық айналым және тауарға қатыссыз айналым. Негізгі артықшылықты айналымға тауарлық айналым жатады, ол қоғамдық жиынтық өнімнің өндірілуі мен сатылу процесін тікелей бейнелейді.
Айналымның тауарлық қолма-қол ақшасыз айналыс құрамына тауарлар мен көрсетілген қызметтер үшін халықтың, кәсіпорындардың, ұйымдардың және мекемелердің қолма-қол ақшасыз аударымдар жолымен жүзеге асырылатын төлемдері кіреді.
Тауарға қатыссыз қолма-қол ақшасыз айналымда кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, сондай-ақ халықтың ұлттық табысты қалыптастыру, бөлу және қайта бөлу, амортизациялық аударымды қайта бөлу процесіндегі төлемдері, айналымдағы қаражат пен пайда, банктің кредиттеуі, сақтандыру және басқа да тауарға қатысы жоқ төлемдер көрініс табады.
Тауарға қатысы жоқ қолма-қол ақшасыз төлемдерге жататындар: еңбекақыдан ұсталатын салық төлемі; тұрғын ұй, коммуналдық, тұрмыстық, пошталық және т.б. қызмет төлемдері; кредитті өтеудің төлемі және қолма-қол ақшасыз есеп айрысу арқылы жүзеге асырылатын басқа да төлемдер.
Ақша айналысын оңтайлы ұйымдастырып, оны нығайту үшін және ақша айналымын жылдамдату үшін әрі көлік (тасымалдау) шығындарын азайту үшін қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың салаларын одан ары ұлғайтып, жетілдіруіміз қажет. Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу жолымен кәсіпорындар мен ұйымдар арасында, олар мен олардан саты бойынша жоғары тұрған ұйымдардың арасында, олар мен мемлекеттің және қаржы-кредит мекемелерінің арасында есеп айырысулар жүзеге асырылады. Бүгінгі таңда халықпен есеп айырысуда қолма-қол ақшаның қолданылу салалары кеміп келеді. Еңбекақы беру, коммуналдық, пошталық төлемдер және басқа да шығындардың көп бөлігі қалаларда банктердегі салым ақшадан пошта бөлімдерінен, пластикалық карточкалармен аудару арқылы қолма-қол ақшасыз жүзеге асырылады, сондай-ақ сатып алынған тауарлардың төлемдері дүкендерде чектер мен пластикалық карточкалар арқылы төленеді. Осы шаралардың барлығы қолма-қол ақшаның пайдаланылатын салаларын кемітуге, қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың үлесін арттыруға мүмкіндік береді.
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың артықшылықтары мынада:
ол банк жүйелерінің кредиттік ресурстарын арттыруға, кредит қатынасын дамытуға мүмкіндік береді;
ол айналымға аса қажетті қолма-қол ақша сомасының тұтынылуын кемітеді;
ол трансакциялық шығындардың (банкноттар мен тиындарды басып шығару, сақтау, тасымалдау, санау түріндегі айналыс шығындары) кемуіне мүмкіндік тудырады;
ол банктердің дәлдікті қажет ететін жұмысында есеп айырысуларды және қаражат айналымын шапшаңдатады;
қолма-қол ақшасыз есеп айырысу процесінде шаруашылық органдардың төлем қабілеті артады әрі келісімшарт міндеттемелерін орындауға мүмкіндік алады. Нәтижесінде олардың қаржылық жағдайлары тұрақталып, жұмыстарының тиімділігі мен пайдалылығы жоғарлайды.
Мынаны айта кету керек, қолма-қол ақшасыз айналыстың аталған барлық артықшылықтары есеп айырысулар үнемі жүзеге асырылғанда ғана нақты шындыққа айналады. Есеп айырысулар үнемі жүзеге асуы үшін қолма-қол ақшасыз айналымды ұйымдастыруда белгілі бір принциптері сақталуы керек.
Оған мыналарды жатқызуға болады:
Төлеушілердің банктерді және қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың түрлерін таңдаудағы еркіндік принципі. Бұл принцип болашақ клиентке қызмет көрсету мәдениеті жоғары әрі есеп айырысу операцияларын жылдам және дәл орындай алатын банктерді таңдауға, сондай-ақ келісімшарттағы шарттардың орындалуын қамтамасыз ететін қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың мақсатқа лайықты түрлерін таңдауға мүмкіндік береді.
Төлеушінің төлем келісімін міндетті түрде беру принципі, яғни төлеушінің төлеуге келісім бергені немесе бермегені туралы ақпарат міндетті түрде болуы керек. Мұның мағынасы мынадай; шот иесінің шоттағы қаражатын банк төлемдердің белгіленген кезегіне қарай әрі шотта қалған қаражаттың мөлшерінде төлем жасайды. Соңғысы (шот иесінің шоттағы қаражатының шегінде төлемнің жүзеге асырылуы) төлемнің қамтамасыз етілу принципін немесе төлеушінің өтімділік принципін білдіреді.
Төлемнің мерзімділік принципі. Бұл принциптің экономикалық мағынасы мынадай: ақшалай қаражатты алушы қаражаттың келісімшартта көрсетілген мерзімде өзінің шотына аударылуына мүдделі. Төлемді уақтылы алудың маңызы өте зор.
-- Барлық есеп айырысуға қатысушылардың келісімшарт қатынастарының сақталуына мүліктік жауапкершілік пен есеп айырысудың үздіксіз жүруіне бақылауды жүзеге асыру принципі.
Қолма-қол ақшаны инкассациялау
Қолма-қол ақшаны тасымалдауды, қолма-қол ақшаны инкассациялауды инкассаторлық қызметкерлер жүзеге асырады, олардың санын жұмыс көлеміне және көрсетілген операцияларды орындаудың күрделілігіне қарай инкассация басшысы айқындайды.
Қолма-қол ақшаны тасымалдауды бір немесе бірнеше касса қызметкерлері аталған қызметкерлердің қауіпсіздігін және тасымалданатын қолма-қол ақшаның сақталуын қамтамасыз ететін адамдардың сүйемелдеуімен жүзеге асыра алады.
Қолма-қол ақшаны тасымалдау, қолма-қол ақшаны инкассациялау үшін несиелік ұйымдар, ҚР заңнамасының белгіленген талаптарына сәйкес броньды қорғаныспен жабдықталған техникалық жарамды автокөлікті, сондай-ақ инкассаторлық, кассалық жұмысшылардың, автокөлік жүргізушілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және тасымалданатын құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті радиобайланыс құралдарын, келіссөздер құрылғыларын және басқа құралдарды пайдаланады.
Клиенттермен жұмыс істеу үшін инкассация бөлімшесінде кредиттік ұйымның инкассаторлары қызмет көрсететін ұйымдардың, кәсіпорындардың, мекемелердің тізімі жүргізіледі.
Ұйымдар инкассация бөлімшесіне сөмкелер пломбаланатын Пломбир бедерлерінің үлгілерін ұсынады. Пломбаның бедерінде ұйымның нөмірі мен қысқартылған атауы немесе оның фирмалық белгісі болады. Пломбир бедерлері үлгілерінің барлық даналарын клиент пломбасынан төмен жіпке кредиттік ұйымның пломбасын салу жолымен инкассация бөлімшесі басшысының пломбирі куәландырады.
Пломбаның куәландырылған үлгісінің бір данасы ұйымға құндылықтары бар сөмкелерді алған кезде инкассаторларға ұсыну үшін, екінші данасы - инкассаторлардан ақша қабылдау кезінде бақылауды жүзеге асыру үшін кредиттік ұйымның кассалық бөлімшесіне беріледі.
Теңгелік қолма-қол ақшаны инкассациялау үшін әр ұйымға ай сайын тізімде көрсетілген нөмірмен келу карточкасы жазылады. Қолма-қол шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын инкассациялау үшін "валюталық"деген жазуы бар келу карточкасы пайдаланылады. "Сөмкеге салынған ақша (құндылықтар) сомасы" Сөмкені қалыптастыру күніндегі Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің бағамы бойынша анықталған сөмкеге салынған қолма-қол шетел валютасының теңге баламасының жалпы сомасын көрсетеді.
Шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын инкассациялау үшін пайдаланылатын сөмкелерде "Валюта" деген жазу немесе басқа да айырым белгілері мен нышандары болады.
Инкассация бөлімшесінің басшысы ұйымға инкассаторлардың келу маршруттары мен кестелерін жасайды. Келу уақыты мен қызмет көрсету кезеңділігін кредиттік ұйым клиентпен келісім бойынша белгілейді.
Инкассация бөлімшесінің басшысы инкассаторларға берілген Сөмкелер мен келу карточкалары туралы анықтаманы толтырады және оны кредиттік ұйымның кассалық бөлімшесіне береді.
Ұйымның кассирі инкассатор теңгелік қолма-қол ақшамен тапсырған әрбір сөмкеге жолдама ведомосін жазады.
Шетел валютасы бар сөмкеге және шетел валютасындағы төлем құжаттарына жолдама ведомосы ресімделеді.
Өткізгіш ведомостың бірінші данасы сөмкеге салынады; екінші данасы-сөмкеге жүкқұжат-сөмкені алған кезде инкассаторға беріледі; үшінші данасы - өткізгіш ведомостың көшірмесі - клиентте қалады.
Инкассатор-жинаушы қаптаманың бүтіндігін, пломбалардың бүтін және анық бедерлерінің болуын, олардың қолда бар үлгіге сәйкестігін тексере отырып, құндылықтары бар сөмкені қабылдайды, өткізгіш ведомостың дұрыс толтырылуын тексереді және толтыру үшін сөмкені және келу карточкасын ұйым кассиріне береді. Содан кейін инкассатор кассирдің келу карточкасында көрсетілген соманың, жүкқұжаттағы және ілеспе ведомостың көшірмесіндегі сомалардың, сандармен және жазумен сомалардың, келу карточкасында және ілеспе құжаттарда көрсетілген сөмкенің нөмірінің, қабылданатын сөмкенің нөміріне сәйкестігін тексереді, содан кейін ілеспе ведомостың көшірмесіне қол қояды, мөрді және сөмкені қабылдау күнін қояды.
Инкассация бөлімінде құндылықтарды,монеталарды,банкнотал арды сақтау
Кредиттік ұйымның операциядан кейінгі уақытында, демалыс күндерінде, жұмыс емес мереке күндерінде жүзеге асырылған операцияларға ресімделген кассалық құжаттар тиісінше демалыс күнінен, жұмыс істемейтін мереке күнінен кейінгі келесі немесе бірінші жұмыс күнінде касса меңгерушісіне беріледі.
Кредиттік ұйым айқындаған тәртіппен АӘД операциялары бойынша кассалық құжаттар кредиттік ұйымға беріледі немесе АӘД -да сақталады.
Кассалық құжаттармен істі (тігуді) қалыптастыруды әр күн үшін касса меңгерушісі, касса қызметкері жүргізеді.
Несиелік ұйымның қолма-қол ақшасы, АӘД бір немесе бірнеше құндылықтар қоймасында сақталады.
Бірнеше құндылықтар қоймасы болған кезде құндылықтардың сақталуына жауапты лауазымды адамдар әрбір құндылықтар қоймасы бойынша кредиттік ұйымның өкімдік құжатымен айқындалуы мүмкін.
Құндылықтар қоймасының, АӘД сейфінің кілттері құндылықтардың сақталуына жауапты лауазымды тұлғаларда, АӘД кассалық қызметкерінде болады.
Құндылықтар қоймасы, АӘД сейфінде кредиттік ұйымның, АӘД (айырбастау пунктін қоспағанда) немесе басқа кредиттік ұйымда, оның АӘД (айырбастау пунктін қоспағанда) құндылықтар қоймасында сақталатын кілттердің телнұсқалары болуы тиіс. Құндылықтар қоймасынан, сейф сейфінен кілттердің телнұсқаларын сақтауға тапсыру және сақтау орнынан алу тәртібін кредиттік ұйым олардың сақталуын қамтамасыз ету қажеттілігін ескере отырып айқындайды. Құндылықтар қоймасынан кілттердің телнұсқаларын, басқа кредиттік ұйымда АӘД сейфін сақтаған жағдайда, құндылықтар қоймасынан, АӘД сейфінен кілттердің телнұсқаларын сақтауға тапсыру және сақтау орнынан алып қою тәртібі оларды сақтауды жүзеге асыратын кредиттік ұйыммен келісіледі.
Кредиттік ұйымда ақшаны және басқа да құндылықтарды сақтау жөніндегі кредиттік ұйым басшысының жазбаша өкімі бойынша кешкі касса болмаған кезде инкассаторлардың жауапкершілігімен жүзеге асырылуы мүмкін.
Инкассация бөлімшесінің басшысы (кезекші инкассатор) инкассаторлар бригадасының жұмысы басталар алдында келу карточкаларын, мөрлерді, кілттерді және сенімхаттарды беруді және қабылдауды есепке алу журналына қол қойғызып, бригаданың аға және инкассатор - жинаушыға сейф кілттерін береді.
Қолма-қол ақша және басқа да құндылықтар салынған сөмкелерді инкассаторлар ілеспе құжаттармен, мөрмен және сенімхатпен бірге сейфке салады. Сейфті инкассаторлар бригадасының аға қызметкері және инкассатор - жинаушы кілттерге жабады және күзетуге арналған шартта немесе кредиттік ұйым басшысының бұйрығымен белгіленген тәртіппен күзетпен және ұйыммен қабылдауды бақылау журналында қолхатпен, күзетпен қабылдауды және құндылықтар қоймасын күзетуден тапсыруды бақылау журналында қолхатпен күзетке тапсырады. Аталған журнал инкассаторлар бригадасының аға қызметкерінде сақталады.
Сейфке қолма-қол ақшамен және басқа да құндылықтармен салынған әрбір сөмкенің алдында инкассаторлар сөмкелердің нақты санын ілеспе құжаттардың деректерімен салыстырады.
Инкассаторлар сейфтерді жабуды және оларды әрбір кіруден (маршруттан) сөмкелерді жеткізгеннен кейін күзетке тапсыруды жүргізеді.
Сөмкелерді сейфтерге салу, кейіннен сөмкелерді салу үшін сейфтерді ашу, кредиттік ұйымның кассалық бөлімшесіне тапсыру үшін сөмкелерді алып қою бригаданың барлық мүшелерінің қатысуымен жүзеге асырылады, бұл туралы инкассаторлар мен күзет өкілінің қолдары қойылған құндылықтар қоймасын күзетуден күзетуге қабылдаудың және тапсырудың бақылау журналына жазу жүргізіледі.
Әр түрлі инкассатор бригадалары жеткізген құнды сөмкелер бөлек сейфтерде сақталады. Келесі жұмыс күні таңертең инкассаторлардан қолма-қол ақшамен және басқа құндылықтармен сөмкелерді қабылдау.
Қолма-қол ақшаны транзитпен салыстыру кестесі.
1-кесте.
Аспекті
Анықтама
Артықшылықтары
Тәуекелдер мен шектеулер
Жиын
Клиенттерден банкке немесе басқа қаржы институтына қаражат жинау және жеткізу процесі.
Қауіпсіздік-ақшаны кәсіби күзетшілер жеткізеді, бұл ұрлық немесе тонау қаупін төмендетеді.
Уақытты үнемдеңіздер- клиенттер банкке бармай-ақ өздерінің негізгі бизнесіне назар аудара алады.
Ыңғайлылық-қолма-қол ақша жинауды клиент үшін ыңғайлы кесте бойынша жоспарлауға болады
Тасымалдау кезінде ақшаны немесе құндылықтарды жоғалту тәуекелі.
Банк немесе қаржы белгілеген инкассациялау сомасына лимиттер.
Қолма-қол ақша жинау жөніндегі қызметтер үшін коммисиялық сыйақы төлеу қажеттілігі.
Мақсаттары мен міндеттері
Қаражат жинау және жеткізу процесінің қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ету клиенттер үшін тәуекелдер мен қолайлылықты барынша азайту.
Ұрлық немесе қарақшылық қатердің төмендеуі.
Клиенттер үшін уақыт пен ресурстарды үнемдеу
Қолма-қол ақша жинауды жоспарлаудағы ыңғайлылық пен икемділік.
Тасымалдау кезінде ақшаны немесе құндылықтарды жоғалту тәуекелі.
Қолма-қол ақшаны инкассациялау соммасына шектеулер.
Қолма-қол ақша жинау жөніндегі қызметтер үшін коммисиялық сыйақы төлеу қажеттілігі.
Қолма-қол ақша жинау процесі
Клиенттерден қаражат жинау, оларды буып-түю және банкке немесе қаржы институтына жеткізу.
Технологиялық процестердің қауіпсіздігі және сенімділігі.
Клиенттер үшін уақыт пен ресурстарды үнемдеу.
Тасымалдау кезінде ақшаны немесе құндылықтарды жоғалту тәуекелі.
Қолма-қол ақшаны инкассациялау.
Бухгалтерлік есептегі рөль.
Қолма-қол ақша мен құндылықтарды есепке алу кезінде қолма-қол ақша жинау операцияларын көрсету.
Қолма-қол ақша мен құндылықтарды есепке алудың дәлдігі мен дұрыстығы.
Заңды талаптар мен бухгалтерлік есеп стандарттарын сақтау.
Қолма-қол ақша мен құндылықтарды есепке алудағы қателер тәуекелі.
Заңды талаптар мен бухгалтерлік есепке алу стандарттарын сақтау қажеттігі.
2. ВТБ-24 банкіндегі клиенттердің қолма-қол ақшаларын және құндылықтарын инкассацияға алу тәртібі.
2.1 ВТБ-24 банкінің экономикалық сипаттамасы
"ВТБ24" Банкі Қазақстандық банк қызметтері нарығының қатысушыларының бірі болып табылады. Ол жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлерге және шағын бизнеске қызмет көрсетуге маманданған.
Банк ВТБ коллекциясы бірқатар қызметтерді ұсынады, соның ішінде:
Ақшаны инкассациялау: Банк мамандары сатудан, төлемдерден және басқа операциялардан түскен ақшаны жинау үшін іскер клиенттерге үнемі барып тұрады.
Тасымалдау: Инкассация ақша мен құндылықтарды қауіпсіз түрде тасымалдауды қамтиды. Тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін банк арнайы құралдар мен кәсіби күзетшілерді пайдаланады.
Банкке жеткізу: Жиналған қаражат банкке жеткізіледі, онда оларды клиенттің шотына аударуға немесе басқа операцияларға пайдалануға болады.
Есеп беру: Банк клиенттерге жүргізілген инкассо операциялары туралы құжаттар мен есептерді ұсынады, бұл бизнеске қаржылық операцияларды бақылауға мүмкіндік береді.
Қауіпсіздік: ВТБ инкассация қызметтерінде қауіпсіздік басымдылық болып табылады. Күзетшілер мен мамандандырылған көліктер ықтимал қауіптерден қорғауды қамтамасыз етеді.
Бұдан басқа, Банк ВТБ өз клиенттерінің инкассациялық қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін бағалау қызметтері, қауіпсіздік бойынша кеңестер және т.б. сияқты қосымша қызметтерді ұсына алады.
Инкассацияның мақсаттары мен міндеттері
Инкассация-бұл қолма-қол ақша мен құндылықтарды бір жерден екінші жерге жинау, тасымалдау және жеткізу процесі. Инкассацияның негізгі мақсаты қаржылық операцияларды есепке алудың қауіпсіздігі мен сенімділігін қамтамасыз ету болып табылады.
ВТБ инкассациясының мақсаттары:
Тәуекелдерді азайту: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтарды сақтауға және тасымалдауға байланысты тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік береді. Ол ұрлықтан, қарақшылықтан және басқа қылмыстардан қауіпсіздік пен қорғауды қамтамасыз етеді.
Тиімділікті қамтамасыз ету: Инкассация қолма-қол ақша мен құндылықтарды әртүрлі орындар арасында жылдам және тиімді жылжытуға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе бірнеше филиалдары немесе филиалдары бар компаниялар үшін өте маңызды.
Есепке алу мен бақылауды жеңілдету: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтарды есепке алу мен бақылау процесін жеңілдетеді. Бұл ақшаның қозғалысын дәл бақылауға мүмкіндік береді және қаржылық операциялардың ашықтығын қамтамасыз етеді.
Инкассация міндеттері:
Ақша қаражаттары мен құндылықтарды жинау: инкассацияның негізгі міндеті-кассалар, банкоматтар, сауда нүктелері және т. б. сияқты әртүрлі көздерден ақша қаражаттары мен құндылықтарды жинау.
Тасымалдау және жеткізу: Инкассация жиналған қолма-қол ақша мен құндылықтарды орталық қоймаға немесе басқа белгіленген орынға тасымалдауды және жеткізуді қамтиды.
Есеп және бақылау: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтардың қозғалысын дәл есепке алуды және бақылауды қамтиды. Бұған құжаттарды дайындау, операцияларды тіркеу және алынған сомалардың мәлімделгендермен сәйкестігін тексеру кіреді.
Қауіпсіздікті қамтамасыз ету: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтарды жинау, тасымалдау және жеткізу кезінде олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі керек. Бұған арнайы сейфтерді, машиналарды және қауіпсіздік шараларын қолдану кіреді.
Осылайша, инкассация қаржылық операциялардың қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Бұл тәуекелдерді азайтуға, есепке алу мен бақылауды жеңілдетуге, сондай-ақ ақша қаражаттары мен құндылықтардың қозғалысының жеделдігі мен сенімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
ВТБ 24" негізгі акционері "Банк ВТБ" ААҚ болып табылады (акциялардың 98,92%). Акционерлердің жалпы жиналысы Банктің жоғары басқару органы болып табылады. Заңды және (немесе) жеке тұлғалар акционерлер бола алады. Акционерлердің жалпы жиналысының құзыретіне мынадай мәселелер жатады:
1) Банктің Жарғысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
2) банкті қайта ұйымдастыру;
3) банкті тарату, тарату комиссиясын тағайындау;
4) Банктің Байқау кеңесінің мүшелерін сайлау;
5) Президентті, Банк Басқармасының Төрағасын сайлау және оның өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату;
Банктің бақылау кеңесі Банк қызметіне жалпы басшылықты жүзеге асырады. Банктің Байқау кеңесінің құзыретіне мынадай мәселелер жатады:
1) банк қызметінің басым бағыттарын айқындау;
2) акционерлердің жылдық және кезектен тыс жалпы жиналысын шақыру;
3) банктің ішкі құжаттарын бекіту және т. б.;
4) филиалдардың ашылуы және жабылуы, Банк өкілдіктерінің ашылуы.
Басқарма Банк Президентімен-Басқарма төрағасымен бірге банктің ағымдағы қызметін басқаруды жүзеге асырады.
Банк Басқармасының құзыретіне Банктің ағымдағы қызметіне басшылық жасау мәселелері жатады:
- акционерлердің жалпы жиналысы мен Банктің Бақылау кеңесінің шешімдерін орындауды ұйымдастыру;
- Банктің есептілігін, оның ішінде бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттарына сәйкес дайындалған есептілікті қарау, осы қаржылық есептілікті жариялау туралы шешімдер қабылдау;- банктің қосымша кеңселері мен операциялық кеңселерін ашу (жабу) туралы шешім қабылдау;
Банктің ішкі бақылау жүйесіне:
- басқару органдары (акционерлердің жалпы жиналысы, Байқау кеңесі; Президент-басқарма төрағасы-жеке-дара атқарушы орган; Басқарма-алқалы атқарушы орган);
- Тексеру комиссиясы;
- Банктің бас бухгалтері (оның орынбасарлары) ;
- филиалдың басқарушысы (оның орынбасарлары) және филиалдың бас бухгалтері (оның орынбасарлары);
- Банктің ішкі нормативтік актілерінде айқындалатын өкілеттіктерге сәйкес ішкі бақылауды жүзеге асыратын банктің құрылымдық бөлімшелері (жауапты қызметкерлері).
