ЭКОНОМИКА САЛАЛАРЫ

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ
Саланы ұйымдастыру
Тақырып №1: "Экономика салаларының мемлекеттің экономикалық жағынан дамуындағы орны"

Топ:
Орындаған:
Тексерген:

Алматы 2023
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ

1 ЭКОНОМИКА САЛАЛАРЫ
1.1 Экономика салалары ұғымы және оның жіктелуі

2 ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЛАЛАРДЫҢ МАҢЫЗЫ
2.1 Экономикалық салалардың ел экономикасындағы маңызы
2.2 Ел экономикасындағы шағын кәсіпорынның рөлі
2.3 Ел экономикасындағы ірі кәсіпорынның рөлі

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Экономика -- материалдық игіліктерді өндіру, айырбастау, бөлу және тұтыну үрдісі кезінде адамдар арасында пайда болатын өндірістік қатынастар.
Экономика саласы-біртекті немесе ерекше тауарлық, қаржылық немесе өзгеде өнімдерді өндіретін, өндіретін немесе жеткізетін, бір типті технологиялар бойынша мемлекет экономикасының кәсіпорындары мен ұйымдарының жиынтығы.
Қазіргі күнде экономикалық салалар экономикада өте үлкен маңызға ие, олардың қалыптасуы экономикалық өсуге, ғылыми-технологиялық прогресті арттыруға, нарықты қажетті сападағы тауарлармен толтыруға, жаңа қосымша жұмыс орындарын қалыптастыруға үлкен әсер етеді, яғни көптеген өзекті экономикалық, әлеуметтік және басқа мәселелерді шешеді.

1 ЭКОНОМИКА САЛАЛАРЫ
1.1 Экономика салалары ұғымы және оның жіктелуі
Сала - қызметтің‚ ғылымның‚ өндірістің жеке саласы. Өндіріс cаласы - қоғамдық өнімді жасауға қатысуына қарай материалдық өндіріс аясындағы cалаға (өнеркәсіп‚ ауыл және орман шаруашылығы‚ көлік‚ байланыс‚ сауда‚ т.б.)‚ бейөндірістік аядағы сала (материалдық игіліктер жасамайтын саланың бір тектілігіне‚ техникалық база мен технологиялық үдерістердің ортақтығына‚ кадрлардың құрамы мен еңбек жағдайының ерекшеліктеріне қарай сипатталатын кәсіпорындардың жиынтығы халық шаруашылығы саласы шеңберінде тиісті саланы құрайды. Мысалы‚ өнеркәсіп шеңберінде: машина жасау‚ тамақ‚ орман‚ ағаш өңдеу өнеркәсібі және т.б. Қандай да болсын белгілі бір аядағы қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығы‚ мысалы‚ мемлекеттік‚ әкімшілдік‚ азаматтық‚ еңбек нормаларының жиынтығы‚ құқық саласын құрайды.

2 ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЛАЛАРДЫҢ МАҢЫЗЫ
2.1 Экономикалық салалардың ел экономикасындағы маңызы
Ел экономикасы қиын экономикалық механизм болып табылады, оның әртүрлі компоненттері бір-бірімен өзара әрекеттеседі және олардың өзара дамуын анықтайды. Ол әртүрлі өнімдерді құрайтын көптеген шаруашылық жүргізуші субъектілерден (фирмалар, компаниялар, ұйымдар) тұрады.
Өнеркәсіп - шикізат пен отын өндірумен айналысатын кәсіпорындардың ( шахталар , шахталар , электр станциялары , фабрикалар , комбайндар , фабрикалар ) жиынтығы.Кәсіпорын тұтастай алғанда экономиканың құрылымдық элементі болып табылады. Кәсіпорын экономикалық тұжырымдама ретінде маңызды буын болып табылады, Мұнда негізгі экономикалық проблеманы тікелей шешу жүзеге асырылады, бұл ресурстар аз болған жағдайда қоғамның үнемі өсіп келе жатқан қажеттіліктерін қанағаттандыру. Ол жұмыс орындарын береді, жалақы төлейді, әлеуметтік жобаларды жүзеге асыруға қатысады.
Кәсіпорын деңгейінде негізгі экономикалық проблеманы шешу өнімнің (қызметтердің, жұмыстардың) белгілі бір түрлерін қалыптастыру түрінде орындалады. Сұраныс пен ұсынысқа сәйкес кез-келген кәсіпкерлік тұлға қаржылық өсуді және оның жұмысшыларының өмірінің нақты эталонын қамтамасыз ететін максималды кіріске кепілдік беру үшін не, қандай мөлшерде және қандай түрде өндірілетінін белгілейді.
Кәсіпорын-бұл өндіріс, шахта, ферма, сауда орталығы түріндегі, тауарлар мен қызметтердің барлық түрлерін өндіру және тарату бойынша бір немесе бірқатар ерекше функцияларды жүзеге асыратын фирма.
Ол тауар өндіруші ретінде әрекет етеді, демек, өзара тәуелді міндеттер циклін шешеді: пайда табу, сатып алушыларға өнім беру, мемлекет алдындағы міндеттемелерін орындау, стандарттар мен нормативтерді сақтау. Кәсіпорын экономикалық тұрғыдан дербес және оқшауланған, белгілі бір меншік иесіне ие, оның жеке иелері, ұйымдары (альянстар, қауымдастықтар, құралдар), Жеке тұлғалар тобы (серіктестік мүшелері, акционерлер және т.б.), мемлекет және муниципалды басқару.
Әрбір кәсіпорын-көп қырлы қызметі бар күрделі өндірістік-экономикалық жүйе. Ең айқын бағыттар бар, оларды негізгілерге жатқызу керек:
1. инновациялық қызмет (ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелер, Өндіріске технологиялық, ұйымдастырушылық, басқарушылық және басқа да жаңалықтарды енгізу);
2. өндірістік қызмет (өнімді дайындау, жұмыстарды орындау және қызметтер көрсету, нарықтағы сұранысқа барабар номенклатура мен ассортиментті әзірлеу);
3. кәсіпорынның нарықтағы коммерциялық қызметі (өндірілген өнімді, көрсетілетін қызметтерді өткізуді ұйымдастыру және ынталандыру, пәрменді жарнама);
4. өндірісті материалдық-техникалық қамтамасыз ету (шикізатты, материалдарды, жинақтаушы бұйымдарды жеткізу, энергияның барлық түрлерімен, техникамен, жабдықпен, ыдыспен және т. б. қамтамасыз ету);
5. кәсіпорынның экономикалық қызметі (жоспарлаудың, баға белгілеудің, есеп пен есептіліктің барлық түрлері, еңбекті ұйымдастыру және төлеу, шаруашылық қызметті талдау және т. б.);
6. өндірістік-техникалық және тұтынушылық мақсаттағы өнімнің сатудан кейінгі сервисі (іске қосу-жөндеу жұмыстары, кепілдік қызмет көрсету, жөндеу үшін қосалқы бөлшектермен қамтамасыз ету және т. б.);
Егер сіз белгілі бір кәсіпорындар шығаратын өнімдердің (жұмыстардың, қызметтердің) барлық түрлерін ескермесеңіз, олардың барлығына тән бірыңғай белгілерді ерекше атап өтуге болады:
oo Ұйымдастырушылық тұтастық, яғни біртұтас еңбек процесімен ұйымдастырылған өзінің ішкі құрылымы мен басқару режимі бар қалыптасқан ұжым.
oo Өндіріс құралдарының белгілі бір кешені. Өнімнің немесе қызметтің белгілі бір түрін шығаратын кез-келген компания үшін өндіріс құралдарының жиынтығы өзіндік сипаттамаларын, технологияның ерекшеліктерін қамтиды. Ұйым пайданы ұлғайту мақсатында экономикалық тауарлар жасау үшін экономикалық ресурстарды біріктіреді.
oo Оқшауланған мүлік: кәсіпорынның өз мүлкі бар, оны шартты мақсаттарда дербес қолданады.
oo Мүліктік жауапкершілік: фирма өзінің барлық мүлкімен әр түрлі міндеттемелер бойынша толық жауап береді.
oo Ұйым басқарудың тікелей әкімшілік конфигурацияларына негізделген дара басшылықты білдіреді.
oo Экономикалық тұрғыдан дербес және жеке, жедел экономикалық қызметті, мәмілелер мен операциялардың әртүрлі түрлерін дербес орындайды, пайда табады, шығынға ұшырайды, кіріс есебінен қаржылық жағдайға және өндірістің кейінгі дамуына кепілдік береді.
Белгілердің жиынтығы мен бірлігі кәсіпорынға экономикалық жүйенің ерекше, жеке буыны ретінде сенімділік пен тұтастық береді.
Қоғамға қажетті өнімдер мен қызметтерді шығаратын кәсіпорын қоғамның өмір сүруі мен дамуына материалдық және әлеуметтік жағдайлар жасайды. Материалдық өндіріс саласындағы кәсіпорындардың рөлі қоғамдастық өміріндегі материалдық өндірістің маңыздылығына байланысты. Қазіргі жағдайда өндірістік емес саланың маңызы мен рөлі артып келеді, осылайша онда жұмыс істейтін және халыққа әртүрлі қызметтер көрсететін кәсіпорындар.
Фирмалар қызметінің тікелей мақсаты және ынталандырушы дәлелі ең көп пайда алу болып табылады. Нарықтық экономика жағдайында кірісті сатып алу сатып алушылар үшін сұранысқа ие өнім өндірілген жағдайда ғана мүмкін болады. Өндірістің мақсатын тікелей жүзеге асыра отырып - ең көп пайда алу - компания қоғамның мақсатын-қоғамның үнемі өсіп келе жатқан қажеттіліктерін толық қанағаттандыруды жүзеге асырады.
1. Кәсіпорынның негізгі функцияларына мыналар жатады:
2. кәсіпорын бейініне сәйкес өндірістік және жеке тұтыну өнімдерін дайындау;
3. тұтынушыға өнімді сату және жеткізу;
4. сатудан кейінгі қызмет көрсету;
5. өндірісті материалдық - техникалық қамтамасыз ету;
6. кәсіпорындағы персоналдың жұмысын басқару және ұйымдастыру;
7. өнім сапасын арттыру, меншікті шығындарды азайту және өндіріс көлемінің өсуі;
8. кәсіпкерлік;
9. бюджетке және басқа қаржы органдарына салықтарды, сондай-ақ міндетті және ерікті жарналар мен төлемдерді төлеу;
10. қолданыстағы стандарттарды, нормативтерді, Мемлекеттік заңдарды сақтау.
Кәсіпорынның функциялары келесіге байланысты нақтыланады және нақтыланады:
1. кәсіпорын көлемінің мөлшері;
2. салалық тиістілік;
3. мамандану және кооперация дәрежесі;
4. әлеуметтік инфрақұрылымның болуы;
5. меншік нысандары;
6. жергілікті билік органдарымен қарым-қатынас орнату.

2.2 Ел экономикасындағы шағын кәсіпорынның рөлі
Шағын экономика - толыққанды нарықтың маңызды секторы. Шағын бизнеспен өркениетті нарықтық экономиканы қалыптастыру мүмкін емес.
Шағын кәсiпорындарды немесе шағын бизнес кәсiпорындарын құрудың мақсаттары:
1. экономиканың құрылымдық қайта құрылуын жандандыру;
2. тұтыну нарығын тауарлармен молықтыру;
3. салалық және өңірлік монополизмді еңсеру;
4. бәсекелестікті кеңейту;
5. жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардан босатылатын қызметкерлерді жұмысқа орналастыру үшін материалдық негіз құру;
6. жергілікті билік органдарының экономикалық базасын нығайту;
7. шағын қалаларды дамыту.
Ұсақ кәсiпорындар арасындағы бәсекелестiк мейлiнше қатаң сипатқа ие және олардың өмiрлiк циклiнiң қысқаруына алып келедi. Алайда, көптеген жағдайларда олар банкрот бола алмайды. Кәсіпкерлер тауарлардың жаңа түрлерін өндіруге, басқа да жұмыстар мен қызметтерге көшеді. Нарықтың икемді өзгеруі, кеңеюі жүріп жатыр, бұл бүкіл шаруашылықтың серпінділігін қамтамасыз етеді. Тауарлар мен қызметтердің жаңа түрін ашқан ұсақ кәсіпорындар өздерінің сегментін, нарықтың өз бөлігін толтыра бастайды, өндірісті кеңейтеді және орта, ал қолайлы жағдайларда - ірі бола алады.
Шағын кәсiпорындарды тауар өндiрушiлер массасынан бөлiп алуға қатаң бәсекелестiк күрес мәжбүр етедi. Нарықтық экономика жағдайындағы шағын кәсiпорындар, әсiресе қалыптасу жылдарында iрi кәсiпорындармен бiрдей әрекет ете алмайды. Өйткені шағын бизнес - бұл жұмыс істейтіндердің саны, өндіріс көлемі, өндіріс процесіне тартылған мүліктің көлемі бойынша шағын кәсіпорындар. Шаруашылық қызмет процесiнде олар бiрқатар ұйымдастырушылық-техникалық және коммерциялық қиындықтарға тап болады. Мысалы, материалдық-техникалық ресурстардың жетіспеушілігімен, кредиттерге жоғары пайыздармен, нарықты зерттеуге, жарнамаға, қызметкерлерді даярлауға және олардың біліктілігін арттыруға салыстырмалы түрде ірі шығындармен. Шағын кәсіпорындар - бұл барлық шаруашылық қызметтің жоғары тәуекелі. Егер ірі компаниялардың өнімді жаппай шығаруға көшу есебінен өз пайдасын тез арттыруға барлық мүмкіндіктері болса, онда шағын бизнес компаниялары оңтайлы шаруашылық бағдарға, сатып алушылардың тар санаттарына сүйенуі, ірі кәсіпорындармен өзара байланыстың тиімді нысандарын табуы қажет. Нарықтық қатынастардың осындай жағдайында шағын бизнес кәсiпорындары ерекше шаруашылық субъектiсi ретiнде мемлекет тарапынан көмек пен қорғауды қажет етедi.
Шағын кәсіпкерлік субъектілері деп елдің, ҚР субъектілерінің, қоғамдық және діни ұйымдардың (бірлестіктердің), қайырымдылық және өзге де қорлардың жарғылық капиталындағы қатысу үлесі 25% аспайтын, шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылмайтын бір немесе бірнеше заңды тұлғаларға тиесілі үлес 25% аспайтын және есепті кезеңдегі қызметкерлердің орташа саны мыналардан аспайтын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.