Шасси өртін сөндіру

Мазмұны

Кіріспе3

1. Әуежайда әуе кемелерінде өрттерді сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жөніндегі жедел жоспар4-5

1. Әуежайдың өрт сөндіру бөлімі … 6-7

2. А-310-200 әуе кемесінің астында төгілген авиаотынның өртін

сөндіру. 8-9

2. 1 А-310-200 әуе кемесінің фюзеляжының ішіндегі өртті сөндіру. ……10-12

3. Шасси өртін сөндіру 13-14

3. 1 Әуе кемесінің күтілетін апаттық қонуы 15

4. Кенеттен авиациялық оқиға болған жағдайда ӘК-де өрттерді сөндіруді ұйымдастыру жөніндегі ұсынымдар. 16-18

4. 1 Қауіпсіздік техникасын сақтау шаралары 19-21

5. Байланыс және ескерту схемасы22-23

5. 1 Адамдарды эвакуациялау кезіндегі кезектілікті анықтау. 24

5. 2 ӘК авариялық кету борттық құралдарын қолдану ережесі. 25-26

5. 3 Авиациялық оқиға орнындағы жұмыс. 27-28

Қорытынды 29

Пайдаланылған әдебиеттер 30

Кіріспе

Статистика көрсеткендей, ұшақтардағы өрттен адам шығыны мен материалдық шығын азайып қана қоймай, өсу тенденциясына ие. Жолаушылар сыйымдылығы жоғары әуе кемелерін жаппай пайдалануға көшуге байланысты қаза тапқандар саны 350-500 адамға дейін немесе одан да көп. Ұшақтардың көлемінің ұлғаюы апаттан кейінгі жағдайларда өрттің пайда болу ықтималдығын арттырады. Фюзеляж Ұзындығы 30 м-ге дейінгі ұшақтардың апаттарында өрт 60% - дан астам апаттарда орын алды, ал фюзеляж Ұзындығы 30 м-ден асатын ұшақтар үшін бұл көрсеткіш 85% - ға дейін жетеді.

Ұшақтағы өрт процесінің өтпелілігі оның қауіпсіздігі төмен болған кезде өрт-жарылыс қаупінің жоғарылау объектісі болып табылатындығын көрсетеді. Негізгі өрт қаупі бортында көп мөлшерде авиаотынның болуы (50-200 т немесе одан да көп), ол жерге немесе кедергіге тиген кезде ұшақтың айналасына тез төгіліп, жанып, 1000 м2 немесе одан да көп үлкен аумақта өрт тудырады. Сонымен қатар, жүздеген адамдар сыртқы ортадан оттың ортасында кесіледі. Сыни өмір сүру жағдайлары адамдардың ұшақпен басталады кейін 2-3 мин салдарынан прогорания қаптау фюзеляждың температурасының күрт көтерілуінің, пайда болу фюзеляж ішіндегі уытты жану өнімдерінің және ыдырау. Мұның бәрі жағдайды едәуір нашарлатады және адамдарды құтқаруды екіталай етеді. Авиациялық құтқарушылардың міндеті авиациялық оқиғаға жедел ден қоюға және авиациялық қызметтердің әуеайлақтарында әк жолаушылары мен экипаждарын құтқару жөніндегі міндеттердің өзара іс-қимылын пысықтауға бағытталған.

Төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі қызмет осы жағдайларға қарсы іс-қимыл жөніндегі жұмыстардың басқа түрлерімен салыстырғанда басымдыққа ие. Бұл төтенше жағдайлар мен олардың зақымдануын болдырмайтын алдын алу іс-әрекеттерінің әлеуметтік-экономикалық нәтижелері көп жағдайда оларды жоюға қарағанда азаматтар, қоғам және мемлекет үшін әлдеқайда маңызды және тиімді екендігіне байланысты.

3

1. Әуежайда әуе кемелерінде өрттерді сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жөніндегі жедел жоспар

Жердегі әуе кемелерінің өртінде мүмкін:

* отын жүйелерінің зақымдануы кезінде, сондай-ақ жолаушылар салондарының ішкі әрлеуінің жанатын материалдары бойынша өрттің тез таралуы, Сығылған газы бар баллондардың жарылуы;

* адамдарға қауіп төндіреді және есіктер мен люктердің кептелуінен эвакуациялау қиынға соғады;

• қарқынды жануы тораптар мен бөлшектерді алюминий-магний және басқа да қорытпалар;

* өрт ошағын су көзінен едәуір алып тастау;

* әуеайлақ аумағынан тыс жерде өрт болған кезде-апат болған жерге өрт сөндіру автомобильдері мен өрт сөндіргіш заттарды жеткізу қиындығы.

Қазіргі ұшақтарда өрттерді келесі түрлерге жіктеуге болады:

• қону органдарының өрттері (шасси) ;
• ұшақ астындағы төгілген отын өрттері;
• фюзеляж ішіндегі өрттер;

электр станцияларының (қозғалтқыштардың) өрттері.

Әуежайдың сипаттамасы

Әуеайлақта ұзындығы 3 826 метр, ені 60 метр Бір А класты ҰҚЖ бар: Мкпос. = 023є және Mkpos. =є 203. ҰҚЖ санаты қажетті өрт қорғау деңгейі бойынша-жетінші.

Әуеайлақта ӘК-нің ұшып көтерілуін және қонуын бақылау үшін бақылау пункті (ҰК) жабдықталған авариялық-құтқару станциясы (АҚҚ) бар.

Таблица №2.

ҰҚЖ-ға қатысты АҚЖ-ның орналасуы әуеайлақтың графикалық жоспарында көрсетілген. Такси жолының ауданында (РД-6) ӘК ұшу уақытына бір өрт сөндіру автокөлігінің (АА-40(43105) ) кезекшілігі үшін уақытша өрт бекеті (әуеайлақтың графикалық жоспары**) ұйымдастырылды.

4

Әуеайлақты сумен жабдықтау сипаттамасы.

ІІБ МӨС өрт күзетінің жақын бөлімшелерінен қашықтығы: ӨСБ-4-5км, ӨСБ - 7-7км. ӨСБ - 4 әуеайлағына келу уақыты-10 минутқа дейін. Жж-7-15 минутқа дейін. Аэродромның жанында Еділ су қоймасы ұшу және қону бағыты бойынша орналасқан (23, 203) . ҰҚЖ бойында бетон жабынынан 80 метр қашықтықта айналма су құбырымен қоректенетін 20 гидрант орналасқан. Құбырлардың диаметрі 150 мм. желінің минималды шығыны шамамен 75 л / с құрайды.

ӘК тұрағының жанындағы алжапқышта диаметрі 200 мм сақиналы су құбырымен қоректенетін 9 гидрант орналасқан, желінің ең аз шығыны 100л/с, ең көп дегенде 145 л/с құрайды.

Су құбыры жалпы берілісі 250 м3/сағ (шамамен 70 л/с) болатын 7 артезиан ұңғымасынан қоректенеді. 3 ұңғымада 700 м3 өрт су қоры бар жасанды су көздері бар.

Су құбыры желісіне су беру үшін әрқайсысы 190 м3/сағ жеткізетін 2-А шаруашылық сорғы және әрқайсысы 324 м3/сағ (90 л/с) жеткізетін 2-А өрт сөндіру сорғысы пайдаланылады. Су құбыры желісіндегі ең төменгі қысым 0, 25 МПа, ең жоғары қысым 0, 7 МПа.

Кірме жолдар.

ЖЖМ қоймасы 1, 5 км қашықтықта орналасқан.

203є бағамы бар БПРМ - ге дейінгі жол: ақс-тан қатты жабыны бар ҰҚЖ-ның соңына дейін 2300М, ҰҚЖ-ның соңынан БПРМ-ге дейін 1100м-топырақ.

DPRM 203є дейінгі жол: ass-тен 7300m кентіне дейін, кенттен 1000M DPRM-ге дейін-грунт.

BPRM 23є дейінгі жол: ass-тен 3000M ҰҚЖ-ның соңына дейін, ҰҚЖ-ның соңынан 1050M BPRM-ге дейін-топырақ.

DPRM 23є дейінгі жол: АСС-тен ауылға дейін 20 км қатты жол. Ауылдан 1500 м ДПРМ-ге дейін топырақ жамылғысы бар. жазғы уақыт DPRM 23є тікелей BPRM 23є арқылы өтуге болады. БПРМ 23є-дан ауылға дейін 5 км, қатты жабыны бар жол, ауылдан ДПРМ 1500 м-ге дейін.

5

1. 1 Әуежайдың өрт сөндіру бөлімі

Авариялық-құтқару және өртке қарсы қызметтің негізгі міндеті авиациялық оқиғалар немесе инциденттер кезінде адамдардың өмірін құтқару болып табылады. Мұндай күтпеген жағдайларда әрдайым мүмкін болатын өртті сөндіру мүмкіндігі мен қажеттілігін қамтамасыз ету қажет:

әуе кемесінің қонуы, ұшуы, рульдеуі, тұрағы кезінде орын алуы; - авиациялық оқиғадан немесе оқиғадан кейін бірден пайда болуы;

- авариялық-құтқару жұмыстарын жүзеге асыру барысында кез келген сәтте пайда болады.

Әуеайлақтағы өрт қауіпсіздігін ұшуды іздестіру және авариялық-құтқару қамтамасыз ету қызметінің ведомстволық өрт күзеті жүзеге асырады.

Әуеайлақта өрт күзетімен айналысатын жеке құрамның саны 52 адамды құрайды, оның ішінде өрт-құтқару командаларының саны - 48 адам, ауысымына 12 адам есебінен.

Авиакәсіпорынды ВОХР әскерилендірілген күзет қызметі күзетеді. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ведомстволық өрт күзеті (ВПО) енгізілді.

қару-жарағының құрамы 3-кестеде келтірілген.

Таблица №3.

Өрт сөндіру автомобильдерінің жиынтығы ведомостке сәйкес келеді.

Өрт сөндіру машиналары ПО-1Д типті көбік түзгішпен толтырылған. АҚС-да көлемі 4500 литр көбіктендіргіш үшін Шығыс сыйымдылығы бар.

ЖЖМ қоймасында көлемі 5500 литр көбік түзетін қосымша қорға арналған сыйымдылық бар.

6

АҚҚ-да резервтік жабдықтар мен жабдықтар бар (4-кесте) .

Таблица №4.

- АВС-2-8 дана тыныс алу аппараттары.

- жылу шағылыстыратын костюмдер - 6 дана.

өрт жеңдері - 200 метр.

ҰҚЖ ұштарында өрт сөндіру автомобильдерін орналастыру уақыты 4-кестеде көрсетілген.

7

2. А-310-200 әуе кемесінің астында төгілген авиаотынның өртін сөндіру.

Өрттің бұл түрі жүздеген және мыңдаған шаршы метрге жететін үлкен аумақта апаттық ӘК айналасында негізгі жанғыш материал болып табылатын авиаотынның төгілу мүмкіндігімен байланысты. Бұл ретте отын жүйесінің бұзылу сипатына, ӘК жағдайына және әк планеріне қатысты отын төгілу бетінің рельефіне байланысты бір жақты және екі жақты болуы мүмкін. Апатқа ұшырағандарды құтқару үшін ең үлкен қауіп пен қиындық-төгілген авиаотынның екі жақты өрті.

Өрт төгілген авиаотын сипатталады, әдетте, үлкен көлемі, жылдам таралуына жану барлық алаңы бойынша ӘК планерінің, жоғары жылдамдықпен және үлкен температурасын жану (1000°С) . Мұндай өрттер ұшақтың фюзеляжына үлкен жылу ағындарының әсерін тудырады, бұл фюзеляждың тез жануына әкеледі. Төгілген отынның шамамен 2-3 минуттан кейін, ал жекелеген жағдайларда фюзеляждың қаптамасы күйіп, өрттің жолаушылар салондарына, экипаж кабинасына және әуе кемесінің басқа да үй-жайларына таралуы орын алады. Нәтижесінде салондар мен кабинаның ішіндегі температура күрт жоғарылайды, синтетикалық сәндік-әрлеу және Құрылымдық материалдардың ыдырауы мен жануы көптеген улы заттардың бөлінуімен жүреді.

Өрт төгілген отынның әсер етіп, отын бактары, әкеледі олардың қосымша бұзылуына және күшейту жану байланысты истеканием отын. Кейбір жағдайларда төгілген отын өрті ӘК жанармай бактарының жарылыстарын тудыруы мүмкін, олар жолаушылар салондарының ішіне отын мен алаудың шығарылуымен бірге жүруі мүмкін. Бейтарап газбен (СО2, N) толтырылған фюзеляж бактарының жарылыстары жердегі өрт кезінде ӘК іс жүзінде жойылады.

Жұмсақ қанатты бактардың жарылыстары жергілікті сипатта болады, ӘК конструкциясының бөлшектерінің шашырауымен және отынның шашырауымен ұштаспайды. Қауіп бұл жағдайда ұсынады ілесуші жарылыс өрттің кейінгі күшеюі есебінен ағу отынның жану аймағына.

Кессон цистерналарының жарылуы Қанат конструкциясы мен жанармай жүйесінің бұзылуымен бірге жүреді, бұл конструкция қоқыстарының ұшып кетуіне және бір уақытта көп отынның бөлінуіне, содан кейін оның бұзылған жанармай бактарынан ағып кетуіне әкеледі.

8

Құрылымның бұзылған бөліктерінің негізгі бөлігі Қанаттың жоғарғы бетіне перпендикуляр лақтырылады және 25 м-ге дейін таралады.

Төгілген авиаотынның өрті кезінде қанатты отын бактарының жарылыстары жану басталғаннан кейін кемінде 60с кейін мүмкін болады.

Сөндірудің негізгі құралы-тиісінше лафеттік оқпандар, УТПС (ГПС-600 орташа еселік көбік генераторлары) арқылы үлкен өнімділікпен берілетін төмен және орташа еселік ауа механикалық көбік. Беру қарқындылығы ir = 0, 137 л/(с м2) .

Халықаралық Азаматтық авиация ұйымының талаптарына сәйкес ИКАО қабылдаған "сыни аймақ" тұжырымдамасы есептік параметр ретінде қабылданады. Сыни аймақ тұжырымдамасының мақсаты ӘК бортындағы адамдарды құтқару болып табылады. Оның басқа тұжырымдамалардан айырмашылығы-барлық өртті емес, оның фюзеляжды қамтитын бөлігін ғана басу және жою.

Мақсат-фюзеляждың тұтастығын сақтау және ішкі адамдар үшін қолайлы жағдайлар жасау. Әрбір нақты кеме үшін оған жету үшін қажетті бақыланатын аймақтың мөлшері эксперименттік жолмен анықталады.

АТ теориялық сыни аймағы өрт қауіптілігі деңгейі бойынша ӘК санатын анықтайды. Бұл тіктөртбұрыш, оның бір жағы жалпы ӘК ұзындығына, ал екінші жағы фюзеляждың ұзындығына (L) және еніне (W) байланысты өзгеретін шамаға тең.

9

2 . 1 А-310-200 әуе кемесінің фюзеляжының ішіндегі өртті сөндіру.

ӘК бөлімдерінің ішіндегі, атап айтқанда жолаушылар салондары мен кабинасындағы өрттер тұйық көлемдегі өрттерге жатады. Мұндай өрттер кезіндегі негізгі жанғыш жүктеме интерьердің сәндік-әрлеу және құрылымдық элементтері болып табылады, олар жасанды және табиғи Қаптау материалдары және креслоларды толтыру, кілем жабындары, электр сымдары, пластмасса бұйымдары болып табылады.

Airbus A-310 200 ұшағының ішкі орналасу нұсқасы.

Фюзеляж ішіндегі өрттер өрттің аз мөлшерімен сипатталады, бұл бөлменің жоғары түтінін, бөлменің жоғарғы бөлігінде температураның салыстырмалы түрде тез көтерілуін және еден аймағында баяу көтерілуін тудырады. Тұрақты жану кезінде (2-3 минуттан кейін) өрт аймағындағы температураның орташа мәні еден аймағындағы температурадан 2-4 есе артық. Gorenje. Среднеобъемная температурасы кезінде белгіленген жану (сәтке дейін прогорания қаптама) аспайды, әдетте, 250°С және кейбір төмендеу. Өрт көрінетін жалынсыз жану сипатына ие, бірақ ол жанғыш жүктеме толығымен жанғанға дейін тоқтамайды. Жану қабырғалар, төбелер, жолаушылар креслосының, бірақ мүмкін салон көлемінде есебінен синтетикалық материалдардың тамшылары, стекающих отырып, әрлеу және конструкциялық элементтерінің төбесінің салонды және экипаж кабиналарын.

Қаптама жанған кезде фюзеляж ішіндегі өрт әдетте ашық жалын пайда болғанға дейін күшейеді және кабиналардың жоғарғы бөлігіндегі температура күрт көтеріледі (900°C дейін) . Жоғары температура жолаушылар креслоларының кейбір түрлерінің дизайнына кіретін магний қорытпаларының еруіне және жануына әкелуі мүмкін, бұл өртті сөндіруді қиындатады.

Фюзеляж ішіндегі өрттер кезінде жанып жатқан әк бортындағы

10

адамдар үшін негізгі қауіпті шарттайтын жану өнімдерінің улы заттарының

және жанғыш материалдардың термиялық ыдырауының шоғырлануы тез артады. Әуе кемесінің фюзеляжындағы өрттердің сипаты өрт ошағына жетудің қиындығымен және оның орналасқан жерін анықтаудың қиындығымен байланысты оны сөндірудің күрделілігін де анықтайды.

Әк салондары мен кабиналарында адамдар болған кезде өртті сөндіру бүріккіш ағын немесе төмен еселік көбік түрінде берілетін сумен жүргізіледі. Адамдар болмаған жағдайда көмірқышқыл газын қолданған жөн. Техникалық және жүк бөлімдеріндегі өртті сөндіру көмірқышқыл газымен немесе бүріккіш сумен жүзеге асырылады.

Салондар мен кабиналардағы өртті сөндіруге мыналар кіреді:

жең сызықтарын төсеу (2 немесе 3) ;

жеке құрамның ӘК ішіне енуі;

оқпандарды ӘК бортына беру;

өртті сөндіру.

Фюзеляждың ұзындығына байланысты ӘК мыналарды енгізеді: фюзеляж ұзындығының 10 м үшін 1 РСК-50 оқпаны, ұзындығы 12 М үшін 1 РС-Б оқпаны немесе фюзеляж ұзындығының 15 М үшін НРТ саптамасы бар 1 оқпан. Әк а310-дағы оқпандар саны, мұндағы LF = 46, 7 м, содан кейін: 46, 7 м / 15м = 3 дана. фюзеляжды сыртынан салқындату үшін оралған саптамалары бар РС-70 оқпандары және өрт сөндіру автомобильдерінің лафеттік оқпандары пайдаланылады.

Жолаушылар салонындағы өрт РСК-50, РС-6, НРТ-5, НРТ-10 типті бүріккіш оқпандармен сөндіріледі, РСК-50 оқпандары арқылы берілетін ерітіндімен (ол Судан тиімдірек болғандықтан) өндірілген ұтымды, олар басқа ұсынылған оқпандарға қарағанда бірқатар артықшылықтарға ие (бүріккіш ағын беру мүмкіндігі, жабылатын кран) . ОТС-IP берудің орташа нормативтік қарқындылығына сүйене отырып = 0, 08 л / (с•м2) .

Жеке құрам қауіпсіздік техникасының шарттары бойынша авариялық ӘК бортына ЖҚҚҚ және ГТҚҚ буындарының құрамындағы жылу шағылыстыратын костюмдерге енеді. Сілтемелер саны бортқа берілетін оқпандар санына сәйкес келеді -3. Сілтеменің құрамы-2 адам. ҚТ шарттары бойынша әрбір буын үшін қауіпсіздік бекеті ұйымдастырылады-1 адам. барлығы-3 адам. Сөндірумен айналысатын жеке құрамның жалпы саны-9 адам, air типті тыныс алу аппараттары-9 дана болады, өйткені тапсырмада

11

өрттің сипаты айтылмағандықтан, мен өрттің ауданын есептеу үшін максимумды қабылдаймын.

Фюзеляж ішіндегі өрттің ауданы фюзеляждың ұзындығы мен енінің көбейтіндісіне тең (еден) :

Fф = 46, 7 м • 5, 28 м = 246, 576 м2 = 247 м2 (6) ;

ПА-дағы қорды пайдаланған кезде оларды жақын маңдағы өрт су айдынында немесе гидранттарда құюды ұйымдастыру қажет. Егер ӘК бортына кіру қиын болған жағдайда су беру үшін қолмен тескіш оқпандар пайдаланылады.

Жүк және техникалық бөлімдерде өртті сөндіру кезінде:

бөлімдердегі люктерді ашыңыз;

- көмірқышқыл газының немесе судың ағындарын бөлімдерге бағыттаңыз;

ӘК-нен алып тастай отырып, багажды және жүкті бөлшектеуге кірісу;

- сөндіру.

Бөлімдердің люктерін ашу мүмкін болмаған жағдайда тескіш бөшкелерді пайдалану қажет. Есіктер мен авариялық люктер жабылған кезде фюзеляж арнайы белгіленген орындарда механикаландырылған аралар мен механикаландырылған қол құралдарының (балталар, өрт сөндірушілер, авариялық-құтқару құралдары және т. б. ) көмегімен ашылады, бұл ретте ұшақтың ішіндегі жолаушыларға зақым келтірмеу үшін сақ болады.

Фюзеляжды ерікті түрде таңдалған (таңбаланбаған) жерлерде ашудан аулақ болу керек.

Кабинада және салондарда өртті сөндіргеннен кейін бөлмені қарқынды желдетуді қамтамасыз ете отырып, барлық есіктер мен люктерді ашқан жөн. Өрт кезінде ұшақты сөндіру керек, жарықтандыруды топтық жеке электр шамдарымен жүргізу керек.

12

3. Шасси өртін сөндіру

Шассидің өрті көбінесе қону кезінде ұшақ пен байланысты, ең бастысы, жануымен 3 түрлі материалдарды: резина, гидрожидкости және магний қорытпаларынан. Ең жиі кездесетін өрт болып жану гидрожидкости кезінде қираған гидрожүйе шасси. Жоғары температураға дейін қыздырылған (300-600 0С) тежегіш барабанына түсетін гидрофлюид жанып, доңғалақ шиналарының резеңке жануына әкеледі. бұл жағдайда дамып келе жатқан жоғары температура әдетте 6-8 минуттық өрттен кейін пайда болатын шасси арбасының доңғалақ барабандарының магний қорытпаларының жануына әкелуі мүмкін. Магний қорытпаларының өртіне тән белгі-жалынның ақ жарқырауы, жанып жатқан металдың шашырауы және ақ, тығыз түтіннің пайда болуы.

Резеңке, гидрофлюидтердің жануына байланысты жану, шасси, көбік түзетін ерітіндімен, сумен төмен көбікпен сөндіріледі. Gorenje.

Магний қорытпаларының тұтануымен бірге жүретін шассидің өрттерін сөндіру үшін ең алдымен 2, 0 кг/см2 қысыммен берілетін көбік түзгіштің сулы ерітіндісін пайдаланыңыз.

АА-40(43105) - 189 және АА-60(7310) 160. 01 автомобильдерін пайдалана отырып, шассиде өртті сөндіру мыналарды қамтиды: жауынгерлік позицияны таңдау, СВП-4 оқпанымен жең желісін төсеу, өрт сөндіру құрамын беру.

Қарқынды жану кезінде алғашқы 10-15 сек ішінде ұсынылады. Gorenje. лафет бөшкесінен көбікті жану ошағына беріңіз.

Шассидегі өртті сөндіру бойынша ұсыныстар:*

• егер жану гидрожидкости гидрожүйе шасси енгізеді, оны сөндіруге екі оқпан СВП көлік және АА-40(43105), уақытша құрылымдар қанаттың немесе фюзеляждің;

... жалғасы

Қолда бар өрт сөндіру құралдары

Өрт сөндіруді ұйымдастыру

Орман өрттерінің түрлері

Орман өртінің пайда болу себептері

Жер асты өрттерін өшірудің ерекше жағдайлары

Орман шаруашылығы туралы ақпарат

Орман және шымтезек өрттері

Қазіргі заманғы серверлік жүйелердің қалпы

Орал қаласындағы 4 өрт сөндіру бөлімінде өрт сөндіру автокөліктеріне жөндеу жүргізу және техникалық қызмет көрсету жүйесін толық жетілдіру

Өрттің пайда болу себебі

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс