Ұшаны тексеру

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу Университеті
Коммерциалық емес акционерлік қоғамы
Вет-сан экспертиза және гигиена кафедрасы

СРС
Тақырыбы: Соттық ветеринариялық-санитариялық сараптаушының қой ұшасында жұқпалы аурулар анықталған жағдайдағы іс-әрекеті

Орындаған: Нұрмұханбетова.А
Топ: ВС-416
Тексерген: Зарханова. А

Алматы, 2022
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім:
Ет және ет өнімдерінің сапасын және түрін анықтау.
Етті микробиологиялык тексеру.
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер

І. Кіріспе
Ветеринарлық санитариялық сараптау - ветеринарияның негізгі бір саласы болып саналады. Ол азық-түлік өнімдерімен жануартектес шикізаттарды санитарлық-гигиеналық әдіспен оқытып, ветеринарлық санитарлық баға беру арқылы анықтайды. Сонымен қатар жалпы жүйеде дайындалған ветеринарлық дәрігерлер оқу жүйесін қарастырып, ветеринарлық санитариялық сараптау курсын жануартектес өнімдерімен стандартты технологиясымен тікелей байланысты.
Соттық-ветеринарлық медицина немесе соттық-ветеринарлық сараптау - адамдардың құқықтары мен жануарлар әлемін қорғау мақсатында ветеринарлық медицина, биология және жануарлар патологиясы саласында нақты құқықтық (заңдылық), арнайы ғылыми және ғылыми-қолданбалы білімді интегралдаушы кешенді (жинақты) ғылым. Оның мақсаты - ветеринарлық білімді қолдана отырып, құқықтық, тергеушілік және соттық заңды тәжірибесінде кездесетін әлеуметтік сұрақтарды шешу. Сонымен қатар, халықты адам мен жануарға ортақ аурулардан және де мал шаруашылығының өнімдерінің толық құндылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.
Сойылған жануарлардың ұшасымен дене мүшелерін тексеру кезінде өлген жануарлардың сау емес екендігін қарап анықтауға болады.
Қылмыстық және төрешілік соттарда, пракуратураларда, іс жүргізушілік органдарда соттық немесе азаматтық істерді қарастырғанда осы аталған органдар арнайы ветеринарлық сұрақтарды шешу үшін, ветеринарлық медицина мамандарын эксперт ретінде тағайындайды.
Осындай күрделі жағдайларды анықтау үшін ветеринарлық экстерттің көмегі мына жағдайларда қажет:
- Сойыс алдында, мал сою кезінде, ет және ет өнімдерін сараптау кезінде мемлекеттік ветеринарлық санитарлық қадағалау нұсқау бойынша жүргізілмеген жағдайда;
- Еттің шығу тегін анықтау, оның ауру немесе өлген, өлтірілген екені белгісіз болған жағдайда;
- Орнатылған стандартқа сай келетін таған өнімдерінің жарамдылығы төмен өнімдерге немесе жарамсыз заттарға ауыстырылған жағдайда;
- Қолданылуға зиянды өнімдерді, ветеринарлық-санитарлық талаптапрға сай емес жануартектес өнімдерді пайдаланған жағдайда тағамдық улануға немесе микробтардың денеге таралуына әкеп соқтырған жағдайда;.
Сойыс алдында, өнімді жануарларды сою кезінде, ет және ет өнімдерін сараптау кезінде мемлекеттік санитарлық бақылаудың ережеге сай болмауы немесе орындалмауы.
Ауру жануарларды мысалы, сібір жарасы, бруцеллез, қарасан, ірі қара обасы, африкалық оба, туляремия, ботулизм, маңқа, ірі қараның ішкі қызбасы, індетті лимфангоит, классикалық оба, ньюкасл тағы басқа аурулар болған жағдайда немесе осы аталған аурулардан өлейіндеп жатқан кезде жануарларды ветеринариялық заңнама бойынша ет және ет өнімдері үшін союға немесе тапсыруға қатаң тыйым салынады.

