Көне қала отырар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
_____________________ қаласының білім беру бөлімі
№_______________________ мектеп-лицей

Тақырыбы: " Көне қала отырар"

Секция:
Бағыты:
-сынып оқушысы
__________________
Ғылыми жетекшісі:
пәні мұғалімі

______________, 2 жылы

№****** мектеп-лицейінің *-сынып оқушысы *************дің
" Көне қала отырар " тақырыбындағы ғылыми жоба жұмысына
Пікір:
ФАМИЛЛИЯ ИМЯ алып отырған тақырыбы қазіргі кезде өзекті әрі қызықты, құпияға толы құбылыс болып табылады. " Көне қала отырар " тақырыбындағы тарих бойынша авторлық зерттеу жобасында автор Қазақстанның ежелгі қаласының дизайны мен құрылымының ерекшеліктерін зерттеуге, сондай-ақ оның құрылымының ерекшеліктерін зерттеуге мақсат қойды.
Жоба туралы толығырақ: " Көне қала отырар " тақырыбындағы балаларға арналған тарихты зерттеу жұмысы аясында мектептің автор Отырар қаласының пайда болуы туралы тарихи мәліметтерді қарастырып, талдады, "қала" сөзінің этимологиясын зерттеді, алғашқы қалалардың пайда болу уақыты белгіленді, қалалардың пайда болуы туралы қолданыстағы теориялар зерттелді.
" Көне қала отырар " тақырыбындағы зерттеу жұмысында (жобасында) қалалардың функциялары, ескі күндердегі елді мекеннің құрылымы мен сипаттамасы сипатталған, қаладағы қорғаныс бекіністері мен қаланың ішкі құрылымы, сондай-ақ көшелер, Көпірлер мен тұрғын үйлер сипатталған..
АТЫ-ЖӨНІ зерттеу жұмысын жазу барысында көптеген көркем әдебиеттерді, газет-журналдарды, ғаламтордан ізденген. Жұмыс жоспар бойынша жазылып, толық орындалған. Сонымен қатар АТЫ-ЖӨНІ көп ізденіп, жұмысын өз жас ерекшелігіне сай орындай білген және де нақты деректер негізінде зерттей білгенЖалпы алғанда ғылыми жоба өз дәрежесінде жасалынған деуге болады. Зерттеу жұмысының мазмұндылығы мен мәнділігін ескере отырып, жоғары дәрежеде бағалауға ұсынамын.
Пікір білдіруші: ФИО ЖЕТЕКШІ МҰҒАЛІМ
№**** мектеп-лицейінің мұғалімі

Аннотация
Менің зерттеуімнің тақырыбы өзекті деп санаймын. Биылғы жылы үлкен оқиға - қаласының 150 жылдық мерейтойы күтілуде, әркім өзінің кіші отанының тарихын білуі керек және біздің предшественниктерімізді еске алуға мұқият қарайды. Бұл менің туған қаламның Тарихи қоржынын толықтыруға қосқан аз ғана үлесім болады.
Осыған сүйене отырып, менің жұмысымның зерттеу мақсаты-көне қаланың тарихымен танысу.
Зерттеу міндеттері:
Өлкетану мұражайына барыңыз, мұражай қызметкерлерінен сұхбат алыңыз.
Интернет ресурстармен жұмыс жүргізу.
Қала тарихымен танысу үшін ойындар жасаңыз.
Менің сынып оқушыларымен ойын өткізіңіз.
Күтілетін нәтиже:
Егер жобаны іске асыру барысында балалар көне қала Отырар туралы білім алып, қалаға қызығушылық таныта бастаса, онда жобаның мақсаты мен міндеттері орындалды деп санауға болады.
Жұмысқа кірісе отырып, мен қазіргі қаламыздың әр бұрышында қызықты тарих бар деп болжадым, егер Мен өз ойындарыммен оқушыларды қызықтыратын болсам, онда біздің қаланы одан әрі зерттеуге танымдық қызығушылық артады.
Зерттеу нысаны: көне қала Отырар
Зерттеу пәні: қаланың тарихи ғимараттары мен заманауи шағын сәулет нысандары.
Әдістері:
Әдебиеттер мен Интернет көздерін талдау.
Сұхбат.
Іздеу әдісі.
Компьютерлік модельдеу.
Аннотация
Я считаю, что тема моего исследования актуальна. В этом году ожидается большое событие - 150-летие города, каждый должен знать историю своей малой родины и внимательно относиться к памяти наших предшественников. Это будет мой небольшой вклад в пополнение исторической копилки родного города.
Исходя из этого, целью исследования моей работы является знакомство с историей древнего города.
Задачи исследования:
Сходите в краеведческий музей, возьмите интервью у сотрудников музея.
Работа с Интернет ресурсами.
Создавайте игры, чтобы познакомиться с историей города.
Проведите игру с моими учениками.
Ожидаемый результат:
Если в ходе реализации проекта дети получают знания о древнем городе Отырар и начинают интересоваться городом, то цель и задачи проекта можно считать выполненными.
Приступая к работе, я предположил, что в каждом уголке нашего современного города есть интересная история, и если я буду развлекать школьников своими играми, то познавательный интерес к дальнейшему изучению нашего города возрастет.
Объект исследования: древний город Отрар
Предмет исследования: исторические здания города и современные малые архитектурные формы.
Методы:
Анализ литературы и Интернет источников.
Интервью.
Метод поиска.
Компьютерное моделирование.
Annotation
I believe that the topic of my research is relevant. This year, a big event is expected - the 150th anniversary of the city, everyone should know the history of their small homeland and take a closer look at the memory of our predecessors. This will be a small contribution to the replenishment of the historical basket of my hometown.
Based on this, the purpose of the study of my work is to get acquainted with the history of the ancient city.
Research objectives:
Visit the Local History Museum, interview the museum staff.
Working with internet resources.
Create games to get acquainted with the history of the city.
Have a game with the students of my class.
Expected result:
If, during the implementation of the project, children learned about the ancient city of Otrar and became interested in the city, then the goals and objectives of the project can be considered fulfilled.
Starting to work, I assumed that in every corner of our modern city there is an interesting history, and if I interest students with my games, then the cognitive interest in the further study of our city will increase.
Object of study: the ancient city of Otrar
Subject of research: historical buildings of the city and modern small architectural objects.
Methods:
Analysis of literature and Internet sources.
Interview.
Search method.
Computer simulation.

Мазмұны
Кіріспе
Отырар қалашығы
Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасын бекіту туралы
Моңғолдар қалай өмір сүрді және олар не істеді
Плано Карпини моңғолдардың кәсібі туралы
Шыңғыс хан
Моңғол әскері қалай жұмыс істейді
Плано Карпинидің "Моңғолдар тарихы"кітабынан алынған құжат
Моңғолдар қалаларды қалай жаулап алды.
Отырардың Өлімі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Отырар Бұл Орталық Азиядағы ең көне қалалардың бірі. Тарихи деректерге сүйенсек, Көшпенділер мұнда V ғасырдан бері өмір сүрген, бұл кезде ол Фараб деп аталған.Шығыстың ең танымал философтарының бірі - осы қалада туып-өскен Әбу Насыр Әл-Фараби.
Бірнеше ғасырлар бойы Ұлы Жібек жолының керуендері осы қала арқылы өтті. Араб ғалымдары өз еңбектерінде оны тек Қазақстанның ғана емес, Орталық Азияның да сауда және мәдени орталығы деп санады. XIII ғасырдың басында Отырар қаласы 200 мың халқы бар жоғары маңызы бар қалаға айналды. Ол Хорезмшах империясының құрамына кірді. Алайда, 1218 жылы қала билеушісі барлық қонақжайлылық заңдарын бұзып, Шыңғыс хан елшілерін өлтірді. Моңғол ханы бұған қатты ашуланып, өз әскерімен Орта Азияға кетті. Нәтижесінде Отырардың барлық тұрғындары қаза тауып, қала өртенді. Әмір Темірдің бұйрығымен Отырар маңында атақты Арыстан баб кесенесі тұрғызылды. Бұл кесене әлемнің түкпір-түкпірінен көптеген туристер келетін қаланың ең көрікті жерлерінің бірі болып саналады. Сондай-ақ, Темірланның тапсырмасы бойынша осы қалада барлық тілек білдірушілердің сарайы салынды. Сарайдың қалдықтары әлі табылған жоқ, бірақ археологтар қазба жұмыстарын жалғастыруда. Ол XV ғасырда қайта құрылып, Қазақ хандығының экономикалық және саяси орталығына айналды. Алайда, XVIII ғасырдың ортасына қарай жоңғар армиясының шапқыншылығынан кейін қала қайтадан қирады. Отырардың тарихы шамамен 2 мың жылға созылды. ХІХ ғасырда құрғақшылықтың салдарынан адамдар оны тастап кетті, ал қала біртіндеп босап, құлдырады. Көптеген ғимараттар жоғалып кетті, қаланың қалдықтары Талап ауылында. Мұнда келушілер үшін мұражай салынды.
Менің зерттеуімнің тақырыбы өзекті деп санаймын. Биылғы жылы үлкен оқиға - қаласының 150 жылдық мерейтойы күтілуде, әркім өзінің кіші отанының тарихын білуі керек және біздің предшественниктерімізді еске алуға мұқият қарайды. Бұл менің туған қаламның Тарихи қоржынын толықтыруға қосқан аз ғана үлесім болады.
Осыған сүйене отырып, менің жұмысымның зерттеу мақсаты-көне қаланың тарихымен танысу.
Зерттеу міндеттері:
Өлкетану мұражайына барыңыз, мұражай қызметкерлерінен сұхбат алыңыз.
Интернет ресурстармен жұмыс жүргізу.
Қала тарихымен танысу үшін ойындар жасаңыз.
Менің сынып оқушыларымен ойын өткізіңіз.
Күтілетін нәтиже:
Егер жобаны іске асыру барысында балалар көне қала Отырар туралы білім алып, қалаға қызығушылық таныта бастаса, онда жобаның мақсаты мен міндеттері орындалды деп санауға болады.
Жұмысқа кірісе отырып, мен қазіргі қаламыздың әр бұрышында қызықты тарих бар деп болжадым, егер Мен өз ойындарыммен оқушыларды қызықтыратын болсам, онда біздің қаланы одан әрі зерттеуге танымдық қызығушылық артады.
Зерттеу нысаны: көне қала Отырар
Зерттеу пәні: қаланың тарихи ғимараттары мен заманауи шағын сәулет нысандары.
Әдістері:
Әдебиеттер мен Интернет көздерін талдау.
Сұхбат.
Іздеу әдісі.
Компьютерлік модельдеу.

Негізгі бөлім
Отырар қалашығы
Бүгін Көне дүние күмбірі айдарында ортағасырлық қалалардың ішінде мәдени орталық саналған,бай кітапханасы арқылы танымал, ұлы ойшыл Әбу Насыр әл-Фараби туған Отырар қаласы жайлы тарихи деректерді оқырман назарына ұсынамыз. Қасиетті Қазақстан ғылыми-зерттеу орталығы шығарған қос кітаптағы жалпыұлттық қасиетті нысандар тізбесіне енген көне қалалар тарихын білу-өткенге құрметпен қарап,туған жеріңнің әр бөлшегін киелі деп санап бойыңа отаншылдық сезімді қалыптастырады.
Оңтүстік Қазақстан аумағында, Арыс өзенінің Сырдарияға барып құяр жеріндегі жазирада ірге тепкен Отырар қаласы - тарихта Тұрарбанд, Тұрар, Тарбанд, Фараб аттарымен белгілі қала орны. Отырар ортағасырлық ұлы ойшыл Әбу Насыр әл-Фараби туған аймақ астанасы ретінде кеңінен танымал.

Отырар орнында елді мекеннің пайда болуы біздің дәуіріміздің бірінші ғасырларына сәйкес келеді. Алғаш рет Отырар және Фараб атаулары жазба деректерде б.д. iX ғ. кездеседі. X-Xii ғғ. кезеңі, моңғол шапқыншылығы тамырын шапқан қалалық өмірдің гүлдену кезеңі болды. Отырар қалашығының пайда болған кезеңін археологтар б.з.б. 1 ғасырға жатқызады. Ежелгі заман шежірешілерінің жазбалары бойынша: Отырардың аумағы ұзындығы мен еніне қарай шамамен бір күндік жер болған. Яғни, Отырар сол кезде 200 гектардай жерді алып жатқан. Ал оның аудандарында түрлі әдемі ою-өрнектермен өрнектелген үйлер мен әр ауданның тұрғындарына тән атаулары болыпты. Мысалы, Алтынтөбеде зергерлер, Пышақшытөбеде - қару-жарақ жасаушылар, Құйрықтөбеде - қасапшылар тұрған.
Олардан басқа Жалпақтөбе, Мардан-құйық деген тұрғын аймақтары болған. Археологиялық зерттеулердің нәтижесіне қарағанда, Отырардың кез келген жауға қарсы тұра алатын берік қамалы, айнала қазылған тереңдігі екі метрдей, ені 10-15 метр болып келетін сулы ор үстіндегі аспалы көпірлермен жабдықталған үш қақпасы болған. Олар арқылы жұрт қаланың орталығына шыға алады екен.
Ақша соғатын кәсіп, қаланың бестен төртіндей бөлігін алып жатқан қарапайым халық пен қолөнершілер тұрағы, су құбырлары, нәжіс жүйесінің болғаны мұндағы қала өмірінің кемелденген шағында астаналық сипатта болғанын аңғартады. Отырар қалашығының өзі мен айналасында түрлі ыдыстардың сынықтары көптеп кездеседі. Кейде бүтін құмыралар да табылып жатады. Археологтардың айтуынша, Орталық Азия мен Оңтүстік Кавказ аумақтарында жергілікті ортағасырлық керамиканың аналогы кездеспейді екен. Ол жердің тұрғындары ежелгі салт-дәстүрді сақтай отырып, яғни моңғол кезеңіне дейінгі ою-өрнектер қолданғандары табылған қыш сынықтарын зерттеуде анықталған. Бүгінгі күні Отырар маңынан ХІІ-ХІІІ ғасырларға жататын көзеші шеберханасы мен ежелгі шеберлердің жасаған таңғажайып қыш ыдыстары табылған. Отырар дүниежүзілік саудада делдалдық рөл атқарған қала. Академик Қ.А.Ақышев 1969 жылы Отырар экспедициясын жүргізіп, қаланың бай тарихымен таныстырды.
Отырар ортағасырлық қалалардың ішінде мәдени орталық болып саналған. Бұл - білімнің, ғылымның, мәдениеттің, медицинаның, өнердің дамыған жері. Археологиялық қазба жұмыстары нәтижесінде табылған жәдігерлер бүгінгі рухани және материалды мәдениетіміздің негізі, қайнар көзі, рухани құндылығымыз және ұлттық мақтанышымыз болып саналады. Ежелгі Қаңлы мемлекетінің астанасы бір деректе Отырар (Фараб), Шаш, Ташкент) деп көрсетілген.
Отырарда аса бай кітапхана болған деген сөз бар. Оны оқып тауысқан ғұлама әл-Фараби керуенге ілесіп, Шаш, Самарқан, Бұхара, Бағдад сияқты мұсылман әлеміндегі ірі шаһарларға білім іздеп аттанған. Ежелгі грек философтарының еңбектерінің тұпнұсқасы әр дін өзіне дейінгі сана мен дәстүрді қабылдамайтындықтан, күпір деп танитындықтан, христиан дінінің әсерінен жойылып, араб тіліндегі аударма нұсқалары сақталып қалып, кейінге жеткен.
Қаланың мәдени орталықтарында кездесетін өрттің іздері бұл қала бір рет емес, бірнеше рет шабуылдарға ұшырағандығын көрсетеді. Ал Отырар қаласын жермен-жексен еткен оқиға 1218 жылдың күз айында орын алды. Сол жылы Отырарға сауда керуені келіп тоқтайды. Бұл сауда керуеніне тыңшылар деп сезіктеніп, сенімсіздікпен қараған Отырардың билеушісі Қайыр хан Хорезмшаһтан рұқсат алып, әскерлеріне олардың керуенін тонап, өздерін ұрып-соғып тастауды бұйырады. Қайыр ханның бұл іс-әрекеті кейіннен барлық ортағасырлық шежіреге Отырар апаты деп кірген ғасыр қасіретінің бастамасы еді...
Отырардың күйреуін көбінесе моңғол шапқыншылығымен байланыстырады. Жарты жылға созылған ерлік қорғаныс кезінде жауға өз қақпасын өзі ашқан Ұлы қаланың күлі көкке ұшқан. Кезінде талайды тамсандырған әсем қаладан жалпиған үйіндісі ғана қалды. Қаншама ата-баба мұрасынан айырылдық, Отырардың кітап қоры жоғалды. Әйтсе де отырарлықтардың ауызбірлігінің арқасында бас-аяғы 30 жыл өтпей-ақ, қала қайтадан қалпына келген.
Сауда, керуен жолдарының түйіскен жерінде, Қазақстандағы отырықшы күнкөріс пен көшпелі тіршілік шегінде орналасқандықтан, XIII ғасырдың ортасына қарай-ақ мұнда ақша соғатын орын жұмыс істеп, алтын, күміс, мыс теңгелер шығара бастаған. Әсіресе, XIII ғасырдың аяғында Масуд-бектің ақша реформасынан кейін қала шаруашылығы жанданған. ХVІІІ-ХІХ ғғ. жазба мәліметтер шоғыры, археологиялық деректер мен жергілікті аңыз-әңгімелер Отырарда тіршілік 1750 жылдары тоқтағанын көрсетеді. Қаланың қаңырауына XVII ғасырдың 80-жылдары Жоңғар ханы Ғалданның әскерлерінің шабуылы себеп болған. Жоңғарлар Отырардың суландыру жүйесін бұзып кеткеннен соң, халық оны қайта қалпына келтіре алмай біртіндеп көше бастаған.

Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасын бекіту туралы
Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығында Қазақстан Республикасындағы туризм индустриясын дамытудың негізгі қағидаттары мен жалпы тәсілдері ретінде бірнеше туристік кластерлерді атап өтеді. Соның ішінде Оңтүстік Қазақстан туристік кластері аясында:
Қожа Ахмет Иассауи кесенесі бар Түркістан қаласы (ЮНЕСКО объектісі); Ортағасырлық Отырар қалашығының және ЮНЕСКО-ның алдын ала тізіміне енгізілген отырарлық алқаптың археологиялық объектілері; Сауран археологиялық кешені; ЮНЕСКО-ның алдын ала тізіміне енгізілген палеолиттік бөліктері мен геоморфологиясы және Арпаөзен петроглифтері бар Қаратау мемлекеттік табиғи қорығы; ЮНЕСКО-ның алдын ала тізіміне енгізілген Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы; Сайрам-Өгем Мемлекеттік Ұлттық паркі; Байқоңыр ғарыш айлағы; Қызылорда қаласы; Сарыағаш қаласы; Тараз қаласы аталған. Осы ретте Ортағасырлық Отырар қалашығы жайлы кең ауқымды мақала арқылы оқырман қауымның назарын ішкі туризм мәселесіне аудармақпыз.

Ұлы Жібек жолы бойындағы ірі орталықтардың бірі, ғұлама ғалым Әбу Насыр әл-Фарабидің отаны Отырар - Қазақстанның оң - түстігінде орналасқан орта - ға - сырлық қалалардың ең таны - ма - лы. Отырар ежелгі заманнан-ақ қа - лаларында ғылым мен мәде - ниет, сауда, өндіріс, далаларында егін, мал шаруашылығы қатар дамыған әлемдік мәдениеттің ірі орталықтарының қатарынан атал - ған. Ортағасырлық араб, пар - сы тарихшылары мен геог - раф - тары бұл қаланың Қазақ - стан - ның оңтүстігіндегі саяси, сау - да және мәдени орталығы бол - ғанын, Орталық Азия тари - хын - да маңызды рөл атқарғанын жа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.