Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

1. Ғылымдардың жіктелуі Әл-Фарабидің ғылым мен білімді жіктеуін, көзқарасы мен ұстанымы қандай шығармасында баяндалған. Оған толық сипаттама жасаңыз.

Ғылымдардың жіктелуі Әл-Фарабидің ғылым мен білімді жіктеуін, көзқарасы мен ұстанымы оның «Ғылымдардың жіктелуі» атты шығармасында анық баяндалған. Ғалым ғылымдарды негізгі бес бөлімге бөліп қарастырды: біріншісі - тіл білімі және оның бөлімдері, екіншісі - логика және оның бөлімдері, үшіншісі - «Ульум әт-та’алим» (математикалық ғылымдар) . Бұлар: «әл-’адад» (арифметика), геометрия, «илм әл-маназыр» (оптика), тәлімдік астрономия, музыка ғылымы, салмақ туралы ғылым, механика (Al-Farabi, 1975) . Төртіншісі - физика және оның бөлімдері, «әл-’илм әл-иләһи» діни ілім және оның бөлімдері, бесіншісі - азаматтық ғылым және оның бөлімдері, фиқһ, кәләм (Al-Farabi, 1996) . Ғалымның білімдерді бұлай жіктеуі Аристотельдің ғылымдарды сыныптауынан біраз ерекшеленді, яғни ғалым антикалық грек ойшылын қайталамады. Ол өзінің ұстанымына сәйкес дұрыс деп тапқан тізбекті жасап, өзінен бұрынғылардан еткен ғылым тізбегін толықтырып, заманға сәйкес пішін берді. Бұлай жасауына оның білімімен бірге жасаған орта мәдениеті де ықпал етті. Мысалы, тіл білімімен фикһ пен кәләм білімдерінің ғылым сыныптамасына енгізілуі осыны көрсетсе керек. Сол сияқты Аристотель физика мен метафизиканы екі жеке ғылым ретінде жіктеді. Ал әл-Фарабидің жіктеуінде физика мен метафизика реттілігі жағынан математика ғылымынан кейін келіп, бір сырадағы екі негізгі теориялық ғылым ретінде баяндалады. Сөйтіп ғылымның жіктелуіне араб-мұсылмандық мәдениетіне сәйкес рең берді. Мұсылман ойшылы ғылым мен білімдерді мынадай реттілікпен жіктеді:«Ильм әл-луға» (лингвистика) : жалпы тілдің, ойлау және адамның күнделікті өмірде таптырмас мәнге ие болуына байланысты білімдердің жіктелуін тіл білімі бастайды. Мұнда әр тілдің негізгі екі бөлігі айтылады, сөз және оның мағынасы арасындағы байланыс мәселелеріне мысалдар беріледі. Сондай-ақ сөздерді пайдалану ережелерінің маңызы мен тіл біліміндегі орны да назардан таса қалмаған. Бір тіл бір ұлтқа тиесілі болғандықтан тіл әмбепатты бола алмайды. Өйткені әр халықтың, қауымның өзінің өміріне, салт-дәстүрі мен жағрафиялық орналасуына сәйкес өз тілі бар.

2. Дипломдық жұмысыныңқұрылымдық элементтеріне толық сипаттама беріңіз.
Мазмұнына байланысты дипломдық жұмыс (жоба) оқу орнының нақты мамандық бойынша курсын бітіруші студенттің қолжазба түрінде өз бетінше дайындаған(-ші) ғылыми-зерттеу жұмысын (жобалау шешімі) білдіреді. Дипломдық жұмыстың (жобаның) тақырыбы өзекті, ғылым, техника және мәдениет, қазіргі заманғы жағдай мен даму перспективаларына сәйкес болуы тиіс. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбын таңдаған кезде студент мәдениеттің, білім, ғылым және өндірістің проблемалары мен тапсырмаларын назарға алуы тиіс. Дипломдық жұмыстардың (жобалардың) тақырыбы мамандық бейіні бойынша, мамандардың дайындығына сәйкес келуі тиіс.

Дипломдық жұмыс (жоба) студенттің өз бетінше ғылыми ізденіспен нақты мамандығы бойынша орындаған 50-70 беттік компьютерлік қолжазбасы. Қосымшалар дипломдық жұмыс (жоба) көлемі құрамына кірмейді. Дипломдық жұмыс (жобаның) құрылымдық элементі:

- мұқаба;

- титул беті;

- пікір;

- дипломдық жұмыс (жоба) тапсырмасы;

- мазмұны;

- кіріспе;

- сәулеттік бөлім;

- жобалау бөлімі;

- экономиклық бөлім;

- қоршаған ортаны және еңбекті қорғау бөлімі;

- қорытынды(тұжырым мен ұсыныстар) ;

- пайдаланылған әдебиеттер тізімі;

- қосымшалар

3. Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығы (ҰҒТАО) - республикалық мемлекеттік кәсіпорынына сипаттама беріңіз.
Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығы (ҰҒТАО) - республикалық мемлекеттік кәсіпорын. 1957 жылы Ғылыми-техникалық ақпараттардың орталық институты болып құрылған. 2005 жылы Қазақ мемлекеттік ғылыми-техника ақпараттың ғылыми-зертеу институтының негізінде Республикалық ғылыми-техникалық кітапханамен бірігіп, қазіргі атауымен қайта құрылды. Орталық Қазақстанның ғылыми-техникалық саласында ғылыми-техника ақпараттың мемлекеттік қорын құру мәселелерімен айналысады, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу, ғылыми-техникалық бағдарламалар жасау, қазақстандық ғалымдардың жыл сайынғы жарияланымдары (жалпы саны 10 мыңнан астам) туралы есеп беру, республикада қорғалған докторлық және кандидаттық дисс-ларды талдап, жинап, өңдеуді жүзеге асырады, ұжымдық және жеке абоненттердің, соның ішінде ҚР Мемлекеттік басқару органдарының отандық және әлемдік ақпараттық қорларға қол жеткізуін қамтамасыз етеді және осының негізінде ақпараттық қызметтер көрсетуді ұсынады. ҰҒТАО - «ҚР-ның ғылыми-техникалық ақпараты мемлекеттік жүйесінің дамуы» атты республикалық, мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаның бас ұйымы, сонымен бірге Найроби қаласындағы UNER/ІNFOTERA қоршаған орта жөніндегі халықаралық ақпараттық жүйенің ұлттық белгіленген орталық, AGRІS/CARІS-FAO халықаралық ақпараттық жүйесінің мүшесі (Рим қалысы), ІNІS ядролық энергетика жөніндегі халықаралық жүйенің Қазақстандағы ақпараттық ортанысының мүшесі (Вена қаласы) және Мәскеу қаласындағы ғылыми-техникалық ақпараттың халықаралық орталығының бірлескен мүшесі болып табылады. Орталықтан 4 серия бойынша реферативтік журналдар, 5 сериялы электрондық реферативтік журналдар, «Қазақстан ғылымы цифрларда» анықтамалығы, «Қазақстан ғылымының жаңалықтары» атты мерзімді журналы, сондай-ақ «Қазақстанның ғылымы мен жоғары мектебі» газеті шығады. Кеңестік дәуірдегі ғылыми-техникалық ақпараттың республикалық жүйесінің негізгі элементтерін сақтап қалу ҰҒТАО бағдарламасының барысында атқарылған жұмыстардың басты жетістіктерінің бірі болып табылады. Қазіргі кездегі орталықтың негізгі міндеттері: қорғалған докторлық және кандидатуралық дисс-лардың, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың мемлекеттік қорын қалыптастыру; қазақстандық ғалымдар мен мамандардың жарияланымдарын ғылыми тұрғыда өңдеу; республиканың ғылыми-техникалық дамуының басым бағыттары бойынша автоматтандырылған мәліметтер базасын жинақтау; ғылыми мен техникалық бойынша талдамалы-шолу, анықтамалық және басқа да ғылыми-ақпараттық деректердің, реферативтік және библ. мерзімді журналдардың басылған және электронды түрлерін дайындап, жарыққа шығару; қашықтағы телекоммуникациялық режим бойынша республиканың ақпараттық қорына кіруді қамтамасыз ету және ғылыми-техникалық ақпарат тарату; ақпараттанудың теориясы мен тәжірибесі бойынша зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу; республикадағы ғылыми-ақпараттық қызметті үйлестіру.

4. Барлық халықтар үшін әмбебаптты бола алмайды деген пікірді алға тартқан әл-Фарабидің тұжырымдамасына сипаттама жасау.
Мұсылман ойшылы ғылым мен білімдерді мынадай реттілікпен жіктеді:«Ильм әл-луға» (лингвистика) : жалпы тілдің, ойлау және адамның күнделікті өмірде таптырмас мәнге ие болуына байланысты білімдердің жіктелуін тіл білімі бастайды. Мұнда әр тілдің негізгі екі бөлігі айтылады, сөз және оның мағынасы арасындағы байланыс мәселелеріне мысалдар беріледі. Сондай-ақ сөздерді пайдалану ережелерінің маңызы мен тіл біліміндегі орны да назардан таса қалмаған. Бір тіл бір ұлтқа тиесілі болғандықтан тіл әмбепатты бола алмайды. Өйткені әр халықтың, қауымның өзінің өміріне, салт-дәстүрі мен жағрафиялық орналасуына сәйкес өз тілі бар.

Сондықтан да, тіл барлық халықтар үшін әмбепатты бола алмайды деген пікірді алға тартқан әл-Фараби тілдерге ортақ «әмбебап» заңдардың бар екенін және грамматика осы тіл ережелеріне сүйенетін, бірақ бұл ережелер де барлық тіл заңдылықтарын қамти алмайтынын айтады. Мысалы, жалпы ереже қандай өнерде болсын әмбебапты болып саналады (Jafar Ali Yasin, 1978) . Ол сол белгілі ғылымды жан-жақты қамтитын ережелер жиынтығы. Әсілінде әрбір ереже өзіне қатысты өнердің көптеген жағдайын қамтиды деп ойлағанымен шын мәнінде олай толық қамтуы мүмкін емес. Ойшылдың мұнда айтпағы, әрбір тілдің өз тіл ережелері (грамматикасы) бар. Бір тілдің грамматикасы екінші бір тілге келмейді.

Ғалым: «Әрбір халықтың тіл туралы ғылымы үлкен жеті бөлімге бөлінген», - деп тіл білімін әрі қарай былай етіп жіктейді: жай сөздер туралы ғылым, сөз оралымдары туралы ғылым, жай сөздердің ережелері туралы ғылым, сөз оралымдарының ережелері туралы ғылым, дұрыс жазу ережелері (орфография), дұрыс оқу (орфоэпия) ережелері және өлеңді дұрыс шығару ережелері (Al-Farabi, 1993) .

5. Дипломдық жұмысының негізгі бөлімінде қандай мәліметтер баяндалады? Толық сипаттама беріңіз.
Негізгі бөлім үш негізгі бөліктерді қамтиды: 1) таңдалған тақырыптың бағытын, негіздемесін қамтиды, зерттеу тақырыбының негізгі ұғымдарын қарастырады; 2) жобалау ортасы, осы ортаны таңдау негіздемесі, оның сипаттамалары, оған қойылатын талаптар; 3) жобаны зерттеу, модельдеу, жобалау және әзірлеу кезеңдері. Әрбір бөлімнің соңында қаралатын материалдың мәнін көрсететін қорытындылар жасалуы тиіс. 9. Қорытынды бөлімі дипломдық зерттеу нәтижелері бойынша қысқаша қорытындыларды, қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалауды, зерттелген объекті бойынша нақты ұсыныстарды қамтуы тиіс. Қорытынды 2-3 бетті құрайды. Қорытынды мыналарды қамтуы тиіс: - дипломдық жоба нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар; - атқарылған жұмыстар туралы; - қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалау; - зерттелген объект бойынша нақты ұсыныстар ; - қарастырылған проблематиканы жетілдіру және зерттеу объектісі қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар.

6. Кітапхана - рухани азық беретін, көркем ой кепілі болатын киелі мекенге сипаттама жасаңыз.
Кітапхана - рухани азық беретін, көркем ой кепілі болатын киелі мекен. Өз шеберлігін шыңдау, ақпарат пен шабыт іздеу қатынасында кітапханалар оқырмандардың кітаптарға, онлайн оқулықтарға және мақалаларға тегін қол жетімділікті ұсынады. Жазушының семинарлары сияқты кітапханалық бағдарламалар шығармашылық адамдарға пікір алмасуға және достық, қонақжай ортада қолөнерін дамытуға мүмкіндік береді. (Пандемияға байланысты жеке кітапханалық іс-шаралар тоқтатылған кезде, көптеген кітапханалар әлі де онлайн режимінде қосыла алатын виртуалды бағдарламаларды ұсынады. )

Сіз жазған ғылыми жұмыс үшін біраз зерттеу жүргізу керек пе? Кітапханалардың көптеген кітаптары, дерекқорлары және мұрағат материалдары сізге керекті ақпаратқа тез қол жеткізуге көмектеседі. Егер сізге қажетті көздерді табуға көмек қажет болса, кітапханашылар оқырмандарға жеке көмек ұсынады. Көптеген кітапханалар сонымен қатар коллаждарда, ән ремикстерінде және т. б. еркін пайдалануға болатын жалпыға қол жетімді суреттер, дыбыстар мен бейнелердің кең онлайн-жинақтарын ұсынады.

Ақпараттық технологиялар мен компьютерлік техниканың дамуы көптеген жұмысшылар ақпарат жинау, сақтау, өңдеу және ұсынумен айналысатын қоғам дамуының басталуына негіз болды. Интернет ғаламдық желісі әлемнің барлық тілдерінде миллиондаған электронды кітаптары бар электронды деректер қоймаларына компьютерлердің көмегімен кіруге мүмкіндік берді. Көптеген анықтамалар пайда болды: электрондық кітапхана, цифрлық кітапхана, виртуалды кітапхана және т. б. Дәстүрлі кітапхананың жаңа ақпараттық технологиялармен бірігуі кітапханалық-ақпараттық қызметті жаңа деңгейге шығаруға, дамуына жол ашты.

Жаңа технологиялар дәстүрлі кітапты алмастырмайды, керісінше жаңа оқырмандарды тартуға мүмкіндік береді және ғылыми-зерттеу жұмыстарына ынталандырады.

7. Қалай ойлайсыз, неге ағылылшын тілінде «ғылыми қоғам» деген сөз XVIII ғасырда қолданылды және XIX ғасырдың басында заманауи мәнге ие болды.

) Ағылылшын тілінде «ғылыми қоғам» деген сөз XVIII ғасырда қолданылды және XIX ғасырдың басында заманауи мәнге ие болды.

Тар мағынада ғылыми қауымдастық ғалымдармен ғана шектеледі. Ғалымдармен қатар, кең мағынада техникалық қауымдастық инженерлер, техниктер, зертханалық техниктер және басқаларды қамтиды.

Ғылыми қауымдастық туралы, сондай-ақ ғылымның тиісті салаларында жұмыс істейтін зерттеушілер құрған салалық, көп секторлы немесе салааралық ғылыми қоғамдастық туралы сөйлесуге болады. Ғылыми қауымдастықтың тұжырымдамасы ғылыми әдістердің жұмыс істеуі үшін қажетті зерттеушілер арасында ақпарат алмасуды білдіреді. Оның қатаң ұйымы жоқ және ғылыми ұйымдармен, әдетте заңды тіркеу және қаржылық қолдауымен шатастырмау керек. Осыған байланысты ғылыми қоғамдастықтың сипаттамалары мен шекараларын белгілеу, сондай-ақ адамның оған тиесілі болу критерийлері субъективті болып табылады.

Сонымен қатар, кез келген әлеуметтік топ ретінде ғылыми институттар - әлеуметтік көзқарастар, ғылыми көзқарастар жүйесі, ғылыми қоғамдар жүйесі, қоғам мүшелерінің, ғылыми қоғамдардың, ғылыми этиканың, ғылыми ақпарат алмасу үшін құралдардың жүйесі мен басқа да сипаттамалар, соның ішінде кәсіби әзіл-оспақ, арнайы тіл (терминология) және мифология бар.

8. Дипломдық жұмысының қорытындысында қандай мәселелер болуы тиіс?
Қорытынды бөлімі дипломдық зерттеу нәтижелері бойынша қысқаша қорытындыларды, қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалауды, зерттелген объекті бойынша нақты ұсыныстарды қамтуы тиіс. Қорытынды 2-3 бетті құрайды. Қорытынды мыналарды қамтуы тиіс: - дипломдық жоба нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар; - атқарылған жұмыстар туралы; - қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалау; - зерттелген объект бойынша нақты ұсыныстар ; - қарастырылған проблематиканы жетілдіру және зерттеу объектісі қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар. Қорытынды- тұжырымдалған және негізделген ұсыныстардың қысқаша мазмұны, орындалатын жұмыстың тақырыбымен белгіленген міндеттерді шешуге бағытталған.

9. Электронды кітапхана - белгілі бір өлшемдерге сәйкес қалыптасатын, қоғамдық пайдалануға арналған және осы қорды сақтауға және пайдалануға мүмкіндік беретін бағдарламалық-техникалық құралдарды қамтитын электрондық құжаттар қоры бар ақпараттық жүйе. Осы анықтаманы дәлелдеңіз.
электронды кітапхана - белгілі бір өлшемдерге сәйкес қалыптасатын, қоғамдық пайдалануға арналған және осы қорды сақтауға және пайдалануға мүмкіндік беретін бағдарламалық-техникалық құралдарды қамтитын электрондық құжаттар қоры бар ақпараттық жүйе деп айтуға болады.

Бүгінде бүкіл дүниежүзілік мұраны іс жүзінде арнайы орын не жай бөлмей-ақ, үйге не кеңсеге сыйдыруға болады. Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе аласыз. Қажетті кітапты табу қиындық туғызбайды. Электронды кітапхананың міндетті элементтерінің бірі болып баспалдақты құрылымды электронды каталог саналады, ол кітапты қосу не жою шараларына байланысты автоматты түрде толықтырылады және жаңартылады. Сонымен қатар, электронды кітап қоймасында іздеу жүйесі қарастырылған, мұнда кітапты атауымен, авторымен, шығу мерзімі және басқа деректерге байланысты тауып алуға болады.

Кітапхана мәдениет саласы ретінде ақпараттық, білім беру және мәдени-ағарту қызметінің негізгі болып табылады. Кітапханаларда оқу феноменін тиімді пайдалану мен дамытудың сан ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі сақталған. Олар кітаптарда жинақталған адамзат жадының, ұлт жадының алтын қоры, ал кітапханашылар - сол теңдесіз қазынаның шырақшылары іспеттес.

Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы. Заманымыздың әр кезеңінде кітапханашы қызметі туралы ұғым жоғары болуы тиіс. Кітапханашы кітапханада тек кітап береді деген тар ұғым орнына, қоғамда кітапханашы мамандығының қажеттілігін мойындайтын оң пікірлер мен көзқарастар қалыптастыру керек. Кітапханашы маманы туралы түсінік терең мәнді, қажеттілігі жоғары болуына көңіл бөлінуі тиіс.

10. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының ұғымын ашып, ғылыми зерттеулердің түрлерін жіктеңіз.

Ғылыми-зерттеу жұмыстары (ҒЗЖ) - қол жеткен білімдерді кеңейту және жаңа білімдер алу, ғылыми топшылауларды тексеру, табиғат пен қоғамда көрініс табатын заңдылықтарды анықтау, жобаларды ғылыми тұрғыда жинақтап қорытындылау, ғылымды негіздеу мақсатындағы зерттеулер, тәжірибелер жүргізумен, ғылыми ізденістермен байланысты ғылым сипаттағы жұмыстар, талдамалар.

ылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:

1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан

2) қаржыландыру көздеріне байланысты

3) мақсатына байланысты

4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты

5) зерттеу ұзақтығына байланысты

Қоғамдық өндіріске байланысы жағынан ғылыми жұмыстар мына жұмыстарға жіктеледі: жаңа технологиялық үрдістер, машиналар, құрылыстар, өндірістің тиімділігінің артуы, еңбек шартының жақсаруы, жеке адамның тұлға болып дамуы және т. б.

Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:

-мемлекеттік бюджетті

-өндірісті-келісімдік

-қаржыландырылмайтын

Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.

Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.

Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.

Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:

1) бастамалы

2) қолданбалы

3) өндірулер

Бастамалы зертеулер табиғаттың жаңа заңдары мен принциптерінің пайда болуына негізделеді. Олардың мақсаты қоғамның ғылыми білімінің артуына себепші болу. Мұндай зерттеулер белгілі және белгісіздік шекарасында жүргізіледі.

Қолданбалы зерттеулер табиғат заңдарының жаңа тәсілдерін анықтаумен және салаларда қолданысымен байланысты.

Мақсаты - адам кәсібінде практикасында бастамалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми білімнің қолданылуы. Қолданбалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми түсінік негізінде техникалық түсінік пайда болады. Қолданбалы зерттеулер өз кезегінде 3 түрге жіктеледі:

1) іздеу

2) ғылыми зерттеу

3) жобалы-құрастырушылық жұмыстар

Іздеу жұмыстары объектіге әсер ететін факторларды қалыптастыруға, жаңа технология мен техниканың пайда болуына бағытталған. Ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа технология, зерттеу құрал-жабдықтарын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.

Жобалы-құрастырушылық жұмыстар логикалық жобаны сипаттайтын құрастырулардың пайда болуын қадағалайды.

11. Қосымшаларға қандай орындалған диссертацияға байланысты материалдарды енгізу ұсынылады?

13. Ізденушілер үшін ең маңызды электронды ресурстардың бірі - www. library. kz ғылыми кітапхана сайты, мұнда ғылыми жарияланымдар, сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар, микрофильмдер, мұрағат құжаттарының электронды нұсқасын ұсынады. Осы электронды ресурстың пайдалану жолдарын ұсыңыз.
. Қазіргі уақытта интернет желісінде тақырып бойынша, құрылымы бойынша ерекшеленетін көптеген электронды кітапханалар бар. Студенттер мен ғалымдар үшін қажетті ақпаратты қысқа мерзімде іздеудің маңызы зор.

Рефераттар, курстық жобалар, дипломдық және ғылыми жұмыстар жазу үшін материал іздеу мәселесінің оңтайлы шешімі- электронды кітапханаларды пайдалану. Ізденушілер үшін ең маңызды электронды ресурстардың бірі - www. library. kz ғылыми кітапхана сайты, мұнда ғылыми жарияланымдар, сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар, микрофильмдер, мұрағат құжаттарының электронды нұсқасын ұсынады.

Library. kz пайдаланушылары отандық және шетелдік ғылыми журналдардың толық мәтінді нұсқаларына қол жеткізе алады. Сондай-ақ көптеген әртүрлі саладағы диссертациялық жұмыстың сипаттамасын көруге мүмкіндігі бар

15. Постерді жасау және жобалау бойынша ұсыныстарды жасаңыз.
Постер - топтық жұмыстың, топтық талқылаудың нәтижесін көрсететін құрал, тәсіл. Ал топтық жұмыс нәтижелерін тағы да қалайша бүкіл сыныпқа көрсетуге, жариялауға болады? Мысалы, спикердің оны ауызша да сыныпқа жариялауына болады, ал қалған топтар оның айтқанына кері байланыс беруі керек. Немесе слайд арқылы да елге жариялауға болады, сахналық көрініс те қоюға болады, «Жигсо» тәсіліндегідей әр оқушы бір топқа барып, өз тобының ұйғарымын түсіндіріп беруі де ықтимал. Сондықтан да постер жасауды әр сабақта қолданудың еш қисыны жоқ! Постерді екі-үш аптада бір қолданса да болады. Міне, сол кезде оқушылардың оны асқан қызығушылықпен орындауы хақ.

Постер мазмұнды, мағыналы, құнды болу үшін оны жасауға көп уақыт берген жөн. Басқаша сөзбен айтқанда, постер жасау - кең ауқымды әрекет болу керек. Постер жасауда оқушылар өздігімен Блум таксономиясының барлық дерлік деңгейлерімен өздігімен «жүріп» өтуі керек. Алдымен олар материалмен танысып, оны оқып шығуы керек («Білу» деңгейі), осыдан соң топ ішінде оқығандарымен бөлісіп, өз ойларын ортаға түсіреді («Түсіну» деңгейі), бұдан кейін оқушылар постерлерді жасауға кіріседі («Қолдану»), қандай мәселелерге тоқтау қажеттігін, қалай қорғау, не айту керектігін айқындайды, басқа топтардың постерлерімен салыстырады («Талдау»), постерлерді оқулықтан тыс жасауға, өз түсініктері мен ұйғарымдарын келтіруге, жаңа ұғымдар құрастыруға тырысады («Жинақтау»), өз постерлерінің ұтымды және жақсартуға қажет жақтарын айқындайды, постер жасау барысында не үйренгендігін, оның олардың танымында қандай орын алғандығы туралы ой толғайды («Бағалау») . Сондықтан да постер жасауға 10-30 минуттай берген орынды.

Постерге қойылатын талаптар мынандай болуы ықтимал:

1. Оқулық мазмұнын қайталамай, өзіндік ой, пікір, ұстаным келтіруі керек.

2. Әр оқушының үлесін көрсетуі керек.

3. Аз уақыт ішінде емес, 10-30 минут ауқымында жасалуы қажет.

4. Мазмұны:

- проблеманы анықтауға емес, проблема шешуге бағытталуы керек,

- ниет пен тілек болмай, нақты ұсыныс болғаны шарт,

- жалпылама болмай, нақты болуы қажет,

- сипаттау болмай, талдау болуы керек,

- еске түсіріп емес, ойландырғаны дұрыс,

- «Қандай?» деген сұраққа жауап бермей, «Қалай? Қалай жасау керек?» деген сұрақтарға жауап беруі қажет,

- «Болу керек!» деген ыңғайда болмай, «Жасаймыз!» деген бағытта болғаны дұрыс.