Жаңақазан ауылының тарихы
М. Жүнісов жалпы білім беретін мектебі
Тақырыбы:
Ескерткіштер ел тарихы
Орындаған:
Сағынғалиева Жаннұр
7 а сынып оқушысы
Жетекшісі: Карагойшина Зухра Тасболатовна
тарих пәнінің мұғалімі
Жоспар:
І. Кіріспе
Жаңақазан ауылының тарихы
ІІ. Негізгі бөлім.
Ауылдағы тарихи орындар
ІІІ. Қорытынды
Мақсаты:
Жеткіншек жасөспірімдерді ел тарихымен таныстырып, туған өлкесін
құрметтеуге, тарихи орындарды, жәдігерлерді күтіп, сақтауға баулу.
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жыл басындағы жолдауында
Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру мақаласы арқылы Қазақстанның үшінші
жаңғыруының басталғандығын айтты. Осылайша біз жаңа түлеудің бірнеше
жолдарын айқындап алдық. Біздің алдымызға қойған мақсатымыз айқын,
бағытымыз белгілі, ол –әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына қосылу. Рухани
жаңғыру тек бүгін ғана басталып отырған жұмыс емес. Тәуелсіздік алғаннан
бері қарай көптеген істер атқарылды. 2004 жылы Мәдени мұра бағдарламасы
аясында Қазақстан аумағындағы тарихи –мәдени ескерткіштер мен нысындарды
зерттеп, жаңғыртып отыруы тиіс .
Туған өлкедегі атауларды ғана емес сонымен қатар, тарихи
ескерткіштерді де біліп жүру біз үшін өте маңызды. Ең алдымен ауыл тарихына
тоқталайын
Жаңақазан өңірі тұнған шежіре. Сарыайдын көлін жағалай орын тепкен
біздің елді Жаңақазан елі деп атайды. Ауылым деп соққан балалық балғын
жүрегім мені ауылымның тарихын білу үшін алдымен өзімнің туған жерімнің
тарихын білуім керек деп ойладым. Бұл менің үлкен өмірге аяқ басқан алғашқы
қадамым.
Сарыайдын көлі
Ауыл –ата-бабамыздың өмірге келіп, кіндік қаны тамған, маңдай тері
төгілген киелі мекен. Ананың әлдиі, аялы алақаны қандай қымбат болса, ауыл
соның негізгі ұясы.
Ауыл - қазақтың алтын бесігі. Сұлу сөз өрнектеген ақын, ән тербеген
сазгер, қызыл тілді шешен, ел қорғаған қарапайым ауылдың қара шаңырағынан
шыққан. Біз үшін туған ауылдың ұлтарақтай жерінің өзі қымбат қазына. Ауыл –
сол жерде өмір сүрген барша халықтың шежіресін жазып беретін мәңгілік
кітабы. Өзінің туған жерін жан жүрегімен сүйіп, сырын ұғып өскен ұрпақ қана
ұлттық пердесін сақтай алады деп ойлаймын.
Ақиық ақын Мұқағали Мақатаев:
Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы,
Бұдан артық рахат табылмайды. – деп туған жерге деген ыстық сезімін жырға
қосады.
Жаңақала ацуданының бұрынғы әкімшілік орталығы Жаңақазан ауылының қай
жылы іргетасы қаланғанын анықтайтын құжат жоқ. 1870 жылы алғаш рет қазіргі
Жаңақазанның орнына саудагер татар байы Абдулла Әбзи қазығын қадап, екі
жылда асты дүкен, үсті тұрғын үй екі қатарлы үй тұрғызған. Олар өздері
келіп қоныстанған жерлеріне басқа саудагерлерді көбірек әкеліп
қоныстандыруға тырысты. Жаңадан қоныс тепкен жерлеріне, осы жерден біз
татар елінің екінші Қазақ қаласын тұрғызамыз деп есептеп, Новая Казань
қаласы деп атады. Қала үйлері өсе түсті. Қазақтар Жаңақала деп атап кетті.
Ескі қала көрінісі
Новая Казань ауылында революцияға дейін 1 мешіт, 1 шіркеу, 1886 жылы 1-
сыныптық бастауыш Қамыс –Самар мектебі ашылды. 1893 жылы қазақ-орыс
мектебі ашылды. Бұл мектептің бірінде алғашқы оқытушылардың бірі – Сейтқали
Меңдешов болған.
Меңдешев Сейітқали 1882 жылы 16 маусымда Жаңақала ауданындағы,
Жаңақазан ауылынан 3- 4 шақырым жердегі Қандыөткел немесе қысқартып,
Қанаткөл деп аталатын жерде туған, қоғам және мемлекет қайраткері, саяси
қуғын-сүргін құрбаны. 1903 жылы Қазан мұғалімдер семинариясын бітіргеннен
кейін 13 жыл мұғалім болған. Семинарияда оқып жүрген кезінде демократ, ұлт-
азаттық қозғалысқа қосылғаны үшін патша өкіметінің қуғындауына ұшырады.
1916 жылға дейін С.Мендешов тұрған үй
1916 жылы тұтқынға алынып, Астрахан түрмесіне қамалды. 1917 жылғы
Ақпан төңкерісі жылдары Новая Казанка селосындағы Ревком ұйымына қатысты.
1917 жылдың қазанында С.Меңдешев большевик С.Генераловпен бірге Бөкей
ордасында ашық революциялық үгіт жүргізді. Уақытша үкіметтің жергілікті
органдарының құлауы мен тарауына жағдай туғызды. 1918 жылы Бөкей съезінде
губерниялық атқару комитетінің мүшесі болып сайланды, ал 1919 жылы оның
төрағасы болды.1937 жылы қуғын-сүргінге ұшырады.
Жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеуде өзіндік қолтаңбасы бар қасиетті
орын 1886 жылы 29 қазанда бір сыныптық болып ашылды. Алғашқы мұғалімі
Шинкин деген қазақ болған. 1886 жылы Қамыс-Самар мектебінің Жаңақазан
ауылындағы оқу үйі салынған. 1893 жылы Қазан мұғалімдер семинариясын
бітірген И.Сиротов мектеп басшысы және мұғалім болып жұмыс істеген. 1895
жылы Жаңақазандағы медресе жанынан орыс сыныбы ашылады. 1917 жылы мектепте
А.Оразбаева мұғалімдік қызмет атқарған. Алғашқы шәкірттері ішінде
С.Меңдешев, Н.Занов, Б.Мапақов, К.Оразалиев, Н.Ақжанов, Т.Құдайбергенов,
Ш.Бұлқашев сияқты азаматтар болған.
1926 жылы мектеп жетіжылдық мектепке айналды. 1927 жылы революцияның
10 жылдығына орай Жаңақала ауылында тұтынушылар қоғамының төрағасы Хайролла
Әбікешов есімді азаматтың бастауымен тұтынушылар қоғамының қаражаты
есебінен жаңадан мектеп салынып, 7 қараша мейрамында ашылып, пайдалануға
берілді. Сол кезде мектеп корпусының сырты қызыл сырмен сырланып,
жергілікті тұрғындар кейіннен Қызыл мектеп деп атап кетті. 1929-1930
жылдары мектеп Колхозшы жастар мектебі деп аталған. 1935 жылы мектепке
С.М.Киров аты берілген.
Спорт зал 1973-1974 жылдарға дейін
1973-1974 жылдары С.М.Киров атындағы қазақ орта мектебі мен М.Жүнісов
атындағы сегіз жылдық орыс мектебі бірігіп, Киров атындағы аралас мектеп
болып іріленді.
1995 жылы Ұлы Жеңістің 50 жылдығына орай Кеңес Одағының Батыры Мәжит
Жүнісовтың аты берілді. 2010 ... жалғасы
Тақырыбы:
Ескерткіштер ел тарихы
Орындаған:
Сағынғалиева Жаннұр
7 а сынып оқушысы
Жетекшісі: Карагойшина Зухра Тасболатовна
тарих пәнінің мұғалімі
Жоспар:
І. Кіріспе
Жаңақазан ауылының тарихы
ІІ. Негізгі бөлім.
Ауылдағы тарихи орындар
ІІІ. Қорытынды
Мақсаты:
Жеткіншек жасөспірімдерді ел тарихымен таныстырып, туған өлкесін
құрметтеуге, тарихи орындарды, жәдігерлерді күтіп, сақтауға баулу.
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жыл басындағы жолдауында
Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру мақаласы арқылы Қазақстанның үшінші
жаңғыруының басталғандығын айтты. Осылайша біз жаңа түлеудің бірнеше
жолдарын айқындап алдық. Біздің алдымызға қойған мақсатымыз айқын,
бағытымыз белгілі, ол –әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына қосылу. Рухани
жаңғыру тек бүгін ғана басталып отырған жұмыс емес. Тәуелсіздік алғаннан
бері қарай көптеген істер атқарылды. 2004 жылы Мәдени мұра бағдарламасы
аясында Қазақстан аумағындағы тарихи –мәдени ескерткіштер мен нысындарды
зерттеп, жаңғыртып отыруы тиіс .
Туған өлкедегі атауларды ғана емес сонымен қатар, тарихи
ескерткіштерді де біліп жүру біз үшін өте маңызды. Ең алдымен ауыл тарихына
тоқталайын
Жаңақазан өңірі тұнған шежіре. Сарыайдын көлін жағалай орын тепкен
біздің елді Жаңақазан елі деп атайды. Ауылым деп соққан балалық балғын
жүрегім мені ауылымның тарихын білу үшін алдымен өзімнің туған жерімнің
тарихын білуім керек деп ойладым. Бұл менің үлкен өмірге аяқ басқан алғашқы
қадамым.
Сарыайдын көлі
Ауыл –ата-бабамыздың өмірге келіп, кіндік қаны тамған, маңдай тері
төгілген киелі мекен. Ананың әлдиі, аялы алақаны қандай қымбат болса, ауыл
соның негізгі ұясы.
Ауыл - қазақтың алтын бесігі. Сұлу сөз өрнектеген ақын, ән тербеген
сазгер, қызыл тілді шешен, ел қорғаған қарапайым ауылдың қара шаңырағынан
шыққан. Біз үшін туған ауылдың ұлтарақтай жерінің өзі қымбат қазына. Ауыл –
сол жерде өмір сүрген барша халықтың шежіресін жазып беретін мәңгілік
кітабы. Өзінің туған жерін жан жүрегімен сүйіп, сырын ұғып өскен ұрпақ қана
ұлттық пердесін сақтай алады деп ойлаймын.
Ақиық ақын Мұқағали Мақатаев:
Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы,
Бұдан артық рахат табылмайды. – деп туған жерге деген ыстық сезімін жырға
қосады.
Жаңақала ацуданының бұрынғы әкімшілік орталығы Жаңақазан ауылының қай
жылы іргетасы қаланғанын анықтайтын құжат жоқ. 1870 жылы алғаш рет қазіргі
Жаңақазанның орнына саудагер татар байы Абдулла Әбзи қазығын қадап, екі
жылда асты дүкен, үсті тұрғын үй екі қатарлы үй тұрғызған. Олар өздері
келіп қоныстанған жерлеріне басқа саудагерлерді көбірек әкеліп
қоныстандыруға тырысты. Жаңадан қоныс тепкен жерлеріне, осы жерден біз
татар елінің екінші Қазақ қаласын тұрғызамыз деп есептеп, Новая Казань
қаласы деп атады. Қала үйлері өсе түсті. Қазақтар Жаңақала деп атап кетті.
Ескі қала көрінісі
Новая Казань ауылында революцияға дейін 1 мешіт, 1 шіркеу, 1886 жылы 1-
сыныптық бастауыш Қамыс –Самар мектебі ашылды. 1893 жылы қазақ-орыс
мектебі ашылды. Бұл мектептің бірінде алғашқы оқытушылардың бірі – Сейтқали
Меңдешов болған.
Меңдешев Сейітқали 1882 жылы 16 маусымда Жаңақала ауданындағы,
Жаңақазан ауылынан 3- 4 шақырым жердегі Қандыөткел немесе қысқартып,
Қанаткөл деп аталатын жерде туған, қоғам және мемлекет қайраткері, саяси
қуғын-сүргін құрбаны. 1903 жылы Қазан мұғалімдер семинариясын бітіргеннен
кейін 13 жыл мұғалім болған. Семинарияда оқып жүрген кезінде демократ, ұлт-
азаттық қозғалысқа қосылғаны үшін патша өкіметінің қуғындауына ұшырады.
1916 жылға дейін С.Мендешов тұрған үй
1916 жылы тұтқынға алынып, Астрахан түрмесіне қамалды. 1917 жылғы
Ақпан төңкерісі жылдары Новая Казанка селосындағы Ревком ұйымына қатысты.
1917 жылдың қазанында С.Меңдешев большевик С.Генераловпен бірге Бөкей
ордасында ашық революциялық үгіт жүргізді. Уақытша үкіметтің жергілікті
органдарының құлауы мен тарауына жағдай туғызды. 1918 жылы Бөкей съезінде
губерниялық атқару комитетінің мүшесі болып сайланды, ал 1919 жылы оның
төрағасы болды.1937 жылы қуғын-сүргінге ұшырады.
Жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеуде өзіндік қолтаңбасы бар қасиетті
орын 1886 жылы 29 қазанда бір сыныптық болып ашылды. Алғашқы мұғалімі
Шинкин деген қазақ болған. 1886 жылы Қамыс-Самар мектебінің Жаңақазан
ауылындағы оқу үйі салынған. 1893 жылы Қазан мұғалімдер семинариясын
бітірген И.Сиротов мектеп басшысы және мұғалім болып жұмыс істеген. 1895
жылы Жаңақазандағы медресе жанынан орыс сыныбы ашылады. 1917 жылы мектепте
А.Оразбаева мұғалімдік қызмет атқарған. Алғашқы шәкірттері ішінде
С.Меңдешев, Н.Занов, Б.Мапақов, К.Оразалиев, Н.Ақжанов, Т.Құдайбергенов,
Ш.Бұлқашев сияқты азаматтар болған.
1926 жылы мектеп жетіжылдық мектепке айналды. 1927 жылы революцияның
10 жылдығына орай Жаңақала ауылында тұтынушылар қоғамының төрағасы Хайролла
Әбікешов есімді азаматтың бастауымен тұтынушылар қоғамының қаражаты
есебінен жаңадан мектеп салынып, 7 қараша мейрамында ашылып, пайдалануға
берілді. Сол кезде мектеп корпусының сырты қызыл сырмен сырланып,
жергілікті тұрғындар кейіннен Қызыл мектеп деп атап кетті. 1929-1930
жылдары мектеп Колхозшы жастар мектебі деп аталған. 1935 жылы мектепке
С.М.Киров аты берілген.
Спорт зал 1973-1974 жылдарға дейін
1973-1974 жылдары С.М.Киров атындағы қазақ орта мектебі мен М.Жүнісов
атындағы сегіз жылдық орыс мектебі бірігіп, Киров атындағы аралас мектеп
болып іріленді.
1995 жылы Ұлы Жеңістің 50 жылдығына орай Кеңес Одағының Батыры Мәжит
Жүнісовтың аты берілді. 2010 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz