Әрекет темпераменттері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Дәріс 7. Жеке тұлғаның психологиялық ерекшеліктері. Темперамент адамның психикалық қасиеті ретінде. Адамның қалыптасуына әсер ететін мінез-құлық пен факторлар. Адам қабілеттерін дамыту және олардың негізгі түрлері.

Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар:
1. Темперамент жайлы түсінік. Темпераменттің негізгі түрлері. Темперамент туралы оқу: Гиппократ теориясы, Э. Кречмердің конституционалды теориясы, У. Шелдонның денелі түрлерінің концепциясы. И. П. Павловтың еңбектеріндегі темперамент тұжырымдамасы.
2. Темперамент типтерінің психологиялық сипаттамасы.
3. Мінез туралы түсінік. Мінездің құрылымы.
4. Мінез акцентуациясы. Мінезді зерттеудің теориялық және эксперименталды тәсілдері. К.Леонгардтың типологиясы, Э.Фромм мінез-құлық типологиясы.
5. Адам қабілеттерінің жалпы сипаттамасы. Қабілеттердің түрлері. Дарындылық. Талант. Данышпан.

1. Темперамент жайлы түсінік. Темпераменттің негізгі түрлері. Темперамент туралы оқу: Гиппократ теориясы, Э. Кречмердің конституционалды теориясы, У. Шелдонның денелі түрлерінің концепциясы. И. П. Павловтың еңбектеріндегі темперамент тұжырымдамасы.
Темперамент - бұл адамның психикалық процестерінің динамикасында көрінетін жеке ерекшеліктері: реакцияларының жылдамдығы мен күшінде, оның өмірінің эмоционалды тонусында. Динамика деп психикалық процестердің қарқыны, ырғағы, ұзақтығы, қарқындылығы, атап айтқанда эмоционалды процестер, сондай-ақ адам мінез-құлқының кейбір сыртқы ерекшеліктері - қозғалғыштық, белсенділік, реакциялардың жылдамдығы немесе баяулығы және т.б.
Темперамент туралы айтқанда, олар адамдар арасындағы көптеген психикалық айырмашылықтарды білдіреді - эмоциялар тұрақтылығы, әсерленгіштік, іс-әрекеттің жігерлігі және психикалық өмірдің, мінез-құлық пен белсенділіктің басқа динамикалық, жеке-дара ерекшеліктері. Темперамент бүгінгі күні көп жағдайда даулы және шешілмеген проблема болып қала береді. Дегенмен, барлық тәсілдердің әртүрлілігін ескере отырып, зерттеушілердің көпшілігі темперамент - бұл тұлғаның әлеуметтік болмысы ретінде қалыптасатын биологиялық негізі екенін мойындайды. Темперамент - бұл адамның тек табиғи қасиеті, ал оны жеке қасиет ретінде қарастырудың себебі - адамның өзі істейтін іс-әрекеті мен қылығы темпераментке байланысты.
Темперамент адамның табиғи сипатының, психологиялық іс-әрекетінің динамикалық ерекшеліктері, яғни психикалық процестер мен жағдайлардың әрекеттерінің ырғағы, қарқыны, жылдамдығы жатады.
Темперамент келесі құбылыстарда көрінеді:
1. Адамның жалпы белсенділігінде;
2. Қозғалу ерекшелігі және сөздік қозғалу ерекшелігінде;
3. Эмоционалды процестер ерекшелігінде: эмоцияның туындау және өшу жылдамдығы, күші мен тереңдігі, эмоционалды аймақтың сапалық қасиеті, яғни кез келген эмоцияны бастан кешіру жылдамдығы және т.б. Сонымен, темперамент адамның белсендік ерекшеліктерін және реактивтілігін біріктіреді. Темперамент бойынша адамдарды ажырату сыртқы өңдерінде, барлық мінез-құлықта және іс-әрекетте байқалады.
Ерте кезден осы көріністердің барлығы ғалымдардың назарын аударды. Темпераменттің туа біткен, адамның табиғи сипаты, яғни ағзаның физиологиясымен байланысты екеніне ешкім күмәнданбайды. Ғылым тарихында темперамент жайлы көптеген теориялар бар.
Темперамент жайлы теорияларды үлкен үш топқа бөлуге болады:
1. Гуморальді теориялар;
2. Конституционалды теориялар;
3. Жоғары жүйке жүйесі ерекшеліктеріне байланысты темпераментті түсіндіруші теориялар.
Гумор сөзі сұйықтық дегенді білдіреді. Ағза сұйықтықтары қозғалымпаз, оның динамикалық бөлігі. Сондықтан мінез-құлық ерекшеліктерін ағзадағы сұйықтықтар қозғалысының ерекшеліктерімен байланыстырады. Осы бағытты ұстанған авторлардың теориялары ең алғаш пайда болған. Ежелгі және ең белгілі гуморальды теория антикалық Грецияда пайда болған, дәрігер және философ Гиппократтың теориясы.
Ежелгі грек дәрігері Гиппократ (б.з.д. V ғ. 460-377 жж.) темперамент туралы ілімді жасаушы болып саналады. Гиппократ теориясы бойынша, адам ағзасында төрт негізгі сұйықтық бар: қан, қара өт, сары өт, сөл. Осы төрт түрлі сұйықтың араласуының пропорциясын грекше красис деп атаған. Ал латын тілінде бұл терминді темперантум деп атап кеткен. Оның ілімдеріне сүйене отырып, Гиппократтан кейінгі ежелгі дәуірдің ең танымал дәрігері Клавдий Гален (б.з.д. II ғ.) темпераменттің алғашқы типологиясын жасады, ол әйгілі De temperamentum трактатында баяндалды. Оның ілімдері бойынша темперамент типі организмдегі сұйықтықтарының біреуінің басым болуына байланысты. Ол біздің заманымызда кеңінен танымал темпераменттерді бөліп көрсетті: сангвиник (sanguis - қан), флегматик (phlegma - сөл), холерик (chole - сары өт), меланхолик (melas chole - қара өт). Бұл тұжырымдама ғасырлар бойы ғалымдарға үлкен әсер етті.
19 ғасырдағы неміс философы Имануил Канттың пікірінше, темперамент туралы ілімнің негізгі бөлінуі келесідей болуы керек: сезім темпераменттері және әрекет темпераменттері, олар екі түрге бөлінеді, олар бірге төрт темперамент береді. Кант сангвиникті (A) және оған қарама-қарсы меланхоликті (B) сезім темпераменті, ал холерикті (C) және оған қарама-қарсы флегматикті (D) белсенділік темпераменті деп бөлді.
1 Сезімдер темпераменттері
A. Көңілді мінезді адамның сангвиниктік темпераменті
Сангвиникті сезіну тәсілін келесі көріністер арқылы тануға болады. Бұл алаңсыз, үмітке толы адам, ол әр нәрсеге бір сәтке үлкен мән беріп, бір минуттан кейін ол туралы ойлауды тоқтатады. Ол адал түрде уәде береді, бірақ сөзінде тұрмайды, өйткені бұрын оны орындай аламын ба деп терең ойланған емес. Ол жақсы әңгімелесуші, әзілқой, көңілді, әлемдегі еш нәрсеге үлкен мән бермеуге дайын және барлық адамдар оған дос.
В. Мұңды адамның меланхоликтік темпераменті
Меланхолияға бейім адам өзіне қатысты барлық нәрсеге үлкен мән береді, қай жерде болмасын қорқыныш себептерін табады және бірінші кезекте қиындықтарға назар аударады. Ол уәдесін қиындықпен береді, өйткені ол оны орындай алмауы мүмкін, бірақ ол оны орындай алатынына күмәнданады. Осыған байланысты ол мазасыздыққа, сенімсіздікке, күмәнге толы болады.
2 Әрекет темпераменттері
C. Қызу мінезді адамның холерикалық темпераменті
Олар ыстық мінезді, тез ашуланады, бірақ басқалардың талаптарына сәйкес, ол көп ұзамай қайтады. Оның ашулануында жеккөрушілік жоқ. Ол белсенді, бірақ істі өз мойнына алғысы келмейді, өйткені ол төзімсіз, сондықтан ол ықыласпен істерді басқаратын бастық болады, бірақ оларды өзі жүргізгісі келмейді. Сондықтан оның басым құштарлығы - амбиция; ол қоғамдық істерге ықыласпен кіріседі және қатты мадақтағанды қалайды.
D. Суық қанды флегматикалық темпераменті
Флегма әлсіздік ретінде - бұл әрекетсіздікке деген бейімділік, бұл іске мотивациясы өте күшті болса да, іске кіріскісі келмеу.
Флегма күш ретінде - бұл оңай да емес, тез де емес, ұзақ уақыт бойына қозғалысқа түсу қабілеті.
Суық қанды адамның табысты темпераменті оның даналығын алмастырады, тіпті оны күнделікті өмірде жиі философ деп атайды. Өзінің темпераментімен ол өзгелерден озып шығады. Ол көнбейтін, бірақ парасатты ерік-жігерімен басқалардың ерік-жігерін өз еркіне қалай бейімдеу керектігін біледі.
Ұзақ уақыт бойы темперамент типтері туралы мәліметтер толықтырылды және жинақталды. Бірақ темперамент типтерін жіктеу негіздері түсініксіз болып қалды. Оларды анықтаудың алғашқы әрекеттері адам денесінің құрылымымен байланысты айқын ажыратылатын белгілерге сүйенді. Темпераментті дене бітімімен түсіндіруші конституционалды теориялар қатарына Э. Кречмер және У. Шелдонның еңбектері жатады.
1921 жылы Э. Кречмердің әйгілі Дене бітімі және мінез атты еңбегі жарық көрді. Оның негізгі идеясы белгілі типті адамдар белгілі психологиялық ерекшеліктерге ие. Адамдарды дене бітіміне байланысты Кречмер төрт конституционалды типке бөлді: лептосоматик, пикник, атлет, диспластик.
1. Астеник (лептосоматик) - нәзік денелі, ұзын бойлы, кеуде қуысы қушық, иығы тар, ұзын және арық аяқ-қолды.
Шизотимикке астеникалық дене бітімі тән, тұйық, көңіл-күйі ауысып отырады, бірбеткей, бағдарлары мен көзқарастарын өзгертпейді, қоршағандарға күшпен бейімделеді. Бір уақытта бірнеше әрекеттерді орындай алады. Шизотимиктердің ішінде Кречмер сезімтал мырзаларды, идеалистік арманшылдарды, суық өктем мінезді, өзімшіл адамдарды бөліп көрсетті.
2. Пикник - май қабаты анық көрінеді, орта және аласа бойлы, жайылған денелі, домалақ басты, мойыны қысқа адамдар.
Циклотимик пикник дене бітіміне ие, эмоциясы қуаныш пен қайғы арасында алмасып келіп отырады, адамдармен жылдам араласады, көзқарастары шындыққа жақын. Оның эмоциясы қуаныш пен қайғы арасында ауытқып отырады, ол адамдармен оңай тіл табысады, байланысады және өзінің көзқарасы бойынша шыншыл. Пикник көпшіл және жақсы тағамды жақсы көреді. Циклотимиктердің ішінен Кречмер көңілді сөйлеушілерді, сентименталды тыныш адамдарды, бейқам өмірді сүйетіндерді, белсенді практиктерді бөліп көрсетті.
3. Атлет - бұлшық еттері күшті дамыған, дене бітімі мығым, ұзын және орта бойлы, кең иықты, жамбасы тар.
Иксотимикке атлет дене бітімі тән, салмақты, жесттері мен мимикасы ұстамды, ойлау майыспалығы төмен, ұсақ-түйекке көңіл аударушы. Өмірлік қабілеті жоғары, шытырман оқиғаларға деген сүйіспеншілік пен тәуекел.
4. Диспластик - формасыз адам, дене бітімі дұрыс емес. Бұл типтегі индивидтер әр түрлі дене бітімінің деформациясымен сипатталады.
Э.Кречмердің теориясы Еуропада өте кең таралды, ал АҚШ-та В.Шелдонның өткен ғасырдың 40-жылдарында тұжырымдалған темперамент тұжырымдамасы танымал болды. Шелдонның көзқарастары сонымен қатар дене мен темперамент адамның бір-бірімен байланысты екі параметрі болып табылады деген болжамға негізделген.
Темпераменттің негізін эмбриологиялық тұрғыда түсіндіруге тырысты.
Үш типті бөліп көрсетті:
1) Эндоморфты - (эндодермадан ішкі мүшелер жақсы дамиды); темперамент типі висцеротония (латын тілінен аударғанда ішкі мүшелер дегенді білдіреді) тамаққа тәуелділікпен, эмоционалды біркелкілікпен, жарылғыш эмоциялар мен әрекеттердің болмауымен сипатталады. Өзінің сезімдерін еркін бейнелейді;
2) Мезоморфты - (мезодермадан бұлшық еттер жақсы дамиды); темперамент типі - соматотония (дене), денесі түзу және нығыз. Сезім және ойларында тұйықтық, физикалық белсенділікке, агрессивтілікке бейім келеді.
3) Эктоморфты - (тері мен жүйке талшықтары жақсы дамиды); темперамент типі - церебротония (ми), арық, ішкі мүшелері әлсіз дамыған. Қол-аяқтары ұзын, жіңішке, бұлшық еттері әлсіз. Мұндай адам тұйық, интровертті және өмірдің қиын жағдайларында жалғыз болуды қалайды.
Конституциялық көзқарас адамның белгілі бір психикалық және физикалық қасиеттерін бір түйінге - темперамент типіне біріктіруді түсіндіретін терең негіздерді ашуға мүмкіндік бермеді. Мұндай теориялардың басты кемшілігі - қоршаған ортаның және жеке тұлғаның психикалық қасиеттерін қалыптастырудағы әлеуметтік жағдайлардың рөлін жете бағаламауында.
Темпераменттің физиологиялық негіздерін ғылыми тұрғыдан дәлелдеген академик И.П.Павловтың ілімі темперамент туралы түсінікті ғылыми жоға салды. И.П.Павлов жүйке процестерінің кейбір жалпы қасиеттерінің темперамент типтерімен байланысы туралы теорияны ұсынды және ізбасарларының еңбектерінде эксперименттік растау алды. Жүйке жүйесінің типтері ми қабығындағы қозу, тежелу, процестерінің үш негізгі белгісінің (күші, тепе-теңдігі, қозғалғыштығы) жиынтығынан құрастырылады. Жүйке процестерінің күшіне - ми қабығының жұмыс істеу қабілеттілігі, яғни сыртқы ортаның түрлі тітіркендіргіштеріне мидың төзімділігі жатады. Тежелу процестерінің үш негізгі белгісі - күші, тепе-теңдігі, қозғалғыштығы деп, олардың бірінің екіншісіне алмаса алу қабілеттілігін айтады. Жүйке процестерінің тепе-теңдігі деп қозу мен тежелудің бір-біріне тең келуін айтады.
Қозу күші жүйке жасушасының жұмыс қабілеттілігін көрсетеді. Ол өзін функционалды төзімділікте көрсетеді, яғни, қарама-қарсы тежелу күйіне өтпей, ұзақ немесе қысқа мерзімді, бірақ қатты толқуға төтеп беру қабілетінде.
Тежелу күші деп тежелуді жүзеге асыру кезіндегі жүйке жүйесінің функционалдық жұмыс қабілеттілігі түсініледі және жойылу мен дифференциация сияқты әр түрлі тежегіш шартты реакцияларды қалыптастыру мүмкіндігінде көрінеді.
Тепе-теңдік - қозу және тежелу процестерінің тепе-теңдігі. Екі процестің күштерінің арақатынасы бір процестің күші екіншісінің күшінен асып кеткен кезде сол индивидтің салмақты не болмаса салмақты емес екенін шешеді.
Жүйке процестерінің қозғалғыштығы бір жүйке процесінен екіншісіне өту жылдамдығынан, өмір сүру жағдайларына сәйкес мінез-құлықты өзгерту қабілетінен көрінеді.
Инерция - бұл шапшаңдылыққа қарама-қарсы құбылыс. Жүйке жүйесі неғұрлым инертті болса, бір процедурадан екіншісіне өту үшін көп уақыт немесе күш жұмсалады.
И.П.Павлов бөліп көрсеткен жүйке процестерінің қасиеттері оның ойынша жүйке жүйесінің типін немесе жоғары жүйке қызметінің типін құрайтын белгілі бір жүйелерді, комбинацияларды құрайды. Ол жүйке жүйесінің жекелеген дараларға тән негізгі қасиеттерінің жиынтығынан - күшті және әлсіз түрлерін ажырата отырып, процестердің күшінен, тепе-теңдігінен және қозғалғыштығынан тұрады. Жүйке жүйесінің бұл түрлері тек саны жағынан ғана емес, сонымен қатар негізгі сипаттамалары бойынша темпераменттің төрт классикалық типіне сәйкес келеді:
1. Күшті, салмақты (қозу процесі тежелу процесімен теңдестірілген), қозғалмалы (қозу мен тежелу процестері бірін-бірі оңай алмастырады). Жоғары жүйке әрекетінің бұл түрі сангвиниктік темперамент типіне сәйкес келеді.
2. Күшті, салмақты емес (тежелу процесіне қарағанда қозу процесі басым), қозғалмалы - бұл холерикалық темпераменті.
3. Күшті, салмақты, инертті (қозу және тежелу процестері белсенді емес) - бұл темпераменттің флегматикалық түрі.
4. Әлсіз (жүйке жүйесі үлкен және ұзақ жүктемені көтере алмайды), салмақты емес, инертті - темпераменттің меланхолик типі.
Темперамент типтері - тұлғаның психикалық қасиеттерімен сәйкес келетін заңды құбылыс немесе байланыс.
Сангвиник - күшті, тепе-тең, қозғалғыш тип;
Флегматик - күшті, тепе-тең, инертті тип;
Холерик - күшті, қозуы тежелуінен басым тип.
Меланхолик - қозу күші де , тежелу күші де әлсіз тип.
Темперамент түрлері және олардың психологиялық сипаттамалары.
Сангвиник (лат. sanguis - қан) - жоғары психикалық белсенділікпен, қуаттылықпен, жұмысқа қабілеттілікпен, қозғалыс жылдамдығымен, мимиканың молдығымен және әртүрлілігімен, сөйлеудің жылдам қарқынымен сипатталады. Сангвиник әсерлердің жылдам алмасуына талпынатын, қоршаған оқиғаларға тез араласатын, қарым-қатынасқа жылдам түсетін адам. Эмоциялары оң болып келеді, тез пайда болып, тез ауысады. Салыстырмалы түрде сәтсіздіктерді жеңіл және тез бастан кешіреді. Жағымсыздық пен тәрбиелік әсерлердің теріс жағдайларында сангвиниктердің қозғалымпаздығы шоғырланудың төмендеуіне, іс-әрекеттегі асығыстыққа, үстірттікке әкеледі.
Холерик (грек. chole - өт) - жоғары деңгейдегі психикалық белсенділікпен, әрекеттегі қуаттылықпен, қозғалыстағы күштілікпен, жылдамдықпен, талпыныспен, қарқынмен сипатталады. Холериктің көңіл-күйі жылдам алмасады, шыдамсыз, қызба, эмоционалды өзін басқаруы төмен, кей кезде агрессивті болып келеді. Тәрбиедегі кемшіліктер холериктің өмірлік күрделі жағдайларда эмоциясын бақылай алмауына әкеледі.
Флегматик (грек. phlegma - сөл) - психикалық төмен белсенділікпен, баяулықпен, мимиканың жадаулығымен сипатталады. Флегматиктің бір істен екінші іске алмасуы және жаңа ортаға бейімделуі өте күрделі. Флегматиктің көңіл-күйі қалыпты. Сезімдері мен көңіл-күйі тұрақтылықпен ерекшеленеді. Тәрбиедегі жағымсыз әсерлер флегматиктің эмоциясының жұтаңдығына, бір тектес әдетті әрекеттерді орындауға бейімділігін тудырады.
Меланхолик (грек. melanos - қара, cole - өт) - психикалық белсенділіктің төмен деңгейімен, қозғалыстың баяулығымен, моторика мен сөйлеудегі ұстамдылықпен, тез шаршағыштықпен сипатталады. Меланхолик типіндегі адамдар жоғары эмоционалды сензитивтілікпен ерекшеленеді. Сыртқы әлсіз әсерге терең күйзелістік теріс эмоциялар көрсетеді. Тәрбиедегі теріс әсерлер меланхолик типіндегі адамдарда жоғары эмоционалды жараланғыштықтың, тұйықтықтың, бөлектенудің қалыптасуына әкеледі.

2. Темперамент типтерінің психологиялық сипаттамасы.
Темперамент типі
Қарым-қатынас кезіндегі темперамент
Темперамент және белсенділік
Сангвиник
Әлеуметтік байланысты тез орнатады, әрқашан қарым-қатынастың бастамашысы болып табылады. Бейтаныс адамдар арасында ол өзін еркін сезінеді, жаңа ерекше орта оны тек қоздырады, бірақ оның адамдармен қарым-қатынасы өзгермелі және тұрақсыз болуы мүмкін. Қарым-қатынас кезінде ол стратегтен гөрі тактик. Өз іс-әрекетінің салдарын қалай болжау керектігін білмейді. Сангвиниктегі махаббат бір көргеннен, жарылғыш және белсенді түрде көрінеді. Сәтсіздіктер болған жағдайда, ол үмітін үзбейді, керісінше, өз энергиясын пайдалану үшін жаңа өріс іздейді.
Сангвиник оңай және тез бейімделеді, икемді, оптимист, ұстамдылық танытады, дәлдік пен объективтілікті жақсы көреді, өмір сүргіш, көтеріңкі көңілді, басшылыққа, жетекшілікке құштар. Сондықтан да сангвиниктер өмірге икемді, тәрбиелеуге оңтайлы, ширақ темперамент болып саналады. Сондықтан сангвиниктерге үнемі жаңа, мүмкіндігінше қызықты, одан шоғырлану мен шиеленісті қажет ететін міндеттер қойылуы керек. Оны үнемі белсенді жұмысқа қосып, оның күш-жігерін жүйелі түрде ынталандыру қажет. Сангвиникті ұйымдастырушылық жұмысқа бағыттаған дұрыс, олардан жақсы басшылар шығарады.
Флегматик
Әлеуметтік байланыстарды баяу дамытады. Жаңа ортада ол өзін қоршалған, жабық ұстайды. Көбінде ол өзінің ойлары мен қиялдары әлемінде жалғыз болуды ұнатады. Ол тактиктен гөрі стратег. Ол өзінің сезімдерін аз көрсетеді және ұзақ уақыт бойы онымен сөйлескісі келетіндерді байқамайды. Өзіне жақын адамдарға қатысты тұрақты. Флегматик махаббат қатынастарын достықтан бастауға бейім. Осы темпераменттің бір осал жері - қимыл-қозғалыстың баяулығы, өмірде болып жатқан жағдайларға селсоқ қарайтындығы, оңтайлықтың жоқтығы. Бірақ мұның ұстамдылығы, салқынқандылығы, адамның мінез бітістері үшін таптырмайтын қасиет болып табылады.
Флегматик топта емес, өз бетінше жұмыс істегенді ұнатады. Жұмыста олар сабырлы, алаңдамайды, бірақ қызметтің жаңа түріне ауысу қиын, жаңа жұмысқа үйрену көп уақытты алады. Флегматикалық адамды эмоциялармен сендіру мүмкін емес, ол тек дәлелдерді қабылдайды. Флегматик адамға белсенді қызметке араласып, қызығушылық таныту керек. Ол өзіне жүйелі түрде назар аударуды қажет етеді. Оны бір тапсырмадан екінші тапсырмаға ауыстыруға болмайды. Флегматиктерді жобалау немесе зерттеу жұмыстарына бағыттаған дұрыс.
Меланхолик
Айналасындағы адамдардың қарым -қатынасын интуитивті қабылдауы жоғарылайды. Маңызды адамдардың эмоционалды қабылдамауына өте сезімтал. Сондықтан ол байланыста өте мұқият және тіпті жасқаншақ.

Меланхолик адамдар, әдетте, жұмысқа пассивті, көбіне қызығушылықтары аз. Оларға қатысты қаталдық, дөрекілік қана емес, сонымен қатар тонус, ирония да қабылданбайды. Ол ерекше назар аударуды қажет етеді, оны өзінің жетістіктері, ерік-жігері мен шешімділігі үшін уақытында мадақтау керек. Теріс бағаны, оның жағымсыз әсерін барлық тәсілдермен жұмсартып, мүмкіндігінше байқап қолдану керек. Меланхоликке заң кеңесшісі немесе нотариус лауазымдары тән.
Холерик
Холерик адамдармен қарым-қатынас жасау кезінде қаталдықты, ашушаңдықты, эмоционалды ұстамсыздықты жібереді, бұл оған адамдардың іс-әрекеттерін объективті бағалауға мүмкіндік бермейді және осы негізде ол ұжымда жанжалды жағдайлар туғызады. Шамадан тыс түзулік, ашуланшақтық, қаталдық, төзбеушілік кейде мұндай адамдардың командасында болуды қиын және жағымсыз етеді.
Холерик адам жұмыста өте белсенді және жігерлі. Ол ынта-жігермен және тіпті құмарлықпен іске кіріседі, ал икемсіздік пен қозғалыс жылдамдығын көрсете отырып, қиындықтарды жеңе отырып, көтеріңкі жұмыс жасайды. Бірақ холерикалық темпераменті бар адамда жұмыс барысында жүйке энергиясының қоры тез таусылуы мүмкін, содан кейін белсенділіктің күрт төмендеуі мүмкін, өрлеу мен шабыт жоғалады, көңіл-күй күрт төмендейді. Холериктен марафонға жүгіруші шығуы екіталай. Холерик үшін прокуратурада немесе полицияда жұмыс істеу қолайлы.

Түрлі темпераменттердің ішінен бұлардың қайсысы жақсы деп сұрақ қоюға болмайды. Кез келгенінің де ұнамды, ұнамсыз жақтары бар.

Темпераменттер
Жақсы жақтары
Жаман жақтары
Холерик
шапшаң, белсенді
ұстамсыз, күйгелек
Сангвиник
пысық, оңтайлы
тұрақсыз, баяу
Флегматик
ұстамды, сабырлы
сылбыр
Меланхолик
сезімтал
тұйық

3. Мінез туралы түсінік. Мінездің құрылымы.
Мінез - адамның тұрақты психикалық ерекшеліктерінің индивидуалды қатынасы, ол берілген субъектінің белгілі бір өмір жағдайындағы мінез-құлқымен шартталған. Мінез тұлғаның әлеуметтік мінез-құлық ерекшеліктерінде, ең алдымен - мамандыққа, адамға және өзіне деген қатынасынан көрінетін психикалық іс-әрекеттің өзіндік қалыптасуы.
Адамның мінезі әрқашан адамдар арасындағы қарым-қатынастан көрінеді. Адамның өз мінезін көрсету көбінесе басқа адамдарда белгілі бір әсер қалдыру, олармен қарым-қатынаста өте нақты нәтижеге жету мақсатын көздейді. Адамның барлық ерекшеліктерін сипаттамалық деп санауға болмайды, тек маңызды және тұрақты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.