Жерді кадастрлық бағалау
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. АУДАН ЖАЛ ПЫ МӘЛІМЕТІ
1.1 Жер бедері ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.2Климаты ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.3 Топырақ жамылғысы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.4 Гидрологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.5 Өсімдіктер мен Жануарлар дүниесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Жерді кадастрлық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2.2 Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары және жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
3.ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..23
КІРІСПЕ
Бізді қоршап тұрған ғаліамішар, тіршіліктің негізгі көзі және табиғи ресурс ретінде Жердің адамдар үшін маңызы ерекше. Кадастр саласы жер ресурстарын игеруде ғылым мен қоғамның маңызды бөлігіне айналды. Кадастр жер ресурстарын тиімді паійдалануды, оларды қорғауды және ұтымды пайдалануды, сондай-ақ салық салу үшін жерді бағалау мен есепке алуды қамтамасыз етеді. Бұл құрал 1900 жылдардың басындағы жер реформасымен қатар енгізілді және бүгінгі таңда Қазақстандағы ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады.
Менің курстық жұмысым Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес бірінші санаттағы ауыл шаруашылығы жерлерінің кадастрлық құнын аймақтық зерттеуге және бағалауғіа арналған. Жамбыл облысы Жуалы ауданына қарасты Ақтоғауауылдық округіндегі өндірістік кооперативтердің жерлеріне кадастрлық бағалау жүргізуге тоқталдым.
Жуалы ауданы .Жамбыл облысының оңтүстік-батыс бөлігінде Қазақстанның оңтүстігінде орналасқан, ауданы 12,2 мың шаршы шақырым. Халық саны шамамен 48 983 адам, негізінен шикізат пен мал өндірумен айналысатын қазақтар. Менің .жобамда ауданның рельефіне, климатына, табиғатына, топырағы мен өсімдік жамылғысына талдау жасау, сонымен қатар Ақтоғау ауылдық округінің жерлеріне бағалау жұмыстарын жүргізу кіреді.
Жуалы өңірі өзінің табиғи сұлулығымен қатар тау жоталары, аңғарлар мен өзендерді қамтитын алуан түрлі жер бедерімен ерекшеленеді. Мұндағы климат континенттік, қысы суық, жазы жылы. Табиғи ортаның бұл ерекшеліктері топырақтың түрлерін және жерді пайдалану тәсілдерін анықтай отырып, аймақтың ауылшаруашылық қызметіне әсер етеді.
Менің жұмысымның негізгі аспектілерінің бірі - өндірістік кооперативтердің ауыл шаруашылығы жерлерін талдау. Бұл жерлер егін егуге және мал шаруашылығын қолдауға пайдаланылғандықтан аудан экономикасында маңызды рөл атқарады. Олардың кадастрлық құнын бағалау кезінде топырақ құнарлылығы, су ресурстарының болуы, сондай-ақ инфрақұрылым мен нарықтарға қолжетімділік сияқты факторлар ескеріледі.
Менің де мақсатым - кадастрлық бағалау жүргізіп қана қоймай, осы жер ресурстарын пайдалануды оңтайландыру бойынша ұсыныстар беру. Бұл инфрақұрылымды жақсарту, ауыл шаруашылығына жаңа технологияларды енгізу немесе тұрақты даму үшін кооперативтерді қолдау бойынша ұсыныстарды қамтуы мүмкін.
Осы аспектілердің барлығы жер ресурстарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету, ауылдық аумақтардың тұрақты дамуын қамтамасыз ету және жергілікті халықтың өмір сүру сапасын арттыру үшін маңызды.
АУДАН ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТІ
1.1 Жер бедері
Жуалы облысының табиғи ресурстары:
Жуалы өңірінің табиғат байлығы сан алуан. Мұнда бай жерасты кен орындарымен қатар, су ресурстарының айтарлықтай қоры да ашылды. Ауданнан ағып өтетін Мойынқұм және Сіз өзендері көптеген ауылшаруашылық жерлерді сумен қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, ауданның климаты ауыл шаруашылығына қолайлы, бұл оны маңызды егіншілік аймағына айналдырады.
Жуалы облысының экономикалық маңызы: [8]
Жуалы облысының экономикасы көп жағдайда оның табиғи ресурстарына тәуелді. Мұндағы өнеркәсіп кәсіпорындары әктас, доломит, мәрмәр және басқа да пайдалы қазбалардың кен орындарын белсенді пайдаланады. Құнарлы жерлер мен егін өсіруге қолайлы жағдайдың арқасында ауыл шаруашылығы да облыс экономикасында маңызды орын алады.
Ақтоғауауылдық округінің ауыл шаруашылығы:
Ақтоғауауылдық округі Жуалы өңіріндегі маңызды ауыл шаруашылығы орталықтарының бірі. Мұнда табиғи құнарлы жерлер мен қоңыржай климаттың арқасында мал шаруашылығы мен егін шаруашылығы ойдағыдай дамып келеді. Жергілікті шаруалар ауыл шаруашылығы өнімдерінің шығымдылығы мен сапасын арттыру үшін заманауи технологиялар мен әдістерді белсенді қолдануда.
Жуалы өңірінің экологиялық ерекшеліктері:
Жуалы өңірі өзінің ерекше экологиялық ерекшеліктерімен танымал. Бұл сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің отаны болып табылады, бұл аймақты экологиялық туризм мен биоәртүрлілікті сақтау үшін тартымды етеді. Жергілікті билік табиғатты қорғауға, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығына экологиялық таза технологияларды енгізуге белсенді түрде көңіл бөлуде.
Жуалы облысының инфрақұрылымы: [8]
Жуалы облысының дамыған инфрақұрылымы, оның ішінде жол желісі, білім беру және емдеу мекемелері, мәдениет және спорт нысандары бар. Бұл жергілікті халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға және аудан экономикасын дамытуға септігін тигізеді.
1.2 Климаты
Жуалыөңірінің климаттық жағдайы оның ауылшаруашылық қызметіне айтарлықтай әсер етеді. Жаздағы қолайлы климаттық жағдайлар ауыл шаруашылығы дақылдарының белсенді өсуіне ықпал етеді және жақсы өнім алуға мүмкіндік береді. Дегенмен, суық қыс және жылдың кейбір мезгілінде жауын-шашынның болмауы ауыл шаруашылығына қиындықтар туғызуы мүмкін және ресурстарды тиімді басқаруды және топырақ құнарлығы мен су ресурстарын сақтауға көмектесетін технологияларды пайдалануды талап етеді.
Сонымен қатар, Жуалы өңірінің климаты облыстың туризм саласына әсерін тигізуде. Қысы жұмсақ және жаздың салқын күндері ашық ауада белсенді демалуға, сондай-ақ экологиялық туризм мен ашық спорттық іс-шараларға қолайлы жағдай жасайды. Бұл туристік инфрақұрылымды дамытуға және жыл бойына облысқа туристерді тартуға ықпал етеді.
