Өндірісті автоматтандырылған жобалау және техникалық дайындау жүйелері

Мазмұны

Кіріспе

Мен, есеп және аудит мамандығының 3 курс студенті Бекмырза Әлнұран өндірістік іс-тәжірибемді ЖШС «Granat-Apple» құрылыс компаниясында өттім. Өндірістік іс-тәжірибемді өткен уақытымда, кәсіпорын туралы мәліметтер жинай отырып, өндірістік іс-тәжірибием біткеннен соң, өндірістік іс-тәжірибемнің есебін жаздым.

Ұсынылып отырған тәжірибе есебімнің мақсаты - ЖШС «Granat-Apple» кәсіпорыны теориялық және әдістемелік негізі туралы мағлұмат беру, оны ұғыну, оларға талдау жүргізу.

Бухгалтерлік есеп принциптері бойынша ЖШС «Granat-Apple» кәсіпорынының есеп саясаты деп ұйымның бухгалтерлік есепті жүргізу әдістері мен тәсілдерінің жиынтығын, яғни алғашқы бақылау, құндық өлшеу, ағымдағы топтау мен шаруашылық (жарғылық және басқа) қызметтің фактілерін жинақтап қорытындылау жолдарын айтады.

Өндірісті конструкторлық дайындаудың мазмұны: өндірістегі жаңа, аса жетілдірілген бұйымдарды (машиналарды, аппараттарды, аспаптарды) жобалау, ендіру және игеру; өндірісте бұрын игерілген бұйымдарды жетілдіру (қайта жаңғырту) ; стандарттау бойынша жұмыстарды жүзеге асыру болып табылады.

Жобалау төрт сатыдан: техникалық ұсыныстан; нобайлық жобадан; техникалық жобадан және жұмыстық конструкторлық құжаттамадан (жұмыстық жобадан) тұрады, олар тапсырушының техникалық тапсырмасына сәйкес әзірленеді.

Техникалық тапсырма бұйымды және оған техникалық құжаттаманы әзірлеу үшін алғашқы құжат болып табылады. Техникалық тапсырманы әзірлеу кезінде болашақ бұйымның негізгі тағайындалуы анықталады, оның техника-экономикалық параметрлерін (қуатты, жылдамдықты, өнімділікті, ұзақ мерзімділікті, массаны, габариттерді және т. б. ) негіздеу жүргізіледі, арнайы пайдалану талаптары негізделеді. Бұдан басқа, конструкциялық құжаттаманы әзірлеу сатыларының нақты саны (барлық сатылар жаппай өндіріс үшін тағайындалған, конструкциялық күрделі және өзіндік объектілер үшін ғана орындалады) және оның құрамы анықталады.

Техникалық тапсырма ғылым мен техниканың жетістіктерін, халық шаруашылығының қажеттіліктерін, өндіріс жағдайларын және осы типті ең үздік отандық және шет елдік бұйымдарды пайдалануды талдау, статистика-лық деректерді, әдебиет, ғылыми, патенттік әдебиет көздерін зерделеу негізінде және олардың негізінде конструкцияны және бұйымдардың жеке параметрлерін жетілдіру бағыттарын талдау негізінде құрастырылады. Техникалық тапсырмаға салынатын негізгі параметрлер салыстырылады және стандарттар талаптарымен, базалық, перспективалы модель параметр-лерімен және осындай бұйымдардың ең үздік отандық және шет елдік үлгілерімен салыстырылып келтіріледі.

Техникалық тапсырманың маңызды құрама бөлігі оны өндіру және пайдалануды алдын ала экономикалық бағалау болуы керек.

Техникалық тапсырма, тәртіп бойынша, жобалау институтымен немесе өнімді дайындаушы-кәсіпорынмен әзірленеді және оның түрі мен тағайын-далуына байланысты: тапсырушымен (негізгі тұтынушымен) ; дайындаушы-кәсіпорынмен (егер ол әзірлеуші болып табылмаса) ; мемлекеттік қадағалау органдарымен келістіріледі.

Техникалық ұсынысты әзірлеу үш кезеңмен орындалады: материалдар-ды іріктеу; техникалық тапсырманы талдау нәтижелері бойынша ұсынысты әзірлеу; оны бекіту.

Техникалық ұсыныс - техникалық тапсырманы және бұйымды жобалау кезінде мүмкін болатын техникалық шешімдерді техника-экономикалық негіздеу, ұқсас типті жобаланатын және қолданылып жүрген бұйымдардың пайдаланылу ерекшеліктерін есепке алумен салыстырмалы бағалау, сондай-ақ патенттік материалдарды талдау. Техникалық ұсынысты келістіру және бекіту тәртібі техникалық тапсырманың тәртібіне сәйкес келеді. Конструк-торлық дайындаудың осы сатысында әзірленетін барлық конструкторлық құжаттарға «П» литерасы беріледі.

Нобайлық жоба техникалық ұсыныс (немесе тапсырма) негізінде әзірленеді және үш кезеңде орындалады: нобайлық жобаны әзірлеу; макет-терді жасау және сынау; жобаны қарастыру және бекіту. Ол графикалық бөлімнен және түсіндірме хаттан тұрады. Графикалық бөлім бұйымның құрылғысы (жалпы түрдегі сызбалар, агрегаттар әрекетінің кинематикасы, маңызды тораптардың конструкциялық сұлбалары) және жұмыс істеу принципі туралы түсінік беретін, принциптік сындарлы шешімдерден, сондай-ақ оның тағайындалуын, негізгі параметрлері мен габариттік өлшемдерін анықтайтын деректерден тұрады.

Түсіндірме хатта бұйымның негізгі параметрлерінің есебі, оның пайдаланылу ерекшеліктерінің сипаттамасы бар және өндірісті техникалық дайындау бойынша жұмыстарды жүргізудің үлгілі графигі анықталады.

Контурлар, габариттер, сыртқы түр туралы аса көрнекті түсінік беру үшін және тетіктердің аса дұрыс жанасуын қамтамасыз ету үшін, болашақ бұйымның табиғи өлшемінде ағаш және гипс макеттерін жасайды. Макеттендіру жобаланатын бұйымның жеке бөліктерін аса табысты құрастыруға, дұрыс шешімдер табуға және келесі сатыларда конструкторлық құжаттаманы әзірлеуді жеделдетуге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жобалаудың осы сатысында әзірленентін, барлық конструкторлық құжаттар-ға «Э» литерасы беріледі.

Нобайлық жоба техникалық тапсырма сияқты, келістіру және бекіту сатыларынан өтеді.

1 ЖШС «Granat-Apple» ұйымының өнім өндіру процесі мен ТМҚ есебі

1. 1 ЖШС «Granat-Apple» ұйымының жаңа өнім өндірісін дайындаудың міндеттері мен мазмұны

Құрылыс өндірісінің ерекшелігі, шығарылатын бұйымдардың, сондай-ақ оларды жасау процестерінің күрделілігі және салыстырмалы түрде жиі ауыстырылуы немесе қайта жаңғыртылуы болып табылады. Бұл өндірісті техникалық дайындаудың негізгі мазмұнын құрайтын, үлкен дайындық жұмысын жүргізуді талап етеді.

Жұмыстардың орындалуының жүйелілігіне байланысты күрделі принциптік жаңа бұйымды өндіруді ғылыми-техникалық дайындаудың келесі сатыларын атап көрсетеді:

Өнімді жасау бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары (ҒЗЖ) - негізделген бастапқы деректерді алу, жаңа немесе жаңартылып шығарылған өнімді жасау принциптері мен жолдарын іздеу мақсатымен жүргізілетін зерттеулер кешені.

Тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелер (ТКӘ) - конструкторлық және технологиялық құжаттаманы құру, бұйымдардың тәжірибелік немесе бас үлгілерін дайындау және сынау бойынша жұмыстар кешені.

Өндірісті техникалық дайындау - кәсіпорынның тоқтатылған мерзім-дер, шығару көлемдері және шығындар кезінде сапасының деңгейі берілген жаңа бұйымды шығаруға конструкторлық және технологиялық әзірлігін қамтамасыз ететін, өзара байланысқан процестердің жиынтығы. Өндірісті конструкторлық дайындау жаңа өнімнің конструкциясын әзірлеу немесе шығарылатын өнімді жетілдіру және оны жасау мен пайдалану үшін қажетті, конструкторлық құжаттама жинағын құру процесін білдіреді. Өндірісті технологиялық дайындауға технологиялық процестерді құру және жетілдіру, қажетті технологиялық құжаттаманы ресімдеу, технологиялық жасақталуды жобалау мен жасау бойынша жұмыстар жатады.

Өндірісті техникалық дайындау кезінде келесі құжаттама жасалады: жаңа машинаның конструкциялық элементтеріне; дайындамаларды алудың, тетіктерді өңдеудің, машинаны тораптық және жаопы құрастырудың ұтымды тәсілдері; машинаның жеке элементтерін жасау кезінде қажетті, технологиялық әбзелдердің және стандарттық емес жабдықтардың барлық түрлерін жасау конструкциясы мен тәсілдері; жаңа машиналарды жасаудың технологиялық процесінің жүзеге асырылуын қамтамасыз ететін, технологиялық әбзелдер мен арнайы жабдықтар.

Жаңа бұйымды өндіруді техникалық дайындау оны шикізатпен, материалдармен, сатып алынатын құрал-сайманмен, жабдықтармен қамтамасыз етумен байланысты, ұйымдастыру жұмыстарының кешенімен толықтырылады. Бірқатар жағдайларда өндірістік учаскелер мен цехтарды қайта салу мен қайта жоспарлауды, қолданылып жүрген жабдықтарды қайта жаңғыртуды, жаңа жұмыс мамандықтарын дайындауды және т. с. с. жүзеге асыруға тура келеді. Осы жұмыстар кешені өндірісті ұйымдастырып дайындау деп аталады.

Өндірісті меңгеру - өнімді өндіруге қоюдың құрамды бөлігі, оған дайындалған технологиялық процесті тексеру және өнімді жасаудың практикалық тәсілдерін меңгеру жатады. Меңгеру өнімді өндіруге қоюды аяқтау кезеңі болып табылады, одан кейін өнімді сериялық немесе жаппай шығару басталады.

Өндірісті техникалық дайындауды жүзеге асыратын жұмыскерлердің алдында үш негізгі міндет тұр:

1) пайдалану сапасы аса жоғары және жасауда технологиялы бұйымдардың аса жетілдірілген конструкцияларын құру;

2) өндірістің нақты жағдайлары үшін кәсіпорын жұмысының техника-экономикалық көрсеткіштерін: еңбек өнімділігін, өнім сапасын, өнімнің пайдалылығын жоғарылататын, бұйымдарды жасаудың ілгері технология-лық әдістері мен тәсілдерін әзірлеу және ендіру.

Бұл жұмыстардың барлығы тікелей кәсіпорында орындалмайды. Ғылыми-зерттеу жұмыстары, тәртіп бойынша, заводтан тыс: ғылыми-зерттеу институттарымен, жобалау ұйымдарымен жүргізіледі. Бұйымдар конструк-циялары әдетте арнайы жобалық және конструкторлық ұйымдарда әзірленеді.

Ғылыми-зерттеу жұмыстары, өнертапқыштық және оңтайландыру .

Ғылым мен техниканың үздіксіз дамуын қамтамасыз ететін ғылыми зерттеулер, маңызды, ізденістік және қолданбалы болып бөлінеді.

Маңызды ғылыми-зерттеу жұмыстары материалдық әлемнің бұрыннан белгілі заңдарын, қасиеттерін, құбылыстарын анықтауға бағытталған. Маңызды зерттеулердің нәтижесі жаңалық ашу болуы мүмкін. Жаңалық ашу, өз кезегінде, ізденістік ғылыми-зерттеу жұмыстарының басы болуы мүмкін.

Ізденістік ғылыми-зерттеу жұмыстары белгілі теориялық зерттеулер негізінде жүргізіледі. Олар белгілі практикалық салада, техникада жаңалық ашуды пайдалану мүмкіндігін анықтауға мүмкіндік береді.

Ізденістік жұмыстардың оң нәтижелері қолданбалы зерттеулерде пайдаланылады. Қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа техниканың нақты объектілерінде маңызды және ізденістік ғылыми-зерттеу жұмыстары нәтижелерінің практикалық пайдаланылуының эксперименттік тексерілуін қамтамасыз етеді. Олар жаңа бұйымдарды, материалдарды, технологиялық процестерді жасауға бағытталуы мүмкін.

Әзірлемелер жаңа өнімнің жобаларын, ғылыми зерттеулер нәтижелерін пайдалану негізінде өндіру процестерін, әдістері мен тәсілдерін құру бойынша жұмыстарды білдіреді.

Маңызды және қолданбалы зерттеулер нәтижесінде алынған, жаңа ғылыми білімді іске асыру процесінде жаңа енгізілімдер маңызды роль атқарады.

Жаңа енгізілімдер (жаңалық енгізу) - бұл қолданбалы зерттеулер нәтижесінде алынған және эксперименттік түрде расталған жаңа ақпарат, яғни бұйымның функционалды қайтарымын жақсартуға немесе құнды төмендетуге мүмкіндік беретіннің барлығы.

Теориялық зерттеулер - басым көпшілігінде республикалардың ғылым Академиялары жүйесінде, қолданбалы зерттеулер салалық ғылыми-зерттеу институттарында, жоғары оқу орындарында жүргізіледі.

Өнеркәсіптік кәсіпорындар қандай да бір көлемде өндірісті техникалық жетілдіру бойынша ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізеді. Мұндай жұмысты басым көпшілігінде эксперименттік цехтар мен зертханаларға сүйене отырып, бас конструктордың, бас технологтың, бас металлургтың бөлімдері орындайды. Техникалық сипатты ғылыми зерттеулер нәтижелерінің негізінде өнертабыстар пайда болады.

Өнертабыс - бұл оң нәтиже беретін міндеттің, жаңа немесе елеулі ерекшеліктерді иеленетін техникалық шешімі. Өнертабыстар құрылғыларға, тәсілдер мен заттарға, сондай-ақ осы салада қолданылған құрылғы мен заттың белгілі тәсілдеріне таралуы мүмкін.

Өндірісті жетілдіру үшін оңтайландыру ұсынысының үлкен маңызы бар. Оңтайландыру ұсынысы деп бұйымның, құрылғының конструкциясын, өндіру тәсілін жетілдіруге, пайдаланылған материалдарды айырбастауға бағытталған, кәсіпорын үшін жаңа және пайдалы техникалық шешім.

Өндірісті автоматтандырылған жобалау және техникалық дайындау жүйелері .

Өндірісті техникалық дайындау бойынша жұмыстарды орындау кезінде конструкторлар мен технологтардың уақытының негізгі бөлігі ақпаратты жинауға, есептеуге, конструкцияның мүмкін болатын құрама бөліктерін және технологиялық процестердің нұсқаларын салыстыруға, сұлбаларды, нобайларды, сызбаларды әзірлеуге, әр түрлі мәтіндік құжаттарды жазуға және көбейтуге жұмсалады. Сонымен, өзіндік тетіктердің конструкциясын әзірлеу кезінде тікелей конструкциялау бойынша жұмысқа конструктор жұмысының жалпы уақытының 15%-ке жуығы ғана жұмсалады.

