Білім сапасын басқару

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Жоба тақырыбы: Білім сапасын басқару

Мазмұны

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Білім беру сапасының түсінігі және оның Қазақстандағы жағдайы
2. Білім беру сапасының бағыттары мен басқару модельдері
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Білім беру - бұл мемлекет пен азаматтардың мүдделері үнемі тоғысатын қоғамдық өмір саласы. Халыққа білім беруді басқару мәселелері, оның ішінде білім беру сапасы туралы білім беруді басқару жүйесіндегі адамдарды ғана емес, бұл сонымен қатар, мұғалімдер қауымының өкілдері, әр түрлі жастағы ең үлкен әлеуметтік топты құрайтын Қазақстан Республикасының барлық дерлік азаматтары үшін - білім алушылар тобы (оған мектеп оқушылары, студенттер, магистранттар, аспиранттар мен докторанттар, қосымша білім берудің әртүрлі курстарының студенттері, біліктілікті арттыру бағдарламалары, кәсіби қайта даярлау бағдарламалары және т.б.) қызықтырады.
Жоба тақырыбының өзектілігі: Білім беруде сапа менеджменті терминін көшбасшылық, топтық жұмыс, стратегия, мұқият талдау және өзін-өзі бағалау, сонымен қатар ұзақ мерзімді перспектива болып табылатын басқару моделін білдіреді. Бұл біздің үнемі өзгеріп отыратын қоғамда өте өзекті тақырыптардың бірі болып есептеледі. Бәсекелестік ортада жетекші позицияны сақтау үшін ұйымдар өз тұтынушыларының қажеттіліктері туралы ақпаратқа ие болуға және өз жұмысын олардың тілектерін қанағаттандыратын және болжайтындай етіп ұйымдастыруға құқылы.
Ұзақ мерзімді перспективада білім беруді жаңғырту саясатының негізгі мақсаты - Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, бұл ұлттық білім беру сапасын арттыруды және оны халықаралық сапа стандарттарына сәйкестендіруді талап етеді. Бұл мақсатқа жету үшін мемлекетімізге нақты оқу орындарында оқу-тәрбие үрдісін жаңғырту ғана емес, білім сапасын дер кезінде және шынайы бағалауды қамтамасыз ету қажет.
Қазіргі уақытта білім сапасы мәселелері бойынша жарияланымдардың жалпы саны мыңдаған, бұл осы ұғымның кең және тар түсіндірмелерін ажыратуға мүмкіндік береді. Жалпылама түрде білім сапасы адамның қажеттіліктерін қанағаттандыруға ықпал ететін және қоғам мен мемлекет мүдделеріне жауап беретін оның қасиеттері мен көріністерінің жиынтығы ретінде анықталады. Тар мағынада білім сапасы адамның белгілі бір іс-әрекетті жүзеге асыруына қажетті тұлғалық қасиет ретінде қарастырылады.
Жобаның мақсаты: Білім сапасын басқару юойынша зерттеу жүргізу. Сонымен қатар, Қазақстандағы білім сапасын басқарудың жағдайын талдау жүргізу.
Мақсатымызға байланысты келесі міндеттерді қоямыз:
1. Жоба тақырыбы бойынша әдебиет көздерін зерттеу, білім сапасын басқару ұғымының мағынасын ашу, Қазақстстандағы жағдайын зерттеу
2. Білім беру сапасының бағыттары мен басқару модельдерін қарастыру, сонымен қатар сапа көрсеткіштеріне анализ жасау.

1. Білім беру сапасының түсінігі және оның Қазақстандағы жағдайы

Заманауи түсінікте білім сапасы - бұл оқушылардың білімінің мемлекеттік стандарттарға сәйкестігі ғана емес, сонымен қатар білім беру мекемесінің өзінің табысты жұмыс істеуі, сондай-ақ білім беру қызметінің сапасын қамтамасыз етудегі әрбір мұғалім мен әкімшіліктің қызметі.
Сапа түсінігінің мүмкін болатын тәсілдерінің ішінде А.И. Субетто еңбектерінде тұжырымдалған тәсілді атап өту қажет, өйткені ол бізге осы зерттеуде маңызды - меншік, жүйе, бағалау, басқару ұғымның басқалармен байланысын ашуға мүмкіндік береді.
Білім беру сапасы оның процедуралық және тиімді аспектілерін, әлеуметтік мақсаты мен әлеуметтік-мәдени мағынасын көрсететін білім беру жүйесінің маңызды сипаттамасы болып табылады[1].
Бұл түсінікке сәйкес білім сапасын басқару келесі сипаттамаларға ие:
- жүйелілік және тұтастық (сапа объектілер мен процестердің қасиеттерінің жиынтық жүйесі ретінде);
- құрылым және иерархия (қасиеттер жүйесі иерархиялық құрылымға ие);
- динамизм (процестің сапасы нәтиженің сапасында көрінеді);
- сан (сапаның өлшемі ретінде);
- сыртқы-ішкі шарттылық (потенциалды, ішкі және нақты, сыртқы сапаның бірлігі ретінде);
- талаптарға, қажеттіліктерге және стандарттарға сәйкестік.
Қазақстан Республикасының білім сапасын бағалаудың ұлттық жүйесі білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес құрылды. Бағдарламада білім беру ұйымдарын сырттай бағалау үшін лицензиялау, сертификаттау, аккредиттеу, саралау, орталықтандырылған тестілеу және тікелей мониторингтік зерттеулер көзделгені көрсетілген.
Қазіргі уақытта Қазақстандағы білім беру жүйесі мектепке дейінгі білім беруден бастап жоғары білімге дейінгі барлық деңгейлерде қарқынды жаңғыртылуда, бұл мемлекеттің 2050 жылғы жаңа саяси бағытының тез өзгеретін шарттары мен мақсаттарына байланысты: білім мен кәсіби дағдылар қазіргі заманғы білім беру, кадрларды даярлау және қайта даярлау жүйесінің негізгі бағдарлары болып табылады. Бұл бағдарлар Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 24 қазандағы № 487-ІV Заңымен бекітіледі.
Білім туралы Заң білім беру қызметін реттеуді белгіледі, оған мыналар кіреді:
1) білім беру қызметін лицензиялау;
2) білім беру қызметін мемлекеттік аккредиттеу;
3) білім беру саласындағы мемлекеттік бақылау (қадағалау).
Осылайша, білім туралы заң нормативтік құжат ретінде келесі негізгі ұстанымдар бойынша білім беру сапасын бақылау мен бағалауды жүзеге асыруды көздейді:
- білім беру бағдарламасының сапасы;
- білім беру процесіне тартылған ғылыми-педагогикалық персоналдың әлеуетінің сапасы;
- студенттердің әлеуетінің сапасы (оқу орнына түсу кезінде-талапкерлердің әлеуетінің сапасы, шығу кезінде-түлектердің әлеуетінің сапасы);
- оқу үдерісі құралдарының сапасы (материалдық-техникалық, зертханалық және тәжірибелік база, оқу-әдістемелік қамтамасыз ету, оқу кабинеттері және т.б.);
- білім беру технологияларының сапасы;
- білім беру жүйелері мен процестерін басқару сапасы (білім берудегі басқару технологиялары).
Білім берудегі сапаны басқару жүйесі мемлекеттік секторда корпоративтік басқарудың қазіргі заманғы басқару құралдары мен қағидаттарын енгізудің, кең халықаралық тәжірибесі мен білімі бар басқарушы персоналды пайдаланудың жаңа стратегиялық тәсілдерін айқындайтын мемлекеттің жалпы саясатына интеграциялануы тиіс [2].
Бұл Қазақстан Республикасында білім беруді басқарудың инновациялық модельдерін әзірлеуге алып келді. Қазақстандағы бұл проблема М. К. Құрбанованың (білім беру менеджерлерін даярлау жөніндегі жұмыс жүйесі), А. К. Құсайыновтың, Р. М. Салинаның (еуропалық және басқа да білім беру модельдерін талдау тұрғысынан), К. К. Бөрібековтың (техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін басқару аспектісінде), А. Ж. Мырзалиновтың (жүйелі арттыру контекстінде) жұмыстарында қамтылған.
Зерттелген тәжірибелік нәтижелер мемлекеттік білім беру стандарттары деңгейінде дәстүрлі білім беру сапасын қамтамасыз етудің төмендегенін көрсетеді. Басқарушылық қызметтің төмен сапасы білім беру тәжірибесіне ең озық және перспективалы педагогикалық инновацияларды кеңінен және тиімді енгізуге мүмкіндік бермейтінін атап өткен жөн. Инновация неғұрлым күрделі болса, оның таралуы мен дамуын басқару міндеттері соғұрлым қиын болады.
Қазақстан Президенті Қ.Ж. Тоқаев "Дағдарыстан кейінгі әлемдегі Қазақстан: болашаққа зияткерлік серпіліс " атты негізгі дәрісінде жобасының үш негізгі аспектісін атап өтті:
1. Қазақстанның білім беру жүйесін дамытудағы серпіліс;
2. Ғылымның дамуы және елдің ғылыми әлеуетін арттыру;
3. Инновациялық жүйені дамыту.
"Перспективалы өндірістік-технологиялық кешендерге органикалық интеграцияланған жоғары білім беру жүйесінде инновациялық кластерлерді жедел дамыту үшін жағдай жасау университеттердің білім беру саясатының басымдығы болуға тиіс. Мұндай кластерлер жаңа, перспективалы бағыттардың негізін қалауы мүмкін инновациялық зерттеулер мен әзірлемелер жасауы керек".
Бұл тұрғыда Қазақстанда құрылып жатқан инновациялық менеджменттің ұйымдық құрылымдары туралы айту керек. Бұл инновациялармен, ғылыми зерттеулермен және әзірлемелермен айналысатын ұйымдар. Білім берудегі мұндай нысандарға инновациялық кластерлер, университеттік білім беру орталықтары, университеттер жанындағы технопарктер және зерттеу орталықтары жатады. Білім беру жүйесін мемлекеттік-қоғамдық ауқымды басқарудың сапалық жағына да күш жұмылдырылған.
Бүгінгі таңда негізгі нәтиже Қазақстан Республикасының мектептерінде, колледждерінде және университеттерінде терең білімі, дағдылары мен құзыреттілігі бар сұранысқа ие түлектер болып табылады. Айта кету керек, нәтижелі нәтиже мұғалімнің кәсіби әлеуетін айтарлықтай жаңартады. Демек, нәтижеге бағытталған инновациялық процестерді басқару жүйесін модельдеу процестері сапалы жаңа деңгейде сипатталады.
Бір жағынан, олар білім беру мекемелерін жаңартуға, екінші жағынан, әлеуметтік құндылықтар мен қоғамдық тәртіпті іске асыруды қамтамасыз ететін инновацияларды іздеуге, түсінуге және енгізуге бағытталған. Сонымен бірге, қазіргі заманғы басқару басқарушы органның, әр оқытушының қызмет нәтижелерін анықтаудағы тәуелсіздігі мен жауапкершілігіне негізделгенін есте ұстаған жөн.
Алайда, біздің ойымызша, өз тәжірибесі, өзіндік психологиясы, өзіндік менталитеті бар басқа елдің білім беру тәжірибесін қазақстандық жағдайларға бейімделмей және ескерусіз қабылдау мүмкін емес. Бұл бағытта тұжырымдамалық негіздері Қазақстанның білім беру секторының бағдарламалық құжаттарында әзірленген ұлттық рухани-адамгершілік құндылықтарға бағдарлана отырып, білім беру құрамдас бөлігін ескере отырып, бағдарламалық модульдердің мазмұнын тереңдету қажет. Тиімділікті арттыру үшін мақсатты теориялық зерттеулер де қажет. Біздің зерттеуіміз көрсеткендей, қазақстандық білім беру жүйесін жаңғырту барысында менеджменттің ғылымды қажетсінуі артып келеді. Бұл басқарушылық қызметте инновациялық тұжырымдамалық тәсілдерді іздеуде, өз қызметін басқарудың көптеген тәжірибелерін ғылыми тұрғыдан түсінуде, сондай-ақ оны теориялық негіздеу қажеттілігінде көрінеді[3].
Кейіннен процестің субъектілерінің әрқайсысы ойлаудың тиімді түрін қалыптастыратын осы нәтижелерге қол жеткізудің тетіктері мен құралдарын дербес таңдайды. Жоғары білім беруді басқару модельдерін талдау оның тиімділігін бағалау кезінде мыналарға қатысты қарастыру керек екенін көрсетеді: жеке тұлғаға; жеке білім беру ұйымына; елдің экономикалық дамуын қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъектілерге; жалпы мемлекетке, өйткені білім беруді дамыту экономикалық өсу мен халықтың әл-ауқатының факторы болып табылады, ал мемлекеттік көп деңгейлі басқару жоғары деңгейдегі кәсіби білім беру мамандарын талап етеді.
Қазақстанда білім беру сапасын бағалаудың интеграцияланған көп деңгейлі ұлттық жүйесі (НСОКО) әзірленді, оған мынадай он негізгі элемент кіреді: лицензиялау, мемлекеттік бақылау, аккредиттеу, білім туралы құжаттарды тану, Еуразиялық ғалымдар одағының (EҰО) білім жетістіктерін сыртқы бағалау, ұлттық бірыңғай тестілеу (ҰБТ), ұлттық есеп, тәуелсіз бағалау сапа, үш сатылы оқыту моделі: бакалавр дәрежесі-магистр дәрежесі-доктор дәрежесі. ISO 9000:2000 сериялы сапаны басқару жөніндегі халықаралық стандарттардың (ХС) талаптары мен ұсынымдарын пайдалана отырып, сапа менеджменті жүйесін құру және жетілдіру моделі Қазақстанның жоғары кәсіптік білім беру жүйесінде кеңінен енгізілуде.
1-міндет бойынша осындай қорытындыға келдік:
Қорытындылай келе, "білім сапасы" терминін нормативтік қолдану бірдей мағынадан алыс екенін атап өтеміз (мысалы, мектеп бітірушінің білім сапасы мен оқу орнының білім беру қызметінің сапасы мүлдем бірдей ұғымдар емес). Заңға тәуелді актілерде "білім сапасы" термині жоқ. Бұл мектепке дейінгі, жалпы және кәсіптік білімге, білім беру ұйымы мен білім беруді басқару органының қызметін бағалауға бір уақытта қолданылатын "білім сапасы" деген бірыңғай және әмбебап ұғымның болмауына байланысты.
2. Білім беру сапасының бағыттары мен басқару модельдері

Мектепке дейінгі білім беру сапасын анықтау үшін мектепке дейінгі білім беру мен кәсіптік даярлықтың сапасын бағалау 2017 жылдан бастап Қазақстанда мектепке дейінгі жастағы балалардың дағдылары мен қабілеттерін дамыту көрсеткіштерінің жүйесін әзірлеу, сынақтан өткізу және енгізу басталды, бұл шараны мектепке дейінгі ұйым өзі жүргізеді.
Бұл мониторинг балалардың тәрбиесі мен білім беру процесін түзету үшін маңызды. Мектепке дейінгі білім беру сапасын ішкі бағалау өзін-өзі бағалауды қамтиды, ол мұғалімдердің кәсіби қызметі мен білім беру ортасының тиімділігі туралы материалдарды жинауды және талдауды қамтиды. Бұған мектеп жасына дейінгі балалардың дамуын бақылау кезеңдері, жас ерекшеліктеріне сәйкес олардың дағдылары мен қабілеттерінің қалыптасуын бағалау, мұғалімнің жұмысқа түзету әрекеттерін енгізу кіреді[4].
Балалардың қабілеттері мен алған дағдыларының тізімі баланың даму картасында көрсетіледі. Бұл ішкі бағалау құралы жұмыс күйінде сақталады. Мектепке дейінгі білім беру сапасын сыртқы бағалау мекемені мемлекеттік сертификаттау және ерікті аккредиттеу, соның ішінде ата-аналардың сауалнамасы арқылы тәуелсіз бағалауды қамтиды. Мектепке дейінгі қызметтердің пайыздық көрсеткіштері 1- ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.