Жуалы аймағының климаты шұғыл континенттік, қысы жұмсақ, [8]жазы ыстық. Ауаның орташа температурасы қаңтарда -6-дан -10°С, шілдеде 24-тен 27°С-қа дейін. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 150-250 мм, бірақ Қаратауда бұл көрсеткіш жоғарырақ және 400 мм-ге жетеді. Қыста қар жамылғысының қалыңдығы әдетте 10-20 см шамасында.Аймақта жауын-шашынды айлар көктем мен күзде болады. [8]
1-кесте Жуалы ауданының жылдық ауа райы
Орта есеп
пен
АЙ
Ақ
пан
АЙ
Қаң
тар
АЙ
Нау
рыз
АЙ
Сә
уір
АЙ
Ма
мыр
АЙ
Мау
сым
АЙ
Шіл
де
АЙ
Та
мыз
АЙ
Қыр
Күй
ек
АЙ
Қа
зан
АЙ
Қа
Ра
ша
АЙ
Жел
Тоқ
сан
жоғары
15
-1
15
20
22
34
33
27
21
16
4
0
орташа
84
-4
12
21
13
22
26
24
19
4
2
-7
төмен
-2
-5
5
4
6
15
22
14
1
2
-4
-11
1-кестеде он екі айдағы ең жоғары, орташа және ең төменгі температураларды қоса алғанда, Жуалы облысының жылдық ауа райы деректері келтірілген. Ақпан айы әдетте ең суық ай болып саналады. Ең ыстық күндер шілдеде болады, ең жоғары ауа температурасы 32°С-қа дейін, ең [8]төменгісі - 18°С-қа дейін.
1.3 Топырақ жамылғысы
Жуалы өңірінде топырақ жамылғысының қалыптасуына әр түрлі топырақ түзілу жағдайлары, топырақ түзуші тау жыныстарының тереңдігі және климаттық ерекшеліктері айтарлықтай әсер етеді. Облыстың оңтүстік бөлігінде орналасқан Қаратау жотасының тау сілемдерінде дала өсімдіктерінің әсерінен таулы қара-қоңыр топырақтар қалыптасқан. Бұл топырақтардың сапасы жақсы, қарашірік мөлшері жоғары, 4,2% жетеді. Қаратау жотасының беткейлері мен аласа тауларында, сондай-ақ облыстың оңтүстік бөлігінде жусан өсімдіктері әсер еткен таулы ақ-қоңыр топырақтар кездеседі. Олар әдетте шымтезекке кедей, нәтижесінде құрылымы төмен және қара шірікке байлығы аз болады. Көктемде және жазда қарқынды аэробты процестердің нәтижесінде органикалық заттар бұл жерлерде топырақты әлсіз байытады. [8]
Ақтоғауауылдық округінің аумағы Қазақстанның солтүстік бөлігінің боз топырақты аймағында Қазақстанның жер қорын табиғи-ауылшаруашылық аудандастыру (VI) сызбасы бойынша шөлейтті аймақта орналасқан. Бұл аймақ Батыс Қаратау-Қырғыз округінің (VI-1-1) құрамында Оңтүстік Қазақстанға (VI-I) қарайды. [8]
№ПП
Топырақтарды
жүйелі тізбегіне
сәйкес кодтау
Топырақ атауы
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
445
595
495
4889
56562
5496456
7456
598*9
4641
45454
5695
2155
45436
48498
79652
87*55
Ескі топырақ қарапайым сазды құрылымға ие.
Ескі Салут - суаруға жататын қарапайым топырақ.
Ескі дәстүрлі топырақ әлі толық зерттелмей, зерттелуде.
Ескі дәстүрлі сур жеткіліксіз пайдаланылған топырақты білдіреді.
Шалғынның топырағы әдетте қарапайым және оңай өңделеді.
Шалғынды топырақты аз мөлшерде сумен суару ұсынылады.
Шалғынның топырағы қарапайым, өңдеуге оңай.
Шалғындарға бай құнарлы топырақ тән.
Шалғынды батпақтың топырағы әдетте сортаңданған.
Бұзылған аумақтардағы топырақ жамылғысы көбінесе қиыршық тасты қатты жыныстардан тұрады.
2-кесте Төменде аталған топырақтардың тектік және түрлеріне кодтау
Жуалы өңіріндегі топырақтардың кодталуы 2-кестеде берілген, мұнда әрбір топырақ түріне сәйкес код берілген. Бұл әр түрлі топырақ түрлерін олардың сипаттамалары мен қасиеттеріне қарай жүйелеуге және жіктеуге мүмкіндік береді. Бұл тәсіл ауыл шаруашылығын жоспарлау, жер ресурстарын бағалау және экологиялық мониторинг үшін маңызды болып табылатын аймақтың топырақ жамылғысы туралы мәліметтерді жинау мен талдауды жеңілдетеді. [8]
Сонымен қатар, Жуалы өңіріндегі топырақ жамылғысының алуан түрлілігінің ауыл шаруашылығы мен аймақтың экологиялық тепе-теңдігі үшін маңызы зор екенін айта кеткен жөн. Таудың қара-қоңыр топырақтары жоғары құнарлылыққа ие және ауылшаруашылық дақылдарын табысты өсіруге ықпал етеді. Олар сонымен қатар өсімдіктер үшін қоректік заттардың маңызды көзі және биологиялық әртүрлілікті сақтау болып табылады. [8]
Екінші жағынан, таудың ақ-қоңыр топырақтары пайдалануда аса мұқияттылықты талап ететін өзіндік ерекшеліктерімен сипатталады. Шымтезек мөлшері аз болғанымен, оларды ауыл шаруашылығының белгілі бір түрлеріне немесе табиғи экожүйелерді қалпына келтіруге де пайдалануға болады.
Осылайша, Жуалыөңірінің топырақ жамылғысын зерделеу және түсіну ауылшаруашылық жұмыстарын оңтайландыруға мүмкіндік беріп қана қоймайды, сонымен қатар өңірдегі табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға және экологиялық тепе-теңдікті сақтауға септігін тигізеді. [8]
1.4 Гидрологиясы
Су ресурстары Жуалы өңірінің экожүйесінде маңызды рөл атқарады. Олар Жуалы, Асы сияқты өзен-көлдер мен су қоймаларын қоса алғанда, облыстың су қоймасының негізін қамтамасыз етеді. Ауданда Ақкөл, Ашкөл, Домалақкөл, Бөгеткөл, Пионер сияқты бірнеше ірі көлдер, сондай-ақ Жартас, Тамды, Қызылавит, Чуңкыравицкие және басқа су қоймалары бар. Дегенмен, көлдердің көпшілігінде шағын аумақтар мен тереңдіктер бар
Өңірдегі жауын-шашынға байланысты көлдер мен өзендердегі су деңгейі өзгереді. Бұл су ресурстары тек экологиялық тепе-теңдікті сақтауда ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз етуде, оның ішінде табиғи суару мен су қоймаларын толтыру үшін жасанды су қоймаларын пайдалануда маңызды рөл атқарады. [8]
1.5 Өсімдіктер мен Жануарлар дүниесі
Жуалы өңірі қуаң болғандықтан шектеулі су ресурстарын барынша тиімді пайдалануға мәжбүр. Жер қорының көп бөлігін суды көп қажет етпейтін дақылдар алып жатыр, мысалы, батпақты шөп, түйе тікен, жусан және басқа да жергілікті өсімдіктер. Мал жаюға арналған жерлерде ең алдымен бұталы шөптер, шопан жусандары, қамыс жусандары өседі. [8]
Қарағай, шырша, балқарағай, бифоли, саңырауқұлақ гүлі, жержаңғақ, қызыл мия сияқты түрлерді қамтитын аймақ флорасының алуан түрлілігін атап өткен жөн. Өңір тұрғындары алма, алмұрт, құлпынай, қара өрік сынды жеміс-жидек дақылдарын өсіріп, егін шаруашылығында да табысты.
Облыстың фаунасына келетін болсақ, мұнда асыл тұқымды жылқы, сиыр, қой-ешкі сияқты малдың алуан түрі кездеседі. Өрістер мен тау беткейлерінен түлкі, түлкі, қоян, сілеусін, құндыз сияқты дала жануарларының алуан түрін кездестіруге болады, бұл Жуалы өңірінің жануарлар дүниесінің алуан түрлілігін көрсетеді. Тағы бір айта кетерлігі, Жуалы өңірінің климаты құрғақ болғандықтан ауыл шаруашылығында суды тиімді пайдалану әдістері кеңінен қолданылады. Бұған тамшылатып суару технологиялары, дренаждық жүйелер және суды үнемдейтін топырақ өңдеу әдістері кіреді. Мұндай тәсілдер су ресурстарын пайдалануды оңтайландыруға және құрғақшылықтың ауыл шаруашылығы өнімдеріне кері әсерін азайтуға мүмкіндік береді. [8]
Сонымен қатар, аймақтағы өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің алуан түрлілігі экологиялық туризмді дамыту мен табиғатты қорғауға бірегей мүмкіндіктер туғызады. Жергілікті тұрғындар табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және аймақтың биоалуантүрлілігін сақтау ісіне белсенді атсалысуда. Бұл бірегей экожүйені сақтауға көмектеседі және тұрақты ауыл шаруашылығы мен туризм инфрақұрылымын дамытуға ықпал етеді. [8]
2.0 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Жерді кадастрлық бағалау.
Кадастрлық (бағалау) құн - мемлекет жер учаскесін немесе жалдау құқығын сату кезінде пайдаланылатын негізгі тарифтер мен түзетулер негізінде айқындалатын жер учаскесінің есептік құны. Ол инфляция туралы ресми статистикалық ақпаратты ескере отырып мерзімді түрде қайта қаралады. Оның экономикадағы рөлін, әсіресе әртүрлі санаттағы жерлерді мақсатты пайдалану тұрғысынан атап өткен жөн. [8]
Топыраққа тиіп, оның сапасы мен табиғи қасиеттерін ескере отырып зерттеу нысаны болып табылады. Процесс сипаттауды, топтастыруды, сүйек шкаласын жасауды және сүйек индексін анықтауды қамтиды. Жайылым мен шабындық сияқты өсімдік ресурстары мал шаруашылығын дамыту үшін маңыздылығымен бағаланады, бұл оларды мал шаруашылығын дамытудың маңызды ресурсына айналдырады. Сонымен қатар, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен ормандардағы 32 өсімдік ресурстарына бағалау жүргізілді.
Жер учаскелерін бағалау кезінде нарықтық мәмілелерді салыстыру, қалдық құнын есептеу, жерге арналған қалдық құрал-жабдықтарды пайдалану және басқалар сияқты әртүрлі әдістер қолданылады. Кадастрлық құнды анықтау туралы акт жасау үшін тұлғаның толық аты-жөнін, учаскенің кадастрлық нөмірін, оны алу мақсатын, орналасқан жерін және кадастрлық (бағалау) құнын көрсету қажет. [8]
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 1-бабында жер қорының санаттары олардың нысаналы мақсатына сәйкес анықталған:
Ауыл шаруашылығы алқаптары (1-разряд) - ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жерлер, оның ішінде көпжылдық шөптер дақылдары, егістік алқаптар және басқа да ұдайы өңделетін алқаптар.
Ауылдық елді мекендер (2-разряд) - қалаларды, ауылдарды және ауылдық елді мекендердегі басқа да ауылдық елді мекендерді қамтиды.
Өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін елдер және басқа да ауылшаруашылық емес елдер (3-разряд) - өнеркәсіптік, көліктік, қорғаныстық және ауыл шаруашылығына жатпайтын өзге де мақсаттарға арналған жерлер.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар елдері, сауықтыру, рекреациялық және мәдени-тарихи мақсаттағы елдер (4-разряд) - табиғатты қорғау, рекреация, [7]
мәдени-тарихи нысандар және өзге де мақсаттар үшін берілген жерлер.
Орман қоры жерлері (5-разряд) - орманмен жабылған және орман шаруашылығына пайдаланылатын аумақтар.
Су және су қоймалары жерлері (6-разряд) - су ресурстары, су қоймалары және басқа да су объектілері алып жатқан жерлер жатады.
Бос жер (7-санат) - нысаналы мақсаты жоқ және мемлекеттік органдардың шешімі бойынша пайдалануға берілген жер.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер Қазақстан экономикасында ерекше маңызға ие, өйткені олар ауыл шаруашылығы өнімдерінің негізгі көзі болып табылады. Оларға егістік, шабындық, жайылым, құлаған топырақ және көпжылдық екпелер сияқты әртүрлі жер түрлері жатады. Жер учаскелерін бағалау үшін Қазақстан Республикасы Жер кодексінің № 890 қаулысымен анықталған әртүрлі әдістер қолданылады.
2-диаграмма Жамбыл облысының Төлемақының базалық ставкаларын бекіту мөлшерлемесі
Жер учаскелерін бағалау кезінде әртүрлі әдістер қолданылады:
Нарықтағы сату мен сатып алуды салыстыру: жер учаскелері нарықта сатылған немесе сатып алынған бағаларды талдайды.
Қалдық құны бойынша (бөлу әдісі): жер учаскесінің қалған құны амортизациялық аударымдарды және амортизацияны шегергеннен кейін есепке алынады.
Жерге арналған құрал-жабдықтардың қалдықтары: жер учаскесінде пайдаланылатын жабдықтар мен техниканың қалдық құны бағаланады.
Жер рентасын капиталдандыру: Жердің құны жерді пайдаланғаны үшін рентадан алынатын табыс негізінде анықталады.
Көшіру: Жер учаскелерінің бағасын ұқсас учаскелердің құнын талдау арқылы анықтауға болады.
Бөлім: Көптеген жер учаскелерін кішігірім жер учаскелеріне бөлуге болады және олардың құны сол бөлімше негізінде анықталады.
Жер учаскесінің кадастрлық құнын анықтау туралы актіні жасау кезінде келесі мәліметтер қажет:
Бағалауды жүргізетін жеке немесе заңды тұлғаның толық атауы.
Бағаланатын мүлікті дәл анықтау үшін жер учаскесінің кадастрлық нөмірі. [7]
Жерді сатып алу мақсаты, мысалы, құрылыс, ауыл шаруашылығы немесе инвестиция үшін.
Нақты орналасқан жері, координаттары немесе мекенжайы көрсетілген жер учаскесінің орналасқан жері.
Таңдалған бағалау әдісі негізінде айқындалатын жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құны.
2.2 Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары және жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құны.
Жер учаскелерi үшiн төлемақының негiзгi мөлшерлемелерiн, жердi жалға алу төлемiнiң мөлшерiн, сондай-ақ мемлекет меншiгiндегi және пайдаланылмайтын жер учаскелерiне жеке сервитут белгiлегенi үшiн төлемдi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Жер учаскелерiн жеке меншiкке беру кезiнде аудандарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада, облыс және аудан орталықтарында, ауылдар мен ауылдық елдi мекендерде белгiленетiн базалық төлем мөлшерлемелерi қолданылады. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың атқарушы органдарымен бірлесіп, жергілікті жағдайлар мен ерекшеліктерді ескере отырып, бұл мөлшерлемелерді белгілейді. Бұл ретте жерді пайдаланғаны үшін төлемақының ең төменгі мөлшерлемелері белгіленеді, олар жер салығының ставкаларынан төмен болуы мүмкін емес. Жерді жалға алу төлемі нақты жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнына қарай анықталады. [7]
Жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын мемлекеттік жер кадастрын жүргізетін Азаматтарға арналған үкімет мемлекеттік корпорациясы айқындайды. Ол түзету коэффициенттерін пайдалана отырып, мемлекет жеке меншікке немесе жалға беруге берген жер телімдерінің базалық тарифтеріне негізделеді. Жер учаскесінің кадастрлық құны құнын анықтау актісімен белгіленеді. [7]
Жеке меншіктегі жер учаскелеріне базалық тарифтер Астана қаласында, республикалық маңызы бар қалаларда, облыс орталықтарында және курорттық аймақтарда қолданылады. Сонымен қатар, ауылдық елді мекендерде және одан тыс жерлерде жеке қосалқы шаруашылыққа, бау-бақша өсіруге, саяжай құрылысына және басқа да мақсаттарға берілген учаскелерге қосымша тарифтер белгіленеді.
Шаруа немесе фермер қожалығының үйлерін немесе өзге де объектілерін салу, ауыл шаруашылығы өндірісі және өзге де мақсаттар үшін жер учаскелерін жеке меншікке беру кезінде учаскелердің кадастрлық құны да негізгі тарифтер негізінде айқындалады және олардың нысаналы мақсаты мен орналасқан жері ескеріледі. Тораптардың қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығына байланысты түзету факторлары қолданылуы мүмкін.
Жер учаскелерінің базалық тарифтерін түзету факторларына мыналар жатады: [7]
Ауданның жергiлiктi атқарушы органының ұсынуы бойынша ауданның өкiлдi органы белгiлейтiн аудандық маңызы бар қалалардағы, кенттердегі және ауылдық елдi мекендердегі бағаланатын аумақтар мен жер учаскелерiнiң шекараларына түзету коэффициенттерiн. Облыстық маңызы бар қалаларда, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада мұндай коэффициенттерді қаланың жергілікті атқарушы органының ұсынуы бойынша облыстық (қалалық) өкілді орган бекітеді. Өсу немесе кему коэффициенттерінің максималды мәні екі еселенген деңгейден аспауы керек.
Ауыл шаруашылығы өндірісіне арналған жер учаскелерінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау кезінде түзету коэффициенттері учаскенің сапалық жай-күйін, оның орналасқан жерін, сумен жабдықтаудың болуын және қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығын ескереді.
Учаскенің сапалық жағдайын бағалау жер-кадастрлық карталар, топырақ, геоботаникалық, мелиоративтік және басқа да зерттеу материалдарының деректеріне негізделген. [7]
Кен орны құрамына кіретін жер учаскесінің құнын бағалау үшін оның мелиоративтік күйіне және жер бетінің еңісіне қарай келесі түзету коэффициенттері қолданылады:
Жердің мелиоративтік жағдайы:
Жағдайы жақсы (тұзды және сортаңсыз, тассыз, айтарлықтай эрозиясыз топырақ; жер асты суларының тереңдігі: тұщы су - 3 метрден астам, минералды су - 6 метрден астам) - коэффициент 1,2;
Жағдайы қанағаттанарлық (топырақ аздап тұздалған, сортаң, тастары аз, эрозиясы әлсіз; жер асты суларының тереңдігі орташа минералданған 3 метрден 6 метрге дейін) - коэффициент 0,9; [7]
Қанағаттанарлықсыз жағдай (топырақ орташа және қатты тұзды, тасты, орташа және қатты эрозияға ұшыраған; минералданған жер асты суларының 1 гл-ден жоғары тереңдігі 3 метрден аз) - коэффициент 0,6.
Жер бетінің еңісі:
1 градусқа дейін - 1 коэффициент;
1-ден 3 градусқа дейін - коэффициент 0,98;
3-тен 5 градусқа дейін - коэффициент 0,96;
5-тен 7 градусқа дейін - коэффициент 0,93;
7 градустан жоғары - коэффициент 0,86. [7]
Табиғи азық-түлік алқаптарының (шалғындар, жайылымдар) бөлігі ретінде пайдаланылатын жер учаскелерінің құнын бағалау үшін учаскенің сапалық жай-күйін және жер бетінің еңісін ескере отырып, келесі түзету коэффициенттері қолданылады:
Жақсартылған шабындықтар мен жайылымдар:
Көпжылдық шөптер егілді және түбегейлі жақсартылды - 1,2 коэффициент;
Өсімдік жамылғысының құрамын өзгертпей, жер үсті қабатын жақсарту - 1.1 коэффициент.
Шалғынның жағдайы:
Жағдайы жақсы (ласталмаған, ағашсыз, тассыз, ... жалғасы
КІРІСПЕ
1. АУДАН ЖАЛ ПЫ МӘЛІМЕТІ
1.1 Жер бедері ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.2Климаты ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.3 Топырақ жамылғысы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.4 Гидрологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.5 Өсімдіктер мен Жануарлар дүниесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Жерді кадастрлық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2.2 Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары және жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
3.ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..23
КІРІСПЕ
Бізді қоршап тұрған ғаліамішар, тіршіліктің негізгі көзі және табиғи ресурс ретінде Жердің адамдар үшін маңызы ерекше. Кадастр саласы жер ресурстарын игеруде ғылым мен қоғамның маңызды бөлігіне айналды. Кадастр жер ресурстарын тиімді паійдалануды, оларды қорғауды және ұтымды пайдалануды, сондай-ақ салық салу үшін жерді бағалау мен есепке алуды қамтамасыз етеді. Бұл құрал 1900 жылдардың басындағы жер реформасымен қатар енгізілді және бүгінгі таңда Қазақстандағы ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады.
Менің курстық жұмысым Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес бірінші санаттағы ауыл шаруашылығы жерлерінің кадастрлық құнын аймақтық зерттеуге және бағалауғіа арналған. Жамбыл облысы Жуалы ауданына қарасты Ақтоғауауылдық округіндегі өндірістік кооперативтердің жерлеріне кадастрлық бағалау жүргізуге тоқталдым.
Жуалы ауданы .Жамбыл облысының оңтүстік-батыс бөлігінде Қазақстанның оңтүстігінде орналасқан, ауданы 12,2 мың шаршы шақырым. Халық саны шамамен 48 983 адам, негізінен шикізат пен мал өндірумен айналысатын қазақтар. Менің .жобамда ауданның рельефіне, климатына, табиғатына, топырағы мен өсімдік жамылғысына талдау жасау, сонымен қатар Ақтоғау ауылдық округінің жерлеріне бағалау жұмыстарын жүргізу кіреді.
Жуалы өңірі өзінің табиғи сұлулығымен қатар тау жоталары, аңғарлар мен өзендерді қамтитын алуан түрлі жер бедерімен ерекшеленеді. Мұндағы климат континенттік, қысы суық, жазы жылы. Табиғи ортаның бұл ерекшеліктері топырақтың түрлерін және жерді пайдалану тәсілдерін анықтай отырып, аймақтың ауылшаруашылық қызметіне әсер етеді.
Менің жұмысымның негізгі аспектілерінің бірі - өндірістік кооперативтердің ауыл шаруашылығы жерлерін талдау. Бұл жерлер егін егуге және мал шаруашылығын қолдауға пайдаланылғандықтан аудан экономикасында маңызды рөл атқарады. Олардың кадастрлық құнын бағалау кезінде топырақ құнарлылығы, су ресурстарының болуы, сондай-ақ инфрақұрылым мен нарықтарға қолжетімділік сияқты факторлар ескеріледі.
Менің де мақсатым - кадастрлық бағалау жүргізіп қана қоймай, осы жер ресурстарын пайдалануды оңтайландыру бойынша ұсыныстар беру. Бұл инфрақұрылымды жақсарту, ауыл шаруашылығына жаңа технологияларды енгізу немесе тұрақты даму үшін кооперативтерді қолдау бойынша ұсыныстарды қамтуы мүмкін.
Осы аспектілердің барлығы жер ресурстарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету, ауылдық аумақтардың тұрақты дамуын қамтамасыз ету және жергілікті халықтың өмір сүру сапасын арттыру үшін маңызды.
АУДАН ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТІ
1.1 Жер бедері
Жуалы облысының табиғи ресурстары:
Жуалы өңірінің табиғат байлығы сан алуан. Мұнда бай жерасты кен орындарымен қатар, су ресурстарының айтарлықтай қоры да ашылды. Ауданнан ағып өтетін Мойынқұм және Сіз өзендері көптеген ауылшаруашылық жерлерді сумен қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, ауданның климаты ауыл шаруашылығына қолайлы, бұл оны маңызды егіншілік аймағына айналдырады.
Жуалы облысының экономикалық маңызы: [8]
Жуалы облысының экономикасы көп жағдайда оның табиғи ресурстарына тәуелді. Мұндағы өнеркәсіп кәсіпорындары әктас, доломит, мәрмәр және басқа да пайдалы қазбалардың кен орындарын белсенді пайдаланады. Құнарлы жерлер мен егін өсіруге қолайлы жағдайдың арқасында ауыл шаруашылығы да облыс экономикасында маңызды орын алады.
Ақтоғауауылдық округінің ауыл шаруашылығы:
Ақтоғауауылдық округі Жуалы өңіріндегі маңызды ауыл шаруашылығы орталықтарының бірі. Мұнда табиғи құнарлы жерлер мен қоңыржай климаттың арқасында мал шаруашылығы мен егін шаруашылығы ойдағыдай дамып келеді. Жергілікті шаруалар ауыл шаруашылығы өнімдерінің шығымдылығы мен сапасын арттыру үшін заманауи технологиялар мен әдістерді белсенді қолдануда.
Жуалы өңірінің экологиялық ерекшеліктері:
Жуалы өңірі өзінің ерекше экологиялық ерекшеліктерімен танымал. Бұл сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің отаны болып табылады, бұл аймақты экологиялық туризм мен биоәртүрлілікті сақтау үшін тартымды етеді. Жергілікті билік табиғатты қорғауға, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығына экологиялық таза технологияларды енгізуге белсенді түрде көңіл бөлуде.
Жуалы облысының инфрақұрылымы: [8]
Жуалы облысының дамыған инфрақұрылымы, оның ішінде жол желісі, білім беру және емдеу мекемелері, мәдениет және спорт нысандары бар. Бұл жергілікті халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға және аудан экономикасын дамытуға септігін тигізеді.
1.2 Климаты
Жуалыөңірінің климаттық жағдайы оның ауылшаруашылық қызметіне айтарлықтай әсер етеді. Жаздағы қолайлы климаттық жағдайлар ауыл шаруашылығы дақылдарының белсенді өсуіне ықпал етеді және жақсы өнім алуға мүмкіндік береді. Дегенмен, суық қыс және жылдың кейбір мезгілінде жауын-шашынның болмауы ауыл шаруашылығына қиындықтар туғызуы мүмкін және ресурстарды тиімді басқаруды және топырақ құнарлығы мен су ресурстарын сақтауға көмектесетін технологияларды пайдалануды талап етеді.
Сонымен қатар, Жуалы өңірінің климаты облыстың туризм саласына әсерін тигізуде. Қысы жұмсақ және жаздың салқын күндері ашық ауада белсенді демалуға, сондай-ақ экологиялық туризм мен ашық спорттық іс-шараларға қолайлы жағдай жасайды. Бұл туристік инфрақұрылымды дамытуға және жыл бойына облысқа туристерді тартуға ықпал етеді.