Басқа жұмыстардың үлкен бөлігі белгілі формальдандырылған ережелер бойынша орындала алады. Бұл оларды орындау кезінде математикалық әдістерді және қазіргі есептеу техникасы - ЭЕМ-ді қолдану үшін алғышарттар тудырады. Ол кезде оның жұмыс істеу алгоритмінің және (немесе) объектісінің немесе процесс алгоритмінің сипатталарын жеке түрлендіру, сондай-ақ сипаттаманы әр түрлі тілдерде ұсыну кезінде адам мен ЭЕМ-нің өзара әрекеттесуімен іске асырылатын жобалау автоматтандырылған деп аталады. Автоматтандырылған жобалау жағдайларында математикалық, логикалық, эвристикалық немесе басқа формальдандыруға берілетін барлық немесе барлығы дерлік операциялар (есепті математикалық тұжырымдау, параметрлерді есептеу, шешім алгоритмін таңдау, сұлбаларды, сызбаларды сызу, басу және т. б. ), арнайы программалық қамтамасыз етуді пайдалану арқылы ЭЕМ-да орындалады. Конструктордың және технологтың шығармашылық жұмысы проблемалық-бағдарланған тілде есептің қойылымын беруден, бастапқы деректерді сипаттаудан және талаптар қоюдан, ЭЕМ-мен берілген ақпаратты бағалау мен түзетуден және ол бойынша түпкілікті шешім қабылдаудан тұрады. Автоматтандырылған жобалауды орындайтын жобалау ұйымының қажетті бөлімшелерімен немесе мамандар ұжымымен (жүйені пайдаланушымен) өзара байланысқан, автоматтандырылған жобалау жүйесі (АЖЖ) деп аталады.

АЖЖ құралдары:

1) техникалық - машиналық графика құрылғыларының қажетті кешені бар ЭЕМ;

2) прграммалық - техникалық құралдардың жұмыс істеуін қамтамасыз ететін программалар кешені;

3) ақпараттық - сипаттамасы бар құжаттар түрінде ресімделген деректерді жобалау үшін қажетті типтік жобалық шешімдердің, элементтердің, материалдардың, жинақтаушы бұйымдардың жиынтығы;

4) әдістемелік - АЖЖ техникалық құралдарын пайдалану ережелерін белгілейтін құжаттардың жиынтығы; 5) ұйымдастырушылық - АЖЖ әзірлеу мен пайдалануды регламенттейтін құқықтық құжаттардың жиынтығы.

Адам мен машинаның өзара әрекеттесуі ЭЕМ-мен жабдықталған жобалаушының автоматтандырылған жұмыс орнын (АЖО) ұйымдастыру кезінде ске асырылады.

Өндірісті техникалық дайындау бойынша жұмыстарды орындау кезінде АЖЖ қолдану қолмен жобалаумен салыстырғанда жобалаушы еңбегінің өнімділігін және жұмыс сапасын едәуір жоғарылатуды қамтамасыз етеді. Оған жоғары біліктілікті талап ететін жұмыстардан оны босату есебінен қол жеткізіледі, бұл қателердің пайда болу мүмкіндігін едәуір азайтады; құжаттар санын азайту, олардың нысанын ықшамдау; сызбалық автоматтар мен басу құрылғыларының жоғары өнімділігі, құжаттарға өзгерістерді жедел енгізу мүмкіндігі; машиналық тасығыштардағы деректер банкінде сақталатын, бұрын әзірленген құжаттарды жедел және жылдам іздеу мен пайдалану есебінен де қол жеткізіледі.

АЖЖ-ның әрі қарай дамуы оның икемді өндірістік жүйелермен шоғырлану бағытында жүру керек, бұл өндірісте кәдімгі техникалық құжаттаманы (сызбаларды, өзгешеліктерді және т. с. с. ) пайдаланудан едәуір шамада бас тартуға мүмкіндік береді.

1. 2 Материалдық қорлар және дайын өнім есебі

Материалдар өздері сақталып тұрған жері бойынша, яғни ұйым қоймасында және бухгалтериясында есептеледі. Қоймадағы материалдар түрлеріне қарай сөрелерде, шкафтарда және жәшіктерде орналастырылады. Қоймадағы және цехтардағы материалдардың талдамалық есебі белгіленген түрі бойынша олардың ішінде сорттары мен маркаларына орай жүргізіледі. Қоймада материалдардың тек қана сандық есебі жүргізіледі. Материалдардың әрбір номенклатуралық номеріне жеке карточка ашылады, ол бухгалтериядан қоймаға жартылай толтырылған күйінде беріледі.

Алынған карточкаларда қоймашы материалдардың сақталу орнын сипаттайтын реквизиттерді толтырады. Карточкаларға жазбалар құжаттардың негізінде жазылады.

Материалдардың қоймалық есебін жүргізу қоймашының міндетіне кіреді. Қоймашы күн сайын кіріс және шығыс құжаттарын толтырады және карточкаларға жазып отырады. Картотеканы жүргізу бойынша жұмыстарды келесі күнге қалдыруға болмайды. Әрбір операциялық күннің соңында карточкаларда сол күні қозғалысы болған материалдық құндылықтардың қалдықтары шығарылады.

Материалдардың күндік айналымына құжаттарды қабылдау- өткізу реестрі екі данада толтырылады: біреуі құжаттар қосылыпбухгалтерияға табыс етіледі, екіншісі - құжаттарды қабылдап алған бухгалтердің қолы қойылған қоймашыда қалады.

Қоймалық операцияларға бухгалтерлік бақылауды материалдық бөлім бухгалтері жүргізеді. Тексерісті және құжаттар қабылдауды аяқтаған соң, бухгалтер құжаттарды қабылдау-өткізу реестрінің екі данасына қол қояды. Реестрлер материалдардың кірісі мен шығысына жеке құрылады.

Материалдардың қалдықтық әдісінің негізінде оперативті және бухгалтерлік әдістерінің арасындағы толық үйлесімділік алынған. Есептің қалдықтық әдісі ең прогрессивті болып табылады, өйткені есептік жұмыс көлемін қысқартуға, материалдық қалдықтардың дұрыс және дер мезгілінде кіріске алынуына күнделікті бақылау өткізуге, материалдық қорлардың қоймаларда және басқа сақтау орындарында жетіспеушіліктері мен артықшылықтарын дер мезгілде анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар материалдардың талдамалық есебі бойынша жұмысты жеңілдетеді және есептің сапасы айтарлықтай жақсарады. Оның негізі артықшылығы мынада - бухгалтерияда материалдық қорлардың есебі бойынша талдамалық карточкалар жүргізілмейді және талдамалық шоттар бойынша айналым тізімдемелері толтырылмайды. Қоймадағы материалдардың бүкіл талдамалық есебін материалды- жауапты тұлға сандық өлшемде карточкаларда жүргізеді. Одан басқа қалдықтық әдіс қоймалардағы материалдарға, белгілі бір айдың күнімен шектелмей, кез келген уақытта түгендеу өткізуге мүмкіндік береді. Есептің қалдықтық әдісі ағымдағы есепте тұрақты есептік бағаларды қолдануын талап етеді.

Қоймадағы материалдар қалдығының есебінің тізімдемесі әрбір материалды-жауапты тұлға бойынша жеке ашылады. Олар материалдардың қоймалық есеп карточкаларының мәліметтері бойынша материалдар қалдығын айдың бірінші күніне сандық мәнде қойып отырады. Мәліметтер қоймалық есептің номенклатурасы бойынша келтіріледі. Ай соңында тізімдемелер бухгалтерияға беріліп, онда материалдардың бар болуының сандық көрсеткіштері есептік бағалар бойынша есептеліп, материалдардың әрбір тобы бойынша жиыны шығарылады.

Материалдар есебінің қалдықтық әдісі кезінде қойма есебінің мәліметтерін баланспен салыстырудың мәні сол, мұнда әрбір қойма бойынша қалдықтардың жылдық кітабы жүргізіледі, онда айдың соңында сорттық есеп карточкаларынан бірінші күнге жағдайлары бойынша материалдардың барлық сандық қалдықтары ауыстырылып отырады. Кітаптағы жазулардың дұрыстығы қойма меңгерушінің қолымен расталады. Қалдықтарды бақылап алып, бухгалтер олардағы қалдықтық кітапта әрбір номенклатуралық номерге қарсы қойылған есептік бағаларға көбейтеді. Осылайша анықталған материалдар қалдығының жалпы сомасы қалдықтық кітап қорытындысы бойынша материалдардың қозғалысы және қалдығы есебі тізімдемесі ндегі материалдар сомасы мен тобы бойынша жинақтау тізімдемесінде келтірілген қалдықтар сомасына тең болуы керек. Барлық қалдықтық кітаптар тігіледі және мөрмен бекітіледі, ал беттері номерленеді.

Қорлардың синтетикалық есебін, сатып алу бағасы мен көліктік- дайындау шығындарынан және сатып алумен байланысты басқа да шығындарынан тұратын іс жүзіндегі шығындар бойынша жүргізеді.

Ұйымға материалдар негізінен жабдықтаушылардан және есеп беруге тиісті тұлғалар арқылы және басқа жолдармен келіп түседі.

Материалдар қозғалысының есебі үшін 1300 «Қорлар» бөлімшесінің шоттары арналған. Бұл бөлімшеге келесідей шоттар топтары жатады: 1310 «Шикізат пен материалдар», 1320 «Дайын өнім», 1330 «Тауарлар», 1340 «Аяқталмаған өндіріс», 1350 «Басқа да қорлар», 1360 «Қорларды қажетсіздендіру бойынша резерв».

1310 «Шикізат пен материалдар», тобы келесідей шоттарды қамтиды:

1311 «Сатып алынған шала фабрикаттар және құрастырушы бұйымдар, конструкциялар мен бөлшктер»;

1312 «Отын»;

1313 «Ыдыс және ыдыстық материалдарға»;

1314 «Қосалқы бөлшектер»;

1315 «Басқа материалдар;

1316 «Қайта өңдеуге берілген материалдар»;

1317 «Құрылыс материалдары».

Бұл шоттарының дебеті бойынша айдың басы мен соңындағы қалдықты, материалдардың түсуін көрсетеді; кредиті бойынша - олардың жұмсалуын көрсетеді.

Кесте-1. Материалдық қорлар есебі бойынша шаруашылық операцияларының шоттар корреспонденциясы

Материалдық қорларды түгендеу және қайта бағалау.

Материалдардың нақты қалдығын, оларды сақтау және жіберу дұрыстығын анықтау мақсатымен түгендеу жүргізіледі. Түгендеуді кәсіпорын басшысымен тағайындалған комиссия жүргізеді. Тауарлық-материалдық құндылықтарды түгендеу тізімінде материалды-жауапты тұлға барлық құжаттардың материалдардың қоймалық есеп карточкаларына жазылып, бухгалтерияға берілгендігі туралы қолхат береді. Түгендеу тізіміне жазулар тек нақты есептегеннен кейін, ұзындығын өлшегеннен кейін, құндылықтардың салмағын өлшегеннен кейін жазылады.

Егер де түгендеу тізімінде ауытқулар табылса, онда салыстыру ведомості толтырылады. Әрбір ауытқу фактісіне материалды-жауапты тұлға жазбаша түсініктеме жазады.

Артықшылықтар кіріске алынуға және кәсіпорын табысына жатқызылуға тиіс: 1310 «Шикізаттар мен материалдар» шоттардың дебеті және 6280 «Басқа да табыстар» шотының кредиті бойынша.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс