Семей таңы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қызылорда облысы,Жалағаш ауданы
Темірбек Жүргенов атындағы № 123 мектеп-лицейі

Реферат

Тақырыбы:Семей полигоны:ядролық қарудың пайдасы мен зияны
Орындаған:Бақытұлы Бақдәулет
Қабылдаған:Бекетай Н.С
Сыныбы: 11-А

2022-2023 оқу жылы

Мазмұны
-Кіріспе
-Негізгі бөлім
2.1.Семей полигоны жайлы ақпараттар,құрылуы
2.2.Халықтың қарсы қозғалысы
2.3. Экономикалық ахуалы,кері әсері
2.4.Президенттің жарлыққа қол қоюы
-Қорытынды
-Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Жалпы сипаттамасы
Тақырыптың өзектілігі.1949-1989 жылдардағы Қазақстанда болған оқиғалармен танысу.Жарлықтың елге тиген пайдасына баға беру.
Тақырыптың мақсаты. Семей полигоны және оның зардаптарын зерттеу , соның ішінде Семей полигоны әсерінен балалардың денсаулығы едәуір төмен,анемия ауруы,әлсіз балалардың тууы,Туа бітке анемия және мезгілінен ерте қартаю. Сонымен қатар Семей өңірінде лейкоз-қан рагы,лимфоцит-ақ қан ауруымен ауратындар саны көбейген тереңнен зерттеліп жазылған.

Тақырыптың міндеттері.
1.Семей полигон зардаптарын зерттеу.
2. Семей ядролық полигонындағы сынақтардың адамдарға, қоршаған ортаға әсері тарихнамасын анықтау.
3. Жарылыстың негізгі күші туралы сипаттама беру.
4.Тақырыптың маңыздылығын тарихи сипатын терең түсіне біліп, толық ашу үшін материалдар мен ақпараттар жинастыру және қорытынды жасау .

Тақырыптың жаңашылдығы.Бұрын білмеген ақпараттарды одан әрі тереңінен түсіну
Тақырыптың дереккөздері. 1949-1989 жылдар аралығындағы ақпараттарға шолу
1.Сұлтан Қартоев-"Невада -- Семей" қозғалысының вице-президенті
2. Семей полигонындағы ядролық сынақтар мен оның салдары туралы швед суретшісі Туве Крабоның көрмесі. Алматы, 25 мамыр 2017 жыл.
3. Юрий Стрильчук-Қазақстан Ұлттық ядролық орталығы Радиациялық қауіпсіздік және экология институты ақпараттық-оқу орталығының жетекшісі
4.Фотограф Такаши Моризуми адамдардың қайғы-қасіреті мен мұңын тек объектив арқылы бейнелеуге дәрмені болғанын жазады
5. Қазақ КСР Ғылым академиясы КСРО-дағы ірі ғылыми орталықтардың біріне айналды:1960-1970 жылдары.
6.1960-1970 жылдары катализаторларды электрохимиялық әдістермен зерттеу мәселесін дұрыс көтере білген академик:Д.В.Сокольский.
7.Республикадағы гидрогеология және гидрофизика ғылымдары саласында нәтижелі еңбек еткен академик:У.М.Ахметсафин.
8.1960-1970 жылдары генетика мен микробиология саласында қомақты табыстарға жеткен академик: М.А.Айтхожин.
9.Өсімдік клеткаларындағы информосомаларды тапқан, Лениндік сыйлықпен марапатталған генетика мен микробиология саласының ғалымы:М.А.Айтхожин.
10.1960-1980 жылдары есімдері ғылыми ортада ғана емес, көпшілік қауым арасында да танымал академик-ғалымдар: Е.Букетов, Ә.Марғұлан.
11.Топырақ қорғаудың жаңа жүйесін жасау бағытында зерттеулер жүргізген Ленин атындағы Бүкілодақтық ауыл шаруашылығы ғылым академиясының Шығыс бөлімінің басшысы: А.И.Бараев.
12. Әскерилердің Балапан, Телкем, Ақтанберлі, Сарыөзен, Байкал, Тәжірибе алаңы атаған жазықта, кейіннен Дегелең тауы мен Балапан бұйратының қойны-қонышын ұңғып, жер астына да бойлап ядролық жарылыстар жасағаны - қазірде жария шындық, - деп жазады Семей қасіреті кітабының авторы, жазушы Медеу Сәрсеке.
Тақырыптың зерттелу тарихы. 1989 жылдан кейін зерттеу.
1989 жылдың көктемінде Қазақстанда алғашқы болып Невада - Семей экологиялық қозғалысы құрылды. Бұл қозғалыстың лидері ақын О.Сулейменов болды. Қозғалыстың мақсаты - республика жеріндегі Семей және басқа полигондарды жабу, полигон зардабын шеккен халыққа көмек көрсету. Қозғалыс төрағасы - О. Сулейменов пен қоғам қайраткері М. Шахановтың бастамасымен Балқаш және Арал проблемалары бойынша комитет құрылды. Комитеттің негізгі мақсаты Арал төңірегіндегі экологиялық апаттың зардабын шеккендерге көмек беру, теңіздің экологиялық апатына үкімет назарын аудару болды.
Ораз Қауғабай жазушы, Невада-Семей антиядролық қозғалысының ардагері Н.Ә.Назарбаев қабылдаған шешімді Егемен газетіне басып жазды.2012ж.9 қарашада.
Н.Ә.Назарбаевтың Бейбітшілік кіндігі-2001ж атты кітабының -Ядролық қарусыз болашаққа бірінші бөлімінде жазылған.
Егемен Қазақстан баспасында өзекті мәселе болып қаралған

Негізгі бөлім
2.1.Семей полигоны жайлы ақпараттар

Семей ядролық полигоны,Семей сынақ алаңы-КСРО Қорғаныс министрлігі мен Атом өнеркәсібі министрлігінің бұйрығымен құрылған,ядролық жарылыстар жүргізілген сынақ аймағы. Полигон бұрынғы Семей облысы,Абыралы ауданы, сонымен қатар Павлодар және Қарағанды облыстарының біраз жерін қамтыды.Сынақ аймағында 1949 - 1989 жылдар аралығында 470-тей қуаты әртүрлі ядролық жарылыстар жасалды.Әуеде-90,жер үстінде-26,жер астында-26.
КСРО заманында Қазақстан аумағында атом бомбалары сынақтан өтті. Ол үшін арнайы 18 млн га жер бөлініп, Семей ядролық полигоны ашылды. Бастапқысында адамдарға, жануарлар мен табиғатқа тікелей зардабын тигізген ашық сынақтар жасалды. Сосын оларды жер астында жасай бастады. Атом бомбаларының жарылыстары сұмдық ауыр болды. Семей маңындағы радиациялық әсер аймағында тұратын 500 мыңдай адам осы сынақтан азап шекті. Бір кездері ядролық полигон нақ Семей жерінде неге құрылды деген сұрақтың жауабын іздегенде сол кезде бұл өңір Кеңес Одағының адам ең аз қоныстанған, сонымен бірге негізгі коммуникация жерлерінен оншалықты қашық емес деген сөздер шыққан. Алғашқы атом сынағы үшін әскери құрылысшылар көлемі 300 шаршы километр тәжірибе алаңын дайындады. Алаңның қақ ортасындағы 30 метрлік темір мұнараның төбесіне қуаты 20 килотонн ядролық заряд орнатылды. Айнала темірбетон қорғаныштар, бронды мұнаралар мен доттар бой көтерді. Орталықтан әр түрлі қашықтықта әскери техника, артиллерия қаруы, танктер, ұшақтар, автомобильдер, бронемашиналар орналастырылды. Салынған пана-жайлардың көпшілігіне тәжірибе жасалатын хайуанаттар - қойлар, шошқалар, иттер, атжалмандар кіргізілді. Одан сәл қашықтау тұтас бір қалашық - үш қабатты тұрғын үйлер, өнеркәсіп орындары, жер асты жолы, теміржол және автомобиль көпірлері салынып, оларда жанар май құйылған вагондар мен цистерналар тұрды. Алаңға әскери форма кигізілген адам кейпіндегі заттар, азық-түлік салынған жәшіктер қойылды. Мұның бәрі ядролық жарылыстың алапат күшінің, қуатын зерттеу үшін дайындалды.

1949 жылы 29 тамызда таңертеңгі сағат 6.30-да Абай және Абыралы аудандарында халыққа алдын ала ескертілместен қуаттылығы 30 килотонна болатын бірінші жарылыс жасалды. Мұнда 1951 жылы 18 қазанда уран бомбасы, 1953 жылы 12 тамызда жер үстінде дүние жүзінде алғаш рет қуаттылығы 500 килотонна болатын сутек бомбасы сыналды.

Семей ядролық полигонында 1961 - 1962 жылдары әуеде және жер үстінде 50-дей ядролық бомба сыналды, 1963 - 1988 жылдары жыл сайын 14 - 18 сынақ өткізіліп, Жер астында барлығы 343 ядролық жарылыс жасалды. Осы жарылыстардың әсерінен радиоактивті шөгінділер жарылыс болған эпицентрден бұлттар мен жел арқылы таралды. Сынақ жүргізілген жерлерде радиацияның деңгейі 448 Бэр-ге жеткен. Семей ядролық полигонында ауада және Жер бетінде сыналған ядролық зарядтардың қосынды қуаты Хиросимаға тасталған бомбадан 2,5 мың есе асып түсті.

Сынақ аймағын радияциялық тексеруден өткізгенде, ондағы радиоактивтік заттардың (цезий-137, стронций-90, плутоний-239; 240, кобальт-60) мөлшері қалыпты мөлшерден бірнеше есе жоғары екені анықталды. Зиянды радиоактивтік заттар топырақты, суды, егістік жерлерді және мал жайылымдарын ластады.
Семей аймағының халқы сәулеге ұшырау мөлшеріне қарай 3 категорияға бөлінеді:
1-категорияға - жарылыс эпицентрінен 100 - 150 км қашықтықта орналасқан Абай, Бесқарағай және бұрынғы Абыралы, Жаңасемей, Шұбартау ауданы мен Семей қаласы жатады;
2-категорияға - 150 - 300 км жерде орналасқан Жарма, Аягөз, Бородулиха және бұрынғы Шар, Жаңашүлбі аудандары кіреді;
3-категория эпицентрден 300 км-ден әрі орналасқан Үржар, Көкпекті және бұрынғы Таскескен, Ақсуат, Мақаншы аудандарының тұрғындарын қамтиды.

Бұл қала бірде бір географиялық картада көрсетілмеген. Курчатов - Павлодар облысының Май ауданындағы қала. Ресми түрде Шығыс Қазақстан облысының құрамына кіреді. Семей қаласынан солтүстік-батысқа қарай 130 км. жерде, Ертіс өзенінің сол жағасында орналасқан. Іргесі 1947 жылы әскери горнизон ретінде қаланды. Аса құпия жер болғандықтан оның аты жиі өзгеретін. Москва-400, Семей-21, Ақырғы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.