Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны

Жоспар

Бухгалтерлік есеп өзінің бастауын сонау ХІІ ғасырдан алады. Бұл ғылым туралы алғашқы түсінік шамамен 1340 жылдары Генуе қаласында пайда болған. Бухгалтерлік есептің алғашқы негізін салушысы және дамутышысы француз монахы Лука Пачоли болып табылады. Ол бухгалтерлік есеп туралы 1493 жылы «Шоттар және жазулар» деген трактат жазған. Ал бухгалтер термині ХV ғасырда Австрия қаласында пайда болған. Бухгалтерлік есеп . ұйымның қаржылық ақпаратын белгілі бір әдістері мен тәсілдері бойынша есептейтін, өлшейтін және оны өңдеп, тасымалдайтын ғылым. Ол кәсіпорынның жұмысын толығымен бақылап, оны басқару үшін бағыт.бағдар беріп, алдағы уақытта істелінетін жұмысын жоспарлап және сонымен қатар ол ұйымның болашақта атқарылатын жұмысына экономикалық талдау жасауға өте қажетті жүйе болып табылады. Сондықтан бухгалтерлік есепті бүтіндей халық шаруашылығы есебінің ең басты және негізгісі деп айтуымызға болады.
Нарық экономикасы жағдайында, бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде алатын рөлі ерекше. Ол өндіріс процесін, айналым, бөлу мен тұтыну және кәсіпорын қаржы жағдайын айқын көрсетіп, басқарушылық шешім қабылдаудың негізі болып табылады.
Меншік иелері мен экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын еңбек коллективтері шикізаттар мен материалдарды тиімді жұмсап, өндіріс қалдықтарын азайтып, өнімнің сапасын жоғарылатып, оның өзіндік құнын кемітуді көздейді. Осыған орай, бухгалтерлік есеп тек шаруашылық қызметті көрсетіп қана қоймай, оған ықпалын да тигізіп отыруына байланысты, оның маңызы мен рөлі артпақ. Бухгалтерия қызметкерлері нарық жағдайында тез әрі дұрыс бағыт алу үшін, бухгалтерлік есеп және есеп беру жүйесін жақсы меңгеруі қажет.
Казақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру» туралы заңы еліміздегі бухгалтерлік есепті жүргізу жүйесін анықтайды, қаржылық есеп беру мен оның пайдалануын және есепке алудың негізгі принциптері мен жалпы тәртібін, ішкі бақылау және сыртқы аудит жөніндегі талаптарды, сондай.ақ ұйымдардың құқықтары мен міндеттері белгілейді. Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін барлық кәсіпорын бухгалтерлік есептеу мен қаржылық есеп беруді осы заңға сәйкес жүргізуге міндетті.
Кез келген ұйымда бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу экономикалық мәселелердің негізгі және басты қажеттілігі болып табылады. бухгалтерлік есеп арқылы өндірілген өнімді есепке алуға, сатып өткізуге, айырбастауға және одан түскен қаржыны тиімді де ұқыпты етіп бөліп жұмсауға, яғни кәсіпорындағы шаруашылық үдерістердің барлығын басынан соңына дейін есептеуге болады. Осы айтылғандарға сәйкес ұйымдағы экономикалық және технологиялық үдерістердің, сондай.ақ шаруашылық операцияларының барлығын да есепке алынуы экономикалық талапқа сай бухгалтерлік есептің негізі болып табылады. Жалпы бухгалтерлік есеп кәсіпорында мынадай қызмет атқарады:

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ
ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ТҰРАР РЫСҚҰЛОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

________________________________КАФ ЕДРАСЫ

РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны. Ғылым ретінде
қалыптасуы

Бухгалтерлік есеп өзінің бастауын сонау ХІІ ғасырдан алады. Бұл ғылым
туралы алғашқы түсінік шамамен 1340 жылдары Генуе қаласында пайда болған.
Бухгалтерлік есептің алғашқы негізін салушысы және дамутышысы француз
монахы Лука Пачоли болып табылады. Ол бухгалтерлік есеп туралы 1493 жылы
Шоттар және жазулар деген трактат жазған. Ал бухгалтер термині ХV ғасырда
Австрия қаласында пайда болған. Бухгалтерлік есеп – ұйымның қаржылық
ақпаратын белгілі бір әдістері мен тәсілдері бойынша есептейтін, өлшейтін
және оны өңдеп, тасымалдайтын ғылым. Ол кәсіпорынның жұмысын толығымен
бақылап, оны басқару үшін бағыт-бағдар беріп, алдағы уақытта істелінетін
жұмысын жоспарлап және сонымен қатар ол ұйымның болашақта атқарылатын
жұмысына экономикалық талдау жасауға өте қажетті жүйе болып табылады.
Сондықтан бухгалтерлік есепті бүтіндей халық шаруашылығы есебінің ең басты
және негізгісі деп айтуымызға болады.
Нарық экономикасы жағдайында, бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде
алатын рөлі ерекше. Ол өндіріс процесін, айналым, бөлу мен тұтыну және
кәсіпорын қаржы жағдайын айқын көрсетіп, басқарушылық шешім қабылдаудың
негізі болып табылады.
Меншік иелері мен экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын еңбек
коллективтері шикізаттар мен материалдарды тиімді жұмсап, өндіріс
қалдықтарын азайтып, өнімнің сапасын жоғарылатып, оның өзіндік құнын
кемітуді көздейді. Осыған орай, бухгалтерлік есеп тек шаруашылық қызметті
көрсетіп қана қоймай, оған ықпалын да тигізіп отыруына байланысты, оның
маңызы мен рөлі артпақ. Бухгалтерия қызметкерлері нарық жағдайында тез әрі
дұрыс бағыт алу үшін, бухгалтерлік есеп және есеп беру жүйесін жақсы
меңгеруі қажет.
Казақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
туралы заңы еліміздегі бухгалтерлік есепті жүргізу жүйесін анықтайды,
қаржылық есеп беру мен оның пайдалануын және есепке алудың негізгі
принциптері мен жалпы тәртібін, ішкі бақылау және сыртқы аудит жөніндегі
талаптарды, сондай-ақ ұйымдардың құқықтары мен міндеттері белгілейді.
Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін барлық кәсіпорын
бухгалтерлік есептеу мен қаржылық есеп беруді осы заңға сәйкес жүргізуге
міндетті.
Кез келген ұйымда бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу экономикалық
мәселелердің негізгі және басты қажеттілігі болып табылады. бухгалтерлік
есеп арқылы өндірілген өнімді есепке алуға, сатып өткізуге, айырбастауға
және одан түскен қаржыны тиімді де ұқыпты етіп бөліп жұмсауға, яғни
кәсіпорындағы шаруашылық үдерістердің барлығын басынан соңына дейін
есептеуге болады. Осы айтылғандарға сәйкес ұйымдағы экономикалық және
технологиялық үдерістердің, сондай-ақ шаруашылық операцияларының барлығын
да есепке алынуы экономикалық талапқа сай бухгалтерлік есептің негізі болып
табылады. Жалпы бухгалтерлік есеп кәсіпорында мынадай қызмет атқарады:
• болашақта пайдалану үшін ұйымда болып жатқан операцияларды
тіркеп және оны өңдеп отырады;
• ұйымның қаржылық ақпараттық мәліметін өңдейді, сондай-ақ оны
керек уақытына дейін сақтайды;
• қаржылық-ақпараттық мәліметті пайдаланушыларға уақытылы беріп
отырады, ал бұл ақпаратты пайдаланушы осы дерекутер арқылы
ұйымды басқару барысында түрлі шешім қабылдайды.
Сондай-ақ осы қаржылық ақпараттық мәліметтерді пайдаланушылардың өзі
төмендегідей санатқа бөлінеді:
• кәсіпорынды басқарушылар;
• кәсіпорыннан тыс орналасқан, бірақ оның қаржылық жағдайына
тікелей қызығушылы бар тұлғалар;
• кәсіпорынның қаржылық қызметіне жанама қызығушылығы бар
тұлғалар.

Кәсіпорындарды басқарушыларға осы ұйымның алдына қойған мақсатына
жетуіне және оның қызметіне толықтай жауапты адамдар жатқызылады. Бұндай
адамдарға: кәсіпорынның иесі, кәсіпорынның басшысы, директорлар кеңесінің
мүшелері, менджерлер, бөлім басшылары және тағы да басқалар.
Кәсіпорыннан тыс орналасқан, бірақ оның қаржылық жағдайына тікелей
мүдделі тұлғалар болып: қаржы салымшылары, несие берушілер, жабдықтаушылар
және басқалар есептелінеді. Бұл тұлғалар өздерінің салған салымдары мен
сатқан тауарлары, көрсеткен қызметтері, сондай-ақ берген несиелерінің
уақытылы қайтарылатындығын білу үшін ұйымның қаржы тұрақтылығы мен төлем
қабілеттілігін зерттейді.
Бухгалтерлік есептің негізгі мақсаты – ұйымның өз экономикалық және
саяси жағдайына тән шаруашылық қызметін тиімді жолдармен басқаруға қажетті
ақпараттық мәліметтермен қамтамасыз ету.
Бухгалтерлік есептің негізгі мақсаты – барлық кәсіп-орындарда
орындалатын операциялардың уақытылы есепке алынып, олардың қазіргі күнгі
уақыт талаптарына сай орындалуына, яғни жүзеге асырылуына бақылау жасау.
Қоғамдық дамудың қай кезеңінде болмасын бухгалтерлік есеп кез келген
кәсіпорындарда, яғни өнім өндіру мен оларды сату, пайдалану, бөлу
үдерістерімен айналысу барысында жүргізілетіндігі бүгінгі таңда белгілі
болып отыр. Бухгалтерлік есептің негізгі бағыты – кәсіпорындардағы есеп
жұмысының сапасын арттыруға, есептеу жұмысының барысында қолданылатын, яғни
толтырылатын құжаттардың қарапайым әрі түсінікті болуына және ондағы
көрсеткіштердің пайдаланушыларға ыңғайлы болуына реттеліп жүргізіледі.
Бухгалтерлік есеп ұйымының есеп беру мен басқару, сондай-ақ
экономикалық талдау жұмыстарының нақты түрде жүзеге асырылуын қажетті
ақпараттармен қамтамыз етіп отырады. Бухгалтерлік есептің тексеру,
қадағалау, жинақтау принциптерін жүзеге асыру арқылы меншік заңдылығы мен
қаржы және қаржыландыру тәртібі, үнемдеу шаралары тиісті заңдарға сай іске
асырылады. Шаруашылық жұмыстарын әрі қарай дамыту, өнім өндірудің көлемін
ұлғайту мақсатында бухгалтерлік есеп көрсеткіштері мен экономикалық талдау
әдістерін кеңінен қолдана отырып, кәсіпорын бойынша іске асырылмай келген
резерв қорларын анықтап, оларды іске қосу үшін қажетті шаралар белгіленді.
Бухгалтерлік есептің ақпараттық мәліметтері мен көрсеткіштеріне сүйене
отырып, экономикалық талдау кестелері жасалынады. Сонымен қатар
бухгалтерлік есеп жұмысының қорытынды құжаттары мен мәліменттеріне қарай
әрбір ұжымның әлеуметтік дамуына және оңдағы жұмысшы-қызметкерлердің
материалдық ынталануынашаралар белгілеу жұмыстары іске асырылады.
Бухгалтерлік есептің басты ерекшелігі сол, ол тек қана бастапқы және арнайы
құжаттарға жазылып тіркелген нақтылы көрсеткіштер негізінде жүргізіледі.
Кәсіпорындағы шаруашылық операциялардың тиімділігі мен олардың заңдылығы,
шығындардың орынсыз жұмсалынбауы, материалдық құндылықтардың қатаң
тәртіппен ұқыпты да тиімді жұмсалынуы бухгалтерлік есептің жұмысын
жүргізудің міндеті болып табылады. Бухгалтерлік есептің мәліметтері мен
көрсеткіштері қоғамдық өндірістің дамуын экономикалық тұрғыдан зерттеуге
бірден-бір негіз болып табылады. Сондықтан да бухгалтерлік есептің негізгі
міндеті-халық шаруашылығының барлық салаларында нақты тұжырымды мемлекеттік
талапқа сай есептеу жұмысын жүргізу. Қоғамымыздың даму кезеңдерінің қай
сатыларында болмасын дамудың объективті экономикалық заңдылықтарын анықтау
және ол заңдылықтарды пайдалану шараларын дұрыс белгілеу үшін бухгалтерлік
есептің жұмыстарын дұрыс ұйымдастырудың маңызы зор.
Шаруашылық есептің қамтитын объектілері сандық көрсеткіштер арқылы
өлшенеді. Оларды алу үшін есепте заттай, еңбек ақы және ақшалай өлшеуіштер
қолданылады.
Заттай өлшеуіштегі есеп объектілерін бейнелеу үшін масса, көлем,
ұзындық бірліктері мен (килограмм, литр, метр) түрлері, сұрыптары, мөлшері
және т.с.с, шамалар қолданылады.
Еңбек өлшеуіштегі жұмыс уақыты бірілігімен (күндер,сағаттар,минуттар)
еңбекке жұмсалған уақытты анықтауға мүмкіндік береді. Еңбек өлшеуіштерінің
көмегімен заттай өлшеуіштер үлестіріліп, өнімділік мөлшері белгіленеді,
еңбек өнімділігі, жұмыс уақыты мен жалақы қорын пайдалану анықталады.
Ақшалай өлшеуіштер (теңге, тиын) шаруашылық құралдарын, олардың пайда
болу көздерін, бірдей ақшалай бағалау арқылы іс-әрекеттің процестері мен
нәтижелерін жинақтап қорыту үшін қолданылады.
Есептік өлшеуіштердің барлық үш түрін өзара байланыстырып есепте
қолдану тек кәсіпорын, сала бойынша емес, бүкіл Республика ауқымында да
қорытындылыанған көрсеткіштер алуға мүмкіндік береді.
Шаруашылық есептің жүйесі есептің өзара байланысты үш түрінен: жедел,
бухгалтерлік және статистикалық есептерден тұрады.
Жедел есеп – шаруашылық процестері мен құбылыстарына оларды тікелей
жүзеге асыру барысында бақылау жасауға арналған.
Оның ерекшелігі – басшылық пен басқарманы деректер мен қамтамасыз
етудің жылдамдығы, жеделдігі. Жедел есептің көмегімен басқару
қызметкерлеріне кәсіпорындағы материалдық ресурстардың қозғалысы туралы,
шығарылған өнімнің көлемі, оның тиеп-жөнелтілуі және сатылуы жайында,
өндірістік қорлардың қолда бары, шарттың тәртібін жеткізушілер мен сатып
алушылардың сақталуы туралы және т.с.с ақпарттар келіп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.