Ақша несие саясаты мақсаттары мен құралдары

Жоспар

Мазмұны.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
І бөлім. Ақша . несие саясаты. Ақша . несие саясаты реттеу құралы
1.1. Ақша . несие саясаты: мақсаты мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 1.2. Ақша . несие саясаты реттеу құралы ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
ІІ бөлім. Ақша нарығындағы операциялар
2.1. Ақша нарығындағы: міндетті резервтер және несиелік операциялар..12 2.2. Салыстырмалы қатаң ақша саясаты және салыстырмалы икемді ақша саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.3. Ақша . несие саясатының бюджет, валюта саясаттарымен өзара байланысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
III бөлім. Ақша . несие және салық . бюджет саясаттарының салыстырмалы тиімділігі
3.1 Салық . бюджет экспансиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
3.2 Ақша.несие экспансиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
І бөлім. Ақша – несие саясаты. Ақша – несие саясаты реттеу құралы
1.1. Ақша – несие саясаты: мақсаты мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Ақша – несие саясаты реттеу құралы
ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
ІІ бөлім. Ақша нарығындағы операциялар
2.1. Ақша нарығындағы: міндетті резервтер және несиелік операциялар..12
2.2. Салыстырмалы қатаң ақша саясаты және салыстырмалы икемді
ақша саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.3. Ақша – несие саясатының бюджет, валюта саясаттарымен өзара
байланысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...17
III бөлім. Ақша – несие және салық - бюджет саясаттарының
салыстырмалы тиімділігі
3.1 Салық - бюджет экспансиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
3.2 Ақша-несие экспансиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ..28
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 30

Кіріспе

Көп ақша табу – батырлық,
оларды сақтау – даналық,
ал орнымен пайдалану – шеберлік

Б.
Авербах
Адам өміріндегі көп сұрақтың бірі біреулерге қызғылықты, әрі жағымды,
біреулерге жағымсыз болатын – ақша сұрағы болып табылады.
Ақшаны ешкім ойлап шығарған жоқ. Қоғамның бірте-бірте дамуы ақшаны
қалыптастырды. Жалпы ақша дегеніміз ерекше тауар және ол байлық пен құнның
бірігуі болып табылады.
Тек сирек санаулы ғана адамдар оның толық жеткілікті екеніндігін айта
алады. Жалпы айтқанда көбіне бұл ақша - жетпейді.
Сықақшылардың айтуынша ақша біреулерге нанға жетпесе, біреулерге –
жаңа лимузин алуға жетпейді. Қалай десекте ақша экономиканың, біздің
өміріміздің объективті бөлігі болып табылады.
Курстық жұмыстың барысында, ақшаның пайда болуы, ақшаның атқаратын
қызметтерін, ақшаның айналымы мен айналысы, түрлерін, заңдылықтарын,
жүйесін жалпы айтқанда ақшаның шығу тегімен айналымының эволюциясын
қарастырдым. Сондай - ақ ақша - несие саясаты айнадытағы ақша
жиынын, несие көлемін, сыйақы мөлшерлемесін өзгертуге, жалпы банк
жүйесінің қызметін реттеуге бағытталған шаралар жиынтығы екенін
саралау.
Ақша – несие саясатының қазіргі кезеңдегі тиімділігі Орталық
банктің саясатына деген сенімділікпен тығыз байланысты.
Ақша – несие саясаты салық бюджеті және сыртқы экономикалық саясатпен
тығыз байланысты.
Ақшаны ешкім ойлап шығарған жоқ. Қоғамның бірте-бірте дамуы ақшаны
қалыптастырды. Жалпы ақша дегеніміз ерекше тауар және ол байлық пен құнның
бірігуі болып табылады.
Мақсаты - ақша өндіріс элементінің дамытудың теориялық және практикалық
негіздерін зерттеу және Қазақстан Республикасында қазіргі ақша айналымын
тұрақтандыру мәселелерін анық, ашып көрсету, экономикалық өсуді
қамтамасыз ету мүддесінде тұрақты және тиімді несие жүйесін
құру
Өзектілігі - ақша - несие бұл айналыстағы ақша жиынын, несие
көлемін, сыйақы мөлшерлемесін өзгертуге, жалпы банк жүйесінің қызметін
реттеуге бағытталған шаралар жиынтығы. Ақша – несие шетел валютасына деген
артық сұранысты төмендету мәселелерін қарастырады.
Құрылымы - Бұл жұмыс тақырыбына сай 13 графиктен және бірнеше
формулалар мен коэффициенттерден тұрады.

І бөлім. Ақша – несие саясаты. Ақша – несие саясаты реттеу құралы
1.1. Ақша – несие саясаты: мақсаты мен маңызы
Ақша - несие саясаты, ол банк жүйесінің іс - қызметімен
байланысты, соған негізделген. Бұл саясаттың негізгі мақсаты
экономикалық өсуді қамтамасыз ету мүддесінде тұрақты және
тиімді несие жүйесін құру. Экономикасы дамыған елдерде ақша
- несие саясатын реттеудегі негізгі бағыттар болып:
- орталық банктің есептік мөлшерді (пайызды) өзгертуі;
- міндетті резервтердің (жинақ қордың) көлемін өзгерту;
- ашық базардағы (нарықтағы) операциялар (іс - қызметтер)
жүргізу есептелінеді.
Осы негізгі бағыттарға қысқаша тоқталайық. Орталық банктің
есептік мөлшерді (пайызды) өзгертуі, не болмаса дисконттық
саясатты іске асыруы, яғни айтқанда орталық банктің есептік
мөлшер (пайызды) деңгейін көтеру.
Орталық банктің бұл қимылы кейінгі деңгейлердегі жеке
банктердің ссудалық көлемдерін өзгертуге бағытталған. Бұл
реттеудің (ықпал жүйесінің) мәні - орталық банк жеке банктарға
беретін несиелердің пайыздық деңгейлерін өзгерту арқылы олардың
неиселік ммүмкіндіктерін әлсітереді, немесе күшейтеді.
Экономиканың шапшаң қарқынды өсуі, өрлей дамуы кезінде
неиселерге деген пайыздық мөлшерді өсіреді (көтереді), яғни
айтқанда несие қымбаттайды, несие жүйесіндегі ақша ағымы
шектеледі, сөйтіп іс жүзінде қымбат ақша саясаты іске
асырылады. Ал экономиканың құлдырау кезінде мемлекет несиелерге
деген пайыздық деңгейді төмендетіп, кәсіпкерлік іс - қызметті
жандандыру саясатын іске асыруға тырысады. Несиенің арзандауы және
несие жүйесі көлемінің өсуі өндірістің өсуін ынталандыру құралы
ретінде қолданылады.
Дисконттық несие саясаты реттеуіндегі ХІХ ғасырдың орта
кезінен бері қолданылып келе жатқан байырғы әдістерінің бірі,
оның қолданыла (құрал) бастауы орталық банктің коммерциялық
банктердің кредиторларына айналумен байланысты болды.
Міндетті жинақ қор көлемін өзгерту - жеке банктер
өздерінің жинақтарын (резервтерін) орталық банк шоттарында
ұстайды (сақтайды). Жинақ (резервтер) көлемі пайыздық мөлшерде
салым түрлерінің қатынасы арқылы анықталады. Салым қысқа мерзімді
және жоғары ликвидті ( ликвидтілік дегеніміз - қысқа мерзімді
міндеттемелері бойынша жауап беру қабілеті) болса, соғұрлым
міндетті жинақ (резерв) көлемін көбейте немесе арттыра отырып,
айналымдағы қысқа мерзімді қаржылар көлемін азайтады, ал жинақ
көлемін азайта отырып несие көлемдерін көбейтеді. Яғни айтқанда
жинақ көлемдерінің өсуі ақша ұсынысын азайтады, ал
көлемінің азаюы - ұсынысты арттырады.
Ашық базардағы (нарықтағы) операциялар (іс - қызметтер) -
бұл дисконттық саясаттың тиімділігін арттыру құралы ретінде
ертеден белгілі реттеу құралы. Орталық банктің ақша - несие
жүйесін реттеудегі бұл құралы орталық банктің мемлекеттің
құнды қағаздарын, несиелік міндеттерін сату немесе сатып алу
механизміне негізделген. Ашық базардағы (нарықтағы) операциялардың
өзіндік ерекшеліктері - ол базар (нарық) мөлшерлік пайызымен
емес алдын - ала анықталған деңгейде іске асырылады. Пайыздық
мөлщер мемлекеттің құнды қағаздарының сатылу, сатып алыну
жылдамдығына байланысты орталық банк арқылы жүргізіледі.

1.2. Ақша – несие саясаты реттеу құралы ретінде
Шаруашылық жағдаятына байланысты ақша - несие саясатының
екі типі болады:
1) рекстрикциялық ақша несие саясаты;
2) экспанциялық ақша - несие саясаты;
Рекстрикциялық ақша несеи - саясаты - екінші деңгейлі
банктердің несиелік операциялар көлемін шектеуге және қатаң
шарт белгілеуге, сондай - ақ сыйақы мөлшерлемесінің деңгейін
арттыруға бағытталатын шаралар жиынтығы.
Экспанциялық ақша - несие саясаты - несие беру көлемін
кеңейтумен, айналымдағы ақша жиынының өсуіне бақылаудың
әлсіздігімен және сыйақы мөлшерлемесінің төмендеуіне байланысты
сипатталады. Соңғы жылдардағы ақша - несие саясатының басты
көздеген бағыты: инфляцияны төмендету және теңгенің
тұрақтылығын қамтамасыз ету.
Ақша саясатының құралдарын төмендегідей топтастыруға болады:
Ақырғы мақсат:
- экономиканың өсуі;
- толық жұмысбастылық;
- бағаны тұрақтандыру;
- төлем балансын тұрақтандыру;
Аралық мақсат:
- ақша жиыны;
- пайыз мөлшерлемесі;
- айырбас курсы;
Құралдары:
- несие берудің лимиті, пайыз мөлшерлемесін тікелей реттеу;
- міндетті резервтер нормасының өзгеруі;
- есептеу мөлшерелемісінің өзгерісі;
- ашық нарықтағы операциялар;
Тікелей және жанама құралдарының арасында айырмашылықтар бар.
Жанама құралдарды тиімді пайдалану ақша нарығының дамуымен
тығыз байланысты. Нарықтық экономикада әсіресе алғашқы
өзгерістер кезеңінде, тікелей және жанама құралдар
пайдаланылады, соңғылары алғашқыларын ығыстырады.
Соңғы мақсаттар жалпы экономикалық саясаттың сонымен қатар
қазыналық, валюталық, сыртқы сауда, құрылымдық және басқа да
саясаттарды ескере отырып, ақша – несие саясаты жоғарыда аталған
саясаттардың бір бағыты ретінде қарастырылады.
Аралық мақсаттар нарықтық жағдайда тікелей орталық банктің
жанама құралдары арқылы жүзеге асырылады.
Бұл мақсаттарға жетуде Ұлттық Банк ақша - несие саясатын
жүргізуде. Нысанаға алатын ақша базасы келесідей ақша -
несие саясатының негізгі құралдарының көмегімен реттеледі:
- қайта қаржыландыру мөлшерлемесі;
- Қазақстан Ұлттық Банкі жинақталатын ең төменгі міндетті резервтер
нормасын белгілеу, оның ішінде сырттан тартылған қаражаттарды
мерзіміне, көлеміне және түрлеріне байланысты жіктеу;
- мемлекеттің бағалы қағаздарын сатып алу және сату бойынша
ақша нарығындағы операцияларды жүргізу;
- банктерге және үкіметке неисе беру;
- валюталық нарықтағы басқыншылық;
- кейбір жағдайларда несиелік операциялардың жекелеген түрлерінің
деңгейі мен көлеміне тікелей сандық шектеулер енгізу;
- ресми есепке алу (дисконттық) мөлшерлемесі;
ҚҰБ өзі жүргізетін операциялар бойынша ресми қайта қаржыландыру
мөлшерлемесін, сол сияқты басқа да мүдделендіру мөлшерін белгілейді. Ресми
қайта қаржыландыру мөлшерлемесін ақша нарығының жалпы жағдайына несие
бойынша сұраныс пен ұсынысқа, инфляция деңгейіне байланысты белгілейді. ҚҰБ
мүдделендіру мөлшерлемесі саясатын мемлекеттік ақша – несие саясаты жүзеге
асырылатын аумақтағы нарықтың мүдделендіру мөлшерлемесіне әрекет ету үшін
пайдаланылады.
ҚҰБ пайыз саясатының басты мақсаты – айналыстағы теңге деңгейін көтере
отырып, несиеге деген сұранысты азайту, соның нәтижесінде ақша жиыны және
инфляцияның өсуін төмендетуді қамтамасыз ету болып табылады. Жоғары пайыз
мөлшерлемесі, шын мәнінде пайыз үшін төлемдер өз кезегінде шығынның
көлемін құрайды. Демек, жаңа пайыз саясаты алдағы уақытта немесе белгілі
бір уақыт аралығында өзінің нәтижелеріне қол жеткізуге тиіс.
Қазақстандағы инфляциямен күресудің тағы да бір маңызды факторы –
шетел валютасына деген артық сұранысты төмендету болып табылады. Өткенге
оралатын болсақ, теңгені енгізгеннен кейінгі жарты жылдай уақыт ішінде,
валюталардың бағамдық айырмасы есебінен алыпсатарлық табысқа қол жеткізу
мүмкіндігінің салдарынан банктің қысқа мерзімді капиталдары несиелік
нарықтан валюталық нарыққа ауысып кетті. Теңгенің айырбас бағамы
анықталатын сыртқы көрінісі мен сырқты құны арасындағы шекті қатынастың
бұзылуы ұлттық валютаның тұрақсыздығын одан сайын арттыра түсті.
Ұлттық банктің мүдделендіру мөлшерлемесі ақша нарығындағы қаржылық
операциялардың барлық түрлеріне пайыз мөлшерлемесінің белгілеу базасы
ретінде қызмет етеді.
Қайта қаржыландыру мөлшерлемесінің шамасы ақшалай қаражаттарға деген
сұранысқа және инфляиця деңгейіне байланысты келеді. Ұлттық банк
мүдделендіру мөлшерін реттеу арқылы республикамыздағы ақша жиынының
шамасына әсер етеді және несиеге деген сұранысты арттыруға немесе
қысқартуға мүмкіндіу жасайды. Ресми пайыз мөлшерлемесінің деңгейі екінші
деңгейдегі банктер үшін, Ұлттық банк саясатының ақша жиынына бақылау жасау
шегіндегі негізгі бағыттарын сипаттайтын басты бір көрсеткішті
білдіреді.
Ұлттық банктің ресми пайыздары, оның тікелей бақылауына жатпайтын
несиелік ресурстар нарығының шартына сай банктер дербес белгілейтін
нарықтық пайыз мөлшерлемесіне жанама түрде ықпал етеді. Соның негізінде
сұраныс пен ұсынысқа байланысты саудада белгіленетін Ұлттық банктің қысқа
мерзімді шоттары бойынша. Банкаралық несиелер және мемлекеттік қысқа
мерзімді несиелер бойынша пайыз мөлшерлемелері жыл бойына Ұлттық банктің
мүдделендіру мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты төмендеп отырған.
Пайыздың нақты бейнелері, өз кезегінде инвестициялау үшін әлуеттік
ресурс болып табылатын депозиттердің несиелік мекемелерге ағылуын арттыра
түсті.
ІІ бөлім. Ақша нарығындағы операциялар
2.1. Ақша нарығындағы: міндетті резервтер және несиелік операциялар
Коммерциялық банктер Орталық банкке пайыз мөлшерлемесі
есептелмейтін салым ретінде ақшаны сақтайды. Бұл депозиттегі ақшаларының
белгілі бір бөлігі, мұны міндетті резервтер деп атайды.
Әр мемлекетте ақшаны сақтау формалары әртүрлі болады.
Міндетті резервтердің нормасы депозиттің көлемімен белгілі бір пайыз
мөлшерлемесі арқылы тағайындалады. Олар салымның түрлеріне байланысты
бөлінеді. Мысалы, жедел салым талап етілген салымнан төмен болады.
Банктер артық резервтерді сақтайды – бұл міндетті резервтердің артық
сомасы өтімді құралдарға сұраныс өсетін төтенше жағдайларда пайдаланылады.
Ақша нарығындағы тепе – теңдікті қамтамасыз етуде, банктерге берілетін
несие көлемін реттеуде және олардың міндеттемелері бойынша төлемсіздікті
төмендетуде, сол сияқты банктің салым иелері мен акционерлерінің мүдделерін
қорғау мақсатында Ұлттық банк ең төменгі резервтік талаптар механизмін
қолданады.
Резервтік талаптар, ашық нарықтағы операциялар және пайыз саясатымен
қатар коммерциялық банктерді жанама ақшалай – несиелік реттеудің негізгі
құралдарының біріне жатады. Қазақстан банк жүйесінің бүгінгі даму
жағдайында резервтік коммерциялық банктердің депозиттерін сақтандыру
қызметін, екінші жағынан, экономикадағы ақшалай мультипликатор үрдісін
реттеу қызметтерін атқарады.
Ақша – несие саясатының бұл құралы 1993 жылы 1 – қаңтарда енгізілген
ҚР коммерциялық, кооперативтік және жеке банктердің қызметін реттеу
туралы нұсқауға сәйкес, міндетті резерв нормативі 18 – 20 пайыз мөлшерінде
бектіліген болатын. Қазіргі уақытта ол төмендеп, 10,5 пайызды құрайды.
Банктер резервтерінің артық болуы яғни Ұлттық банктегі корреспенденттік
шоттардағы қаражаттардың өсуіне байланысты резервтік талаптар шамасын
төмендетіп қана қоймай, сол сияқты резервтедің баламалы тәртібіне өтуге,
яғни бұл банктердің нормативтерін орындау барысында корреспанденттік
шоттағы қаражаттар сомасын ең төменгі резервтер мөлшерінен төмен болмауын
сақтап отыруға тиістілігін білдіреді.
Әлемдік тәжірибеде міндетті резервтердің өте жоағыр деңгейде болуы,
банк жүйесінің қаржы делдалы ретіндегі тиімділігін нашарлатып, ал ең
төменгі терезвтер нормасының артуы несиелік ресурстардың экономикаға
құйылуына тосқауыл болатындығын көрсетеді.
АҚШ пен Германияда міндетті резервтік нормалар біршама жоғары деңгейде
бекітілген. АҚШ – та міндетті резервтер банктер санатына, депозиттердің
шамасы мен түрлеріне байланысты болып келеді. Міндетті резервтер федералдық
резервтік банктердің пайызсыз депозиттік шоттарында сақталады және
резервтердің артық мөлшері федералды резервтік банктердің АҚШ ақша
нарығында маңызды үрдістерге байланысты операциялардың басты бір көзін
құрайды. Заңмен бекітілген резервтер коммерциялық банктердің несиелеу
қабілеті әсер ететін федералды резервтік банктік жүйенің басқару кеңесінің
басты құралы болып табылады, Резервтердің басты мақсаты банк несиесінің
артықлышығынан немесе жеткіліксіздігінен тұрады. Дәл осылай, жанама жолмен
коммерциялық банктердің несиесіне жасалатын бақылау құралы және экономиканы
тұрақтандыру барысында бұл резервтер салым иелерінің мүдделерін қорғау
құралы болып табылады.
Федералды резервтік жүйе экономикалық құлдырау кезеңінде міндетті
резервтердің әскерлік белсенділігін арттыру және ынталандыру үшін міндетті
резервтердің деңгейін жиі қысқартып отырған. Ұлттық банк екінші
деңгейдегі банктер үшін, олардың нормативтерді орындауына байланысты ең
төменгі резервтік талаптарды орындау барысында банктерге келесідей екі
тәсілді қолданады:
- міндетті резервтер;
- резервтеудің баламалы тәртібі;
Орталық банк неғұрлым міндетті резервтердің нормасын жоғары
тағайындаған сайын, коммерциялық банктердің операцияларды жүзеге асыруға
пайдаланылатын қаражаты аз болады. Резерв нормасының өсуі ақша
мультипликаторын төмендетіп, ақша жиынының азаюына алып келеді. Сонымен
Орталық банк міндетті резерв нормасын өзгерте отырып, ақша ұсынысының
динамикасына әсер етеді.
Тәжірибеде міндетті резервтер нормасы қайта қарастыруға сирек түседі,
өйткені ондай жұмыстар өте көп күрделі, ал бұл құралдардың күші
мультипликатор арқылы жүргізгенде үлкен болады.
Ақша – несие саясаты арқылы реттеудің бірі есеп мөлшерлемесін өзгерту.
Мұндай тіркеу мөлшерлемесін пайдаланатын Орталық банк коммерциялық
банктерге несие береді. Егерде есеп мөлшерлемесі өсетін болса, онда
Орталық банктен қарыз алу азаяды, демек коммерциялық банктің қарыз беру
операциялары азаяды және коммерциялық банктер қымбат несие алғаннан соң,
қарыз пайыз мөлшерлемесін өсіреді.
Несиенің азаюы және ақшаның қымбаттауы барлық жүйеге таралады.
Экономикада ақша ұсынысы төмендейді.
Есеп мөлшерлемесінің кемуі керісінше әсер етеді.
Әдетте тіркелген мөлшерлеме нарықтағы банкаралық мөлшерлемеден төмен
болады, бірақ Орталық банктен несие алу белгілі әкімшілік қиындықтарға
тіреледі.
Қысқа мерзімдік несие коммерциялық банктердің резервін толтыру үшін
беріледі. Орта және ұзақ мерзімдік несиелерді Орталық банк ерекше
жағдайларда береді.
Несиелеу және қаржыландыру операцияларына соңғы жылдары Ұлттық банк
қызметінің алдағы уақыттарда классикалық қызметіне жақындауына байланысты
тиісті шаралар қолданды. Қазіргі уақытта екінші деңгейдегі банктерді
несиелеу тек қана олардың өтімділігін сақтау мақсатында жүзеге асырылады.
Бюджет тапшылығын жабу үшін Үкіметке несие беру бюджет саясаты аумағында,
яғни Ұлттық банктің республикалық бюджетті несиелеуден бас тарту мақсатында
жүргізілді. Жеңілдікпен несие беру және кәсіпорындардың несие үшін тікелей
өтініш жасауы қарастырылған жоқ. Ұлттық банк несиелерін орналастыру
аукциондар арқылы, банкаралық нарық арқылы, сол сияқты ломбардтық несиелеу
негізінде жүзеге асырылады.
Ақша нарығындағы операциялар – Ұлттық банктің айналыстағы ақша
жиынының көлемін реттеу мақсатында екінші реттегі нарықта мемлекеттің
бағалы қағаздарын сату және сатып алумен байланысты операцияларын
білдіреді.
Бұл біршама ақша жиынын, коммерциялық банктердің өтімділігі және
несиелік жұмыстарды реттеудің ыңғайлы әдістерінің бірі болып табылады. Оның
негізгі мәні ақша эмиссиясын тоқтату арқылы банктердің несиені эмиссиялауын
шектеуді білдіреді.
Ұлттық банк нарықта бағалы қағаздарды сату арқылы оны сатып
алушылардың резервтік шоттарынан тиісті соманы ұстап қалады. Сөйтіп,
керісінше, банктерге несие беруді және ақша шығаруды ынталандыру мақсатында
Ұлттық банк бағалы қағаздарды сатып алады да, тиісті соманы банктердің
резервтік шотына қайта аударады.
Осы айтылғандардың барлығын Орталық банк коммерциялық банктердің
несиелік мүмкіндіктерін реттеу мақсатында жүргізеді. Егер орталық банк
алдында сатып алған бағалы қағаздарын қайта сату көлемі жаңа партия
көлемінен көп болса, банктердің несие ресурстарының мөлшері шектеледі
немесе керісінше.
Орталық банк ақша нарығы операцияларын мұқтаждық пайда болуына немесе
ақша – несие эмиссия көлемінің кеңеюіне байланысты жүйесіз жүргізіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.