Операциялық жүйе түсінігі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Тақырыбы : «Операциялық жүйе»

Орындаған: Жақсылық Нурила

Группа: ПМНОк23-9

Қабылдаған: Салыбек Ляззат

Шымкент 2024

Мазмұны:

Кіріспе

1. Операциялық жүйе түсінігі

1. 1 операциялық жүйелердің мақсаты және жіктелуі

1. 2 операциялық жүйенің құрамы және компоненттің мақсаты

1. 3 файлдық жүйелерге шолу

2. Қазіргі операциялық жүйелердің сипаттамасы

Қорытынды

Пайдаланылған дереккөздердің тізімі

Кіріспе

Компьютер пайдаланушылары шешуге тура келетін барлық жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйелер ерекше орын алады.

Операциялық жүйе -бұл бірден іске қосылатын бағдарлама. Компьютер пайдаланушылары шешуге тура келетін барлық жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйелер ерекше орын алады.

Операциялық жүйе (ОЖ) компьютерді басқарады, бағдарламаларды іске қосады, деректерді қорғауды қамтамасыз етеді, пайдаланушы мен бағдарламалардың сұранысы бойынша әртүрлі қызмет функцияларын орындайды. Әрбір бағдарлама ОЖ қызметтерін пайдаланады, сондықтан ол тек оған қызмет көрсететін ОЖ-ны басқара алады. Осылайша, ОЖ-ны таңдау өте маңызды, өйткені ол сіздің компьютеріңізде қандай бағдарламалармен жұмыс істей алатындығыңызды анықтайды. Сіздің жұмысыңыздың өнімділігі, деректерді қорғау дәрежесі, қажетті аппараттық құралдар және т. б. ОЖ-ны таңдауға байланысты. Алайда, амалдық жүйені таңдау Компьютердің техникалық сипаттамаларына (конфигурациясына) байланысты. Операциялық жүйе неғұрлым заманауи болса, соғұрлым ол көбірек мүмкіндіктер беріп қана қоймайды, сонымен қатар ол компьютерге көбірек талаптар қояды (процессордың сағаттық жылдамдығы, жедел жады және диск жады, қосымша карталар мен құрылғылардың болуы және биттілігі) .

ОЖ қажеттілігінің басты себебі-компьютер құрылғыларымен жұмыс істеуге арналған қарапайым операциялар және оның ресурстарын басқару-бұл өте төмен деңгейдегі операциялар, сондықтан пайдаланушы мен қолданбалы бағдарламаларға қажет әрекеттер бірнеше жүз немесе мыңдаған қарапайым операциялардан тұрады.

Операциялық жүйе пайдаланушыдан осы күрделі және қажетсіз мәліметтерді жасырады және оған жұмыс істеуге ыңғайлы интерфейс береді. Ол файлдарды көшіру және басып шығару сияқты әртүрлі көмекші әрекеттерді орындайды.

ОЖ барлық бағдарламаларды жедел жадқа жүктейді, олардың жұмысының басында басқаруды береді, орындалатын бағдарламалардың сұранысы бойынша әр түрлі әрекеттерді орындайды және олар аяқталған кезде бағдарламалар алатын жедел жадты босатады.

1. Операциялық жүйе түсінігі

Операциялық жүйе жүйелік және қызметтік бағдарламалық құралдар кешенін білдіреді. Бір жағынан, ол BIOS жүйесіне кіретін компьютердің негізгі бағдарламалық жасақтамасына сүйенеді (негізгі Енгізу-шығару жүйесі), екінші жағынан, ол өзі жоғары деңгейлі бағдарламалық жасақтаманың - қолданбалы және көптеген қызметтік қосымшалардың тірегі болып табылады. Операциялық жүйенің қосымшалары әдетте осы жүйені басқаруға арналған бағдарламалар деп аталады.

Операциялық жүйе -- бұл компьютер қосылған кезде жүктелетін бағдарлама. Ол пайдаланушымен диалог жүргізеді, компьютерді, оның ресурстарын (жедел жады, дискілердегі орын және т. б. ) басқаруды жүзеге асырады, орындауға басқа (қолданбалы) бағдарламаларды іске қосады. Операциялық жүйе пайдаланушыға және қолданбалы бағдарламаларға компьютер құрылғыларымен байланысудың (интерфейс) ыңғайлы әдісін ұсынады.

Операциялық жүйенің бірнеше негізгі функциялары бар:

1. GUI-бұл пайдаланушы жұмыс істейтін ыңғайлы қабық.

2. Көп тапсырма-бірден бірнеше қосымшалармен бір уақытта немесе кезектесіп жұмыс істеу, қосымшалар арасында мәліметтер алмасу, сонымен қатар бірнеше қосымшалармен компьютерлік жүйенің бағдарламалық, аппараттық, желілік және басқа ресурстарын бөлісу мүмкіндігі.

3. Ядро (командалық аудармашы) - бағдарламалық тілден машиналық код тіліне "аудармашы".

4. Драйверлер-бұл компьютердің құрамына кіретін әртүрлі құрылғыларды басқаруға арналған арнайы бағдарламалар.

5. Файлдық жүйе-деректерді дискілерде сақтауға және оларға қол жеткізуге арналған. Белгілі бір файл дискінің қай жерде жазылғандығы туралы мәліметтер дискінің жүйелік аймағында арнайы файлдарды орналастыру кестелерінде (FAT кестелері) сақталады.

6. Бит-қазіргі уақытта бар: 16 биттік операциялық жүйелер (Dos, Windows 3. 1, Windows 3. 11), 32 биттік операциялық жүйелер(Windows98, Windows 2000, WindowsMe), 64 биттік операциялық жүйелер (Windows XP, WindowsVista) .

Негізгі (негізгі) функциялардан басқа, операциялық жүйелер әртүрлі қосымша функцияларды ұсына алады. Операциялық жүйенің нақты таңдауы берілген функциялардың жұмыс орнына қойылатын нақты талаптармен анықталады. Операциялық жүйелердің басқа функциялары мыналарды қамтуы мүмкін:

* Арнайы бағдарламалық қамтамасыз етусіз жергілікті компьютерлік желінің жұмыс істеуін қолдау мүмкіндігі;

* Операциялық жүйенің құрамына кіріктірілген құралдармен Интернеттің негізгі қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету;

* Жүйелік құралдармен Интернет серверін құру, оған қызмет көрсету және басқару, оның ішінде қашықтан қосылу арқылы қашықтан басқару мүмкіндігі;

* Деректерді рұқсатсыз кіруден, қараудан және өзгерістер енгізуден қорғау құралдарының болуы;

* Операциялық жүйенің жұмыс ортасын, оның ішінде мультимедияға қатысты құралдарды ресімдеу мүмкіндігі;

* Әр түрлі пайдаланушылардың әрқайсысының жұмыс ортасының дербес параметрлерін сақтай отырып, бір Дербес компьютерде кезектесіп жұмыс істеуін қамтамасыз ету мүмкіндігі;

* Компьютерге және операциялық жүйеге қызмет көрсету операцияларын белгіленген кесте бойынша немесе қашықтағы сервердің басқаруымен автоматты түрде орындау мүмкіндігі;

* Көру, есту және басқалармен байланысты физикалық кемістігі бар адамдар үшін компьютермен жұмыс істеу мүмкіндігі.

1-сурет Интернетке кіру үшін Windows операциялық жүйелеріндегі интеграцияланған құрал

1. 1 операциялық жүйелердің мақсаты және жіктелуі

OC тағайындау:

- есептеу жүйесінде есептеу процесін ұйымдастыру;

- жеке шешілетін есептер арасында есептеу ресурстарын ұтымды бөлу;

- пайдаланушыларға бағдарламалау және тапсырмаларды жөндеу процесін жеңілдететін көптеген қызмет көрсету құралдарын ұсыну.

Операциялық жүйе пайдаланушы мен әк арасындағы интерфейстің (Интерфейс - Перифериялық құрылғыларды дербес электрондық есептеу машинасына (ДК) қосу үшін қажетті аппаратура мен бағдарламалық құралдардың жиынтығы) рөлін атқарады, яғни ОЖ пайдаланушыға виртуалды ӘК ұсынады. Бұл ОЖ пайдаланушыда ӘК мүмкіндіктері, онымен жұмыс істеу ыңғайлылығы және оның өткізу қабілеті туралы түсінік қалыптастырады дегенді білдіреді. Бірдей техникалық құралдардағы әртүрлі ОЖ пайдаланушыға есептеу процесін ұйымдастыруға немесе деректерді автоматтандырылған өңдеуге әртүрлі мүмкіндіктер бере алады. ӘК бағдарламалық жасақтамасында Операциялық жүйе негізгі орынды алады, өйткені ол бүкіл есептеу процесін жоспарлауды және бақылауды жүзеге асырады. Бағдарламалық жасақтаманың кез-келген компоненті міндетті түрде ОЖ-мен жұмыс істейді.

Осы Операциялық жүйе:

- жалпыға бірдей танылу және көптеген компьютерлерде стандартты жүйе ретінде пайдалану;

- компьютердің барлық құрылғыларымен, соның ішінде бұрыннан шығарылған құрылғылармен жұмыс істеу;

- әр түрлі адамдар жазған және әр уақытта әр түрлі бағдарламалардың іске қосылуын қамтамасыз ету;

- компьютерлік жүйені тексеру, конфигурациялау, техникалық қызмет көрсету құралдарын ұсыну.

Қазіргі заманғы операциялық жүйелер көп тапсырма болып табылады, яғни пайдаланушы әрқайсысының орындалу нәтижесін бақылай отырып, бір уақытта бірнеше қосымшаны іске қоса алады. Бұл ОЖ дизайны мен заманауи процессорлардың функционалдығының арқасында мүмкін болады-операциялық жүйелер процессорға жазылуы бекер емес, керісінше емес. Заманауи процессор бір ядролы емес, екі ядролы және тіпті төрт ядролы шешім болып табылады, бұл оның өнімділігін бірнеше есе арттырады. Мұны Операциялық жүйе қолданады, процессор ресурстарын барлық іске қосылған процестер арасында оңтайлы бөледі.

Операциялық жүйенің негізгі сипаттамалары оның жұмысының тұрақтылығы және әртүрлі қауіптерге - сыртқы (вирустар) және ішкі (аппараттық ақаулар мен қақтығыстар) төзімділігі болып табылады.

ОЖ классификациясы:

Процессорды басқару алгоритміне байланысты операциялық жүйелер бөлінеді:

- Бір тапсырма және көп тапсырма

- Бір ойыншы және көп ойыншы

- Бір процессорлы және көп процессорлы жүйелер

- Жергілікті және желілік.

Бір уақытта орындалатын тапсырмалар саны бойынша операциялық жүйелер екі сыныпқа бөлінеді:

- Бір тапсырма (MS DOS)

- Көп тапсырма (OS / 2, Unix, Windows)

Бір тапсырмалы жүйелерде Перифериялық құрылғыларды басқару, файлдарды басқару, пайдаланушылармен байланыс құралдары қолданылады. Көп тапсырмалы ОЖ бір тапсырмаға тән барлық құралдарды пайдаланады, сонымен қатар ортақ ресурстарды бөлуді басқарады: процессор, жедел жад, файлдар және сыртқы құрылғылар.

Пайдалану аймақтарына байланысты көп тапсырмалы ОЖ үш түрге бөлінеді:

- Пакеттік өңдеу жүйелері (ЕО ОЖ)

- Уақытты бөлу жүйелері (Unix, Linux, Windows)

- Нақты уақыттағы жүйелер (RT11)

2 сурет Unix Жұмыс үстелінің скриншоты

1. 2 операциялық жүйенің құрамы және компоненттің мақсаты

Көптеген ОЖ-нің маңызды артықшылығы-модульдік. Бұл қасиет әр модульде белгілі бір логикалық байланысты функциялар топтарын біріктіруге мүмкіндік береді. Егер мұндай функциялар тобын ауыстыру немесе кеңейту қажет болса, мұны бүкіл жүйені емес, тек бір модульді ауыстыру немесе өзгерту арқылы жасауға болады. Көптеген ОЖ келесі негізгі модульдерден тұрады: негізгі Енгізу-шығару жүйесі (BIOS - ) ; операциялық жүйені жүктеуші (BootRecord) ; ОЖ ядросы; құрылғы драйверлері; командалық процессор; сыртқы командалар (файлдар) . Негізгі Енгізу-шығару жүйесі (BIOS) - негізгі төмен деңгейлі (қарапайым) енгізу-шығару операцияларын жүзеге асыратын микробағдарламалар жиынтығы. Олар компьютердің ROM-да сақталады және аналық плата жасалған кезде жазылады.

Бұл жүйе, шын мәнінде, компьютерге "енгізілген" және сонымен бірге оның аппараттық бөлігі және операциялық жүйенің бөлігі болып табылады. BIOS-тың бірінші функциясы-оны қосқан кезде компьютердің негізгі компоненттерін автоматты түрде тексеру. Қате анықталған кезде экранда тиісті хабарлама көрсетіледі және / немесе дыбыстық сигнал беріледі. Әрі қарай, BIOS дискідегі операциялық жүйенің бастапқы жүктеу блогын шақырады (бұл операция тестілеу аяқталғаннан кейін бірден орындалады) . Осы блокты жедел жадқа жүктеу арқылы BIOS оған басқаруды береді, ал ол өз кезегінде басқа ОЖ модульдерін жүктейді. BIOS - тың тағы бір маңызды ерекшелігі-үзілістерге қызмет көрсету. Белгілі бір оқиғалар болған кезде (пернетақтадағы пернені басу, тінтуірді басу, бағдарламадағы қате және т. б. ) туындаған жағдайды өңдеуге арналған стандартты BIOS ішкі бағдарламаларының бірі шақырылады. Амалдық жүйенің жүктеушісі-кез-келген жүктеу дискісінің (дискета немесе амалдық жүйенің дискісі) бірінші секторында орналасқан қысқа бағдарлама. Бұл бағдарламаның функциясы ОЖ-нің негізгі дискілік файлдарын жадқа оқып, оларға компьютерлерді одан әрі басқаруды беру болып табылады. ОЖ ядросы негізгі қызметтерді жүзеге асырады, жедел жадқа жүктеледі және онда үнемі қалады.

1. 3 файлдық жүйелерге шолу

FAT файлдық жүйесі

FAT-Windows NT қолдайтын файлдық жүйелердің ішіндегі ең қарапайымы. FAT файлдық жүйесінің негізі-бұл көлемнің басында орналасқан файлдарды орналастыру кестесі. Егер бүлінген болса, дискіде осы кестенің екі көшірмесі сақталады. Сонымен қатар, файлдарды орналастыру кестесі мен түбірлік каталог дискідегі белгілі бір жерде сақталуы керек (жүктеу файлдарының орнын дұрыс анықтау үшін) .

FAT файлдық жүйесінде пішімделген Диск көлемі көлеміне байланысты кластерлерге бөлінеді. Файлды жасаумен қатар каталогта жазба жасалады және деректерді қамтитын бірінші кластердің нөмірі орнатылады. Файлдарды орналастыру кестесіндегі мұндай жазба бұл файлдың соңғы кластері екенін білдіреді немесе келесі кластерді көрсетеді.

Файлдарды орналастыру кестесін жаңарту өте маңызды және көп уақытты қажет етеді. Егер файлдарды орналастыру кестесі үнемі жаңартылмаса, бұл деректердің жоғалуына әкелуі мүмкін. Операцияның ұзақтығы FAT кестесін жаңартқан сайын оқу бастарын дискінің логикалық нөлдік жолына жылжыту қажеттілігімен түсіндіріледі.

FAT каталогында белгілі бір құрылым жоқ және файлдар дискідегі бірінші бос орынға жазылады. Сонымен қатар, FAT файлдық жүйесі тек төрт файл атрибутын қолдайды: жүйе, жасырын, тек оқу және мұрағат.

HPFS файлдық жүйесі

HPFS файлдық жүйесі алғаш рет OS/2 1. 2 операциялық жүйесі үшін сол кезде нарықта пайда болған үлкен өлшемді дискілерге қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін пайдаланылды. Сонымен қатар, желілік серверлер нарығының өсіп келе жатқан қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолданыстағы атаулар жүйесін кеңейту, ұйымдастыру мен қауіпсіздікті жақсарту қажеттілігі туындады. HPFS файлдық жүйесі FAT каталогының құрылымын қолдайды және файлдарды атау бойынша сұрыптауды қосады. Файл атауында 254 екі байттық таңба болуы мүмкін. Файл" деректерден " және арнайы атрибуттардан тұрады, бұл файл атауларының басқа түрлерін қолдау және қауіпсіздік деңгейін жақсарту үшін қосымша мүмкіндіктер жасайды. Сонымен қатар, деректерді сақтаудың ең кіші блогы қазір физикалық сектордың көлеміне (512 байт) тең, бұл дискілік кеңістіктің жоғалуын азайтады.

HPFS файлдық жүйесінің каталогындағы жазбаларда FAT-қа қарағанда көбірек мәліметтер бар. Файл атрибуттарымен бірге мұнда өзгертулер жасау және енгізу туралы мәліметтер, сондай-ақ кіру күні мен уақыты сақталады. HPFS файлдық жүйесінің каталогындағы жазбалар файлдың бірінші кластерін емес, FNODE-ді көрсетеді. FNODE файл деректерін, файл деректерінің көрсеткіштерін немесе файл деректерін көрсететін басқа құрылымдарды қамтуы мүмкін.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.