Жуалы аймағының климаты шұғыл континенттік, қысы жұмсақ, [8]жазы ыстық. Ауаның орташа температурасы қаңтарда -6-дан -10°С, шілдеде 24-тен 27°С-қа дейін. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 150-250 мм, бірақ Қаратауда бұл көрсеткіш жоғарырақ және 400 мм-ге жетеді. Қыста қар жамылғысының қалыңдығы әдетте 10-20 см шамасында.Аймақта жауын-шашынды айлар көктем мен күзде болады. [8]
1-кесте Жуалы ауданының жылдық ауа райы
Орта есеп
пен
АЙ
Ақ
пан
АЙ
Қаң
тар
АЙ
Нау
рыз
АЙ
Сә
уір
АЙ
Ма
мыр
АЙ
Мау
сым
АЙ
Шіл
де
АЙ
Та
мыз
АЙ
Қыр
Күй
ек
АЙ
Қа
зан
АЙ
Қа
Ра
ша
АЙ
Жел
Тоқ
сан
жоғары
15
-1
15
20
22
34
33
27
21
16
4
0
орташа
84
-4
12
21
13
22
26
24
19
4
2
-7
төмен
-2
-5
5
4
6
15
22
14
1
2
-4
-11
1-кестеде он екі айдағы ең жоғары, орташа және ең төменгі температураларды қоса алғанда, Жуалы облысының жылдық ауа райы деректері келтірілген. Ақпан айы әдетте ең суық ай болып саналады. Ең ыстық күндер шілдеде болады, ең жоғары ауа температурасы 32°С-қа дейін, ең [8]төменгісі - 18°С-қа дейін.
1.3 Топырақ жамылғысы
Жуалы өңірінде топырақ жамылғысының қалыптасуына әр түрлі топырақ түзілу жағдайлары, топырақ түзуші тау жыныстарының тереңдігі және климаттық ерекшеліктері айтарлықтай әсер етеді. Облыстың оңтүстік бөлігінде орналасқан Қаратау жотасының тау сілемдерінде дала өсімдіктерінің әсерінен таулы қара-қоңыр топырақтар қалыптасқан. Бұл топырақтардың сапасы жақсы, қарашірік мөлшері жоғары, 4,2% жетеді. Қаратау жотасының беткейлері мен аласа тауларында, сондай-ақ облыстың оңтүстік бөлігінде жусан өсімдіктері әсер еткен таулы ақ-қоңыр топырақтар кездеседі. Олар әдетте шымтезекке кедей, нәтижесінде құрылымы төмен және қара шірікке байлығы аз болады. Көктемде және жазда қарқынды аэробты процестердің нәтижесінде органикалық заттар бұл жерлерде топырақты әлсіз байытады. [8]
Ақтоғауауылдық округінің аумағы Қазақстанның солтүстік бөлігінің боз топырақты аймағында Қазақстанның жер қорын табиғи-ауылшаруашылық аудандастыру (VI) сызбасы бойынша шөлейтті аймақта орналасқан. Бұл аймақ Батыс Қаратау-Қырғыз округінің (VI-1-1) құрамында Оңтүстік Қазақстанға (VI-I) қарайды. [8]
№ПП
Топырақтарды
жүйелі тізбегіне
сәйкес кодтау
Топырақ атауы
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
445
595
495
4889
56562
5496456
7456
598*9
4641
45454
5695
2155
45436
48498
79652
87*55
Ескі топырақ қарапайым сазды құрылымға ие.
Ескі Салут - суаруға жататын қарапайым топырақ.
Ескі дәстүрлі топырақ әлі толық зерттелмей, зерттелуде.
Ескі дәстүрлі сур жеткіліксіз пайдаланылған топырақты білдіреді.
Шалғынның топырағы әдетте қарапайым және оңай өңделеді.
Шалғынды топырақты аз мөлшерде сумен суару ұсынылады.
Шалғынның топырағы қарапайым, өңдеуге оңай.
Шалғындарға бай құнарлы топырақ тән.
Шалғынды батпақтың топырағы әдетте сортаңданған.
Бұзылған аумақтардағы топырақ жамылғысы көбінесе қиыршық тасты қатты жыныстардан тұрады.
2-кесте Төменде аталған топырақтардың тектік және түрлеріне кодтау
Жуалы өңіріндегі топырақтардың кодталуы 2-кестеде берілген, мұнда әрбір топырақ түріне сәйкес код берілген. Бұл әр түрлі топырақ түрлерін олардың сипаттамалары мен қасиеттеріне қарай жүйелеуге және жіктеуге мүмкіндік береді. Бұл тәсіл ауыл шаруашылығын жоспарлау, жер ресурстарын бағалау және экологиялық мониторинг үшін маңызды болып табылатын аймақтың топырақ жамылғысы туралы мәліметтерді жинау мен талдауды жеңілдетеді. [8]
Сонымен қатар, Жуалы өңіріндегі топырақ жамылғысының алуан түрлілігінің ауыл шаруашылығы мен аймақтың экологиялық тепе-теңдігі үшін маңызы зор екенін айта кеткен жөн. Таудың қара-қоңыр топырақтары жоғары құнарлылыққа ие және ауылшаруашылық дақылдарын табысты өсіруге ықпал етеді. Олар сонымен қатар өсімдіктер үшін қоректік заттардың маңызды көзі және биологиялық әртүрлілікті сақтау болып табылады. [8]
Екінші жағынан, таудың ақ-қоңыр топырақтары пайдалануда аса мұқияттылықты талап ететін өзіндік ерекшеліктерімен сипатталады. Шымтезек мөлшері аз болғанымен, оларды ауыл шаруашылығының белгілі бір түрлеріне немесе табиғи экожүйелерді қалпына келтіруге де пайдалануға болады.
Осылайша, Жуалыөңірінің топырақ жамылғысын зерделеу және түсіну ауылшаруашылық жұмыстарын оңтайландыруға мүмкіндік беріп қана қоймайды, сонымен қатар өңірдегі табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға және экологиялық тепе-теңдікті сақтауға септігін тигізеді. [8]
1.4 Гидрологиясы
Су ресурстары Жуалы өңірінің экожүйесінде маңызды рөл атқарады. Олар Жуалы, Асы сияқты өзен-көлдер мен су қоймаларын қоса алғанда, облыстың су қоймасының негізін қамтамасыз етеді. Ауданда Ақкөл, Ашкөл, Домалақкөл, Бөгеткөл, Пионер сияқты бірнеше ірі көлдер, сондай-ақ Жартас, Тамды, Қызылавит, Чуңкыравицкие және басқа су қоймалары бар. Дегенмен, көлдердің көпшілігінде шағын аумақтар мен тереңдіктер бар
Өңірдегі жауын-шашынға байланысты көлдер мен өзендердегі су деңгейі өзгереді. Бұл су ресурстары тек экологиялық тепе-теңдікті сақтауда ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз етуде, оның ішінде табиғи суару мен су қоймаларын толтыру үшін жасанды су қоймаларын пайдалануда маңызды рөл атқарады. [8]
1.5 Өсімдіктер мен Жануарлар дүниесі
Жуалы өңірі қуаң болғандықтан шектеулі су ресурстарын барынша тиімді пайдалануға мәжбүр. Жер қорының көп бөлігін суды көп қажет етпейтін дақылдар алып жатыр, мысалы, батпақты шөп, түйе тікен, жусан және басқа да жергілікті өсімдіктер. Мал жаюға арналған жерлерде ең алдымен бұталы шөптер, шопан жусандары, қамыс жусандары өседі. [8]
Қарағай, шырша, балқарағай, бифоли, саңырауқұлақ гүлі, жержаңғақ, қызыл мия сияқты түрлерді қамтитын аймақ флорасының алуан түрлілігін атап өткен жөн. Өңір тұрғындары алма, алмұрт, құлпынай, қара өрік сынды жеміс-жидек дақылдарын өсіріп, егін шаруашылығында да табысты.
Облыстың фаунасына келетін болсақ, мұнда асыл тұқымды жылқы, сиыр, қой-ешкі сияқты малдың алуан түрі кездеседі. Өрістер мен тау беткейлерінен түлкі, түлкі, қоян, сілеусін, құндыз сияқты дала жануарларының алуан түрін кездестіруге болады, бұл Жуалы өңірінің жануарлар дүниесінің алуан түрлілігін көрсетеді. Тағы бір айта кетерлігі, Жуалы өңірінің климаты құрғақ болғандықтан ауыл шаруашылығында суды тиімді пайдалану әдістері кеңінен қолданылады. Бұған тамшылатып суару технологиялары, дренаждық жүйелер және суды үнемдейтін топырақ өңдеу әдістері кіреді. Мұндай тәсілдер су ресурстарын пайдалануды оңтайландыруға және құрғақшылықтың ауыл шаруашылығы өнімдеріне кері әсерін азайтуға мүмкіндік береді. [8]
Сонымен қатар, аймақтағы өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің алуан түрлілігі экологиялық туризмді дамыту мен табиғатты қорғауға бірегей мүмкіндіктер туғызады. Жергілікті тұрғындар табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және аймақтың биоалуантүрлілігін сақтау ісіне белсенді атсалысуда. Бұл бірегей экожүйені сақтауға көмектеседі және тұрақты ауыл шаруашылығы мен туризм инфрақұрылымын дамытуға ықпал етеді. [8]
2.0 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Жерді кадастрлық бағалау.
Кадастрлық (бағалау) құн - мемлекет жер учаскесін немесе жалдау құқығын сату кезінде пайдаланылатын негізгі тарифтер мен түзетулер негізінде айқындалатын жер учаскесінің есептік құны. Ол инфляция туралы ресми статистикалық ақпаратты ескере отырып мерзімді түрде қайта қаралады. Оның экономикадағы рөлін, әсіресе әртүрлі санаттағы жерлерді мақсатты пайдалану тұрғысынан атап өткен жөн. [8]
Топыраққа тиіп, оның сапасы мен табиғи қасиеттерін ескере отырып зерттеу нысаны болып табылады. Процесс сипаттауды, топтастыруды, сүйек шкаласын жасауды және сүйек индексін анықтауды қамтиды. Жайылым мен шабындық сияқты өсімдік ресурстары мал шаруашылығын дамыту үшін маңыздылығымен бағаланады, бұл оларды мал шаруашылығын дамытудың маңызды ресурсына айналдырады. Сонымен қатар, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен ормандардағы 32 өсімдік ресурстарына бағалау жүргізілді.
Жер учаскелерін бағалау кезінде нарықтық мәмілелерді салыстыру, қалдық құнын есептеу, жерге арналған қалдық құрал-жабдықтарды пайдалану және басқалар сияқты әртүрлі әдістер қолданылады. Кадастрлық құнды анықтау туралы акт жасау үшін тұлғаның толық аты-жөнін, учаскенің кадастрлық нөмірін, оны алу мақсатын, орналасқан жерін және кадастрлық (бағалау) құнын көрсету қажет. [8]
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 1-бабында жер қорының санаттары олардың нысаналы мақсатына сәйкес анықталған:
Ауыл шаруашылығы алқаптары (1-разряд) - ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жерлер, оның ішінде көпжылдық шөптер дақылдары, егістік алқаптар және басқа да ұдайы өңделетін алқаптар.
Ауылдық елді мекендер (2-разряд) - қалаларды, ауылдарды және ауылдық елді мекендердегі басқа да ауылдық елді мекендерді қамтиды.
Өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін елдер және басқа да ауылшаруашылық емес елдер (3-разряд) - өнеркәсіптік, көліктік, қорғаныстық және ауыл шаруашылығына жатпайтын өзге де мақсаттарға арналған жерлер.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар елдері, сауықтыру, рекреациялық және мәдени-тарихи мақсаттағы елдер (4-разряд) - табиғатты қорғау, рекреация, [7]
мәдени-тарихи нысандар және өзге де мақсаттар үшін берілген жерлер.
Орман қоры жерлері (5-разряд) - орманмен жабылған және орман шаруашылығына пайдаланылатын аумақтар.
Су және су қоймалары жерлері (6-разряд) - су ресурстары, су қоймалары және басқа да су объектілері алып жатқан жерлер жатады.
Бос жер (7-санат) - нысаналы мақсаты жоқ және мемлекеттік органдардың шешімі бойынша пайдалануға берілген жер.
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер Қазақстан экономикасында ерекше маңызға ие, өйткені олар ауыл шаруашылығы өнімдерінің негізгі көзі болып табылады. Оларға егістік, шабындық, жайылым, құлаған топырақ және көпжылдық екпелер сияқты әртүрлі жер түрлері жатады. Жер учаскелерін бағалау үшін Қазақстан Республикасы Жер кодексінің № 890 қаулысымен анықталған әртүрлі әдістер қолданылады.
2-диаграмма Жамбыл облысының Төлемақының базалық ставкаларын бекіту мөлшерлемесі
Жер учаскелерін бағалау кезінде әртүрлі әдістер қолданылады:
Нарықтағы сату мен сатып алуды салыстыру: жер учаскелері нарықта сатылған немесе сатып алынған бағаларды талдайды.
Қалдық құны бойынша (бөлу әдісі): жер учаскесінің қалған құны амортизациялық аударымдарды және амортизацияны шегергеннен кейін есепке алынады.
Жерге арналған құрал-жабдықтардың қалдықтары: жер учаскесінде пайдаланылатын жабдықтар мен техниканың қалдық құны бағаланады.
Жер рентасын капиталдандыру: Жердің құны жерді пайдаланғаны үшін рентадан алынатын табыс негізінде анықталады.
Көшіру: Жер учаскелерінің бағасын ұқсас учаскелердің құнын талдау арқылы анықтауға болады.
Бөлім: Көптеген жер учаскелерін кішігірім жер учаскелеріне бөлуге болады және олардың құны сол бөлімше негізінде анықталады.
Жер учаскесінің кадастрлық құнын анықтау туралы актіні жасау кезінде келесі мәліметтер қажет:
Бағалауды жүргізетін жеке немесе заңды тұлғаның толық атауы.
Бағаланатын мүлікті дәл анықтау үшін жер учаскесінің кадастрлық нөмірі. [7]
Жерді сатып алу мақсаты, мысалы, құрылыс, ауыл шаруашылығы немесе инвестиция үшін.
Нақты орналасқан жері, координаттары немесе мекенжайы көрсетілген жер учаскесінің орналасқан жері.
Таңдалған бағалау әдісі негізінде айқындалатын жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құны.
2.2 Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары және жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құны.
Жер учаскелерi үшiн төлемақының негiзгi мөлшерлемелерiн, жердi жалға алу төлемiнiң мөлшерiн, сондай-ақ мемлекет меншiгiндегi және пайдаланылмайтын жер учаскелерiне жеке сервитут белгiлегенi үшiн төлемдi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Жер учаскелерiн жеке меншiкке беру кезiнде аудандарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада, облыс және аудан орталықтарында, ауылдар мен ауылдық елдi мекендерде белгiленетiн базалық төлем мөлшерлемелерi қолданылады. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың атқарушы органдарымен бірлесіп, жергілікті жағдайлар мен ерекшеліктерді ескере отырып, бұл мөлшерлемелерді белгілейді. Бұл ретте жерді пайдаланғаны үшін төлемақының ең төменгі мөлшерлемелері белгіленеді, олар жер салығының ставкаларынан төмен болуы мүмкін емес. Жерді жалға алу төлемі нақты жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнына қарай анықталады. [7]
Жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын мемлекеттік жер кадастрын жүргізетін Азаматтарға арналған үкімет мемлекеттік корпорациясы айқындайды. Ол түзету коэффициенттерін пайдалана отырып, мемлекет жеке меншікке немесе жалға беруге берген жер телімдерінің базалық тарифтеріне негізделеді. Жер учаскесінің кадастрлық құны құнын анықтау актісімен белгіленеді. [7]
Жеке меншіктегі жер учаскелеріне базалық тарифтер Астана қаласында, республикалық маңызы бар қалаларда, облыс орталықтарында және курорттық аймақтарда қолданылады. Сонымен қатар, ауылдық елді мекендерде және одан тыс жерлерде жеке қосалқы шаруашылыққа, бау-бақша өсіруге, саяжай құрылысына және басқа да мақсаттарға берілген учаскелерге қосымша тарифтер белгіленеді.
Шаруа немесе фермер қожалығының үйлерін немесе өзге де объектілерін салу, ауыл шаруашылығы өндірісі және өзге де мақсаттар үшін жер учаскелерін жеке меншікке беру кезінде учаскелердің кадастрлық құны да негізгі тарифтер негізінде айқындалады және олардың нысаналы мақсаты мен орналасқан жері ескеріледі. Тораптардың қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығына байланысты түзету факторлары қолданылуы мүмкін.
Жер учаскелерінің базалық тарифтерін түзету факторларына мыналар жатады: [7]
Ауданның жергiлiктi атқарушы органының ұсынуы бойынша ауданның өкiлдi органы белгiлейтiн аудандық маңызы бар қалалардағы, кенттердегі және ауылдық елдi мекендердегі бағаланатын аумақтар мен жер учаскелерiнiң шекараларына түзету коэффициенттерiн. Облыстық маңызы бар қалаларда, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада мұндай коэффициенттерді қаланың жергілікті атқарушы органының ұсынуы бойынша облыстық (қалалық) өкілді орган бекітеді. Өсу немесе кему коэффициенттерінің максималды мәні екі еселенген деңгейден аспауы керек.
Ауыл шаруашылығы өндірісіне арналған жер учаскелерінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау кезінде түзету коэффициенттері учаскенің сапалық жай-күйін, оның орналасқан жерін, сумен жабдықтаудың болуын және қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығын ескереді.
Учаскенің сапалық жағдайын бағалау жер-кадастрлық карталар, топырақ, геоботаникалық, мелиоративтік және басқа да зерттеу материалдарының деректеріне негізделген. [7]
Кен орны құрамына кіретін жер учаскесінің құнын бағалау үшін оның мелиоративтік күйіне және жер бетінің еңісіне қарай келесі түзету коэффициенттері қолданылады:
Жердің мелиоративтік жағдайы:
Жағдайы жақсы (тұзды және сортаңсыз, тассыз, айтарлықтай эрозиясыз топырақ; жер асты суларының тереңдігі: тұщы су - 3 метрден астам, минералды су - 6 метрден астам) - коэффициент 1,2;
Жағдайы қанағаттанарлық (топырақ аздап тұздалған, сортаң, тастары аз, эрозиясы әлсіз; жер асты суларының тереңдігі орташа минералданған 3 метрден 6 метрге дейін) - коэффициент 0,9; [7]
Қанағаттанарлықсыз жағдай (топырақ орташа және қатты тұзды, тасты, орташа және қатты эрозияға ұшыраған; минералданған жер асты суларының 1 гл-ден жоғары тереңдігі 3 метрден аз) - коэффициент 0,6.
Жер бетінің еңісі:
1 градусқа дейін - 1 коэффициент;
1-ден 3 градусқа дейін - коэффициент 0,98;
3-тен 5 градусқа дейін - коэффициент 0,96;
5-тен 7 градусқа дейін - коэффициент 0,93;
7 градустан жоғары - коэффициент 0,86. [7]
Табиғи азық-түлік алқаптарының (шалғындар, жайылымдар) бөлігі ретінде пайдаланылатын жер учаскелерінің құнын бағалау үшін учаскенің сапалық жай-күйін және жер бетінің еңісін ескере отырып, келесі түзету коэффициенттері қолданылады:
Жақсартылған шабындықтар мен жайылымдар:
Көпжылдық шөптер егілді және түбегейлі жақсартылды - 1,2 коэффициент;
Өсімдік жамылғысының құрамын өзгертпей, жер үсті қабатын жақсарту - 1.1 коэффициент.
Шалғынның жағдайы:
Жағдайы жақсы (ласталмаған, ағашсыз, тассыз, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz