Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы
1.Ғылымдардың жіктелуі Әл-Фарабидің ғылым мен білімді жіктеуін, көзқарасы мен ұстанымы қандай шығармасында баяндалған. Оған толық сипаттама жасаңыз.
Ғылымдардың жіктелуі Әл-Фарабидің ғылым мен білімді жіктеуін, көзқарасы мен ұстанымы оның Ғылымдардың жіктелуі атты шығармасында анық баяндалған. Ғалым ғылымдарды негізгі бес бөлімге бөліп қарастырды: біріншісі - тіл білімі және оның бөлімдері, екіншісі - логика және оның бөлімдері, үшіншісі - Ульум әт-та'алим (математикалық ғылымдар). Бұлар: әл-'адад (арифметика), геометрия, илм әл-маназыр (оптика), тәлімдік астрономия, музыка ғылымы, салмақ туралы ғылым, механика (Al-Farabi, 1975).Төртіншісі - физика және оның бөлімдері, әл-'илм әл-иләһи діни ілім және оның бөлімдері, бесіншісі - азаматтық ғылым және оның бөлімдері, фиқһ, кәләм (Al-Farabi, 1996). Ғалымның білімдерді бұлай жіктеуі Аристотельдің ғылымдарды сыныптауынан біраз ерекшеленді, яғни ғалым антикалық грек ойшылын қайталамады. Ол өзінің ұстанымына сәйкес дұрыс деп тапқан тізбекті жасап, өзінен бұрынғылардан еткен ғылым тізбегін толықтырып, заманға сәйкес пішін берді.Бұлай жасауына оның білімімен бірге жасаған орта мәдениеті де ықпал етті. Мысалы, тіл білімімен фикһ пен кәләм білімдерінің ғылым сыныптамасына енгізілуі осыны көрсетсе керек. Сол сияқты Аристотель физика мен метафизиканы екі жеке ғылым ретінде жіктеді. Ал әл-Фарабидің жіктеуінде физика мен метафизика реттілігі жағынан математика ғылымынан кейін келіп, бір сырадағы екі негізгі теориялық ғылым ретінде баяндалады. Сөйтіп ғылымның жіктелуіне араб-мұсылмандық мәдениетіне сәйкес рең берді. Мұсылман ойшылы ғылым мен білімдерді мынадай реттілікпен жіктеді:Ильм әл-луға (лингвистика): жалпы тілдің, ойлау және адамның күнделікті өмірде таптырмас мәнге ие болуына байланысты білімдердің жіктелуін тіл білімі бастайды. Мұнда әр тілдің негізгі екі бөлігі айтылады, сөз және оның мағынасы арасындағы байланыс мәселелеріне мысалдар беріледі. Сондай-ақ сөздерді пайдалану ережелерінің маңызы мен тіл біліміндегі орны да назардан таса қалмаған. Бір тіл бір ұлтқа тиесілі болғандықтан тіл әмбепатты бола алмайды. Өйткені әр халықтың, қауымның өзінің өміріне, салт-дәстүрі мен жағрафиялық орналасуына сәйкес өз тілі бар.
2.Дипломдық жұмысыныңқұрылымдық элементтеріне толық сипаттама беріңіз.
Мазмұнына байланысты дипломдық жұмыс (жоба) оқу орнының нақты мамандық бойынша курсын бітіруші студенттің қолжазба түрінде өз бетінше дайындаған(-ші) ғылыми-зерттеу жұмысын (жобалау шешімі) білдіреді. Дипломдық жұмыстың (жобаның) тақырыбы өзекті, ғылым, техника және мәдениет, қазіргі заманғы жағдай мен даму перспективаларына сәйкес болуы тиіс. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбын таңдаған кезде студент мәдениеттің, білім, ғылым және өндірістің проблемалары мен тапсырмаларын назарға алуы тиіс. Дипломдық жұмыстардың (жобалардың) тақырыбы мамандық бейіні бойынша, мамандардың дайындығына сәйкес келуі тиіс.
Дипломдық жұмыс (жоба) студенттің өз бетінше ғылыми ізденіспен нақты мамандығы бойынша орындаған 50-70 беттік компьютерлік қолжазбасы. Қосымшалар дипломдық жұмыс (жоба) көлемі құрамына кірмейді. Дипломдық жұмыс (жобаның) құрылымдық элементі:
- мұқаба;
- титул беті;
- пікір;
- дипломдық жұмыс (жоба) тапсырмасы;
- мазмұны;
- кіріспе;
- сәулеттік бөлім;
- жобалау бөлімі;
- экономиклық бөлім;
- қоршаған ортаны және еңбекті қорғау бөлімі;
- қорытынды(тұжырым мен ұсыныстар);
- пайдаланылған әдебиеттер тізімі;
- қосымшалар
3.Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығы (ҰҒТАО) - республикалық мемлекеттік кәсіпорынына сипаттама беріңіз.
Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығы (ҰҒТАО) - республикалық мемлекеттік кәсіпорын. 1957 жылы Ғылыми-техникалық ақпараттардың орталық институты болып құрылған. 2005 жылы Қазақ мемлекеттік ғылыми-техника ақпараттың ғылыми-зертеу институтының негізінде Республикалық ғылыми-техникалық кітапханамен бірігіп, қазіргі атауымен қайта құрылды. Орталық Қазақстанның ғылыми-техникалық саласында ғылыми-техника ақпараттың мемлекеттік қорын құру мәселелерімен айналысады, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу, ғылыми-техникалық бағдарламалар жасау, қазақстандық ғалымдардың жыл сайынғы жарияланымдары (жалпы саны 10 мыңнан астам) туралы есеп беру, республикада қорғалған докторлық және кандидаттық дисс-ларды талдап, жинап, өңдеуді жүзеге асырады, ұжымдық және жеке абоненттердің, соның ішінде ҚР Мемлекеттік басқару органдарының отандық және әлемдік ақпараттық қорларға қол жеткізуін қамтамасыз етеді және осының негізінде ақпараттық қызметтер көрсетуді ұсынады. ҰҒТАО - ҚР-ның ғылыми-техникалық ақпараты мемлекеттік жүйесінің дамуы атты республикалық, мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаның бас ұйымы, сонымен бірге Найроби қаласындағы UNERІNFOTERA қоршаған орта жөніндегі халықаралық ақпараттық жүйенің ұлттық белгіленген орталық, AGRІSCARІS-FAO халықаралық ақпараттық жүйесінің мүшесі (Рим қалысы), ІNІS ядролық энергетика жөніндегі халықаралық жүйенің Қазақстандағы ақпараттық ортанысының мүшесі (Вена қаласы) және Мәскеу қаласындағы ғылыми-техникалық ақпараттың халықаралық орталығының бірлескен мүшесі болып табылады. Орталықтан 4 серия бойынша реферативтік журналдар, 5 сериялы электрондық реферативтік журналдар, Қазақстан ғылымы цифрларда анықтамалығы, Қазақстан ғылымының жаңалықтары атты мерзімді журналы, сондай-ақ Қазақстанның ғылымы мен жоғары мектебі газеті шығады. Кеңестік дәуірдегі ғылыми-техникалық ақпараттың республикалық жүйесінің негізгі элементтерін сақтап қалу ҰҒТАО бағдарламасының барысында атқарылған жұмыстардың басты жетістіктерінің бірі болып табылады. Қазіргі кездегі орталықтың негізгі міндеттері: қорғалған докторлық және кандидатуралық дисс-лардың, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың мемлекеттік қорын қалыптастыру; қазақстандық ғалымдар мен мамандардың жарияланымдарын ғылыми тұрғыда өңдеу; республиканың ғылыми-техникалық дамуының басым бағыттары бойынша автоматтандырылған мәліметтер базасын жинақтау; ғылыми мен техникалық бойынша талдамалы-шолу, анықтамалық және басқа да ғылыми-ақпараттық деректердің, реферативтік және библ. мерзімді журналдардың басылған және электронды түрлерін дайындап, жарыққа шығару; қашықтағы телекоммуникациялық режим бойынша республиканың ақпараттық қорына кіруді қамтамасыз ету және ғылыми-техникалық ақпарат тарату; ақпараттанудың теориясы мен тәжірибесі бойынша зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу; республикадағы ғылыми-ақпараттық қызметті үйлестіру.
4. Барлық халықтар үшін әмбебаптты бола алмайды деген пікірді алға тартқан әл-Фарабидің тұжырымдамасына сипаттама жасау.
Мұсылман ойшылы ғылым мен білімдерді мынадай реттілікпен жіктеді:Ильм әл-луға (лингвистика): жалпы тілдің, ойлау және адамның күнделікті өмірде таптырмас мәнге ие болуына байланысты білімдердің жіктелуін тіл білімі бастайды. Мұнда әр тілдің негізгі екі бөлігі айтылады, сөз және оның мағынасы арасындағы байланыс мәселелеріне мысалдар беріледі. Сондай-ақ сөздерді пайдалану ережелерінің маңызы мен тіл біліміндегі орны да назардан таса қалмаған. Бір тіл бір ұлтқа тиесілі болғандықтан тіл әмбепатты бола алмайды. Өйткені әр халықтың, қауымның өзінің өміріне, салт-дәстүрі мен жағрафиялық орналасуына сәйкес өз тілі бар.
Сондықтан да, тіл барлық халықтар үшін әмбепатты бола алмайды деген пікірді алға тартқан әл-Фараби тілдерге ортақ әмбебап заңдардың бар екенін және грамматика осы тіл ережелеріне сүйенетін, бірақ бұл ережелер де барлық тіл заңдылықтарын қамти алмайтынын айтады. Мысалы, жалпы ереже қандай өнерде болсын әмбебапты болып саналады (Jafar Ali Yasin, 1978). Ол сол белгілі ғылымды жан-жақты қамтитын ережелер жиынтығы. Әсілінде әрбір ереже өзіне қатысты өнердің көптеген жағдайын қамтиды деп ойлағанымен шын мәнінде олай толық қамтуы мүмкін емес. Ойшылдың мұнда айтпағы, әрбір тілдің өз тіл ережелері (грамматикасы) бар. Бір тілдің грамматикасы екінші бір тілге келмейді.
Ғалым: Әрбір халықтың тіл туралы ғылымы үлкен жеті бөлімге бөлінген, - деп тіл білімін әрі қарай былай етіп жіктейді: жай сөздер туралы ғылым, сөз оралымдары туралы ғылым, жай сөздердің ережелері туралы ғылым, сөз оралымдарының ережелері туралы ғылым, дұрыс жазу ережелері (орфография), дұрыс оқу (орфоэпия) ережелері және өлеңді дұрыс шығару ережелері (Al-Farabi, 1993).
5. Дипломдық жұмысының негізгі бөлімінде қандай мәліметтер баяндалады? Толық сипаттама беріңіз.
Негізгі бөлім үш негізгі бөліктерді қамтиды: 1) таңдалған тақырыптың бағытын, негіздемесін қамтиды, зерттеу тақырыбының негізгі ұғымдарын қарастырады; 2) жобалау ортасы, осы ортаны таңдау негіздемесі, оның сипаттамалары, оған қойылатын талаптар; 3) жобаны зерттеу, модельдеу, жобалау және әзірлеу кезеңдері. Әрбір бөлімнің соңында қаралатын материалдың мәнін көрсететін қорытындылар жасалуы тиіс. 9.Қорытынды бөлімі дипломдық зерттеу нәтижелері бойынша қысқаша қорытындыларды, қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалауды, зерттелген объекті бойынша нақты ұсыныстарды қамтуы тиіс. Қорытынды 2-3 бетті құрайды. Қорытынды мыналарды қамтуы тиіс: - дипломдық жоба нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар; - атқарылған жұмыстар туралы; - қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалау; - зерттелген объект бойынша нақты ұсыныстар ; - қарастырылған проблематиканы жетілдіру және зерттеу объектісі қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар.
6. Кітапхана - рухани азық беретін, көркем ой кепілі болатын киелі мекенге сипаттама жасаңыз.
Кітапхана - рухани азық беретін, көркем ой кепілі болатын киелі мекен. Өз шеберлігін шыңдау,ақпарат пен шабыт іздеу қатынасында кітапханалар оқырмандардың кітаптарға, онлайн оқулықтарға және мақалаларға тегін қол жетімділікті ұсынады. Жазушының семинарлары сияқты кітапханалық бағдарламалар шығармашылық адамдарға пікір алмасуға және достық, қонақжай ортада қолөнерін дамытуға мүмкіндік береді. (Пандемияға байланысты жеке кітапханалық іс-шаралар тоқтатылған кезде, көптеген кітапханалар әлі де онлайн режимінде қосыла алатын виртуалды бағдарламаларды ұсынады.)
Сіз жазған ғылыми жұмыс үшін біраз зерттеу жүргізу керек пе? Кітапханалардың көптеген кітаптары, дерекқорлары және мұрағат материалдары сізге керекті ақпаратқа тез қол жеткізуге көмектеседі.Егер сізге қажетті көздерді табуға көмек қажет болса, кітапханашылар оқырмандарға жеке көмек ұсынады. Көптеген кітапханалар сонымен қатар коллаждарда, ән ремикстерінде және т. б. еркін пайдалануға болатын жалпыға қол жетімді суреттер, дыбыстар мен бейнелердің кең онлайн-жинақтарын ұсынады.
Ақпараттық технологиялар мен компьютерлік техниканың дамуы көптеген жұмысшылар ақпарат жинау, сақтау, өңдеу және ұсынумен айналысатын қоғам дамуының басталуына негіз болды. Интернет ғаламдық желісі әлемнің барлық тілдерінде миллиондаған электронды кітаптары бар электронды деректер қоймаларына компьютерлердің көмегімен кіруге мүмкіндік берді. Көптеген анықтамалар пайда болды: электрондық кітапхана, цифрлық кітапхана, виртуалды кітапхана және т.б.Дәстүрлі кітапхананың жаңа ақпараттық технологиялармен бірігуі кітапханалық-ақпараттық қызметті жаңа деңгейге шығаруға, дамуына жол ашты.
Жаңа технологиялар дәстүрлі кітапты алмастырмайды, керісінше жаңа оқырмандарды тартуға мүмкіндік береді және ғылыми-зерттеу жұмыстарына ынталандырады.
7. Қалай ойлайсыз, неге ағылылшын тілінде ғылыми қоғам деген сөз XVIII ғасырда қолданылды және XIX ғасырдың басында заманауи мәнге ие болды.
)Ағылылшын тілінде ғылыми қоғам деген сөз XVIII ғасырда қолданылды және XIX ғасырдың басында заманауи мәнге ие болды.
Тар мағынада ғылыми қауымдастық ғалымдармен ғана шектеледі. Ғалымдармен қатар, кең мағынада техникалық қауымдастық инженерлер, техниктер, зертханалық техниктер және басқаларды қамтиды.
Ғылыми қауымдастық туралы, сондай-ақ ғылымның тиісті салаларында жұмыс істейтін зерттеушілер құрған салалық, көп секторлы немесе салааралық ғылыми қоғамдастық туралы сөйлесуге болады. Ғылыми қауымдастықтың тұжырымдамасы ғылыми әдістердің жұмыс істеуі үшін қажетті зерттеушілер арасында ақпарат алмасуды білдіреді. Оның қатаң ұйымы жоқ және ғылыми ұйымдармен, әдетте заңды тіркеу және қаржылық қолдауымен шатастырмау керек. Осыған байланысты ғылыми қоғамдастықтың сипаттамалары мен шекараларын белгілеу, сондай-ақ адамның оған тиесілі болу критерийлері субъективті болып табылады.
Сонымен қатар, кез келген әлеуметтік топ ретінде ғылыми институттар - әлеуметтік көзқарастар, ғылыми көзқарастар жүйесі, ғылыми қоғамдар жүйесі, қоғам мүшелерінің, ғылыми қоғамдардың, ғылыми этиканың, ғылыми ақпарат алмасу үшін құралдардың жүйесі мен басқа да сипаттамалар, соның ішінде кәсіби әзіл-оспақ, арнайы тіл (терминология) және мифология бар.
8. Дипломдық жұмысының қорытындысында қандай мәселелер болуы тиіс?
Қорытынды бөлімі дипломдық зерттеу нәтижелері бойынша қысқаша қорытындыларды, қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалауды, зерттелген объекті бойынша нақты ұсыныстарды қамтуы тиіс. Қорытынды 2-3 бетті құрайды. Қорытынды мыналарды қамтуы тиіс: - дипломдық жоба нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар; - атқарылған жұмыстар туралы; - қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалау; - зерттелген объект бойынша нақты ұсыныстар ; - қарастырылған проблематиканы жетілдіру және зерттеу объектісі қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар. Қорытынды- тұжырымдалған және негізделген ұсыныстардың қысқаша мазмұны, орындалатын жұмыстың тақырыбымен белгіленген міндеттерді шешуге бағытталған.
9. Электронды кітапхана - белгілі бір өлшемдерге сәйкес қалыптасатын, қоғамдық пайдалануға арналған және осы қорды сақтауға және пайдалануға мүмкіндік беретін бағдарламалық-техникалық құралдарды қамтитын электрондық құжаттар қоры бар ақпараттық жүйе. Осы анықтаманы дәлелдеңіз.
электронды кітапхана - белгілі бір өлшемдерге сәйкес қалыптасатын, қоғамдық пайдалануға арналған және осы қорды сақтауға және пайдалануға мүмкіндік беретін бағдарламалық-техникалық құралдарды қамтитын электрондық құжаттар қоры бар ақпараттық жүйе деп айтуға болады.
Бүгінде бүкіл дүниежүзілік мұраны іс жүзінде арнайы орын не жай бөлмей-ақ, үйге не кеңсеге сыйдыруға болады. Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе аласыз. Қажетті кітапты табу қиындық туғызбайды. Электронды кітапхананың міндетті элементтерінің бірі болып баспалдақты құрылымды электронды каталог саналады, ол кітапты қосу не жою шараларына байланысты автоматты түрде толықтырылады және жаңартылады. Сонымен қатар, электронды кітап қоймасында іздеу жүйесі қарастырылған, мұнда кітапты атауымен, авторымен, шығу мерзімі және басқа деректерге байланысты тауып алуға болады.
Кітапхана мәдениет саласы ретінде ақпараттық, білім беру және мәдени-ағарту қызметінің негізгі болып табылады. Кітапханаларда оқу феноменін тиімді пайдалану мен дамытудың сан ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі сақталған. Олар кітаптарда жинақталған адамзат жадының, ұлт жадының алтын қоры, ал кітапханашылар - сол теңдесіз қазынаның шырақшылары іспеттес.
Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы. Заманымыздың әр кезеңінде кітапханашы қызметі туралы ұғым жоғары болуы тиіс. Кітапханашы кітапханада тек кітап береді деген тар ұғым орнына, қоғамда кітапханашы мамандығының қажеттілігін мойындайтын оң пікірлер мен көзқарастар қалыптастыру керек. Кітапханашы маманы туралы түсінік терең мәнді, қажеттілігі жоғары болуына көңіл бөлінуі тиіс.
10. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының ұғымын ашып, ғылыми зерттеулердің түрлерін жіктеңіз.
Ғылыми-зерттеу жұмыстары (ҒЗЖ) - қол жеткен білімдерді кеңейту және жаңа білімдер алу, ғылыми топшылауларды тексеру, табиғат пен қоғамда көрініс табатын заңдылықтарды анықтау, жобаларды ғылыми тұрғыда жинақтап қорытындылау, ғылымды негіздеу мақсатындағы зерттеулер, тәжірибелер жүргізумен, ғылыми ізденістермен байланысты ғылым сипаттағы жұмыстар, талдамалар.
ылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:
1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан
2) қаржыландыру көздеріне байланысты
3) мақсатына байланысты
4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты
5) зерттеу ұзақтығына байланысты
Қоғамдық өндіріске байланысы жағынан ғылыми жұмыстар мына жұмыстарға жіктеледі: жаңа технологиялық үрдістер, машиналар, құрылыстар, өндірістің тиімділігінің артуы, еңбек шартының жақсаруы, жеке адамның тұлға болып дамуы және т. б.
Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:
-мемлекеттік бюджетті
-өндірісті-келісімдік
-қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.
Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:
1)бастамалы
2)қолданбалы
3)өндірулер
Бастамалы зертеулер табиғаттың жаңа заңдары мен принциптерінің пайда болуына негізделеді. Олардың мақсаты қоғамның ғылыми білімінің артуына себепші болу. Мұндай зерттеулер белгілі және белгісіздік шекарасында жүргізіледі.
Қолданбалы зерттеулер табиғат заңдарының жаңа тәсілдерін анықтаумен және салаларда қолданысымен байланысты.
Мақсаты - адам кәсібінде практикасында бастамалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми білімнің қолданылуы. Қолданбалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми түсінік негізінде техникалық түсінік пайда болады. Қолданбалы зерттеулер өз кезегінде 3 түрге жіктеледі:
1) іздеу
2) ғылыми зерттеу
3) жобалы-құрастырушылық жұмыстар
Іздеу жұмыстары объектіге әсер ететін факторларды қалыптастыруға, жаңа технология мен техниканың пайда болуына бағытталған.Ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа технология, зерттеу құрал-жабдықтарын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.
Жобалы-құрастырушылық жұмыстар логикалық жобаны сипаттайтын құрастырулардың пайда болуын қадағалайды.
11.Қосымшаларға қандай орындалған диссертацияға байланысты материалдарды енгізу ұсынылады?
13.Ізденушілер үшін ең маңызды электронды ресурстардың бірі - www.library.kz ғылыми кітапхана сайты, мұнда ғылыми жарияланымдар, сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар,микрофильмдер,мұрағат құжаттарының электронды нұсқасын ұсынады. Осы электронды ресурстың пайдалану жолдарын ұсыңыз.
.Қазіргі уақытта интернет желісінде тақырып бойынша, құрылымы бойынша ерекшеленетін көптеген электронды кітапханалар бар.Студенттер мен ғалымдар үшін қажетті ақпаратты қысқа мерзімде іздеудің маңызы зор.
Рефераттар, курстық жобалар, дипломдық және ғылыми жұмыстар жазу үшін материал іздеу мәселесінің оңтайлы шешімі - электронды кітапханаларды пайдалану. Ізденушілер үшін ең маңызды электронды ресурстардың бірі - www.library.kz ғылыми кітапхана сайты, мұнда ғылыми жарияланымдар, сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар,микрофильмдер,мұрағат құжаттарының электронды нұсқасын ұсынады.
Library.kz пайдаланушылары отандық және шетелдік ғылыми журналдардың толық мәтінді нұсқаларына қол жеткізе алады. Сондай-ақ көптеген әртүрлі саладағы диссертациялық жұмыстың сипаттамасын көруге мүмкіндігі бар
15.Постерді жасау және жобалау бойынша ұсыныстарды жасаңыз.
Постер - топтық жұмыстың, топтық талқылаудың нәтижесін көрсететін құрал, тәсіл. Ал топтық жұмыс нәтижелерін тағы да қалайша бүкіл сыныпқа көрсетуге, жариялауға болады? Мысалы, спикердің оны ауызша да сыныпқа жариялауына болады, ал қалған топтар оның айтқанына кері байланыс беруі керек. Немесе слайд арқылы да елге жариялауға болады, сахналық көрініс те қоюға болады, Жигсо тәсіліндегідей әр оқушы бір топқа барып, өз тобының ұйғарымын түсіндіріп беруі де ықтимал. Сондықтан да постер жасауды әр сабақта қолданудың еш қисыны жоқ! Постерді екі-үш аптада бір қолданса да болады. Міне, сол кезде оқушылардың оны асқан қызығушылықпен орындауы хақ.
Постер мазмұнды, мағыналы, құнды болу үшін оны жасауға көп уақыт берген жөн. Басқаша сөзбен айтқанда, постер жасау - кең ауқымды әрекет болу керек. Постер жасауда оқушылар өздігімен Блум таксономиясының барлық дерлік деңгейлерімен өздігімен жүріп өтуі керек. Алдымен олар материалмен танысып, оны оқып шығуы керек (Білу деңгейі), осыдан соң топ ішінде оқығандарымен бөлісіп, өз ойларын ортаға түсіреді (Түсіну деңгейі), бұдан кейін оқушылар постерлерді жасауға кіріседі (Қолдану), қандай мәселелерге тоқтау қажеттігін, қалай қорғау, не айту керектігін айқындайды, басқа топтардың постерлерімен салыстырады (Талдау), постерлерді оқулықтан тыс жасауға, өз түсініктері мен ұйғарымдарын келтіруге, жаңа ұғымдар құрастыруға тырысады (Жинақтау), өз постерлерінің ұтымды және жақсартуға қажет жақтарын айқындайды, постер жасау барысында не үйренгендігін, оның олардың танымында қандай орын алғандығы туралы ой толғайды (Бағалау). Сондықтан да постер жасауға 10-30 минуттай берген орынды.
Постерге қойылатын талаптар мынандай болуы ықтимал:
1. Оқулық мазмұнын қайталамай, өзіндік ой, пікір, ұстаным келтіруі керек.
2. Әр оқушының үлесін көрсетуі керек.
3. Аз уақыт ішінде емес, 10-30 минут ауқымында жасалуы қажет.
4. Мазмұны:
- проблеманы анықтауға емес, проблема шешуге бағытталуы керек,
- ниет пен тілек болмай, нақты ұсыныс болғаны шарт,
- жалпылама болмай, нақты болуы қажет,
- сипаттау болмай, талдау болуы керек,
- еске түсіріп емес, ойландырғаны дұрыс,
- Қандай? деген сұраққа жауап бермей, Қалай? Қалай жасау керек? деген сұрақтарға жауап беруі қажет,
- Болу керек! деген ыңғайда болмай, Жасаймыз! деген бағытта болғаны дұрыс.
5. Қорғау кезінде постерге жазылғандар оқылмай, оларға комментарий беру керек.
6. Бір топ қорғағанда, қалғандары кері байланыс беруге дайындалып отыруы керек.
7. Кері байланыс талдау түрінде болып, әр тұжырымды дәлелдеп беруі керек.
8. Егер постерлер бір тақырыпта жасалған болса, онда барлығының қорғауы шарт емес: тек бір постер жан-жақты талқыланып, қалған постерлерге қорғау нәтижесінде туындаған мәселелерді ескеріп, түзетулер енгізуді тапсыруға болады.
9. Постерлерді қорғаудың, жариялаудың басқа да тәсілдерін қарастыру керек: Диірмен, Автобус аялдамасы, Галереяны шарлау, Кезекпен оқу, т.б.
10. Постер жасау жұмысы үш кезеңнен тұруы керек: а) постерді қалай жасау керектігін мұғалімнің берген нұсқаулығы бойынша топ ішінде талқылау, ә) постерді жасау, б) постерді жариялау (қорғау керек), оның қалай орындалғанын талдау, осыдан кейін әр оқушы постерді дайындау барысында тақырып бойынша не үйренгендігі туралы 5-8 минуттық есеп жазады (ол эссе түрінде болуы мүмкін), оны алдымен топқа, содан кейін сыныпқа оқып, сұрақтарға жауап береді.
16.Гибридті кітапханалар электрондық кітапханаларда іске асырылған жаңа ақпараттық технологиялардың артықшылықтарын және дәстүрлі кітапханалардың артықшылықтарын біріктіруге арналған, олардың қоғамға ақпараттық қызмет көрсету жолдарын ұсыңыз.
Гибридті кітапханалар электрондық кітапханаларда іске асырылған жаңа ақпараттық технологиялардың артықшылықтарын және дәстүрлі кітапханалардың артықшылықтарын біріктіруге арналған, олар қоғамның ақпараттық қызмет көрсетуінің басқа жүйелері мен құрылымдарынан айырмашылығы ақпараттың барлық түрлерін (арнайы мақсаттағы ақпаратты қоспағанда, ғылыми, техникалық, экономикалық, ғылыми -- танымдық, ойын-сауық және т.б.) өз қорларында сақтайды және іс жүзінде барлық әлеуметтік топтарға, барлық жастағы және кәсіби санаттағы пайдаланушыларға қызмет көрсетеді.
Ең дамыған инфрақұрылымға ие және ақпараттық қызмет көрсетудің ең демократиялық нысаны бола отырып, дәстүрлі кітапханалар елдің кез-келген бұрышында барлық азаматтарға қол жетімді және қоғамның әлеуметтік институты ретінде ақпараттан басқа, дүниетанымды қалыптастыруға, рухани дамуға және азаматтарды тәрбиелеуге ықпал ететін бірқатар функцияларды орындайды. Ал,электрондық ғылыми кітапханалар ақпаратты іздеу процесін неғұрлым тиімді етуге және білім мен ғылыми-зерттеу жұмыстарының жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Егер білім шынымен күш болса, онда жаһандық ақпараттық инфрақұрылым-ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету арқылы бүкіл әлемдегі адамдарды шабыттандыратын құрал. Ғаламдық ақпараттық инфрақұрылым ресурстардың орналасқан жеріне қарамастан ақпаратты құру, іздеу және пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтеді. Осы орайда электронды кітапханалар да ақпарат алмасуда зор үлес қосып отыр.
17.Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулерге сипаттама жасаңыз.
Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:
-мемлекеттік бюджетті
-өндірісті-келісімдік
-қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.
18.Егер тезис - бұл дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын тұжырымдама-пайымдаулар болса, онда оның түрлеріне сипаттама жасаңыз.
Тезис - бұл дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын тұжырымдама-пайымдаулар. Тезистің басты ерекшелігі ұсынылатын дәйектерге дәлелдер келтірілуі тиіс. Негізгі тезистер - дерек көзінің мазмұнын жалпылайтын басты тұжырымдамалар. Мұндай тезистерден кейбір жағдайда материалдардың мазмұнын тұтастай айқындайтын жеке жазбалар жасалады. Қарапайым тезистер - бұл басты ой-пайымдаулар, кейде конспектінің, рефераттың құрамдас бөлігі ретінде енгізіледі.Кез келген еңбекте, оның әрбір бөлімдерінде қарапайым тезистер көбірек кездеседі. Күрделі тезистер - негізгі және қарапайым тезистер қатар қолданылатын, ойды бекітудің пайдалы және жетілген түрі. Дәйексөз тезистері. Тезистердің бір бөлігі дәйексөз ретінде келтірілуі мүмкін. Мұндай әдісті әртүрлі көзқарастарды салыстыру үшін пікір, аннотация жазғанда қолданады.
19.Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасының Диссертация бөліміне мәлімет жасаңыз.
Диссертация бөлімі туралы мәлімет:
Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы Бақылау комитетінің шешімімен Қазақстанда барлық ғылым саласы бойынша қорғалған кандидаттық және докторлық диссертациялардың депозитарийі болып бекітілген, яғни диссертациялардың міндетті данасын алады. Диссертациялар қолжазба құқығында сақталады және Қазақстанның ғылыми мұрасы ретінде ерекше қорғалатын құжаттар қатарына жатады. Қордағы диссертациялар түпнұсқа және микрофиша түрінде сақталады. Сонымен қатар қор Қазақстан және ТМД елдері ғалымдарының докторлық, кандидаттық диссертацияларының авторефераттарымен (МАГАТ келісім-шарты бойынша) толықтырылып отырады.
Диссертациялар оқырмандарға ғылыми мекеменің ресми бланкісіне жазылып, мекеме басшысының қолы қойылған қатынас хат негізінде беріледі. Хатта ғылыми жұмыстың тақырыбы көрсетіледі. Диссертация бөлiмiнде Ресей мемлекеттiк кiтапханасынын диссертациялык виртуалды оқырман залын on-line желiciнде қолдануға болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасы мен Ресей мемлекеттік кітапханасының арасында 25.01.2013 ж. жасалған № 095040049 Келісім шартының б.5 п.5.2 пп. 5.2.5. негізінде Шартқа сәйкес пайдалануға берілген шығармалар мен олардың бөлімдерінің сандық және баспа түріндегі көшірмелерін жасауға рұқсат берілмейді, яғни диссертацияларды қағазға басып шығару мүмкіндігі қарастырылмаған. Бүгінгі таңда РМК Диссертациялық электронды кітапханасында ғылымның барлық салалары бойынша Ресей мен шетелдерде қорғалған 836 206-ға жуық диссертациялар мен авторефераттардың толық мәтіні жинақталған.
Негізгі қызметтері:
- дәстүрлі және электронды тасымалдағыштардағы диссертациялар қорын қалыптастыру; - оқырмандарға анықтамалық-ақпараттық қызмет көрсету; - ғылыми-зерттеу жұмыстары жөніндегі жаңа кітаптар мен журналдардың тұрақты көрмесін ұйымдастыру; - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы Бақылау комитетінің, Ресей Федерациясы Білім және ғылым министрлігінің Жоғары аттестациялық комиссиясының Бюллетендері мен ҚР Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығының және РФ Федералды Мемлекеттік біртұтас кәсіпорны Ақпараттық технологиялар және атқарушы билік органдары жүйесі орталығының Сборник рефератов НИР и ОКР анықтамалық қорын қалыптастыру; - микрофиштегі диссертациялардың библиографиялық картотекасын электрондық пішінге көшіру; - диссертациялардың дәстүрлі алфавиттік, жүйелік каталогтарын қазақ және орыс тілдерінде жүргізу; - авторефераттардың Жаңа түсімдер картотекасын жүргізу; - дерекқорлар және басқа да ресурстар бойынша қызмет көрсету (микрофиштерді оқуға арналған құрылғылармен қамтамасыз ету, диссертациялар мен авторефераттардан көшірме жасау, басып шығару).
20.Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:
1)бастамалы;
2) қолданбалы;
3) өндірулер.
Осы түрлеріне сипаттама жасаңыз
Ғылыми-зерттеу жұмыстары (ҒЗЖ) - қол жеткен білімдерді кеңейту және жаңа білімдер алу, ғылыми топшылауларды тексеру, табиғат пен қоғамда көрініс табатын заңдылықтарды анықтау, жобаларды ғылыми тұрғыда жинақтап қорытындылау, ғылымды негіздеу мақсатындағы зерттеулер, тәжірибелер жүргізумен, ғылыми ізденістермен байланысты ғылым сипаттағы жұмыстар, талдамалар.
ылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:
1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан
2) қаржыландыру көздеріне байланысты
3) мақсатына байланысты
4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты
5) зерттеу ұзақтығына байланысты
Қоғамдық өндіріске байланысы жағынан ғылыми жұмыстар мына жұмыстарға жіктеледі: жаңа технологиялық үрдістер, машиналар, құрылыстар, өндірістің тиімділігінің артуы, еңбек шартының жақсаруы, жеке адамның тұлға болып дамуы және т. б.
Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:
-мемлекеттік бюджетті
-өндірісті-келісімдік
-қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.
Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:
1)бастамалы
2)қолданбалы
3)өндірулер
Бастамалы зертеулер табиғаттың жаңа заңдары мен принциптерінің пайда болуына негізделеді. Олардың мақсаты қоғамның ғылыми білімінің артуына себепші болу. Мұндай зерттеулер белгілі және белгісіздік шекарасында жүргізіледі.
Қолданбалы зерттеулер табиғат заңдарының жаңа тәсілдерін анықтаумен және салаларда қолданысымен байланысты.
Мақсаты - адам кәсібінде практикасында бастамалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми білімнің қолданылуы. Қолданбалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми түсінік негізінде техникалық түсінік пайда болады. Қолданбалы зерттеулер өз кезегінде 3 түрге жіктеледі:
1) іздеу
2) ғылыми зерттеу
3) жобалы-құрастырушылық жұмыстар
Іздеу жұмыстары объектіге әсер ететін факторларды қалыптастыруға, жаңа технология мен техниканың пайда болуына бағытталған.Ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа технология, зерттеу құрал-жабдықтарын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.
Жобалы-құрастырушылық жұмыстар логикалық жобаны сипаттайтын құрастырулардың пайда болуын қадағалайды.
21.Аннотация - мақалаға тәуелсіз ақпарат көзі болса, оның негізгі орындайтың функцияларын анықтап, дәлелденіз.
Аннотация, аңдатпа (лат.annotatіo - ескерту, аңдату) - кітаптың, топтама жинақтың, қолжазбаның мазмұнын оқырманға қысқаша баяндау. Аннотация
Аннотация-Бұл мақалаға тәуелсіз ақпарат көзі. Ол мақаланың негізгі мәтінімен жұмыс аяқталғаннан кейін жазылады. Оған негізгі тақырыптың сипаттамасы, проблема, объект, жұмыс мақсаты және оның нәтижелері кіреді. Онда бұл құжаттың тақырыбы мен мақсатына байланысты басқалармен салыстырғанда жаңасы бар екендігі көрсетілген. Ұсынылатын көлемі -- орыс және ағылшын тілдерінде 100 - 250 сөз.
Аннотация келесі функцияларды орындайды:
мақаланың негізгі мазмұнын, оның өзектілігін анықтауға және жарияланымның толық мәтініне жүгіну керектігін шешуге мүмкіндік береді;
мақала туралы ақпарат береді және егер мақала оқырманға екінші реттік қызығушылық тудырса, оның толық мәтінін оқу қажеттілігін жояды;
құжаттар мен ақпаратты іздеу үшін ақпараттық, соның ішінде автоматтандырылған жүйелерде қолданылады.
Аннотациялар халықаралық стандарттар бойынша ресімделіп, келесі тармақтарды қамтуы тиіс.
Зерттеу тақырыбы туралы Кіріспе сөз.
Ғылыми зерттеудің мақсаты.
Жұмыстың ғылыми және практикалық маңыздылығын сипаттау.
Зерттеу әдіснамасының сипаттамасы.
Зерттеу жұмысының негізгі нәтижелері, қорытындылары.
Зерттеудің құндылығы (бұл жұмыс тиісті білім саласына қандай үлес қосты).
Жұмыс қорытындысының практикалық маңызы.
Аннотацияда мақаланың мәтіні қайталанбауы тиіс (мақаладан ұсыныстар алуға және оларды аннотацияға ауыстыруға болмайды), сондай-ақ оның атауы. Онда сандар, кестелер, мәтіндік сілтемелер болмауы керек.
Аннотацияда жұмыстың маңызды фактілері көрсетілуі керек және мақаланың өзінде жоқ материал болмауы керек.
Жұмыстың тақырыбы, тақырыбы, мақсаты, егер олар мақаланың атауынан анық болмаса, көрсетіледі; егер олар жаңалықпен ерекшеленсе немесе осы жұмыс тұрғысынан қызығушылық танытса, жұмысты жүргізу әдісін немесе әдіснамасын сипаттау мағынасы бар.
Жұмыстың нәтижелері өте дәл және ақпараттық түрде сипатталады. Негізгі теориялық және эксперименттік НӘТИЖЕЛЕР, нақты деректер, анықталған қатынастар мен заңдылықтар келтірілген. Сонымен қатар, жаңа нәтижелерге, маңызды ашылуларға, қолданыстағы теорияларды жоққа шығаратын тұжырымдарға, сондай-ақ практикалық маңызы бар деректерге артықшылық беріледі.
Қорытындылар мақалада сипатталған ұсыныстармен, бағалаулармен, ұсыныстармен, гипотезалармен бірге жүруі мүмкін.
Мақала атауында қамтылған мәліметтер авторлық түйіндеме мәтінінде қайталанбауы тиіс.
Аннотация мәтінінде ғылыми және техникалық құжаттардың тіліне тән синтаксистік құрылымдарды қолдану, күрделі грамматикалық құрылымдардан аулақ болу керек. Ол қысқа және айқын болуы керек, қажетсіз кіріспе сөздерсіз, жалпы тұжырымдарсыз.
22.Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе алатын мүмкіндіктеріне мәлімет жасаңыз.
Бүгінде бүкіл дүниежүзілік мұраны іс жүзінде арнайы орын не жай бөлмей-ақ, үйге не кеңсеге сыйдыруға болады. Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе аласыз. Қажетті кітапты табу қиындық туғызбайды. Электронды кітапхананың міндетті элементтерінің бірі болып баспалдақты құрылымды электронды каталог саналады, ол кітапты қосу не жою шараларына байланысты автоматты түрде толықтырылады және жаңартылады. Сонымен қатар, электронды кітап қоймасында іздеу жүйесі қарастырылған, мұнда кітапты атауымен, авторымен, шығу мерзімі және басқа деректерге байланысты тауып алуға болады.
Кітапхана мәдениет саласы ретінде ақпараттық, білім беру және мәдени-ағарту қызметінің негізгі болып табылады. Кітапханаларда оқу феноменін тиімді пайдалану мен дамытудың сан ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі сақталған. Олар кітаптарда жинақталған адамзат жадының, ұлт жадының алтын қоры, ал кітапханашылар - сол теңдесіз қазынаның шырақшылары іспеттес.
Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы. Заманымыздың әр кезеңінде кітапханашы қызметі туралы ұғым жоғары болуы тиіс. Кітапханашы кітапханада тек кітап береді деген тар ұғым орнына, қоғамда кітапханашы мамандығының қажеттілігін мойындайтын оң пікірлер мен көзқарастар қалыптастыру керек. Кітапханашы маманы туралы түсінік терең мәнді, қажеттілігі жоғары болуына көңіл бөлінуі тиіс.
Бүгінгі кітапхана ұжымдары өздерінің дәстүрлі болмысына табан тірей тұрып, осы заманғы ақпараттық жаңа технологиялар қоғамның тірек элементтеріне айналуға ұмтылған әлеуетті, әлеуметтік топқа жатады. Кітапхана қызметін автоматтандыру мен компьютерлендіру деңгейі, бұл процестерді электрондық үкімет жүйесінде пайдалану мүмкіндіктері осыған меңзейді. Қазір жекелеген электронды кітапханалар ғана емес, мемлекеттік деңгейде орталықтандырылыған электрондық кітапханалар жүйесін құру мәсілесі де күн тәртібіне қойылып отыр. Мұндай ірі жобалар мемлекеттік бюджеттің қолдауымен белсенді түрді жүзеге асырыла бастады.
Кітапханашы қызметі - ол танымал кітапхана оперциясын кітапханада және осыған ұқсас ақпараттық мекемлерде орындайтын кітапханалық білім бар маман. Әрбір ақпараттық жүйе - бұл құжаттардың жүйелі ұйымдасына және ақпараттық технологиямен электрондық техниканы қолданады, іске асырады. Ақпараттық процесс бұл жинақтау, өңдеу, іздестіру, сақтау және тарату, ақпарат болғанымен кітапхананы осы процестер жүретін әлеуметтік институт деп атайды.
Кітапханашының басты мақсаты - елдің ұрпағын білім дариясына бағыттау үшін қызмет ету. Сонымен қатар оқырмандардың кітап оқуына жеткешілік ету жұмыстарының арасынан әдебиеттерді насихаттаудағы көпшілік жұмыстарының алатын орны ерекше. Жас ұрпаққа тәрбие беруде олардың жан-жақты дамуына, еңбекті сүюіне, үлкен өнегеге тәрбимелеуде кітапқа қатысты тәрбие жұмысының әртүрлі әдістерін кеңінен қолданады және сол әдістерді жетілдіруге тырысады.
23.Дипломдық жұмысы ұғымына анықтама беріңіз және оған қойылатын талаптарды анықтаңыз.
Мазмұнына байланысты дипломдық жұмыс (жоба) оқу орнының нақты мамандық бойынша курсын бітіруші студенттің қолжазба түрінде өз бетінше дайындаған(-ші) ғылыми-зерттеу жұмысын (жобалау шешімі) білдіреді. Дипломдық жұмыстың (жобаның) тақырыбы өзекті, ғылым, техника және мәдениет, қазіргі заманғы жағдай мен даму перспективаларына сәйкес болуы тиіс. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбын таңдаған кезде студент мәдениеттің, білім, ғылым және өндірістің проблемалары мен тапсырмаларын назарға алуы тиіс. Дипломдық жұмыстардың (жобалардың) тақырыбы мамандық бейіні бойынша, мамандардың дайындығына сәйкес келуі тиіс.
Дипломдық жұмыс (жоба) студенттің өз бетінше ғылыми ізденіспен нақты мамандығы бойынша орындаған 50-70 беттік компьютерлік қолжазбасы. Қосымшалар дипломдық жұмыс (жоба) көлемі құрамына кірмейді. Дипломдық жұмыс (жобаның) құрылымдық элементі:
- мұқаба;
- титул беті;
- пікір;
- дипломдық жұмыс (жоба) тапсырмасы;
- мазмұны;
- кіріспе;
- сәулеттік бөлім;
- жобалау бөлімі;
- экономиклық бөлім;
- қоршаған ортаны және еңбекті қорғау бөлімі;
- қорытынды(тұжырым мен ұсыныстар);
- пайдаланылған әдебиеттер тізімі;
- қосымшалар
24.Неге реферат ғылыми-ақпараттық сипатта болады? Ойыңызды дәлелдеңіз.
Реферат (латынша referat - баяндасын, refero - баяндаймын) - кітап мазмұны, ғылыми жұмыс, ғылыми зерттеу қорытындылары туралы көпшілік алдында қысқаша баяндау, хабарлау; белгілі бір тақырыпта әдеби және басқа да материалдарды шолу негізінде жасалатын баяндама. Реферат ғылыми-ақпараттық сипатта болады. Тақырыпты объективті тұрғыда толық баяндаумен қатар ғылыми қорытындыларға талдау жасалып, сын айтылады. Реферат ғылыми мекемелер мен жоғары оқу орындарында ізденушілерді ғылыми ізденіс пен талдауға баулу мақсатында қолданылады. Арнаулы орта оқу орындары, жалпы білім беретін мектептер оқушыларының үйірме, клубтарында жасалатын баяндамалар да, ғылым кандидаты немесе докторанты дәрежесін алу үшін диссертация қорғаушының авторефераты да Рефератқа жатады. Реферат жазу бойынша әдістемелік нұсқау: Реферат жоспары ашылатын тақырыптың ішкі тұтастығын көрсетуге тиісті. Реферат құрылымы қысқаша кіріспеден, негізгі бөлімнің 2-3 парақтарынан, қорытындыдан және қолданылған қайнар көздердің тізімінен тұрады.
Кіріспеде (1-1,5 бет) тақырыптың өзектілігі, жұмыстың мақсаты мен міндеті негізделеді.
Негізгі бөлімде мәселе жағдайы, оның тенденциялары, ғылыми концепциялары мен көзқарастар, құжатта қайнар көздер мен практика материалдары анализденеді, негізгі ұғымдар мен жағдайлар көрсетіледі.
Қорытындыда рефераттың мақсаты мен міндетіне сай, тақырыпты зерттеудің негізгі қорытындылары, авторлық тұжырымдар мен практикалық нұсқамалары көрсетіледі. Реферат көлемі 15 беттен аспайды. Беттер нөмірленуі қажет. Рефератты көркемдеудің талаптары:
Рефераттың құрылымы төмендегі бөлшектерден тұрады: Сыртқы беттен Мазмұннан Кіріспеден Жұмысты ң негізгі мәтінінен Қорытындыдан
Рефераттың негізгі мәтіні параграфтарға бөлінеді, олар араб сандарымен нөмірленіп, өз атауы болуы керек.
25.Дәйек сөз, цитата (лат. cіto - келтіремін, шақырамын) - түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді.
Дәйек сөз, цитата (лат. cіto - келтіремін, шақырамын) - түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.
Дәйек сөз, негізінен, баспасөз материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады
26.Қалай ойлайсыз, неге магистрлік диссертация ерекше ғылыми шығарма түрінде ұсынылады? Ойыңызды дәлелдеңіз.
Диссертация бөлімі туралы мәлімет:
Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы Бақылау комитетінің шешімімен Қазақстанда барлық ғылым саласы бойынша қорғалған кандидаттық және докторлық диссертациялардың депозитарийі болып бекітілген, яғни диссертациялардың міндетті данасын алады. Диссертациялар қолжазба құқығында сақталады және Қазақстанның ғылыми мұрасы ретінде ерекше қорғалатын құжаттар қатарына жатады. Қордағы диссертациялар түпнұсқа және микрофиша түрінде сақталады. Сонымен қатар қор Қазақстан және ТМД елдері ғалымдарының докторлық, кандидаттық диссертацияларының авторефераттарымен (МАГАТ келісім-шарты бойынша) толықтырылып отырады.
Диссертациялар оқырмандарға ғылыми мекеменің ресми бланкісіне жазылып, мекеме басшысының қолы қойылған қатынас хат негізінде беріледі. Хатта ғылыми жұмыстың тақырыбы көрсетіледі. Диссертация бөлiмiнде Ресей мемлекеттiк кiтапханасынын диссертациялык виртуалды оқырман залын on-line желiciнде қолдануға болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасы мен Ресей мемлекеттік кітапханасының арасында 25.01.2013 ж. жасалған № 095040049 Келісім шартының б.5 п.5.2 пп. 5.2.5. негізінде Шартқа сәйкес пайдалануға берілген шығармалар мен олардың бөлімдерінің сандық және баспа түріндегі көшірмелерін жасауға рұқсат берілмейді, яғни диссертацияларды қағазға басып шығару мүмкіндігі қарастырылмаған. Бүгінгі таңда РМК Диссертациялық электронды кітапханасында ғылымның барлық салалары бойынша Ресей мен шетелдерде қорғалған 836 206-ға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ғылымдардың жіктелуі Әл-Фарабидің ғылым мен білімді жіктеуін, көзқарасы мен ұстанымы оның Ғылымдардың жіктелуі атты шығармасында анық баяндалған. Ғалым ғылымдарды негізгі бес бөлімге бөліп қарастырды: біріншісі - тіл білімі және оның бөлімдері, екіншісі - логика және оның бөлімдері, үшіншісі - Ульум әт-та'алим (математикалық ғылымдар). Бұлар: әл-'адад (арифметика), геометрия, илм әл-маназыр (оптика), тәлімдік астрономия, музыка ғылымы, салмақ туралы ғылым, механика (Al-Farabi, 1975).Төртіншісі - физика және оның бөлімдері, әл-'илм әл-иләһи діни ілім және оның бөлімдері, бесіншісі - азаматтық ғылым және оның бөлімдері, фиқһ, кәләм (Al-Farabi, 1996). Ғалымның білімдерді бұлай жіктеуі Аристотельдің ғылымдарды сыныптауынан біраз ерекшеленді, яғни ғалым антикалық грек ойшылын қайталамады. Ол өзінің ұстанымына сәйкес дұрыс деп тапқан тізбекті жасап, өзінен бұрынғылардан еткен ғылым тізбегін толықтырып, заманға сәйкес пішін берді.Бұлай жасауына оның білімімен бірге жасаған орта мәдениеті де ықпал етті. Мысалы, тіл білімімен фикһ пен кәләм білімдерінің ғылым сыныптамасына енгізілуі осыны көрсетсе керек. Сол сияқты Аристотель физика мен метафизиканы екі жеке ғылым ретінде жіктеді. Ал әл-Фарабидің жіктеуінде физика мен метафизика реттілігі жағынан математика ғылымынан кейін келіп, бір сырадағы екі негізгі теориялық ғылым ретінде баяндалады. Сөйтіп ғылымның жіктелуіне араб-мұсылмандық мәдениетіне сәйкес рең берді. Мұсылман ойшылы ғылым мен білімдерді мынадай реттілікпен жіктеді:Ильм әл-луға (лингвистика): жалпы тілдің, ойлау және адамның күнделікті өмірде таптырмас мәнге ие болуына байланысты білімдердің жіктелуін тіл білімі бастайды. Мұнда әр тілдің негізгі екі бөлігі айтылады, сөз және оның мағынасы арасындағы байланыс мәселелеріне мысалдар беріледі. Сондай-ақ сөздерді пайдалану ережелерінің маңызы мен тіл біліміндегі орны да назардан таса қалмаған. Бір тіл бір ұлтқа тиесілі болғандықтан тіл әмбепатты бола алмайды. Өйткені әр халықтың, қауымның өзінің өміріне, салт-дәстүрі мен жағрафиялық орналасуына сәйкес өз тілі бар.
2.Дипломдық жұмысыныңқұрылымдық элементтеріне толық сипаттама беріңіз.
Мазмұнына байланысты дипломдық жұмыс (жоба) оқу орнының нақты мамандық бойынша курсын бітіруші студенттің қолжазба түрінде өз бетінше дайындаған(-ші) ғылыми-зерттеу жұмысын (жобалау шешімі) білдіреді. Дипломдық жұмыстың (жобаның) тақырыбы өзекті, ғылым, техника және мәдениет, қазіргі заманғы жағдай мен даму перспективаларына сәйкес болуы тиіс. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбын таңдаған кезде студент мәдениеттің, білім, ғылым және өндірістің проблемалары мен тапсырмаларын назарға алуы тиіс. Дипломдық жұмыстардың (жобалардың) тақырыбы мамандық бейіні бойынша, мамандардың дайындығына сәйкес келуі тиіс.
Дипломдық жұмыс (жоба) студенттің өз бетінше ғылыми ізденіспен нақты мамандығы бойынша орындаған 50-70 беттік компьютерлік қолжазбасы. Қосымшалар дипломдық жұмыс (жоба) көлемі құрамына кірмейді. Дипломдық жұмыс (жобаның) құрылымдық элементі:
- мұқаба;
- титул беті;
- пікір;
- дипломдық жұмыс (жоба) тапсырмасы;
- мазмұны;
- кіріспе;
- сәулеттік бөлім;
- жобалау бөлімі;
- экономиклық бөлім;
- қоршаған ортаны және еңбекті қорғау бөлімі;
- қорытынды(тұжырым мен ұсыныстар);
- пайдаланылған әдебиеттер тізімі;
- қосымшалар
3.Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығы (ҰҒТАО) - республикалық мемлекеттік кәсіпорынына сипаттама беріңіз.
Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығы (ҰҒТАО) - республикалық мемлекеттік кәсіпорын. 1957 жылы Ғылыми-техникалық ақпараттардың орталық институты болып құрылған. 2005 жылы Қазақ мемлекеттік ғылыми-техника ақпараттың ғылыми-зертеу институтының негізінде Республикалық ғылыми-техникалық кітапханамен бірігіп, қазіргі атауымен қайта құрылды. Орталық Қазақстанның ғылыми-техникалық саласында ғылыми-техника ақпараттың мемлекеттік қорын құру мәселелерімен айналысады, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу, ғылыми-техникалық бағдарламалар жасау, қазақстандық ғалымдардың жыл сайынғы жарияланымдары (жалпы саны 10 мыңнан астам) туралы есеп беру, республикада қорғалған докторлық және кандидаттық дисс-ларды талдап, жинап, өңдеуді жүзеге асырады, ұжымдық және жеке абоненттердің, соның ішінде ҚР Мемлекеттік басқару органдарының отандық және әлемдік ақпараттық қорларға қол жеткізуін қамтамасыз етеді және осының негізінде ақпараттық қызметтер көрсетуді ұсынады. ҰҒТАО - ҚР-ның ғылыми-техникалық ақпараты мемлекеттік жүйесінің дамуы атты республикалық, мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаның бас ұйымы, сонымен бірге Найроби қаласындағы UNERІNFOTERA қоршаған орта жөніндегі халықаралық ақпараттық жүйенің ұлттық белгіленген орталық, AGRІSCARІS-FAO халықаралық ақпараттық жүйесінің мүшесі (Рим қалысы), ІNІS ядролық энергетика жөніндегі халықаралық жүйенің Қазақстандағы ақпараттық ортанысының мүшесі (Вена қаласы) және Мәскеу қаласындағы ғылыми-техникалық ақпараттың халықаралық орталығының бірлескен мүшесі болып табылады. Орталықтан 4 серия бойынша реферативтік журналдар, 5 сериялы электрондық реферативтік журналдар, Қазақстан ғылымы цифрларда анықтамалығы, Қазақстан ғылымының жаңалықтары атты мерзімді журналы, сондай-ақ Қазақстанның ғылымы мен жоғары мектебі газеті шығады. Кеңестік дәуірдегі ғылыми-техникалық ақпараттың республикалық жүйесінің негізгі элементтерін сақтап қалу ҰҒТАО бағдарламасының барысында атқарылған жұмыстардың басты жетістіктерінің бірі болып табылады. Қазіргі кездегі орталықтың негізгі міндеттері: қорғалған докторлық және кандидатуралық дисс-лардың, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың мемлекеттік қорын қалыптастыру; қазақстандық ғалымдар мен мамандардың жарияланымдарын ғылыми тұрғыда өңдеу; республиканың ғылыми-техникалық дамуының басым бағыттары бойынша автоматтандырылған мәліметтер базасын жинақтау; ғылыми мен техникалық бойынша талдамалы-шолу, анықтамалық және басқа да ғылыми-ақпараттық деректердің, реферативтік және библ. мерзімді журналдардың басылған және электронды түрлерін дайындап, жарыққа шығару; қашықтағы телекоммуникациялық режим бойынша республиканың ақпараттық қорына кіруді қамтамасыз ету және ғылыми-техникалық ақпарат тарату; ақпараттанудың теориясы мен тәжірибесі бойынша зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу; республикадағы ғылыми-ақпараттық қызметті үйлестіру.
4. Барлық халықтар үшін әмбебаптты бола алмайды деген пікірді алға тартқан әл-Фарабидің тұжырымдамасына сипаттама жасау.
Мұсылман ойшылы ғылым мен білімдерді мынадай реттілікпен жіктеді:Ильм әл-луға (лингвистика): жалпы тілдің, ойлау және адамның күнделікті өмірде таптырмас мәнге ие болуына байланысты білімдердің жіктелуін тіл білімі бастайды. Мұнда әр тілдің негізгі екі бөлігі айтылады, сөз және оның мағынасы арасындағы байланыс мәселелеріне мысалдар беріледі. Сондай-ақ сөздерді пайдалану ережелерінің маңызы мен тіл біліміндегі орны да назардан таса қалмаған. Бір тіл бір ұлтқа тиесілі болғандықтан тіл әмбепатты бола алмайды. Өйткені әр халықтың, қауымның өзінің өміріне, салт-дәстүрі мен жағрафиялық орналасуына сәйкес өз тілі бар.
Сондықтан да, тіл барлық халықтар үшін әмбепатты бола алмайды деген пікірді алға тартқан әл-Фараби тілдерге ортақ әмбебап заңдардың бар екенін және грамматика осы тіл ережелеріне сүйенетін, бірақ бұл ережелер де барлық тіл заңдылықтарын қамти алмайтынын айтады. Мысалы, жалпы ереже қандай өнерде болсын әмбебапты болып саналады (Jafar Ali Yasin, 1978). Ол сол белгілі ғылымды жан-жақты қамтитын ережелер жиынтығы. Әсілінде әрбір ереже өзіне қатысты өнердің көптеген жағдайын қамтиды деп ойлағанымен шын мәнінде олай толық қамтуы мүмкін емес. Ойшылдың мұнда айтпағы, әрбір тілдің өз тіл ережелері (грамматикасы) бар. Бір тілдің грамматикасы екінші бір тілге келмейді.
Ғалым: Әрбір халықтың тіл туралы ғылымы үлкен жеті бөлімге бөлінген, - деп тіл білімін әрі қарай былай етіп жіктейді: жай сөздер туралы ғылым, сөз оралымдары туралы ғылым, жай сөздердің ережелері туралы ғылым, сөз оралымдарының ережелері туралы ғылым, дұрыс жазу ережелері (орфография), дұрыс оқу (орфоэпия) ережелері және өлеңді дұрыс шығару ережелері (Al-Farabi, 1993).
5. Дипломдық жұмысының негізгі бөлімінде қандай мәліметтер баяндалады? Толық сипаттама беріңіз.
Негізгі бөлім үш негізгі бөліктерді қамтиды: 1) таңдалған тақырыптың бағытын, негіздемесін қамтиды, зерттеу тақырыбының негізгі ұғымдарын қарастырады; 2) жобалау ортасы, осы ортаны таңдау негіздемесі, оның сипаттамалары, оған қойылатын талаптар; 3) жобаны зерттеу, модельдеу, жобалау және әзірлеу кезеңдері. Әрбір бөлімнің соңында қаралатын материалдың мәнін көрсететін қорытындылар жасалуы тиіс. 9.Қорытынды бөлімі дипломдық зерттеу нәтижелері бойынша қысқаша қорытындыларды, қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалауды, зерттелген объекті бойынша нақты ұсыныстарды қамтуы тиіс. Қорытынды 2-3 бетті құрайды. Қорытынды мыналарды қамтуы тиіс: - дипломдық жоба нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар; - атқарылған жұмыстар туралы; - қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалау; - зерттелген объект бойынша нақты ұсыныстар ; - қарастырылған проблематиканы жетілдіру және зерттеу объектісі қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар.
6. Кітапхана - рухани азық беретін, көркем ой кепілі болатын киелі мекенге сипаттама жасаңыз.
Кітапхана - рухани азық беретін, көркем ой кепілі болатын киелі мекен. Өз шеберлігін шыңдау,ақпарат пен шабыт іздеу қатынасында кітапханалар оқырмандардың кітаптарға, онлайн оқулықтарға және мақалаларға тегін қол жетімділікті ұсынады. Жазушының семинарлары сияқты кітапханалық бағдарламалар шығармашылық адамдарға пікір алмасуға және достық, қонақжай ортада қолөнерін дамытуға мүмкіндік береді. (Пандемияға байланысты жеке кітапханалық іс-шаралар тоқтатылған кезде, көптеген кітапханалар әлі де онлайн режимінде қосыла алатын виртуалды бағдарламаларды ұсынады.)
Сіз жазған ғылыми жұмыс үшін біраз зерттеу жүргізу керек пе? Кітапханалардың көптеген кітаптары, дерекқорлары және мұрағат материалдары сізге керекті ақпаратқа тез қол жеткізуге көмектеседі.Егер сізге қажетті көздерді табуға көмек қажет болса, кітапханашылар оқырмандарға жеке көмек ұсынады. Көптеген кітапханалар сонымен қатар коллаждарда, ән ремикстерінде және т. б. еркін пайдалануға болатын жалпыға қол жетімді суреттер, дыбыстар мен бейнелердің кең онлайн-жинақтарын ұсынады.
Ақпараттық технологиялар мен компьютерлік техниканың дамуы көптеген жұмысшылар ақпарат жинау, сақтау, өңдеу және ұсынумен айналысатын қоғам дамуының басталуына негіз болды. Интернет ғаламдық желісі әлемнің барлық тілдерінде миллиондаған электронды кітаптары бар электронды деректер қоймаларына компьютерлердің көмегімен кіруге мүмкіндік берді. Көптеген анықтамалар пайда болды: электрондық кітапхана, цифрлық кітапхана, виртуалды кітапхана және т.б.Дәстүрлі кітапхананың жаңа ақпараттық технологиялармен бірігуі кітапханалық-ақпараттық қызметті жаңа деңгейге шығаруға, дамуына жол ашты.
Жаңа технологиялар дәстүрлі кітапты алмастырмайды, керісінше жаңа оқырмандарды тартуға мүмкіндік береді және ғылыми-зерттеу жұмыстарына ынталандырады.
7. Қалай ойлайсыз, неге ағылылшын тілінде ғылыми қоғам деген сөз XVIII ғасырда қолданылды және XIX ғасырдың басында заманауи мәнге ие болды.
)Ағылылшын тілінде ғылыми қоғам деген сөз XVIII ғасырда қолданылды және XIX ғасырдың басында заманауи мәнге ие болды.
Тар мағынада ғылыми қауымдастық ғалымдармен ғана шектеледі. Ғалымдармен қатар, кең мағынада техникалық қауымдастық инженерлер, техниктер, зертханалық техниктер және басқаларды қамтиды.
Ғылыми қауымдастық туралы, сондай-ақ ғылымның тиісті салаларында жұмыс істейтін зерттеушілер құрған салалық, көп секторлы немесе салааралық ғылыми қоғамдастық туралы сөйлесуге болады. Ғылыми қауымдастықтың тұжырымдамасы ғылыми әдістердің жұмыс істеуі үшін қажетті зерттеушілер арасында ақпарат алмасуды білдіреді. Оның қатаң ұйымы жоқ және ғылыми ұйымдармен, әдетте заңды тіркеу және қаржылық қолдауымен шатастырмау керек. Осыған байланысты ғылыми қоғамдастықтың сипаттамалары мен шекараларын белгілеу, сондай-ақ адамның оған тиесілі болу критерийлері субъективті болып табылады.
Сонымен қатар, кез келген әлеуметтік топ ретінде ғылыми институттар - әлеуметтік көзқарастар, ғылыми көзқарастар жүйесі, ғылыми қоғамдар жүйесі, қоғам мүшелерінің, ғылыми қоғамдардың, ғылыми этиканың, ғылыми ақпарат алмасу үшін құралдардың жүйесі мен басқа да сипаттамалар, соның ішінде кәсіби әзіл-оспақ, арнайы тіл (терминология) және мифология бар.
8. Дипломдық жұмысының қорытындысында қандай мәселелер болуы тиіс?
Қорытынды бөлімі дипломдық зерттеу нәтижелері бойынша қысқаша қорытындыларды, қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалауды, зерттелген объекті бойынша нақты ұсыныстарды қамтуы тиіс. Қорытынды 2-3 бетті құрайды. Қорытынды мыналарды қамтуы тиіс: - дипломдық жоба нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар; - атқарылған жұмыстар туралы; - қойылған міндеттердің толық шешілуін бағалау; - зерттелген объект бойынша нақты ұсыныстар ; - қарастырылған проблематиканы жетілдіру және зерттеу объектісі қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар. Қорытынды- тұжырымдалған және негізделген ұсыныстардың қысқаша мазмұны, орындалатын жұмыстың тақырыбымен белгіленген міндеттерді шешуге бағытталған.
9. Электронды кітапхана - белгілі бір өлшемдерге сәйкес қалыптасатын, қоғамдық пайдалануға арналған және осы қорды сақтауға және пайдалануға мүмкіндік беретін бағдарламалық-техникалық құралдарды қамтитын электрондық құжаттар қоры бар ақпараттық жүйе. Осы анықтаманы дәлелдеңіз.
электронды кітапхана - белгілі бір өлшемдерге сәйкес қалыптасатын, қоғамдық пайдалануға арналған және осы қорды сақтауға және пайдалануға мүмкіндік беретін бағдарламалық-техникалық құралдарды қамтитын электрондық құжаттар қоры бар ақпараттық жүйе деп айтуға болады.
Бүгінде бүкіл дүниежүзілік мұраны іс жүзінде арнайы орын не жай бөлмей-ақ, үйге не кеңсеге сыйдыруға болады. Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе аласыз. Қажетті кітапты табу қиындық туғызбайды. Электронды кітапхананың міндетті элементтерінің бірі болып баспалдақты құрылымды электронды каталог саналады, ол кітапты қосу не жою шараларына байланысты автоматты түрде толықтырылады және жаңартылады. Сонымен қатар, электронды кітап қоймасында іздеу жүйесі қарастырылған, мұнда кітапты атауымен, авторымен, шығу мерзімі және басқа деректерге байланысты тауып алуға болады.
Кітапхана мәдениет саласы ретінде ақпараттық, білім беру және мәдени-ағарту қызметінің негізгі болып табылады. Кітапханаларда оқу феноменін тиімді пайдалану мен дамытудың сан ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі сақталған. Олар кітаптарда жинақталған адамзат жадының, ұлт жадының алтын қоры, ал кітапханашылар - сол теңдесіз қазынаның шырақшылары іспеттес.
Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы. Заманымыздың әр кезеңінде кітапханашы қызметі туралы ұғым жоғары болуы тиіс. Кітапханашы кітапханада тек кітап береді деген тар ұғым орнына, қоғамда кітапханашы мамандығының қажеттілігін мойындайтын оң пікірлер мен көзқарастар қалыптастыру керек. Кітапханашы маманы туралы түсінік терең мәнді, қажеттілігі жоғары болуына көңіл бөлінуі тиіс.
10. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының ұғымын ашып, ғылыми зерттеулердің түрлерін жіктеңіз.
Ғылыми-зерттеу жұмыстары (ҒЗЖ) - қол жеткен білімдерді кеңейту және жаңа білімдер алу, ғылыми топшылауларды тексеру, табиғат пен қоғамда көрініс табатын заңдылықтарды анықтау, жобаларды ғылыми тұрғыда жинақтап қорытындылау, ғылымды негіздеу мақсатындағы зерттеулер, тәжірибелер жүргізумен, ғылыми ізденістермен байланысты ғылым сипаттағы жұмыстар, талдамалар.
ылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:
1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан
2) қаржыландыру көздеріне байланысты
3) мақсатына байланысты
4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты
5) зерттеу ұзақтығына байланысты
Қоғамдық өндіріске байланысы жағынан ғылыми жұмыстар мына жұмыстарға жіктеледі: жаңа технологиялық үрдістер, машиналар, құрылыстар, өндірістің тиімділігінің артуы, еңбек шартының жақсаруы, жеке адамның тұлға болып дамуы және т. б.
Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:
-мемлекеттік бюджетті
-өндірісті-келісімдік
-қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.
Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:
1)бастамалы
2)қолданбалы
3)өндірулер
Бастамалы зертеулер табиғаттың жаңа заңдары мен принциптерінің пайда болуына негізделеді. Олардың мақсаты қоғамның ғылыми білімінің артуына себепші болу. Мұндай зерттеулер белгілі және белгісіздік шекарасында жүргізіледі.
Қолданбалы зерттеулер табиғат заңдарының жаңа тәсілдерін анықтаумен және салаларда қолданысымен байланысты.
Мақсаты - адам кәсібінде практикасында бастамалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми білімнің қолданылуы. Қолданбалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми түсінік негізінде техникалық түсінік пайда болады. Қолданбалы зерттеулер өз кезегінде 3 түрге жіктеледі:
1) іздеу
2) ғылыми зерттеу
3) жобалы-құрастырушылық жұмыстар
Іздеу жұмыстары объектіге әсер ететін факторларды қалыптастыруға, жаңа технология мен техниканың пайда болуына бағытталған.Ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа технология, зерттеу құрал-жабдықтарын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.
Жобалы-құрастырушылық жұмыстар логикалық жобаны сипаттайтын құрастырулардың пайда болуын қадағалайды.
11.Қосымшаларға қандай орындалған диссертацияға байланысты материалдарды енгізу ұсынылады?
13.Ізденушілер үшін ең маңызды электронды ресурстардың бірі - www.library.kz ғылыми кітапхана сайты, мұнда ғылыми жарияланымдар, сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар,микрофильмдер,мұрағат құжаттарының электронды нұсқасын ұсынады. Осы электронды ресурстың пайдалану жолдарын ұсыңыз.
.Қазіргі уақытта интернет желісінде тақырып бойынша, құрылымы бойынша ерекшеленетін көптеген электронды кітапханалар бар.Студенттер мен ғалымдар үшін қажетті ақпаратты қысқа мерзімде іздеудің маңызы зор.
Рефераттар, курстық жобалар, дипломдық және ғылыми жұмыстар жазу үшін материал іздеу мәселесінің оңтайлы шешімі - электронды кітапханаларды пайдалану. Ізденушілер үшін ең маңызды электронды ресурстардың бірі - www.library.kz ғылыми кітапхана сайты, мұнда ғылыми жарияланымдар, сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар,микрофильмдер,мұрағат құжаттарының электронды нұсқасын ұсынады.
Library.kz пайдаланушылары отандық және шетелдік ғылыми журналдардың толық мәтінді нұсқаларына қол жеткізе алады. Сондай-ақ көптеген әртүрлі саладағы диссертациялық жұмыстың сипаттамасын көруге мүмкіндігі бар
15.Постерді жасау және жобалау бойынша ұсыныстарды жасаңыз.
Постер - топтық жұмыстың, топтық талқылаудың нәтижесін көрсететін құрал, тәсіл. Ал топтық жұмыс нәтижелерін тағы да қалайша бүкіл сыныпқа көрсетуге, жариялауға болады? Мысалы, спикердің оны ауызша да сыныпқа жариялауына болады, ал қалған топтар оның айтқанына кері байланыс беруі керек. Немесе слайд арқылы да елге жариялауға болады, сахналық көрініс те қоюға болады, Жигсо тәсіліндегідей әр оқушы бір топқа барып, өз тобының ұйғарымын түсіндіріп беруі де ықтимал. Сондықтан да постер жасауды әр сабақта қолданудың еш қисыны жоқ! Постерді екі-үш аптада бір қолданса да болады. Міне, сол кезде оқушылардың оны асқан қызығушылықпен орындауы хақ.
Постер мазмұнды, мағыналы, құнды болу үшін оны жасауға көп уақыт берген жөн. Басқаша сөзбен айтқанда, постер жасау - кең ауқымды әрекет болу керек. Постер жасауда оқушылар өздігімен Блум таксономиясының барлық дерлік деңгейлерімен өздігімен жүріп өтуі керек. Алдымен олар материалмен танысып, оны оқып шығуы керек (Білу деңгейі), осыдан соң топ ішінде оқығандарымен бөлісіп, өз ойларын ортаға түсіреді (Түсіну деңгейі), бұдан кейін оқушылар постерлерді жасауға кіріседі (Қолдану), қандай мәселелерге тоқтау қажеттігін, қалай қорғау, не айту керектігін айқындайды, басқа топтардың постерлерімен салыстырады (Талдау), постерлерді оқулықтан тыс жасауға, өз түсініктері мен ұйғарымдарын келтіруге, жаңа ұғымдар құрастыруға тырысады (Жинақтау), өз постерлерінің ұтымды және жақсартуға қажет жақтарын айқындайды, постер жасау барысында не үйренгендігін, оның олардың танымында қандай орын алғандығы туралы ой толғайды (Бағалау). Сондықтан да постер жасауға 10-30 минуттай берген орынды.
Постерге қойылатын талаптар мынандай болуы ықтимал:
1. Оқулық мазмұнын қайталамай, өзіндік ой, пікір, ұстаным келтіруі керек.
2. Әр оқушының үлесін көрсетуі керек.
3. Аз уақыт ішінде емес, 10-30 минут ауқымында жасалуы қажет.
4. Мазмұны:
- проблеманы анықтауға емес, проблема шешуге бағытталуы керек,
- ниет пен тілек болмай, нақты ұсыныс болғаны шарт,
- жалпылама болмай, нақты болуы қажет,
- сипаттау болмай, талдау болуы керек,
- еске түсіріп емес, ойландырғаны дұрыс,
- Қандай? деген сұраққа жауап бермей, Қалай? Қалай жасау керек? деген сұрақтарға жауап беруі қажет,
- Болу керек! деген ыңғайда болмай, Жасаймыз! деген бағытта болғаны дұрыс.
5. Қорғау кезінде постерге жазылғандар оқылмай, оларға комментарий беру керек.
6. Бір топ қорғағанда, қалғандары кері байланыс беруге дайындалып отыруы керек.
7. Кері байланыс талдау түрінде болып, әр тұжырымды дәлелдеп беруі керек.
8. Егер постерлер бір тақырыпта жасалған болса, онда барлығының қорғауы шарт емес: тек бір постер жан-жақты талқыланып, қалған постерлерге қорғау нәтижесінде туындаған мәселелерді ескеріп, түзетулер енгізуді тапсыруға болады.
9. Постерлерді қорғаудың, жариялаудың басқа да тәсілдерін қарастыру керек: Диірмен, Автобус аялдамасы, Галереяны шарлау, Кезекпен оқу, т.б.
10. Постер жасау жұмысы үш кезеңнен тұруы керек: а) постерді қалай жасау керектігін мұғалімнің берген нұсқаулығы бойынша топ ішінде талқылау, ә) постерді жасау, б) постерді жариялау (қорғау керек), оның қалай орындалғанын талдау, осыдан кейін әр оқушы постерді дайындау барысында тақырып бойынша не үйренгендігі туралы 5-8 минуттық есеп жазады (ол эссе түрінде болуы мүмкін), оны алдымен топқа, содан кейін сыныпқа оқып, сұрақтарға жауап береді.
16.Гибридті кітапханалар электрондық кітапханаларда іске асырылған жаңа ақпараттық технологиялардың артықшылықтарын және дәстүрлі кітапханалардың артықшылықтарын біріктіруге арналған, олардың қоғамға ақпараттық қызмет көрсету жолдарын ұсыңыз.
Гибридті кітапханалар электрондық кітапханаларда іске асырылған жаңа ақпараттық технологиялардың артықшылықтарын және дәстүрлі кітапханалардың артықшылықтарын біріктіруге арналған, олар қоғамның ақпараттық қызмет көрсетуінің басқа жүйелері мен құрылымдарынан айырмашылығы ақпараттың барлық түрлерін (арнайы мақсаттағы ақпаратты қоспағанда, ғылыми, техникалық, экономикалық, ғылыми -- танымдық, ойын-сауық және т.б.) өз қорларында сақтайды және іс жүзінде барлық әлеуметтік топтарға, барлық жастағы және кәсіби санаттағы пайдаланушыларға қызмет көрсетеді.
Ең дамыған инфрақұрылымға ие және ақпараттық қызмет көрсетудің ең демократиялық нысаны бола отырып, дәстүрлі кітапханалар елдің кез-келген бұрышында барлық азаматтарға қол жетімді және қоғамның әлеуметтік институты ретінде ақпараттан басқа, дүниетанымды қалыптастыруға, рухани дамуға және азаматтарды тәрбиелеуге ықпал ететін бірқатар функцияларды орындайды. Ал,электрондық ғылыми кітапханалар ақпаратты іздеу процесін неғұрлым тиімді етуге және білім мен ғылыми-зерттеу жұмыстарының жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Егер білім шынымен күш болса, онда жаһандық ақпараттық инфрақұрылым-ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету арқылы бүкіл әлемдегі адамдарды шабыттандыратын құрал. Ғаламдық ақпараттық инфрақұрылым ресурстардың орналасқан жеріне қарамастан ақпаратты құру, іздеу және пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтеді. Осы орайда электронды кітапханалар да ақпарат алмасуда зор үлес қосып отыр.
17.Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулерге сипаттама жасаңыз.
Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:
-мемлекеттік бюджетті
-өндірісті-келісімдік
-қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.
18.Егер тезис - бұл дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын тұжырымдама-пайымдаулар болса, онда оның түрлеріне сипаттама жасаңыз.
Тезис - бұл дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын тұжырымдама-пайымдаулар. Тезистің басты ерекшелігі ұсынылатын дәйектерге дәлелдер келтірілуі тиіс. Негізгі тезистер - дерек көзінің мазмұнын жалпылайтын басты тұжырымдамалар. Мұндай тезистерден кейбір жағдайда материалдардың мазмұнын тұтастай айқындайтын жеке жазбалар жасалады. Қарапайым тезистер - бұл басты ой-пайымдаулар, кейде конспектінің, рефераттың құрамдас бөлігі ретінде енгізіледі.Кез келген еңбекте, оның әрбір бөлімдерінде қарапайым тезистер көбірек кездеседі. Күрделі тезистер - негізгі және қарапайым тезистер қатар қолданылатын, ойды бекітудің пайдалы және жетілген түрі. Дәйексөз тезистері. Тезистердің бір бөлігі дәйексөз ретінде келтірілуі мүмкін. Мұндай әдісті әртүрлі көзқарастарды салыстыру үшін пікір, аннотация жазғанда қолданады.
19.Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасының Диссертация бөліміне мәлімет жасаңыз.
Диссертация бөлімі туралы мәлімет:
Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы Бақылау комитетінің шешімімен Қазақстанда барлық ғылым саласы бойынша қорғалған кандидаттық және докторлық диссертациялардың депозитарийі болып бекітілген, яғни диссертациялардың міндетті данасын алады. Диссертациялар қолжазба құқығында сақталады және Қазақстанның ғылыми мұрасы ретінде ерекше қорғалатын құжаттар қатарына жатады. Қордағы диссертациялар түпнұсқа және микрофиша түрінде сақталады. Сонымен қатар қор Қазақстан және ТМД елдері ғалымдарының докторлық, кандидаттық диссертацияларының авторефераттарымен (МАГАТ келісім-шарты бойынша) толықтырылып отырады.
Диссертациялар оқырмандарға ғылыми мекеменің ресми бланкісіне жазылып, мекеме басшысының қолы қойылған қатынас хат негізінде беріледі. Хатта ғылыми жұмыстың тақырыбы көрсетіледі. Диссертация бөлiмiнде Ресей мемлекеттiк кiтапханасынын диссертациялык виртуалды оқырман залын on-line желiciнде қолдануға болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасы мен Ресей мемлекеттік кітапханасының арасында 25.01.2013 ж. жасалған № 095040049 Келісім шартының б.5 п.5.2 пп. 5.2.5. негізінде Шартқа сәйкес пайдалануға берілген шығармалар мен олардың бөлімдерінің сандық және баспа түріндегі көшірмелерін жасауға рұқсат берілмейді, яғни диссертацияларды қағазға басып шығару мүмкіндігі қарастырылмаған. Бүгінгі таңда РМК Диссертациялық электронды кітапханасында ғылымның барлық салалары бойынша Ресей мен шетелдерде қорғалған 836 206-ға жуық диссертациялар мен авторефераттардың толық мәтіні жинақталған.
Негізгі қызметтері:
- дәстүрлі және электронды тасымалдағыштардағы диссертациялар қорын қалыптастыру; - оқырмандарға анықтамалық-ақпараттық қызмет көрсету; - ғылыми-зерттеу жұмыстары жөніндегі жаңа кітаптар мен журналдардың тұрақты көрмесін ұйымдастыру; - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы Бақылау комитетінің, Ресей Федерациясы Білім және ғылым министрлігінің Жоғары аттестациялық комиссиясының Бюллетендері мен ҚР Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығының және РФ Федералды Мемлекеттік біртұтас кәсіпорны Ақпараттық технологиялар және атқарушы билік органдары жүйесі орталығының Сборник рефератов НИР и ОКР анықтамалық қорын қалыптастыру; - микрофиштегі диссертациялардың библиографиялық картотекасын электрондық пішінге көшіру; - диссертациялардың дәстүрлі алфавиттік, жүйелік каталогтарын қазақ және орыс тілдерінде жүргізу; - авторефераттардың Жаңа түсімдер картотекасын жүргізу; - дерекқорлар және басқа да ресурстар бойынша қызмет көрсету (микрофиштерді оқуға арналған құрылғылармен қамтамасыз ету, диссертациялар мен авторефераттардан көшірме жасау, басып шығару).
20.Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:
1)бастамалы;
2) қолданбалы;
3) өндірулер.
Осы түрлеріне сипаттама жасаңыз
Ғылыми-зерттеу жұмыстары (ҒЗЖ) - қол жеткен білімдерді кеңейту және жаңа білімдер алу, ғылыми топшылауларды тексеру, табиғат пен қоғамда көрініс табатын заңдылықтарды анықтау, жобаларды ғылыми тұрғыда жинақтап қорытындылау, ғылымды негіздеу мақсатындағы зерттеулер, тәжірибелер жүргізумен, ғылыми ізденістермен байланысты ғылым сипаттағы жұмыстар, талдамалар.
ылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:
1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан
2) қаржыландыру көздеріне байланысты
3) мақсатына байланысты
4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты
5) зерттеу ұзақтығына байланысты
Қоғамдық өндіріске байланысы жағынан ғылыми жұмыстар мына жұмыстарға жіктеледі: жаңа технологиялық үрдістер, машиналар, құрылыстар, өндірістің тиімділігінің артуы, еңбек шартының жақсаруы, жеке адамның тұлға болып дамуы және т. б.
Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеулер:
-мемлекеттік бюджетті
-өндірісті-келісімдік
-қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми зерттеулер мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері өндірісті келісім-шарт негізінде тапсырыс беруші мекеме қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын зерттеулер келіссөз туралы келісім-шарт негізінде орындалады.
Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге бөлінеді:
1)бастамалы
2)қолданбалы
3)өндірулер
Бастамалы зертеулер табиғаттың жаңа заңдары мен принциптерінің пайда болуына негізделеді. Олардың мақсаты қоғамның ғылыми білімінің артуына себепші болу. Мұндай зерттеулер белгілі және белгісіздік шекарасында жүргізіледі.
Қолданбалы зерттеулер табиғат заңдарының жаңа тәсілдерін анықтаумен және салаларда қолданысымен байланысты.
Мақсаты - адам кәсібінде практикасында бастамалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми білімнің қолданылуы. Қолданбалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми түсінік негізінде техникалық түсінік пайда болады. Қолданбалы зерттеулер өз кезегінде 3 түрге жіктеледі:
1) іздеу
2) ғылыми зерттеу
3) жобалы-құрастырушылық жұмыстар
Іздеу жұмыстары объектіге әсер ететін факторларды қалыптастыруға, жаңа технология мен техниканың пайда болуына бағытталған.Ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа технология, зерттеу құрал-жабдықтарын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.
Жобалы-құрастырушылық жұмыстар логикалық жобаны сипаттайтын құрастырулардың пайда болуын қадағалайды.
21.Аннотация - мақалаға тәуелсіз ақпарат көзі болса, оның негізгі орындайтың функцияларын анықтап, дәлелденіз.
Аннотация, аңдатпа (лат.annotatіo - ескерту, аңдату) - кітаптың, топтама жинақтың, қолжазбаның мазмұнын оқырманға қысқаша баяндау. Аннотация
Аннотация-Бұл мақалаға тәуелсіз ақпарат көзі. Ол мақаланың негізгі мәтінімен жұмыс аяқталғаннан кейін жазылады. Оған негізгі тақырыптың сипаттамасы, проблема, объект, жұмыс мақсаты және оның нәтижелері кіреді. Онда бұл құжаттың тақырыбы мен мақсатына байланысты басқалармен салыстырғанда жаңасы бар екендігі көрсетілген. Ұсынылатын көлемі -- орыс және ағылшын тілдерінде 100 - 250 сөз.
Аннотация келесі функцияларды орындайды:
мақаланың негізгі мазмұнын, оның өзектілігін анықтауға және жарияланымның толық мәтініне жүгіну керектігін шешуге мүмкіндік береді;
мақала туралы ақпарат береді және егер мақала оқырманға екінші реттік қызығушылық тудырса, оның толық мәтінін оқу қажеттілігін жояды;
құжаттар мен ақпаратты іздеу үшін ақпараттық, соның ішінде автоматтандырылған жүйелерде қолданылады.
Аннотациялар халықаралық стандарттар бойынша ресімделіп, келесі тармақтарды қамтуы тиіс.
Зерттеу тақырыбы туралы Кіріспе сөз.
Ғылыми зерттеудің мақсаты.
Жұмыстың ғылыми және практикалық маңыздылығын сипаттау.
Зерттеу әдіснамасының сипаттамасы.
Зерттеу жұмысының негізгі нәтижелері, қорытындылары.
Зерттеудің құндылығы (бұл жұмыс тиісті білім саласына қандай үлес қосты).
Жұмыс қорытындысының практикалық маңызы.
Аннотацияда мақаланың мәтіні қайталанбауы тиіс (мақаладан ұсыныстар алуға және оларды аннотацияға ауыстыруға болмайды), сондай-ақ оның атауы. Онда сандар, кестелер, мәтіндік сілтемелер болмауы керек.
Аннотацияда жұмыстың маңызды фактілері көрсетілуі керек және мақаланың өзінде жоқ материал болмауы керек.
Жұмыстың тақырыбы, тақырыбы, мақсаты, егер олар мақаланың атауынан анық болмаса, көрсетіледі; егер олар жаңалықпен ерекшеленсе немесе осы жұмыс тұрғысынан қызығушылық танытса, жұмысты жүргізу әдісін немесе әдіснамасын сипаттау мағынасы бар.
Жұмыстың нәтижелері өте дәл және ақпараттық түрде сипатталады. Негізгі теориялық және эксперименттік НӘТИЖЕЛЕР, нақты деректер, анықталған қатынастар мен заңдылықтар келтірілген. Сонымен қатар, жаңа нәтижелерге, маңызды ашылуларға, қолданыстағы теорияларды жоққа шығаратын тұжырымдарға, сондай-ақ практикалық маңызы бар деректерге артықшылық беріледі.
Қорытындылар мақалада сипатталған ұсыныстармен, бағалаулармен, ұсыныстармен, гипотезалармен бірге жүруі мүмкін.
Мақала атауында қамтылған мәліметтер авторлық түйіндеме мәтінінде қайталанбауы тиіс.
Аннотация мәтінінде ғылыми және техникалық құжаттардың тіліне тән синтаксистік құрылымдарды қолдану, күрделі грамматикалық құрылымдардан аулақ болу керек. Ол қысқа және айқын болуы керек, қажетсіз кіріспе сөздерсіз, жалпы тұжырымдарсыз.
22.Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе алатын мүмкіндіктеріне мәлімет жасаңыз.
Бүгінде бүкіл дүниежүзілік мұраны іс жүзінде арнайы орын не жай бөлмей-ақ, үйге не кеңсеге сыйдыруға болады. Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе аласыз. Қажетті кітапты табу қиындық туғызбайды. Электронды кітапхананың міндетті элементтерінің бірі болып баспалдақты құрылымды электронды каталог саналады, ол кітапты қосу не жою шараларына байланысты автоматты түрде толықтырылады және жаңартылады. Сонымен қатар, электронды кітап қоймасында іздеу жүйесі қарастырылған, мұнда кітапты атауымен, авторымен, шығу мерзімі және басқа деректерге байланысты тауып алуға болады.
Кітапхана мәдениет саласы ретінде ақпараттық, білім беру және мәдени-ағарту қызметінің негізгі болып табылады. Кітапханаларда оқу феноменін тиімді пайдалану мен дамытудың сан ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі сақталған. Олар кітаптарда жинақталған адамзат жадының, ұлт жадының алтын қоры, ал кітапханашылар - сол теңдесіз қазынаның шырақшылары іспеттес.
Кітапхана ғасырлар бойы келе жатқан шырағы бтік парасатталық пен білімділіктің киелі ордасы. Заманымыздың әр кезеңінде кітапханашы қызметі туралы ұғым жоғары болуы тиіс. Кітапханашы кітапханада тек кітап береді деген тар ұғым орнына, қоғамда кітапханашы мамандығының қажеттілігін мойындайтын оң пікірлер мен көзқарастар қалыптастыру керек. Кітапханашы маманы туралы түсінік терең мәнді, қажеттілігі жоғары болуына көңіл бөлінуі тиіс.
Бүгінгі кітапхана ұжымдары өздерінің дәстүрлі болмысына табан тірей тұрып, осы заманғы ақпараттық жаңа технологиялар қоғамның тірек элементтеріне айналуға ұмтылған әлеуетті, әлеуметтік топқа жатады. Кітапхана қызметін автоматтандыру мен компьютерлендіру деңгейі, бұл процестерді электрондық үкімет жүйесінде пайдалану мүмкіндіктері осыған меңзейді. Қазір жекелеген электронды кітапханалар ғана емес, мемлекеттік деңгейде орталықтандырылыған электрондық кітапханалар жүйесін құру мәсілесі де күн тәртібіне қойылып отыр. Мұндай ірі жобалар мемлекеттік бюджеттің қолдауымен белсенді түрді жүзеге асырыла бастады.
Кітапханашы қызметі - ол танымал кітапхана оперциясын кітапханада және осыған ұқсас ақпараттық мекемлерде орындайтын кітапханалық білім бар маман. Әрбір ақпараттық жүйе - бұл құжаттардың жүйелі ұйымдасына және ақпараттық технологиямен электрондық техниканы қолданады, іске асырады. Ақпараттық процесс бұл жинақтау, өңдеу, іздестіру, сақтау және тарату, ақпарат болғанымен кітапхананы осы процестер жүретін әлеуметтік институт деп атайды.
Кітапханашының басты мақсаты - елдің ұрпағын білім дариясына бағыттау үшін қызмет ету. Сонымен қатар оқырмандардың кітап оқуына жеткешілік ету жұмыстарының арасынан әдебиеттерді насихаттаудағы көпшілік жұмыстарының алатын орны ерекше. Жас ұрпаққа тәрбие беруде олардың жан-жақты дамуына, еңбекті сүюіне, үлкен өнегеге тәрбимелеуде кітапқа қатысты тәрбие жұмысының әртүрлі әдістерін кеңінен қолданады және сол әдістерді жетілдіруге тырысады.
23.Дипломдық жұмысы ұғымына анықтама беріңіз және оған қойылатын талаптарды анықтаңыз.
Мазмұнына байланысты дипломдық жұмыс (жоба) оқу орнының нақты мамандық бойынша курсын бітіруші студенттің қолжазба түрінде өз бетінше дайындаған(-ші) ғылыми-зерттеу жұмысын (жобалау шешімі) білдіреді. Дипломдық жұмыстың (жобаның) тақырыбы өзекті, ғылым, техника және мәдениет, қазіргі заманғы жағдай мен даму перспективаларына сәйкес болуы тиіс. Дипломдық жұмыс (жоба) тақырыбын таңдаған кезде студент мәдениеттің, білім, ғылым және өндірістің проблемалары мен тапсырмаларын назарға алуы тиіс. Дипломдық жұмыстардың (жобалардың) тақырыбы мамандық бейіні бойынша, мамандардың дайындығына сәйкес келуі тиіс.
Дипломдық жұмыс (жоба) студенттің өз бетінше ғылыми ізденіспен нақты мамандығы бойынша орындаған 50-70 беттік компьютерлік қолжазбасы. Қосымшалар дипломдық жұмыс (жоба) көлемі құрамына кірмейді. Дипломдық жұмыс (жобаның) құрылымдық элементі:
- мұқаба;
- титул беті;
- пікір;
- дипломдық жұмыс (жоба) тапсырмасы;
- мазмұны;
- кіріспе;
- сәулеттік бөлім;
- жобалау бөлімі;
- экономиклық бөлім;
- қоршаған ортаны және еңбекті қорғау бөлімі;
- қорытынды(тұжырым мен ұсыныстар);
- пайдаланылған әдебиеттер тізімі;
- қосымшалар
24.Неге реферат ғылыми-ақпараттық сипатта болады? Ойыңызды дәлелдеңіз.
Реферат (латынша referat - баяндасын, refero - баяндаймын) - кітап мазмұны, ғылыми жұмыс, ғылыми зерттеу қорытындылары туралы көпшілік алдында қысқаша баяндау, хабарлау; белгілі бір тақырыпта әдеби және басқа да материалдарды шолу негізінде жасалатын баяндама. Реферат ғылыми-ақпараттық сипатта болады. Тақырыпты объективті тұрғыда толық баяндаумен қатар ғылыми қорытындыларға талдау жасалып, сын айтылады. Реферат ғылыми мекемелер мен жоғары оқу орындарында ізденушілерді ғылыми ізденіс пен талдауға баулу мақсатында қолданылады. Арнаулы орта оқу орындары, жалпы білім беретін мектептер оқушыларының үйірме, клубтарында жасалатын баяндамалар да, ғылым кандидаты немесе докторанты дәрежесін алу үшін диссертация қорғаушының авторефераты да Рефератқа жатады. Реферат жазу бойынша әдістемелік нұсқау: Реферат жоспары ашылатын тақырыптың ішкі тұтастығын көрсетуге тиісті. Реферат құрылымы қысқаша кіріспеден, негізгі бөлімнің 2-3 парақтарынан, қорытындыдан және қолданылған қайнар көздердің тізімінен тұрады.
Кіріспеде (1-1,5 бет) тақырыптың өзектілігі, жұмыстың мақсаты мен міндеті негізделеді.
Негізгі бөлімде мәселе жағдайы, оның тенденциялары, ғылыми концепциялары мен көзқарастар, құжатта қайнар көздер мен практика материалдары анализденеді, негізгі ұғымдар мен жағдайлар көрсетіледі.
Қорытындыда рефераттың мақсаты мен міндетіне сай, тақырыпты зерттеудің негізгі қорытындылары, авторлық тұжырымдар мен практикалық нұсқамалары көрсетіледі. Реферат көлемі 15 беттен аспайды. Беттер нөмірленуі қажет. Рефератты көркемдеудің талаптары:
Рефераттың құрылымы төмендегі бөлшектерден тұрады: Сыртқы беттен Мазмұннан Кіріспеден Жұмысты ң негізгі мәтінінен Қорытындыдан
Рефераттың негізгі мәтіні параграфтарға бөлінеді, олар араб сандарымен нөмірленіп, өз атауы болуы керек.
25.Дәйек сөз, цитата (лат. cіto - келтіремін, шақырамын) - түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді.
Дәйек сөз, цитата (лат. cіto - келтіремін, шақырамын) - түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.
Дәйек сөз, негізінен, баспасөз материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады
26.Қалай ойлайсыз, неге магистрлік диссертация ерекше ғылыми шығарма түрінде ұсынылады? Ойыңызды дәлелдеңіз.
Диссертация бөлімі туралы мәлімет:
Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы Бақылау комитетінің шешімімен Қазақстанда барлық ғылым саласы бойынша қорғалған кандидаттық және докторлық диссертациялардың депозитарийі болып бекітілген, яғни диссертациялардың міндетті данасын алады. Диссертациялар қолжазба құқығында сақталады және Қазақстанның ғылыми мұрасы ретінде ерекше қорғалатын құжаттар қатарына жатады. Қордағы диссертациялар түпнұсқа және микрофиша түрінде сақталады. Сонымен қатар қор Қазақстан және ТМД елдері ғалымдарының докторлық, кандидаттық диссертацияларының авторефераттарымен (МАГАТ келісім-шарты бойынша) толықтырылып отырады.
Диссертациялар оқырмандарға ғылыми мекеменің ресми бланкісіне жазылып, мекеме басшысының қолы қойылған қатынас хат негізінде беріледі. Хатта ғылыми жұмыстың тақырыбы көрсетіледі. Диссертация бөлiмiнде Ресей мемлекеттiк кiтапханасынын диссертациялык виртуалды оқырман залын on-line желiciнде қолдануға болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасы мен Ресей мемлекеттік кітапханасының арасында 25.01.2013 ж. жасалған № 095040049 Келісім шартының б.5 п.5.2 пп. 5.2.5. негізінде Шартқа сәйкес пайдалануға берілген шығармалар мен олардың бөлімдерінің сандық және баспа түріндегі көшірмелерін жасауға рұқсат берілмейді, яғни диссертацияларды қағазға басып шығару мүмкіндігі қарастырылмаған. Бүгінгі таңда РМК Диссертациялық электронды кітапханасында ғылымның барлық салалары бойынша Ресей мен шетелдерде қорғалған 836 206-ға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz