Жұлын-ми сұйықтығының циркуляциясы туралы ақпарат

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

АНАТОМИЯ КАФЕДРАСЫ

ЭССЕ

Тақырыбы: Жұлын-ми сұйықтығының циркуляциясы

Орындаған : Мамандығы : Жалпы медицина

Пәні : Анатомия

Тобы:

Семей 2010ж

ЖОСПАР

ЖМС-ның қасиеті, құрамы, орналасуы, түзілуі
IV қарынша өрімі
ЖМС-ның циркуляциясы
ЖМС-ғын биохимиялық зерттеу
ЖМС-ның қызметі, маңызы
ЖМС циркуляциясы жұмысын қалыпқа келтіретін жаттығулар

Жұлын-ми сұйықтығы (liquor cerebrospinalis) - мөлдір, түссіз, әлсіз қышқылды қасиеті бар. Жұлын-ми сұйықтығында ірі ақуыз молекулалары жоқ, яғни протеиндерден толығымен бос. Жұлын-ми сұйықтығында ақуыз (адамда ақуыздың төрт типі бар) мөлшері аз, әр адамдарда әртүрлі және жасына қарай өзгереді - балаларда аз, ал ересектерде көп.

Жұлын-ми сұйықтығында қалыпты жағдайда көмірсулардың, иондардың, сүт қышқылының, креатининнің, зәр қышқылының, мочевинаның және холестериннің аз мөлшері бар. Жұлын-ми сұйықтығының мөлшері қалыпты жағдайда 80-200мл тербеледі (орташа 120мл) . Ол әрқашан жаңарып отырады.

Жұлын-ми сұйықтығы (liquor cerebrospinalis) венозды және лимфатикалық жолдармен, периневральді, периваскулярлы және перицеллюлярлы кеңістіктермен байланысқан бас миы мен жұлынның қарыншалары мен өзекшелерінде, торасты кеңістікте орналасқан. Осындай жүйе болуына байланысты жұлын-ми сұйықтығы жүйке элементтерін шаяды. Жұлын-ми сұйықтығының түзілуі, айналымы мен құрылысы ликворлы жүйенің жағдайына қоса бүкіл ағзаның жағдайына байланысты. Жұлын-ми сұйықтығын зерттеу бас миы мен жұлынның, олардың қабықшаларының ауруларын анықтауында маңызды роль атқарады. Ересек адамдарда жұлын-ми сұйықтығының мөлшері орта есеппен 120-150мл, тәулігіне 6-рет жаңарып отырады. Жұлын-ми сұйықтығының түзілуінде қарыншалардың қантамыр өрімі басты роль атқарады, сонымен қатар қарынша эпендимасы (эпендима желудочков), жұмсақ ми қабықшасы, жүйке тіні мен глия да қатысады.

Бас миының IV қарыншасының қантамыр өрімі

Қантамыр тіні IV қарынша қуысына қатпарлы бахрома түрінде енеді. Бахромка қарынша қуысында қарыншаның қантамыр өрімі деген атқа ие (plexus chorioideus venriculi quarti. Қантамыр өрімі медиалды және екі латералды бөлімнен тұрады.

Медиалды бөлім каудальді жиектен ростральді бағытта мишық ілмегінің түйінінің негізіне ортаңғы сызық бойымен жүретін екі жолақтан тұрады. Түйіннен қантамыр өрімінің жұп латеральді бөлігі созылады. Олар IV қарыншаның жиектеріне ажырайды және оның латеральді тереңдігіне араласады.

IV қарыншаның қантамыр өрімінің әр бөлігінде кіші тесік бар, ол қарынша қуысын ми қабықшаларының торасты кеңістігімен байланыстырады:

IV қарыншаның медиальді тесігі (асимметриялық) - Можанди тесігі (apertura mediana venriculi quarti) .
IV қарыншаның латеральді тесігі (симметриялық) - Лушки тесігі (apertura latereles venriculi quarti) .

IV қарыншаның қуысының торасты кеңістікпен жалғасуы қантамыр өрімімен шектелген. Оның бахромалы құрылымындарының бөлігі тесік арқылы торасты кеңістікке енеді және жұлын-ми сұйықтығының қарыншалардан ми қабықшаларына өтуін тежейді. Осы тесіктердің ми қабықшаларының қабыну нәтижесінде бітелуі кезінде ми қарыншаларындағы жұлын-ми сұйықтығы шығу тесігін таба алмай, бас миының ісінуі түзіледі.

Жұлын-ми сұйықтығы барлық бағытта айналады, негізінен қарыншалардан мишық-ми суқоймасына бағытталады. Бүйір қарыншалардан жұлын-ми сұйықтығы қарыншааралық тесіктер арқылы Үшінші қарынша қуысына, артынан ортаңғы ми арқылы Төртінші қарыншаға келеді. Осы жерден жұлын-ми сұйықтығының бір бөлігі ортаңғы (Мажанди) және бүйір (Люшке) апертуралары арқылы бас миы мен жұлынның торасты кеңістігіне, ең алдымен мишық-ми суқоймасына келіп түседі. Бір бөлігі жұлынның ортаңғы өзегі бойымен каудальды бағытта ат құйрығы аймағындағы торасты кеңістігінің кеңеюіне өтеді. Артынан жұлын-ми сұйықтығы жұлынның торасты кеңістігіне келіп, жоғарғы бас миына қарай жылжиды. Торасты кеңістікте ол толқындап қозғалады.

Жұлын-ми сұйықтығының қозғалысына көптеген факторлар әсер етеді. Оның ішінде тыныс алу, жүрек соғу жиілігі, дене қозғалысы, эмоциональді жағдай, іс-әрекет жүктемесі және тағы басқа.

Жұлын-ми сұйықтығының өндірілуі оның сіңірілуімен (кері ағым) тығыз байланысты. Жұлын-ми сұйықтығы торасты кеңістік пен периваскулярлы қуыстарда ағып шығу орынына қарай венозды және лимфатикалық жүйе арқылы іске асырылатын тұрақты қозғалыста болады. Жұлын-ми сұйықтығы торлы қабықша грануляциясы арқылы келіп түсетін венозды жүйе торасты кеңістіктен жұлын-ми сұйықтығын жоюда басты роль атқарады.

Лимфа жүйесі жұлын-ми сұйықтығының жойылуында перифериялық және бассүйек нервтерінде субарахноидальді кеңістікпен шектелген периневральді лимфа қуыстары бар болуының арқасында қатысады. Осы қуыстар арқылы (иіс сезу, көру, есту нерфтерінің) сұйықтық лимфа жүйесіне келеді. Сонымен қатар жұлын-ми сұйықтығының жойылуында ми затының периваскулярлы (адвентициальные) кеңістігі де роль атқарады. Олар да орталық жүйке жұйесінің лимфатикалық қуыстарына ұқсас және субарахноидальді кеңістікпен байланысқан.

Жұлын-ми сұйықтығын биохимиялық зерттеу.

Жұлын-ми сұйықтығының физиологиялық қызметіне: миды механикалық ұстау, заттардың интроцеребральді тасымалдануы. Орталық жүйке жүйесінен лактан және көмірқышқыл газы сияқты метаболиттерді жою, тұрақты бассүйекішілік қысымды ұстап тұру, орталық жүйке жүйесін патогенді әсерден қорғау. Жұлын-ми сұйықтығының 70% хориодальді өрімде түзіледі. Сонымен қатар латеральді, үшінші, төртінші қарыншаларда орналасқан интерстициальді дәнекер тін жасушаларында және эпителий жасушаларында түзіледі. Жұлын-ми сұйықтығы латеральді ми қарыншасынан үшінші және төртінші қарыншаларға ағады, арохноидальді кеңістікке қайтып келеді.

Менингит, ісік, миішілік қан құйылу, бассүйек жарақаты кезінде ликвор циркуляциясы обструкция үшін бұзылуы мүмкін, сондықтан люмбальді және вентрикулярлы ликворда аналиттер концентрациясы өзгерәске ұшырайды. Ликвордың люмбальді бөлімнен бас миына ығысуы 1 сағатта өтеді; оның кері бағытта ағуы жылдам жүреді; дені сау адамда ликвордың жалпы көлемі 140мл; өндірілу жылдамдығы 35мл/сағ немесе 500мл/күн; толық ауысу уақыты 5-7сағат.

Жұлын-ми сұйықтығы қалыпты жағдайжа кристальді-таза сұйықтық түрінде болады. Лайланған, іріңді, қанды немесе пигменттелген ликвор көптеген аурулар бар екенін айтады. Пункциядан кейін тұтқыр ликвор алынуы ОЖЖ-де муцинозды ісіктің метастазымен немесе ауыр менингиальді инфекциямен байланысты. Егер ақуыз концентрациясы 15г/л-ден асса, онда ликворда жабынды немесе іркілік түзілуін көрсетеді. Ксантохромия немесе пигментация кейбір ауруларда кездеседі. Ашық қызыл немесе тоқсары пигментация миға қан құйылудан кейін 2-36 сағат ішінде қанда түзілетін оксигемоглобинмен байланысты. Сары пигментация жұлын-ми сұйықтығында билирубин болуымен байланысты. Ол гемоглобиннен қан құйылудан кейін 10-48 сағаттан 4 апта аралығында науқастарда түзіледі. Ликвордың сөйтіп болуы қан сарысуында билирубин мөлшері 170мкмоль/л асса болады. Ксантохромия жұлын-ми сұйықтығын эритроциттер алу кезінде, егер алғаннан кейін екі сағат ішінде үлгілерді центрибугадан өткізбей, бөліп алмаса in vitro-lда пайда болады.

Ликвор 99% судан тұрады. Ликвор мен қанның осмолярлығы ұқсас, басқа көрсеткіштерде маңызды емес ерекшеліктері бар. Қаннан ликворға 80% ақуыз келіп түседі және 20% ОЖЖ клеткаларымен өндіріледі. Жұлын-ми сұйықтығына қан плазмасынан ақуыздар негізінен фильтрация жолымен түссе, онда жұлын-ми сұйықтығында орта молекулярлы ақуыздар жиналады, олар плазмада көп мөлшерде болады - альбумин, преамбулин және трансферин. Орталық жүйке жүйесі үшін арнайы ақуыздар (негізі миелин ақуызы, глиальді, фибрилярлы ақуыз және Т-белок) қалыпты жағдайда ликвордағы жалпы ақуыз концентрациясының 1-2% құрады. Жұлын-ми сұйықтығының аналиттерінің концентрациясы науқас жасына, иммунологиялық реактивтілікке, қабыну процесінің белсенділігіне, бас миының өлі клеткалар санына және үлгі жағдайына байланысты. Мұны нәтижелердің интерпретациясы кезінде ескеру қажет.

Жұлын-ми сұйықтығының қызметі: ол бас миы мен жұлынның зақымдалудан қорғайтын амотизатор болып табылады. Жүйке тініндегі метаболикалық, алмасу, қоректендіру процестеріне қатысады. Зат алмасу өнімдерін шығаруда, су-осмостық ауытқудан қорғауда, бассүйек қуысындағы қалыпты қан айналым болуында қатысады. Көптеген зерттеушілердің ойынша бактерицидті қасиеті бар. Клиникалық неврапотологияда әртүрлі жүйке жүйесі аурулары кезінде оны диагностикалық зерделеуде маңызы зор. Сонымен қатар дәрі-дәрмектерді эндолюмбальді енгізу мүмкіндігі гематоэнцефалитикалық барьерді айнала өтеді.

Ми мен жұлынның торасты кеңістіктері мен ми қарыншаларының толтырып тұратын жұлын сұйықтығының организмнің басқа сұйықтарынан ерекше айырмашылығы бар. Онымен тек ішкі құлақтың эндо және перилимфасы мен көздің сулы ылғалдылығы ғана ұқсас. Ми-жұлын сұйықтығы plexus chorioidei-ден секрециялану жолымен бөлінеді, оның эпителийлі қоршауы бездің эпителиіне ұқсас болады. Liquor cerebrospinalis-ті жаса шығаратын аппараттың сұйықтықтарда бір заттарды өткізіп, басқа заттарды тұтып қалатын (гемато-знцефалиттік тосқауыл) қасиеті бар, бұның миды зиянды әсерлерден қорғауда үлкен маңызы зор. Сөйтіп, өзінің ерекшеліктері жағынан ми-жұлын сұйықтығы миымен оның негізіндегі тамырлар үшін қорғаныштық қызмет қана атқармай, жүйке жүйесі орталық мүшелерінің дұрыс қызмет атқаруы үшін арнаулы ішкі орта. Ми-жұлын сұйықтығы орналасқан кеңістік тұйық болады. Одан сұйықтық негізінен өрмек қабықтың түйірлері арқылы сүзілу жолымен веналық жүйеге, ішінара ми қабықтары жалғасатын жүйкелер қынабы арқылы лимфа жүйесіне ағып шығады. Ми-жұлын сұйықтығы орналасқан кеңістік тұйық болады.

ДАОССКИ ТАҢҒЫ ЖАТТЫҒУЛАРЫ

Ежелгі шығыс оқымыстысы, даосизмді қолдаушылардың бірі мықты денсаулықтың кепілі өмірлік энергия цида жатыр деп есептеген және ол барлық ағзаға таралуы үшін күнделікті бірқатар жаттығуларды орындау керек.

Әр күніңді комплекс «даоинь» -ді қолдану арқылы бастаған жөн.

Құлаққа арналған жаттығу

Екі қолдың басбармақ пен сұқ саусақтарымен, құлақ қалқандарына 18 рет жоғары-төмен бірқалыпты қозғалыспен массаж жасау

Тыныс алу міндетті түрде бірқалыпты болу керек. Содан кейін алақаныңызбен құлағыңызды жауып, саусақтарыңызды шүйде сүйекте бүгіп, оны сұқ саусағыңызбен үш рет сәл соғыңыз.

Құлақ қалқанына массаж жасау ішкі барлық ағзалармен байланысты биологиялық активті нүктелерді белсендіреді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.