GPS өлшеу әдістері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

География және табиғатты пайдалану факультеті

Картография және геоинформатика кафедрасы

Геодезия және картография мамандығы

СӨЖ

Тақырып: «GPS-технологияны пайдалана отырып топографиялық түсірістердің орындалуы»

Орындаған: Лесбек С. ГК 185 топ

Тексерген : Аталыкова Н.

Алматы 2021 ж.

Жоспары :

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

ІІІ. Қорытынды

ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Геодезиядағы GPS өлшеулердің принципі. Геодезиялық GPS өлшеулерін GPS қабылдағыштарымен төрт (одан да көп) жер серіктерін бір уақытта бақылау арқылы жүргізіледі. Екі қабылдағыштың бірі-базалық, ал екіншісі қабылдағыш-ровер болып келеді. Базалық қабылдағыш барлық өлшеу процесі бойы координаталары белгілі геодезиялык негіз пункттерінде орналасады. Ал, ровер координаталары анықталатын нүктелер бойынша жылжиды. Осы екі қабылдағыштар арқылы алынган деректердің нәтижесінде, база мен ровер аралығындагы кеңістіктік вектор анықталады. Бұл вектор базалық сызық деп аталады. Базадан есептегендегі ровердің орнын анықтау үшін әр түрлі өлшеу әдістері қолданылады. Бұл әдістер өлшеулерді жүргізудің үзақтығымен ерекшеленеді, яғни нақтылы уақытта өлшеулер жүргізу үшін радио модель қолданылады. Ол база деректерін роверге жіберіп отырады. Нәтижелер, яғни нүкте координаталары далалық жағдайда белгілі болады. Өлшеу нәтижелерін өндеу алғаш далалық деректерді жазып алып және кейін офистік компьютерлерде қайтадан өндеуді талап етеді. Өндеу әдістерін тандау келесі факторларға: қабылдағыштық түріне, қажетті дәлдікке, уақыттық тығыздығына және нәтижелерді алудың нақты уақытына байланысты болады.

ІІ. GPS өлшеу әдістері. GPS өлшеулер кинематикалық, дифференциялдық және тез статика әдістері арқылы жүргізіледі. Кинематикалық және дифференциялдық әдістер тек нақтылы уақытта өлшеуге, ал тез статистика кейін өндеуге қолайлы. Кинематикада ровер мен базаға ортақ төрт немесе одан да көп жер серіктерімен фазалық өлшеулер жүргізіледі. Егер өлшеу уақытында жалпы жер серігінің саны төрттен кем болса, онда өлшеулер кейін жер серіктері төрт немесе одан да көп болған кезде қайталанады. Дифференциалдың өлшеу әдістерінде координаталарды анықтауды кодтық GPS-өлшеулерді пайдаланады. Дифференциялдық өлшеулер үшін жер серіктерін үздіксіз бақылаудың қажеті жоқ. Нәтижелердің дәлдігі көбіне 1 м-лік болып келеді. Бұл өлшеу әдісінде біржиілік немесе екіжиілік қабылдағыштар қолданылады. Жедел статика өлшеудің кейін өндеу әдісі, ол 1см деңгейдегі дәлдікті қамтамасыз етеді. Базалық сызықты сегіз минутта өлшеу үшін бұл әдісте негізгі фазалық өлшеу пайдаланылады. Бұл әдіс қабылдағыштың түріне, базалық сызық үзындығына, көрінетін жер серіктерінің санына және жер серіктерінің геометриясына (жер серіктерінің аспанда орналасуына) байланысты болып келеді. Статика әдісі ең жоғарғы дәлдіктегі өлшеулерде қолданылады, стансада өлшеу уақыты шамамен бір сағат. Тез статика-геоинформациялық жүйенің аппараттық және бағдарламалық бөліктерінің ең алдыңғы қатарлары нәтижесі деп санауға болады. Тез статика әдісімен өлшеуде біржиілікті немесе екі жиілікті қабылдағыштар пайдаланылады.

Геодезиялық өлшеулерді орындау үшін бір уақытта екі қабылдағышпен 4 немесе одан да көп спутниктен сигнал алу қажет. Өлшеулерді жүргізудің бүкіл процесі барысында базалық қабылдау құрылғысы координаттары нақты белгілі геодезиялық пунктте орналасатын болады. GPS технологиясы арқылы шешілетін негізгі міндеттер

Топографиялық түсірілімдерді орындау. Топографиялық түсірілімнің басты ерекшелігі-жердегі нүктелердің өте үлкен көлемінің орналасуын анықтау қажеттілігі, бұл технологияны қолдана отырып, объектінің күрделілік дәрежесіне қарамастан мамандар бірнеше есе жылдам орындайды. GPS технологиясын қолдану нәтижесі нүктеде қысқа тұру және алынған деректерді орнында да, кеңседе де өңдеу мүмкіндігі болып табылады.

Тірек желілерін дамыту. Жұмыстың осы түрін орындаудың негізгі мақсаты Геодезиялық жұмыстарды орындау ауданында белгілі базалық координаттары бар пункттер желісін құру болып табылады. Бұл жағдайда векторларды анықтау кезінде координаталарды анықтаудың барлық қол жетімді әдістерінің ең дәлдігі қолданылады. Бұл жағдайда нәтиженің дәлдігі сантиметрге дейін қажет.

Бөлу жұмыстары. Олар заттай түрде шығарылған кезде орындалады, оның барысында барлық деректерді нақты уақыт режимінде алу керек, егер деректер дәлдігінің сантиметрлік деңгейі сақталса.

Қорытынды

Геодезиялық жұмыстар жүргізу барысында GPS технологияларын пайдалану қызметкерлердің еңбек өнімділігін ондаған есе арттыруға мүмкіндік береді. Алынған мәліметтердің дәлдігінің сантиметрлік деңгейі жүргізілген жұмыстардың тиімділігін едәуір арттырады, дәстүрлі технологияларды қолдана отырып, ұқсас операцияларды орындау уақытымен салыстырғанда олардың орындалу мерзімін едәуір төмендетеді. Бұл жағдайда алынған нәтижелер ауа-райына, тәулік уақытына байланысты емес, көру сызығы болмаған кезде орындалуы мүмкін.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Нұрпеиісова М. Б. Геодезия - Оқулық. Алматы: «ЭВЕРО» баспаханасы, 2005. ISBN 9965-769-09-5
Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология - Алматы: «Мектеп» баспасы, 2003. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
Инженерлік геодезия: Оқулық. /Т. Тұяқбаев, С. Солтабаева, Ж. Нукарбекова, Ы. Жақыпбек. - Алматы: ЖШС РПБК «Дəуір», 2013. - 320 бет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.