ІІ. Негізгі бөлім
Мал дәрігерінің жұмысында кейде әр түлік малдың еттерін бір-бірінен ажыратуды қажет ететін жағдайлар кездеседі. Бұл әсіресе ұрлық малдың ізін жасыру, немесе бір малдың етін басқа малдың етіне балап сату (мысалы ешкі етін- қой етіне, жылқы етін- сиыр етіне, мысық етін- қоян етіне, есек етін- жылқы етіне) мақсатында істеледі. Кей жағдайда есек, ит етінен кәуәб, мәнті жасап статындары әлі де малдың еттерін бір-бірінен, оның сыртқы көрінісіне, сүйек айырмашылықтарына, майдың физикалық-химиялық қасиеттеріне, гликогеннің саны мен сапасына, преципетация реакциясына, т.б. қасиеттеріне қарай ажырата білуге тиіс.
Соттық ветеринарлық сараптау кезінде қолданылатын негізгі әдістер.
Органолептикалық зерттеулер. Дені сау жануарлардан алынған ет және ет өнімдерінің түсі ақшыл қызылдан қою қызыл түске дейін болады, сырты кепкен құрғақтау болады, кесілген жерлері кішкене дымқыл болып келеді, бірақ шырышты болмау керек, еттің суы түссіздеу.
Сезімдік зерттеу тәсілі (органолептикалық). Бұл зерттеуде сезім мүшелерінің көмегімен, еттің иісі, түсі, пішін үлесімі, консистенциясы және қаңқа сүйектертің ерекшіліктері ескеріледі.
Еттің қасиетін (Михаэлистің жинағы) колориметриялық және Электропотенциометриялық әдіспен тез әрі дәл анықтауға болады. Дені сау жануарлардан алынған еттің рН 5,7-ден 6,2-ге дейін. Ал ауру немесе жан тәсілім күйіндегі жануарлардың рН 6,3 және одан да көп.
Жануар ұшасының қансырату дәрежесін ет сығындысындағы гемоглобин мөлшеріне байланысты анықталады, оны сали гемоглобинометромен анықтайды.
Преципитация реакциясы. Реакция ет және ет өнімдерінің құрамында болатын, көжектерді спецификалық ақуыздық антигенмен өңдеу арқылы алынған, преципитация сарысуының,1:1000 мөлшерде ерітілген сәйкес ақуыздармен 10 минут бойы преципитация сақинасы - антиген мен антидененің кешендік байланысы пайда болғанша әрекеттесуіне негізделген ( оң реакция).
2.1. Ет және ет өнімдерінің сапасын және түрін анықтау.
Заң қорғаушы және администраторлық органдар көп жағдайларда ветеринарлық дәрігер мамандарына жануар түрін анықтауды міндеттейді. Мысалы: ол ұрланған ба, браконьерлік жолмен өлтірілген бе немесе өнімдер алдамсыратылғанба жоқпа соны анықтауды жүктейді. Ет өнімдерін немесе тірі жануарларды ұрлап етке тапсыру кезінде жауапты адам өз қылмысын жысырады. Ет және ет өнімдерінің түрін алмастыру, ол аса бағалы ет және ет өнімдеріінің орнына төмен сапасыз өнімдерді алмастырады, мысалы базарларда жылқы етінің орнына сиыр етін, қой етінің орнына ит етін немесе ешкі етін, қоян етінің орнына мысық етін алмастыруы мүмкін. Ет және ет өнімдерінің түрін, құрамын алмастырғаны үшін кінәлі адамды соттық немесе администраторлық жауапкершілікке тартылады.
Жануар және өсімдік тектес сапасыз өнімдерді азыққа пайдаланудан болған улануды азықтық уланулар деп атайды. Сойыс малдарына қадағалау жүргізетін ветеринар дәрігер, соттық және тергеу органдарына ветеринария мәселесі жөнінен сұрақтар туындағанда шақырылады; яғни олар: жануарларды сойыс алды қарау және транспорттау кезінде құқық бұзушылықтар; ет, ет өнімдерімен балық және өсімдік өнімдерін сараптау кезінде ветеринарлық санитарлық ережелер сақталды ма, азық өнімдерін сақтау және технологиялық қайта өңдеу кезінде ережелер сақталды ма; ет және басқа да ет өнімдерінің патогенді және токсигенді микроорганизмдермен бүлінуі болдыма және тағы басқа.
Малдәрігерлік санитариялық сараптау кезінде ет ауру малдан алынған емеспе деген күдік тудыруы мүмкін. Бұл әсіресе ет базарында жиі кездеседі. Өмірде малды лажсыздан сою деген ұғым бар. Ауру мал емдеуге келмейтін болса немесе емдеу өзін ақтамайтын жағдайда лажсыздан сою жүргізіледі. Сонымен қатар кейде өлексе еттерін мүшелеу немесе жанталасып жатқан малды сою кездеседі. Мұндай малдан алынған ет адам денсаулығына қауіпті болуы мүмкін.
Қой үшасын зертханалық зерттеулер жүргізуді төмендегі әдістер бойынша жүргізіледі:
1. Басты зерттеу - басты теріден алып тастайды. Тілді ұшынан және
екі жағынан кеседі. Жақтан еркін түсіп тұру керек. Тілді ерінді ауыз
қуысының кілегей қабықтарын және ем-шөп қалдықтарынан тазалайды.
Егер тілде айтарлықтай өзгерістер жоқ болса, оны кесіп қарамайды. Жақтың,
жұтқыншақтың, құлак түбінің лимфа түйіндерін ашып тексереді. Жақ асты
сол түйіндердің орналасуы төменгі жақтың бұрышымен, қан тамырының
сүйекті ішкі жағында орналасады. Шықшыт сөл түйіні (құлақ түбінің) жақ
буынының астында орналасқан. Жартылай сілекей безімен жабысып тұрады.
Ол сөл түйінін табу үшін кесіндіні құлақтың түбінен ауыз бұрышына дейін
жасайды. Параллельді екінші тілім жасайды, шайнау бұлшық етін финозға
қараймыз. Содан кейін ішкі жақтан ішкі шайнау бұлшық етін тағы кесіп
қараймыз. Жұтқыншақ сөл түйіні. Бұл сөл түйінін табу үшін басты
көмекейден көтеріп таңдай пердесінің жанында крест тәрізді кесінді
жасаймыз. Жұтқыншақ материалды сөл бұл сөл түйіні атлант жанында орналасады. Жақтың бұлшық еттерін сыртынан кесінді ішінен бір кесінді етіп кесіп цистицеркозға тексереді.
2. Ішкі мүшелерін зерттеу. Оларға өкпе кеңірдегiмен, жүрек, бауыр,
өт қабы мен талақ және қарын жатады. Өкпені сырт жағынан және ұстап
қарайды. Өкпеде сөл түйіндері болады. 1) оң жақ бронхиялық безі -- оң жақ
бронханың өкпеге кірер жерінде. 2) сол жақ бронхиалды сөл түйіні - сол жақ
бронханың негізінде орналасады. 3) орташа сөл түйіні - орташа, краниальды.
Өкпеде тек орташа сөл түйіні, ұзындығы 10 см-ге дейін лента тәрізді жақсы
көрініп тұрады.
3. Жүректі зерттеу. Жүрек қабын ашады. Содан кейін жүректің оң
және сол бөлігінің құлақшаларын ойып тастайды. Жүрек бұлшық еттерін
(миокард) ұзына бойы және көлденең бірнеше тіліктер жасап цистицеркозға
тексереді.
4. Бауырды зерттеу. Бауырды сырттай қарайды және ұстап тексеру
арқылы кирайды. Консистенциясын жеке ұштарын тексеріп өт жолын тіледі.
5. Талақ. Талақты сыртынан қарап тексереді, содан кейін бойлай тіледі
және оның сыртқы-ішкі түрлерін анықтайды.
6. Бүйректі зерттеу. Бүйректі капсуладан шығарады, ұстап көреді. Патологиялық өзгеріс барын байқаған жағдайда тіледі. Сонымен қатар лимфа бездерін тексереді.
7. Желінді зерттеу мұқият қолмен ұстап тексереді. 1-2 жерден
терең тiң жүргізеді, лимфа бездерін ашып тексереді.
8. Ішек-қарынды зерттеу. Оны қабығы жағынан қарайды. Лимфа
түйіндерін кесіп көреді. Керек болған жағдайда ішек-қарынның кілегей
қабығын кесіп қарайды.
9. Ұшаны тексеру. Ұшаны сырт жағынан және ішкі жағынан қарайды,
ұйыған қандарға, өсінділерге, сүйегінің сынғандарына т.б. па гологиялық
жағдайларға көңіл аудару керек. Керек болғанда негізгі лимфа бездерін
сырттай және кесіп қарау керек және мойыннын, кесіп цистицеркозға тексереді.
Ұшаның негізгі мынадай лимфа түйіндері тексеруден өтуі тиіс: мойынның артқы терең безі, қабырға, мойын, бірінші қабырға, қолтық асты
немесе жауырын асты, мойын, сыртқы безі, төстің алдыңғы, төстің үсті,
қабырға арасындағы құйымшақ шөл бездері.
Ұшадан үлгі алу тәртібі. Тексерілетін әр ұшаның немесе оның омыртқаның тұсынан; жауырын тұсынан және сан етінен алдық. Үлгіде ет
ұлпаларымен бірге май, сіңір де болғаны жөн, сонымен қатар етсiз жіліктің
бірін де алып отырдық.. Салқындатылған, тоңазытылған блоктағы еттен,
субөнімдерден немесе күдікті блоктарынан 200 г тұтас бөлігін алдық.
бөлігінен массасы 200 г кем емес бүтін бөлшегі, бауыздықтан, 4-5 мойын
Еттің жалпы жағдайын тексеру . Қой етін сезімдік зерттеу әдісімен
тексерге оның сыртқы түрін, түсін, тығыздығын, иісін, майдың сіңірдің
күйін және сорпаның хош иісін, мөлдірлігін анықтадық.
Етті тексеруді табиғи жарықта жүргізіп отырдық. Тексеру кезінде еттің
бетіндегі кеткен кабыршағының күйін, жабысқақтығын ажыратудың да
маңызы зор. Еттің жабысқақтығын саусақпен, ал дымқылдылығын анықтау
үшін жаңа кесілген жерге сүзгі қағаз қою арқылы анықтадық. Сонымен қатар
еттің тазалығына, қан қалдықтарына, көгеруіне көңіл аудардық.
Балауса еттің бетіндегі кепкен қабыршағының түсі ақшыл-қызыл, ал
тоңазытқыштан шыққан етте қызыл, майы жұмсақ, кей
қызыл түсті болып келеді.
Етттің жаңа кесілген жері аздап дымқыл, бірақ сүз газда оның ізі
қалмайды. Еттік түсі мал түріне қарай сиыр еті кызыл немесе қара -- қызыл;
қой еті қызыл, қоңыр - қызыл; қозы еті - ызғылт. Еттің сөлі мөлдір; жылқы
еті - күрең -қызыл.
Балаусалығы күдікті еттің қабыршағы қара, қоңыр, кейде жылпылдақ,
ет үстінен саусақпен жүргізгенде шырыштың жабысқаны байқалады. Ет
кесілген жері дымқыл, сүзгі қағазда дақ қалады, қара -- қоңыр - қызыл түсті.
Ет сөлі бұлыңғыр.
Бұзылған еттің қабыршағы қатты кепкен, беті бурыл қоңыр түсті
шырышталған, көгерген. Ет кесілген жері сулы, сүзгіш қағазда дақ қалады,
жабысқақ, қызыл қоңыр түсті. Тоңазытқыштан алып жібіткен еттің кесіндісінен бұлыңғыр, сөл ағады.
Еттің тығыздығын анықтау. Ол үшін еттің үстін саусақпен басып,
пайда болған шұңқырдың орнына келу жылдамдығын бақылап отырдық.
Жас еткі кескен кезде тығыз, шымыр, саусақпен басқан кезде пайда
болған тиық тез қалпына келіп отырды.
Балаусалығы күмәнді ет бостау, серпімділігі нашар келген, саусақпен
басқандағы шұңқыр 1 минут шамасында орнына келмейтіндігін байқадық
және майы жұмсақ болып келеді.
Бұзылған етті кескенде жұмсақ, бос, саусақпен басқанда орнына келмейді, майы жұмсақ..
Еттің иісін анықтау. Алдымен еттің иісін беткі қабатынан, кейін
жаңадан кесілген жерінен анықтадық. Ұшадан немесе жіліктелген еттің иісін
анықтаған кезде сүйекке жақын бөлшектерден бастадық. Балауса еттің
сойылған мал түріне орай өзіндік хош иісі болды. Ал балаусалығы күдікті
етті кездестірген кезде оның иісі қышқылдау немесе аздап борсыған, қышқыл
немесе сасығад отырды. Еттің иісін 15-20 °С шамасында анықтап
отыдық. Өйткені температура төмен болған жағдайда иіс онша сезілмейді
екен. Ал иістің толық шығуын қамтамасыз ету үшін оған қайнату сынамасын
қойдық.
Майдың сапасын анықтау. Майды тексеруде оның түрін, түсін, иісін
және консистенциясын анықтадық. Сиырдың балауса етіндегі майдың түсі
ақ, сарғыш немесе сары, тығыз, екі саусақпен қысқанда үгітіледі. Шошқа майы жұмсақ, ақ немесе ақшыл қызғылт; қой майы ақ түсті, қатқыл. Майды зерттеу барысында одан қышқыл, ашыған иіс шыкпауы қажет. Сапасы төмен ұша майының түсі күңгірт сұр, қысқанд саусаққа жабысқақ, қышқылдау иісі болуы мүмкін. Бұзылған шошқа майынан аздап көгерген, ашыған иіс шығады.
Сіңірдің сапасын анықтау. Еттің бұзылуын анықтауда сіңірдің
жағдайын байкаудың да маңызы үлкен. Ол үшін сіңірдің серпімділігін,
тығыздығын кәне сүйектердің буын беттерінің, буын сұйығының мөлдірлігін
анықтадық. Балауса ет сіңірлері тығыз, серпімділігі жоғары, сүйектердің буын беттері жылтыр, тегіс. Буын сұйығы мөлдір. Сапасы күдікті еттің сіңірі аздап жұмсарған, бұлыңғыр - ақшыл немесе сұр түсті. Буын сұйығы бұлыңғыр, сүйектердің буын беттерінде шырыш байқалады. Бұзылған еттің сіңірлері жұмсақ, сұрғылт түсті, сүйектердің буын беттері шырышты.
Жілік майының жағдайын анықтау. Бұл үшін жілік майының жілік
қуысын толтыруы, түсі, жылтырлығы, серпімділігі анықталады. Балауса еттің
жілік майы жілік куысын түгел толтырып жатады, серпімді, сарғыш түсті.
Майды шыжырғанда жылтыр және сүйектен шығуы қиын. Бұзылған еттің
жілік майы сұр немесе бозғылт түсті. Май бөлшегі жылтырамайды. Бұзылған
еттiң кiлine майы жілік қуысында бос жатады. Түсі қара сұр, жұмсақ,
жабысқақ.
Сорпаның мөлдірлігі мен хош иісітілігін анықтау. Бұл үшін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.