"ВТБ 24" қызметінің негізгі мақсаты "банктер және банк қызметі туралы" ҚР заңнамасында белгіленген тәртіппен Ұлттық Банкінің арнайы рұқсаты (лицензиясы) негізінде банк операцияларын жүзеге асыру кезінде пайда табу болып табылады
"ВТБ24" банкі жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлерге және шағын бизнес кәсіпорындарына қызмет көрсетуге маманданған.
ВТБ тобы корпоративтік, бөлшек және инвестициялық банкинг салаларында жұмыс істейді. Корпоративтік бизнес шеңберінде топ өнімдер мен қызметтердің кең спектрін, несиелеуді, сыртқы сауда мәмілелерін, синдикатталған несиелерді, депозиттер мен есеп айырысу қызметтерін, сондай-ақ депозитарлық қызмет көрсетуді, лизингтік қызметтерді және ірі және орта компаниялар мен қаржы институттары үшін ресурстарды басқару қызметтерін ұсынады.
Бөлшек бизнес саласында ВТБ өз клиенттеріне депозиттер мен есеп айырысу шоттарын, несиелеуді, сондай-ақ жеке тұлғалар мен шағын бизнес компанияларына арналған бірқатар қосымша қызметтерді ұсынады. Инвестициялық банктік қызмет көрсету саласында ВТБ қарыз капиталы нарықтарындағы андеррайтинг, жобалық қаржыландыру, бірігу және бірігу операцияларын қаржыландыру, кеңес беру қызметтері, активтерді басқару және венчурлық қорлар сияқты қызметтерді ұсынады.
Сурет -1. 2020-2023 аралығындағы ВТБ банкінің активтары бойынша инкассация көрсеткіштері
Кестеге талдау жасай отырып 2020-2023 жылдар аралығындағы активтар бойынша инкассация көрсеткіштерін көруге болады. 2020ж 30 қыркүйек көрсеткіштері 64,714 теңгені көрсетсе, 2021 жылы 3,022 теңгеге төмендеген. (61,494) Ал 2022ж 31 наурыз күнгі көрсеткіштер бойынша инкассация көрсеткіші 17,916 тг ге күрт түскен болатын. Бірақ та ВТБ банк бұл жағдайды қарастырып қазіргі таңдағы көрсеткіштер санын жақсартты. Яғни, 2023 жылғы инкассация көрсеткіші 25,551 теңгені құрап отыр. Кестеге қарай отырып ВТБ банкінің 2020 жылдан бері инкассация көрсеткіштері бірде төмен бірде жоғары екенін байқап отырмыз.
Банк желісі еліміздің 69 аймағындағы 500 филиал мен қосымша бөлімшелерден құралған. Көрсетілетін қызметтерге: банктік карталарды шығару, ипотекалық және тұтынушылық несиелер беру, автокөлік несиелері, шоттарды қашықтан басқару қызметтері, жеңілдік мерзімі бар несие карталары, мерзімді депозиттер, сейфтік жәшіктерді жалға беру, ақша аударымдары жатады. Кейбір қызметтер заманауи телекоммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, біздің клиенттерге тәулік бойы қолжетімді. ВТБ24 негізгі акционері Банк ВТБ ААҚ (акциялардың 98,93%) болып табылады. ВТБ24 жарғылық капиталы 50,6 миллиард теңгені, меншікті капиталдың (капиталдың) мөлшері 96,6 миллиард теңгеді құрайды. Банк командасы ВТБ халықаралық қаржы тобының құндылықтары мен принциптерін ұстанады. Топтың негізгі міндеттерінің бірі - Ресейдің дамыған қаржы жүйесін қолдау және жетілдіру. ВТБ24 қызметі Ресей Банкінің 2000 жылғы 13 шілдедегі № 1623 бас лицензиясына сәйкес жүзеге асырылады. ВТБ24 халықаралық рейтингтердегі позициялары. ВТБ24 2009 жылдың 11 айындағы қызметінің қорытындысын шығарды. Есепке сәйкес, ресейлік бухгалтерлік есеп стандарттары бойынша, қаңтардан қарашаға дейін банк 2,77 миллиард теңгетаза пайда алды. (салық төлегенге дейін - 3,91 млрд. теңге). Сонымен қатар, биылғы жылы пайданың өсу динамикасы тұрақты оң болып қалды: қарашада банк 996 миллион теңге табыс тапты. таза пайда. ВТБ 24 шағын бизнесті несиелендіру саласында аймақтық инфрақұрылым нысандарымен ынтымақтасады. Атап айтқанда, шағын бизнес үшін несиелер бойынша кепілгер ретінде әрекет ететін уәкілетті ұйымдармен өзара әрекеттесу механизмі белсенді қолданылады - бұл бағытта банк Мәскеу шағын бизнесті несиелендіру қорымен және 20-дан астам аймақтық ұйымдармен жұмыс істейді. Осыдан екі-үш жыл бұрын ғана нарықта екі-үш ірі банк, сондай-ақ осы салаға маманданған бірқатар өңірлік банктер жұмыс істеді. Бүгінгі таңда нарықтың осы сегментіне ірі желілік банктер белсенді түрде енуде. Оның бір түрі 2004 жылдан бері ВТБ тобында дамып келе жатқан бағдарлама болды. Оны одан әрі дамыту ВТБ 24-те жүріп жатыр, ол үшін шағын бизнесті несиелендіру бойынша жұмыс дамудың стратегиялық бағыттарының бірі болып табылады. Банктердің белсенділігінің артуына байланысты бәсекелестік те күшейді. Екінші ірі банктің сигналы маңызды болды. Бірақ бұған қоса, банктердің өздерінің шағын бизнесті несиелендіруді тәуекелі жоғары сала ретінде қабылдауы да өзгерді. Шағын бизнесті ... жалғасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Банк операциялары
пәні бойынша
Банктердің банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды сақтау жөніндегі қызметі.
тақырыбы бойынша
Орындаған
Нурсадикова.Н.А
студент
мамандық
Банк және сақтандыру ісі
курс
3
топ
332
Тексерген
Зулпухар.А.М.
оқытушы
Баға
АЛМАТЫ, 2023
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3
1.Қаражаттарды жеткізу және жинау операцияларының теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4
1.1 Қолма-қол ақшамен жұмысты ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.2 Қолма-қол ақшаны инкассациялау ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
5
1.3 Инкассация бөлімінде құндылықтарды, монеталарды,банкноталарды сақтау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7
2. ВТБ-24 банкіндегі клиенттердің қолма-қол ақшаларын және құндылықтарын инкассацияға алу тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.1 ВТБ-24 банкінің экономикалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.2 Қолма-қол ақшаны және құндылықтарды инкассациялау бойынша операциялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
3. Жеке күзет бөлімшелерімен банкнотараларды,монеталарды және құндылықтарды жеткізу кезінде қаражаттың сақталуын қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
20
3.1 Инкассация бөлімшелерімен оларды жеткізу кезінде ақша қаражаттарының сақталуын қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
26
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
27
КІРІСПЕ
Қазіргі жағдайда қолма-қол ақша экономикалық қызметтің ажырамас атрибуты болып табылады. Сондықтан материалдық құндылықтарды жеткізуге және қызмет көрсетуге байланысты барлық операциялар ақшалай есеп айырысуда аяқталады. Есеп айырысулардың негізгі мақсаты - ақша ағынына (төлем ағынына) қызмет көрсету.
Экономиканың банк секторының өсуі сөзсіз қолма-қол ақша айналымының өсуіне әкеп соғады. Бұл ретте инкассация қызметін ұйымдастыруды жетілдіру бағытында атқарылатын жұмыстар көп.
Қолма-қол ақшаны және клиент құндылықтарын инкассациялау - кассалық қызмет көрсету операцияларының бірі, ол инкассаторлардың банк мекемесінің кассасына және қарама-қарсы бағытта клиенттердің валюталық құндылықтарын инкассациялау және жеткізу болып табылады. Іздеуді қажет ететін көптеген қиындықтар бар.
Қазіргі заманғы нарық құндылықтарды инкассациялау және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, оның ішінде қажетті технологиялар мен осы саладағы озық әзірлемелерді енгізу арқылы жоғары талаптарды қояды. Бағалы жүктерді тасымалдауда туындайтын проблемалар инкассация қызметінің одан әрі дамуына ықпал етеді, бұл осы зерттеудің өзектілігін анықтайды.
Ақша қаражаттарының сенімді сақталуы және сақталуы банктік клиенттерге қызмет көрсетудің негізгі құрамдастарының бірі болып табылады. Клиенттің кассалық қызмет көрсету үшін коммерциялық банкті таңдауы коммерциялық банкті жоғары сапалы есеп айырысу қызметтерін көрсетуге міндеттейді, ол уақтылы, үнемді және сенімді түрде орындалуы керек. Кассалық қызмет көрсету бойынша банкпен байланыстар тұрақты болғандықтан, банк жұмысының сапасына байланысты клиенттер банкпен одан әрі ынтымақтастықтың орындылығы туралы, банк кассалық қызмет көрсетуге белгіленген тарифтердің жарамдылық дәрежесі туралы шешім қабылдайды. Кассалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру кез келген банктің визит картасы болып табылады.
Сондықтан бүгінгі күні бұл жұмыстың тақырыбы Қолма-қол ақша мен клиент құндылықтарын инкассациялау ерекше өзекті болып табылады.
Бұл жұмыстың мақсаты - қолма-қол ақшаны инкассациялау және тұтынушы құндылықтарын зерттеу және оны жетілдіру.
Осы мақсатқа жету үшін қажетті міндеттер:
Коммерциялық банк клиенттерінің қолма-қол ақшасын және құндылықтарын инкассациялаудың теориялық негіздерін оқу;
ВТБ-24 банкінде қолма-қол ақша мен клиенттердің құндылықтарын инкассациялауды ұйымдастыру ерекшеліктерін қарастыру;
Қолма-қол ақшаны инкассациялау тәртібін жетілдіру бағыттарын әзірлеу
1.Қаражаттарды жеткізу және жинау операцияларының теориялық негіздері
Қолма-қол ақшамен жұмысты ұйымдастыру
Қолма-қол ақшасыз айналыс ақша айналымының бір бөлігі болып табылады әрі қолма-қол ақшаны пайдаланбай, яғни есеп айырысудың бірінен екіншісіне ақша аудару немесе борыштарды өзара есепке алу жолымен жүзеге асырылатын төлемдердің жиынтығын білдіреді.
Қолма-қол ақшасыз айналым екі түрге бөлінеді: тауарлық айналым және тауарға қатыссыз айналым. Негізгі артықшылықты айналымға тауарлық айналым жатады, ол қоғамдық жиынтық өнімнің өндірілуі мен сатылу процесін тікелей бейнелейді.
Айналымның тауарлық қолма-қол ақшасыз айналыс құрамына тауарлар мен көрсетілген қызметтер үшін халықтың, кәсіпорындардың, ұйымдардың және мекемелердің қолма-қол ақшасыз аударымдар жолымен жүзеге асырылатын төлемдері кіреді.
Тауарға қатыссыз қолма-қол ақшасыз айналымда кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, сондай-ақ халықтың ұлттық табысты қалыптастыру, бөлу және қайта бөлу, амортизациялық аударымды қайта бөлу процесіндегі төлемдері, айналымдағы қаражат пен пайда, банктің кредиттеуі, сақтандыру және басқа да тауарға қатысы жоқ төлемдер көрініс табады.
Тауарға қатысы жоқ қолма-қол ақшасыз төлемдерге жататындар: еңбекақыдан ұсталатын салық төлемі; тұрғын ұй, коммуналдық, тұрмыстық, пошталық және т.б. қызмет төлемдері; кредитті өтеудің төлемі және қолма-қол ақшасыз есеп айрысу арқылы жүзеге асырылатын басқа да төлемдер.
Ақша айналысын оңтайлы ұйымдастырып, оны нығайту үшін және ақша айналымын жылдамдату үшін әрі көлік (тасымалдау) шығындарын азайту үшін қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың салаларын одан ары ұлғайтып, жетілдіруіміз қажет. Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу жолымен кәсіпорындар мен ұйымдар арасында, олар мен олардан саты бойынша жоғары тұрған ұйымдардың арасында, олар мен мемлекеттің және қаржы-кредит мекемелерінің арасында есеп айырысулар жүзеге асырылады. Бүгінгі таңда халықпен есеп айырысуда қолма-қол ақшаның қолданылу салалары кеміп келеді. Еңбекақы беру, коммуналдық, пошталық төлемдер және басқа да шығындардың көп бөлігі қалаларда банктердегі салым ақшадан пошта бөлімдерінен, пластикалық карточкалармен аудару арқылы қолма-қол ақшасыз жүзеге асырылады, сондай-ақ сатып алынған тауарлардың төлемдері дүкендерде чектер мен пластикалық карточкалар арқылы төленеді. Осы шаралардың барлығы қолма-қол ақшаның пайдаланылатын салаларын кемітуге, қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың үлесін арттыруға мүмкіндік береді.
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың артықшылықтары мынада:
ол банк жүйелерінің кредиттік ресурстарын арттыруға, кредит қатынасын дамытуға мүмкіндік береді;
ол айналымға аса қажетті қолма-қол ақша сомасының тұтынылуын кемітеді;
ол трансакциялық шығындардың (банкноттар мен тиындарды басып шығару, сақтау, тасымалдау, санау түріндегі айналыс шығындары) кемуіне мүмкіндік тудырады;
ол банктердің дәлдікті қажет ететін жұмысында есеп айырысуларды және қаражат айналымын шапшаңдатады;
қолма-қол ақшасыз есеп айырысу процесінде шаруашылық органдардың төлем қабілеті артады әрі келісімшарт міндеттемелерін орындауға мүмкіндік алады. Нәтижесінде олардың қаржылық жағдайлары тұрақталып, жұмыстарының тиімділігі мен пайдалылығы жоғарлайды.
Мынаны айта кету керек, қолма-қол ақшасыз айналыстың аталған барлық артықшылықтары есеп айырысулар үнемі жүзеге асырылғанда ғана нақты шындыққа айналады. Есеп айырысулар үнемі жүзеге асуы үшін қолма-қол ақшасыз айналымды ұйымдастыруда белгілі бір принциптері сақталуы керек.
Оған мыналарды жатқызуға болады:
Төлеушілердің банктерді және қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың түрлерін таңдаудағы еркіндік принципі. Бұл принцип болашақ клиентке қызмет көрсету мәдениеті жоғары әрі есеп айырысу операцияларын жылдам және дәл орындай алатын банктерді таңдауға, сондай-ақ келісімшарттағы шарттардың орындалуын қамтамасыз ететін қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың мақсатқа лайықты түрлерін таңдауға мүмкіндік береді.
Төлеушінің төлем келісімін міндетті түрде беру принципі, яғни төлеушінің төлеуге келісім бергені немесе бермегені туралы ақпарат міндетті түрде болуы керек. Мұның мағынасы мынадай; шот иесінің шоттағы қаражатын банк төлемдердің белгіленген кезегіне қарай әрі шотта қалған қаражаттың мөлшерінде төлем жасайды. Соңғысы (шот иесінің шоттағы қаражатының шегінде төлемнің жүзеге асырылуы) төлемнің қамтамасыз етілу принципін немесе төлеушінің өтімділік принципін білдіреді.
Төлемнің мерзімділік принципі. Бұл принциптің экономикалық мағынасы мынадай: ақшалай қаражатты алушы қаражаттың келісімшартта көрсетілген мерзімде өзінің шотына аударылуына мүдделі. Төлемді уақтылы алудың маңызы өте зор.
-- Барлық есеп айырысуға қатысушылардың келісімшарт қатынастарының сақталуына мүліктік жауапкершілік пен есеп айырысудың үздіксіз жүруіне бақылауды жүзеге асыру принципі.
Қолма-қол ақшаны инкассациялау
Қолма-қол ақшаны тасымалдауды, қолма-қол ақшаны инкассациялауды инкассаторлық қызметкерлер жүзеге асырады, олардың санын жұмыс көлеміне және көрсетілген операцияларды орындаудың күрделілігіне қарай инкассация басшысы айқындайды.
Қолма-қол ақшаны тасымалдауды бір немесе бірнеше касса қызметкерлері аталған қызметкерлердің қауіпсіздігін және тасымалданатын қолма-қол ақшаның сақталуын қамтамасыз ететін адамдардың сүйемелдеуімен жүзеге асыра алады.
Қолма-қол ақшаны тасымалдау, қолма-қол ақшаны инкассациялау үшін несиелік ұйымдар, ҚР заңнамасының белгіленген талаптарына сәйкес броньды қорғаныспен жабдықталған техникалық жарамды автокөлікті, сондай-ақ инкассаторлық, кассалық жұмысшылардың, автокөлік жүргізушілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және тасымалданатын құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті радиобайланыс құралдарын, келіссөздер құрылғыларын және басқа құралдарды пайдаланады.
Клиенттермен жұмыс істеу үшін инкассация бөлімшесінде кредиттік ұйымның инкассаторлары қызмет көрсететін ұйымдардың, кәсіпорындардың, мекемелердің тізімі жүргізіледі.
Ұйымдар инкассация бөлімшесіне сөмкелер пломбаланатын Пломбир бедерлерінің үлгілерін ұсынады. Пломбаның бедерінде ұйымның нөмірі мен қысқартылған атауы немесе оның фирмалық белгісі болады. Пломбир бедерлері үлгілерінің барлық даналарын клиент пломбасынан төмен жіпке кредиттік ұйымның пломбасын салу жолымен инкассация бөлімшесі басшысының пломбирі куәландырады.
Пломбаның куәландырылған үлгісінің бір данасы ұйымға құндылықтары бар сөмкелерді алған кезде инкассаторларға ұсыну үшін, екінші данасы - инкассаторлардан ақша қабылдау кезінде бақылауды жүзеге асыру үшін кредиттік ұйымның кассалық бөлімшесіне беріледі.
Теңгелік қолма-қол ақшаны инкассациялау үшін әр ұйымға ай сайын тізімде көрсетілген нөмірмен келу карточкасы жазылады. Қолма-қол шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын инкассациялау үшін "валюталық"деген жазуы бар келу карточкасы пайдаланылады. "Сөмкеге салынған ақша (құндылықтар) сомасы" Сөмкені қалыптастыру күніндегі Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің бағамы бойынша анықталған сөмкеге салынған қолма-қол шетел валютасының теңге баламасының жалпы сомасын көрсетеді.
Шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын инкассациялау үшін пайдаланылатын сөмкелерде "Валюта" деген жазу немесе басқа да айырым белгілері мен нышандары болады.
Инкассация бөлімшесінің басшысы ұйымға инкассаторлардың келу маршруттары мен кестелерін жасайды. Келу уақыты мен қызмет көрсету кезеңділігін кредиттік ұйым клиентпен келісім бойынша белгілейді.
Инкассация бөлімшесінің басшысы инкассаторларға берілген Сөмкелер мен келу карточкалары туралы анықтаманы толтырады және оны кредиттік ұйымның кассалық бөлімшесіне береді.
Ұйымның кассирі инкассатор теңгелік қолма-қол ақшамен тапсырған әрбір сөмкеге жолдама ведомосін жазады.
Шетел валютасы бар сөмкеге және шетел валютасындағы төлем құжаттарына жолдама ведомосы ресімделеді.
Өткізгіш ведомостың бірінші данасы сөмкеге салынады; екінші данасы-сөмкеге жүкқұжат-сөмкені алған кезде инкассаторға беріледі; үшінші данасы - өткізгіш ведомостың көшірмесі - клиентте қалады.
Инкассатор-жинаушы қаптаманың бүтіндігін, пломбалардың бүтін және анық бедерлерінің болуын, олардың қолда бар үлгіге сәйкестігін тексере отырып, құндылықтары бар сөмкені қабылдайды, өткізгіш ведомостың дұрыс толтырылуын тексереді және толтыру үшін сөмкені және келу карточкасын ұйым кассиріне береді. Содан кейін инкассатор кассирдің келу карточкасында көрсетілген соманың, жүкқұжаттағы және ілеспе ведомостың көшірмесіндегі сомалардың, сандармен және жазумен сомалардың, келу карточкасында және ілеспе құжаттарда көрсетілген сөмкенің нөмірінің, қабылданатын сөмкенің нөміріне сәйкестігін тексереді, содан кейін ілеспе ведомостың көшірмесіне қол қояды, мөрді және сөмкені қабылдау күнін қояды.
Инкассация бөлімінде құндылықтарды,монеталарды,банкнотал арды сақтау
Кредиттік ұйымның операциядан кейінгі уақытында, демалыс күндерінде, жұмыс емес мереке күндерінде жүзеге асырылған операцияларға ресімделген кассалық құжаттар тиісінше демалыс күнінен, жұмыс істемейтін мереке күнінен кейінгі келесі немесе бірінші жұмыс күнінде касса меңгерушісіне беріледі.
Кредиттік ұйым айқындаған тәртіппен АӘД операциялары бойынша кассалық құжаттар кредиттік ұйымға беріледі немесе АӘД -да сақталады.
Кассалық құжаттармен істі (тігуді) қалыптастыруды әр күн үшін касса меңгерушісі, касса қызметкері жүргізеді.
Несиелік ұйымның қолма-қол ақшасы, АӘД бір немесе бірнеше құндылықтар қоймасында сақталады.
Бірнеше құндылықтар қоймасы болған кезде құндылықтардың сақталуына жауапты лауазымды адамдар әрбір құндылықтар қоймасы бойынша кредиттік ұйымның өкімдік құжатымен айқындалуы мүмкін.
Құндылықтар қоймасының, АӘД сейфінің кілттері құндылықтардың сақталуына жауапты лауазымды тұлғаларда, АӘД кассалық қызметкерінде болады.
Құндылықтар қоймасы, АӘД сейфінде кредиттік ұйымның, АӘД (айырбастау пунктін қоспағанда) немесе басқа кредиттік ұйымда, оның АӘД (айырбастау пунктін қоспағанда) құндылықтар қоймасында сақталатын кілттердің телнұсқалары болуы тиіс. Құндылықтар қоймасынан, сейф сейфінен кілттердің телнұсқаларын сақтауға тапсыру және сақтау орнынан алу тәртібін кредиттік ұйым олардың сақталуын қамтамасыз ету қажеттілігін ескере отырып айқындайды. Құндылықтар қоймасынан кілттердің телнұсқаларын, басқа кредиттік ұйымда АӘД сейфін сақтаған жағдайда, құндылықтар қоймасынан, АӘД сейфінен кілттердің телнұсқаларын сақтауға тапсыру және сақтау орнынан алып қою тәртібі оларды сақтауды жүзеге асыратын кредиттік ұйыммен келісіледі.
Кредиттік ұйымда ақшаны және басқа да құндылықтарды сақтау жөніндегі кредиттік ұйым басшысының жазбаша өкімі бойынша кешкі касса болмаған кезде инкассаторлардың жауапкершілігімен жүзеге асырылуы мүмкін.
Инкассация бөлімшесінің басшысы (кезекші инкассатор) инкассаторлар бригадасының жұмысы басталар алдында келу карточкаларын, мөрлерді, кілттерді және сенімхаттарды беруді және қабылдауды есепке алу журналына қол қойғызып, бригаданың аға және инкассатор - жинаушыға сейф кілттерін береді.
Қолма-қол ақша және басқа да құндылықтар салынған сөмкелерді инкассаторлар ілеспе құжаттармен, мөрмен және сенімхатпен бірге сейфке салады. Сейфті инкассаторлар бригадасының аға қызметкері және инкассатор - жинаушы кілттерге жабады және күзетуге арналған шартта немесе кредиттік ұйым басшысының бұйрығымен белгіленген тәртіппен күзетпен және ұйыммен қабылдауды бақылау журналында қолхатпен, күзетпен қабылдауды және құндылықтар қоймасын күзетуден тапсыруды бақылау журналында қолхатпен күзетке тапсырады. Аталған журнал инкассаторлар бригадасының аға қызметкерінде сақталады.
Сейфке қолма-қол ақшамен және басқа да құндылықтармен салынған әрбір сөмкенің алдында инкассаторлар сөмкелердің нақты санын ілеспе құжаттардың деректерімен салыстырады.
Инкассаторлар сейфтерді жабуды және оларды әрбір кіруден (маршруттан) сөмкелерді жеткізгеннен кейін күзетке тапсыруды жүргізеді.
Сөмкелерді сейфтерге салу, кейіннен сөмкелерді салу үшін сейфтерді ашу, кредиттік ұйымның кассалық бөлімшесіне тапсыру үшін сөмкелерді алып қою бригаданың барлық мүшелерінің қатысуымен жүзеге асырылады, бұл туралы инкассаторлар мен күзет өкілінің қолдары қойылған құндылықтар қоймасын күзетуден күзетуге қабылдаудың және тапсырудың бақылау журналына жазу жүргізіледі.
Әр түрлі инкассатор бригадалары жеткізген құнды сөмкелер бөлек сейфтерде сақталады. Келесі жұмыс күні таңертең инкассаторлардан қолма-қол ақшамен және басқа құндылықтармен сөмкелерді қабылдау.
Қолма-қол ақшаны транзитпен салыстыру кестесі.
1-кесте.
Аспекті
Анықтама
Артықшылықтары
Тәуекелдер мен шектеулер
Жиын
Клиенттерден банкке немесе басқа қаржы институтына қаражат жинау және жеткізу процесі.
Қауіпсіздік-ақшаны кәсіби күзетшілер жеткізеді, бұл ұрлық немесе тонау қаупін төмендетеді.
Уақытты үнемдеңіздер- клиенттер банкке бармай-ақ өздерінің негізгі бизнесіне назар аудара алады.
Ыңғайлылық-қолма-қол ақша жинауды клиент үшін ыңғайлы кесте бойынша жоспарлауға болады
Тасымалдау кезінде ақшаны немесе құндылықтарды жоғалту тәуекелі.
Банк немесе қаржы белгілеген инкассациялау сомасына лимиттер.
Қолма-қол ақша жинау жөніндегі қызметтер үшін коммисиялық сыйақы төлеу қажеттілігі.
Мақсаттары мен міндеттері
Қаражат жинау және жеткізу процесінің қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ету клиенттер үшін тәуекелдер мен қолайлылықты барынша азайту.
Ұрлық немесе қарақшылық қатердің төмендеуі.
Клиенттер үшін уақыт пен ресурстарды үнемдеу
Қолма-қол ақша жинауды жоспарлаудағы ыңғайлылық пен икемділік.
Тасымалдау кезінде ақшаны немесе құндылықтарды жоғалту тәуекелі.
Қолма-қол ақшаны инкассациялау соммасына шектеулер.
Қолма-қол ақша жинау жөніндегі қызметтер үшін коммисиялық сыйақы төлеу қажеттілігі.
Қолма-қол ақша жинау процесі
Клиенттерден қаражат жинау, оларды буып-түю және банкке немесе қаржы институтына жеткізу.
Технологиялық процестердің қауіпсіздігі және сенімділігі.
Клиенттер үшін уақыт пен ресурстарды үнемдеу.
Тасымалдау кезінде ақшаны немесе құндылықтарды жоғалту тәуекелі.
Қолма-қол ақшаны инкассациялау.
Бухгалтерлік есептегі рөль.
Қолма-қол ақша мен құндылықтарды есепке алу кезінде қолма-қол ақша жинау операцияларын көрсету.
Қолма-қол ақша мен құндылықтарды есепке алудың дәлдігі мен дұрыстығы.
Заңды талаптар мен бухгалтерлік есеп стандарттарын сақтау.
Қолма-қол ақша мен құндылықтарды есепке алудағы қателер тәуекелі.
Заңды талаптар мен бухгалтерлік есепке алу стандарттарын сақтау қажеттігі.
2. ВТБ-24 банкіндегі клиенттердің қолма-қол ақшаларын және құндылықтарын инкассацияға алу тәртібі.
2.1 ВТБ-24 банкінің экономикалық сипаттамасы
"ВТБ24" Банкі Қазақстандық банк қызметтері нарығының қатысушыларының бірі болып табылады. Ол жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлерге және шағын бизнеске қызмет көрсетуге маманданған.
Банк ВТБ коллекциясы бірқатар қызметтерді ұсынады, соның ішінде:
Ақшаны инкассациялау: Банк мамандары сатудан, төлемдерден және басқа операциялардан түскен ақшаны жинау үшін іскер клиенттерге үнемі барып тұрады.
Тасымалдау: Инкассация ақша мен құндылықтарды қауіпсіз түрде тасымалдауды қамтиды. Тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін банк арнайы құралдар мен кәсіби күзетшілерді пайдаланады.
Банкке жеткізу: Жиналған қаражат банкке жеткізіледі, онда оларды клиенттің шотына аударуға немесе басқа операцияларға пайдалануға болады.
Есеп беру: Банк клиенттерге жүргізілген инкассо операциялары туралы құжаттар мен есептерді ұсынады, бұл бизнеске қаржылық операцияларды бақылауға мүмкіндік береді.
Қауіпсіздік: ВТБ инкассация қызметтерінде қауіпсіздік басымдылық болып табылады. Күзетшілер мен мамандандырылған көліктер ықтимал қауіптерден қорғауды қамтамасыз етеді.
Бұдан басқа, Банк ВТБ өз клиенттерінің инкассациялық қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін бағалау қызметтері, қауіпсіздік бойынша кеңестер және т.б. сияқты қосымша қызметтерді ұсына алады.
Инкассацияның мақсаттары мен міндеттері
Инкассация-бұл қолма-қол ақша мен құндылықтарды бір жерден екінші жерге жинау, тасымалдау және жеткізу процесі. Инкассацияның негізгі мақсаты қаржылық операцияларды есепке алудың қауіпсіздігі мен сенімділігін қамтамасыз ету болып табылады.
ВТБ инкассациясының мақсаттары:
Тәуекелдерді азайту: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтарды сақтауға және тасымалдауға байланысты тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік береді. Ол ұрлықтан, қарақшылықтан және басқа қылмыстардан қауіпсіздік пен қорғауды қамтамасыз етеді.
Тиімділікті қамтамасыз ету: Инкассация қолма-қол ақша мен құндылықтарды әртүрлі орындар арасында жылдам және тиімді жылжытуға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе бірнеше филиалдары немесе филиалдары бар компаниялар үшін өте маңызды.
Есепке алу мен бақылауды жеңілдету: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтарды есепке алу мен бақылау процесін жеңілдетеді. Бұл ақшаның қозғалысын дәл бақылауға мүмкіндік береді және қаржылық операциялардың ашықтығын қамтамасыз етеді.
Инкассация міндеттері:
Ақша қаражаттары мен құндылықтарды жинау: инкассацияның негізгі міндеті-кассалар, банкоматтар, сауда нүктелері және т. б. сияқты әртүрлі көздерден ақша қаражаттары мен құндылықтарды жинау.
Тасымалдау және жеткізу: Инкассация жиналған қолма-қол ақша мен құндылықтарды орталық қоймаға немесе басқа белгіленген орынға тасымалдауды және жеткізуді қамтиды.
Есеп және бақылау: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтардың қозғалысын дәл есепке алуды және бақылауды қамтиды. Бұған құжаттарды дайындау, операцияларды тіркеу және алынған сомалардың мәлімделгендермен сәйкестігін тексеру кіреді.
Қауіпсіздікті қамтамасыз ету: Инкассация ақша қаражаттары мен құндылықтарды жинау, тасымалдау және жеткізу кезінде олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі керек. Бұған арнайы сейфтерді, машиналарды және қауіпсіздік шараларын қолдану кіреді.
Осылайша, инкассация қаржылық операциялардың қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Бұл тәуекелдерді азайтуға, есепке алу мен бақылауды жеңілдетуге, сондай-ақ ақша қаражаттары мен құндылықтардың қозғалысының жеделдігі мен сенімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
ВТБ 24" негізгі акционері "Банк ВТБ" ААҚ болып табылады (акциялардың 98,92%). Акционерлердің жалпы жиналысы Банктің жоғары басқару органы болып табылады. Заңды және (немесе) жеке тұлғалар акционерлер бола алады. Акционерлердің жалпы жиналысының құзыретіне мынадай мәселелер жатады:
1) Банктің Жарғысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
2) банкті қайта ұйымдастыру;
3) банкті тарату, тарату комиссиясын тағайындау;
4) Банктің Байқау кеңесінің мүшелерін сайлау;
5) Президентті, Банк Басқармасының Төрағасын сайлау және оның өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату;
Банктің бақылау кеңесі Банк қызметіне жалпы басшылықты жүзеге асырады. Банктің Байқау кеңесінің құзыретіне мынадай мәселелер жатады:
1) банк қызметінің басым бағыттарын айқындау;
2) акционерлердің жылдық және кезектен тыс жалпы жиналысын шақыру;
3) банктің ішкі құжаттарын бекіту және т. б.;
4) филиалдардың ашылуы және жабылуы, Банк өкілдіктерінің ашылуы.
Басқарма Банк Президентімен-Басқарма төрағасымен бірге банктің ағымдағы қызметін басқаруды жүзеге асырады.
Банк Басқармасының құзыретіне Банктің ағымдағы қызметіне басшылық жасау мәселелері жатады:
- акционерлердің жалпы жиналысы мен Банктің Бақылау кеңесінің шешімдерін орындауды ұйымдастыру;
- Банктің есептілігін, оның ішінде бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттарына сәйкес дайындалған есептілікті қарау, осы қаржылық есептілікті жариялау туралы шешімдер қабылдау;- банктің қосымша кеңселері мен операциялық кеңселерін ашу (жабу) туралы шешім қабылдау;
Банктің ішкі бақылау жүйесіне:
- басқару органдары (акционерлердің жалпы жиналысы, Байқау кеңесі; Президент-басқарма төрағасы-жеке-дара атқарушы орган; Басқарма-алқалы атқарушы орган);
- Тексеру комиссиясы;
- Банктің бас бухгалтері (оның орынбасарлары) ;
- филиалдың басқарушысы (оның орынбасарлары) және филиалдың бас бухгалтері (оның орынбасарлары);
- Банктің ішкі нормативтік актілерінде айқындалатын өкілеттіктерге сәйкес ішкі бақылауды жүзеге асыратын банктің құрылымдық бөлімшелері (жауапты қызметкерлері).
"ВТБ 24" қызметінің негізгі мақсаты "банктер және банк қызметі туралы" ҚР заңнамасында белгіленген тәртіппен Ұлттық Банкінің арнайы рұқсаты (лицензиясы) негізінде банк операцияларын жүзеге асыру кезінде пайда табу болып табылады
"ВТБ24" банкі жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлерге және шағын бизнес кәсіпорындарына қызмет көрсетуге маманданған.
ВТБ тобы корпоративтік, бөлшек және инвестициялық банкинг салаларында жұмыс істейді. Корпоративтік бизнес шеңберінде топ өнімдер мен қызметтердің кең спектрін, несиелеуді, сыртқы сауда мәмілелерін, синдикатталған несиелерді, депозиттер мен есеп айырысу қызметтерін, сондай-ақ депозитарлық қызмет көрсетуді, лизингтік қызметтерді және ірі және орта компаниялар мен қаржы институттары үшін ресурстарды басқару қызметтерін ұсынады.
Бөлшек бизнес саласында ВТБ өз клиенттеріне депозиттер мен есеп айырысу шоттарын, несиелеуді, сондай-ақ жеке тұлғалар мен шағын бизнес компанияларына арналған бірқатар қосымша қызметтерді ұсынады. Инвестициялық банктік қызмет көрсету саласында ВТБ қарыз капиталы нарықтарындағы андеррайтинг, жобалық қаржыландыру, бірігу және бірігу операцияларын қаржыландыру, кеңес беру қызметтері, активтерді басқару және венчурлық қорлар сияқты қызметтерді ұсынады.
Сурет -1. 2020-2023 аралығындағы ВТБ банкінің активтары бойынша инкассация көрсеткіштері
Кестеге талдау жасай отырып 2020-2023 жылдар аралығындағы активтар бойынша инкассация көрсеткіштерін көруге болады. 2020ж 30 қыркүйек көрсеткіштері 64,714 теңгені көрсетсе, 2021 жылы 3,022 теңгеге төмендеген. (61,494) Ал 2022ж 31 наурыз күнгі көрсеткіштер бойынша инкассация көрсеткіші 17,916 тг ге күрт түскен болатын. Бірақ та ВТБ банк бұл жағдайды қарастырып қазіргі таңдағы көрсеткіштер санын жақсартты. Яғни, 2023 жылғы инкассация көрсеткіші 25,551 теңгені құрап отыр. Кестеге қарай отырып ВТБ банкінің 2020 жылдан бері инкассация көрсеткіштері бірде төмен бірде жоғары екенін байқап отырмыз.
Банк желісі еліміздің 69 аймағындағы 500 филиал мен қосымша бөлімшелерден құралған. Көрсетілетін қызметтерге: банктік карталарды шығару, ипотекалық және тұтынушылық несиелер беру, автокөлік несиелері, шоттарды қашықтан басқару қызметтері, жеңілдік мерзімі бар несие карталары, мерзімді депозиттер, сейфтік жәшіктерді жалға беру, ақша аударымдары жатады. Кейбір қызметтер заманауи телекоммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, біздің клиенттерге тәулік бойы қолжетімді. ВТБ24 негізгі акционері Банк ВТБ ААҚ (акциялардың 98,93%) болып табылады. ВТБ24 жарғылық капиталы 50,6 миллиард теңгені, меншікті капиталдың (капиталдың) мөлшері 96,6 миллиард теңгеді құрайды. Банк командасы ВТБ халықаралық қаржы тобының құндылықтары мен принциптерін ұстанады. Топтың негізгі міндеттерінің бірі - Ресейдің дамыған қаржы жүйесін қолдау және жетілдіру. ВТБ24 қызметі Ресей Банкінің 2000 жылғы 13 шілдедегі № 1623 бас лицензиясына сәйкес жүзеге асырылады. ВТБ24 халықаралық рейтингтердегі позициялары. ВТБ24 2009 жылдың 11 айындағы қызметінің қорытындысын шығарды. Есепке сәйкес, ресейлік бухгалтерлік есеп стандарттары бойынша, қаңтардан қарашаға дейін банк 2,77 миллиард теңгетаза пайда алды. (салық төлегенге дейін - 3,91 млрд. теңге). Сонымен қатар, биылғы жылы пайданың өсу динамикасы тұрақты оң болып қалды: қарашада банк 996 миллион теңге табыс тапты. таза пайда. ВТБ 24 шағын бизнесті несиелендіру саласында аймақтық инфрақұрылым нысандарымен ынтымақтасады. Атап айтқанда, шағын бизнес үшін несиелер бойынша кепілгер ретінде әрекет ететін уәкілетті ұйымдармен өзара әрекеттесу механизмі белсенді қолданылады - бұл бағытта банк Мәскеу шағын бизнесті несиелендіру қорымен және 20-дан астам аймақтық ұйымдармен жұмыс істейді. Осыдан екі-үш жыл бұрын ғана нарықта екі-үш ірі банк, сондай-ақ осы салаға маманданған бірқатар өңірлік банктер жұмыс істеді. Бүгінгі таңда нарықтың осы сегментіне ірі желілік банктер белсенді түрде енуде. Оның бір түрі 2004 жылдан бері ВТБ тобында дамып келе жатқан бағдарлама болды. Оны одан әрі дамыту ВТБ 24-те жүріп жатыр, ол үшін шағын бизнесті несиелендіру бойынша жұмыс дамудың стратегиялық бағыттарының бірі болып табылады. Банктердің белсенділігінің артуына байланысты бәсекелестік те күшейді. Екінші ірі банктің сигналы маңызды болды. Бірақ бұған қоса, банктердің өздерінің шағын бизнесті несиелендіруді тәуекелі жоғары сала ретінде қабылдауы да өзгерді. Шағын бизнесті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz