Ормажапырақ

Жоспар

Мазмұны
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілеулер мен қысқартулар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1. Аналитикалық бөлім
1.1 Орамжапырақтың азықтық құндылығы және химиялық құрамы ... ... ..8
1.2 Орамжапырақтың ботаникалық және биологиялық ерекшеліктері ... ... 10
2. Негізгі бөлім
2.1 Орамжапырақ дақылын өсіру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13.
2.2 Орамжапырақты сақтау технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.3 Орамжапырақты ашыту процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23.
2.4 Орамжапырақты ашытуға арналған ыдыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3 Экономикалық тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .31

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілеулер мен қысқартулар
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .7
1. Аналитикалық бөлім
1.1 Орамжапырақтың азықтық құндылығы және химиялық құрамы ... ... ..8
1.2 Орамжапырақтың ботаникалық және биологиялық ерекшеліктері ... ... 10
2. Негізгі бөлім
2.1 Орамжапырақ дақылын өсіру
технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13.
2.2 Орамжапырақты сақтау
технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.3 Орамжапырақты ашыту
процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23.
2.4 Орамжапырақты ашытуға арналған
ыдыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3 Экономикалық тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ..29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .31

Нормативтік сілтемелер

Осы курстық жұмыста қазіргі ауыл шаруашылығы ғылымында қолданылатын
мынадай мемлекетаралық және мемлекеттік стандарттарға сілтеме жасалған:
1.Мемлекетаралық стандарт ГОСТ 7.32-2001. Ғылыми-зерттеу жұмыстары
туралы есеп;
2.Мемлекеттік стандарт ГОСТ 7.1-2003. Рәсімдеу құрамлымы және ережелері.
Библиографиялық жазба. Құжатты библиографиялық талдау. Құжат дайындаудың
жалпы талаптары және ережелері;
3. Мемлекеттік ресми стандарт 16265-70-1978 " Ауыл шаруашылығы
саласындағы терминдер және анықтамалар".

Анықтамалар

Агроөнеркәсіптік кешен – азық-түлік өнімдерін өндіруге және ауыл
шаруашылығы шикізаттарынан көпшілік тұтынатын өнеркәсіп тауарларын шығаруға
бағытталған сала.
Аңызақ – далалы-шөлейт аймақтарда жазғытұрым жиі кездесетін және
өсімдік тіршілігіне өте қолайсыз құрғақ та ыстық жел.
Ауыспалы егіс – екпе дақылдар мен жердің ғылыми негізде егіс
танаптарындағы белгілі уақыт аралығында алмасып отыруы.
Егістіктің ылғалмен қамтылуы – танаптағы екпе дақылдардың топырақ
ылғалына талабын қамтамасыз ету.
Жалпы өнім – белгілі бір уақыт аралығында өндірілген өнім көлемі.
Қарашірік – құнарлықты анықтайтын және топырақтың жоғарғы қабатындағы
қара қоңыр түсті органикалық зат.
Құрғақшылық – ауаның шамадан тыс температурасы мен аңызақ желдің
салдарынан туындайтын жайсыз құбылыс.
Өнімді ылғал қоры – өнімге тікелей әсері бар топырақтағы өсімдіктер
пайдаланатын ылғал мөлшері.
Өскін – себілген тұқымнан белгілі бір уақытта жер бетіне өсіп шыққан
өсімдік көгі.
Сыртқы орта – тірі ағзаға әсер ететін қоршаған орта
факторларының жиынтығы.
Өсімдік аурулары – зиянды саңырауқұлақ қоздырғышының әсерінен дамитын
өсімдік кеселі.
Тыңайтқыштың әсерлі заты – тыңайтқыш құрамындағы өсімдік
сіңіре алатын элемент мөлшері
Белгі – өсімдік құрылымының шаруашылықта пайдалы және тиісті
құралдармен өлшенетін немесе көріп бағаланатын нақты сипаты.
Дақыл – белгілі бір мақсатта пайдалану үшін мәдени егісте өсірілетін
өсімдік түрі.
Сорт – белгілі бір дақылдың тиісті табиғи және өндірістік жағдайларда
өсіру үшін өнім мөлшері мен сапасын арттыру мақсатында селекциялық жолмен
сұрыпталған және тұқымы жүйелі көбейтілген, шығу тегі бойынша туыстас және
морфологиялық белгілері мен шаруашылық-биологиялық қасиеттері бойынша ұқсас
өсімдіктерінің тобы.
Технология – нақты топырақ-климат жағдайында тиімді мөлшерде және
сапалы өнім алу мақсатында арнайы ғылыми-зерттеу нәтижесінде әзірленген
белгілі бір дақылды өсіру тәсілдерінің жиынтығы.

Белгілеулер мен қысқартулар

ҚР - Қазақстан Республикасы
АШҒЗИ - Ауыл шаруашылығы ғылыми – зерттеу институты
ҒЗИ -ғылыми-зерттеу институты
ж.ж -жылдар
NРК -азот, фосфор, калий
ж.б -және басқалар
т.б - тағы басқалар
цга -1 гектар жерден центнер есебімен алынған өнім мөлшері
см - сантиметр
% - пайыз
м -метр
ц -центнер
гсм3 -1куб сантиметрдегі грамм есебі
-кіші
-үлкен
млрд. -миллиард
кгга -1 гектарда килограмм есебі
с.к. - сулы концентрат
э.к - эмульсиялы концентрат
с.д.т -суға дайындалған түйіршік
т.с.с. -тағы сол сияқты
э.з -әсерлі зат
°С - температура
м.қ.з. - мүлде құрғақ зат
а.қ.з -ауадағы құрғақ зат.

Кіріспе

Орамжапырақ көкөністеріне ақ қауданды, қызыл қауданды, гүлді, савой,
брюссель жэне кольраби орамжапырақтары жатады. Ақ қауданды орамжапырақ
көкөністердің тағамдық құндылығы құрамындағы қант, минералды заттар,
витаминдер, белок және т. б. мөлшерімен анықталады. Савой және брюссьль
орамжапырағында азотты заттар (4,8%) көп. Азотты заттардың жартысын
белоктар алады. Орамжапырақ көкөністерінің құрамына күкіртті белоктар
кіреді, бұл одан жасалған тағамдардың өзіндік иісін түсіндіреді.
Орамжапырақ көкөністері Вь В1, В2, РР,Е, фоли қышқылы витаминдердін көзі,
ол организмде холистериннің мөлшерін төмендетуге, қан аздық ауруының алдын
алуға ықпал етеді. Сонымен қатар орамжапырақа антисклероз әрекетіндегі
холин витамині және гастрит, асқазан язвасын емдейтін II витамині бар.
Ақ қауданды орамжапырақ (белокочанная капуста) - орамжапырақ
көкөністердің ішінде кең таралған. Өны балғын түрде, аспаздықта, ашыту және
маринадту үшін қолданады. Ақ қауданды орамжапырақга 1-2,5% белок, 2,5-5,3%
қант, 0,8% минералды заттар, 70 мг % дейін С витамин бар.
Пішіні бойынша олар домалақ, жазық, овал тәрізді және конус тәрізді
болады. Өлшемі бойынша майда (0,7 кг), орташа және ірі (4-8 кг) болады.
Жетілу мерзімі бойынша ерте, ортапіа және кеш пісетін сорттарға бөлінеді.
Ерте пісетін сорттары орамжапырақтардың қаудандары борпылдақ, орташа
тығыздықты және орташа өлшемді болады. Оларды балғын түрде қолданады.
Оларға: Номер бірінші, Колхазница, Золотой гектар, Заря, Казачок сорттары
жатады. Орташа сорттардың қауданы тығыздау және ерте пісетін сорттарға
қарағанда жақсы сақталады. Оларды балғын күйінде және ашыту, консервілеу
үшін қолданады. Оларға: Слава Грибовская, Белорусская, Брауншвейдская,
Столичная жатады. Кеш пісетін сорттарының қаудандары ірі, басқа сорттарға
қарағанда құрамында қант мөлшері көп. Оларды ашыту үшін және балғын күйінде
ұзақ мерзімі сақтау үшін қолданады. Оларға: Амагер, Зимовка, Харьковская
зимняя жатады.
Қызыл қауданды орамжапырақ (краснокочанная капуста) ақ қауданды
орамжапыраққа қарағанда күлгін-қызыл түсімен ерекшеленеді, оның түсі
құрамындағы антинациандарға негізделген. Құрамында қант -4,7% , С витамині
60 мг %. Бұл орамжапырақ суыққа төзімді және жақсы сақталады. Қызыл
қауданды орамжапырақты балғьш қүйінде салат жасау үшін, сонымен қатар
маринадтау үшін қолданады. Бұл орамжапырақ ашыту үшін жарамсыз. Кең
таралған сорттары: Каменная головка, Гако.
Савой орамжапырағы ақ қауданды орамжапырақтан қатпарлы ашық жасыл түсті
жапырақты борпылдақ қауданымен ерекшеленеді. Бұл орамжапырақта азотты
заттар (3,3%) және минералды тұздар (1,6%) көбірек.

7
Кең тараған сорттары: Юбилейная, Вертю, Весенняя раняя. Балғын күйінде
қолданылады. Өңдеуге жарамсыз, себебі бұл кезде жағымсыз иісті заттар
түзіледі.

Аналитикалық бөлім

1.1 Орамжапырақтың азықтық құндылығы және химиялық құрамы.

Орамжапырақтың кез-келген түрінің құрамында витаминдер кездеседі және
олар емдік қасиеттерімен ерекшеленеді. Орамжапырақтың химиялық құрамы
сыртқы орта жағдайларына байланысты өзгеріп отырады. Күндізгі орташа 24 ºС
температурада орамжапырақтың құрғақ заттары құрамында 18% белок болса, ал
10 ºС температурада белок мөлшері 14% төмендейді.

Кесте 1
Орамжапырақтың химиялық құрамы және энергетикалық құндылығы.

Орамжапырақ ҚұрғаҚұрамындағы Кездесетін витаминдер,ЭнергеЖелінбе
қ затзаттар, % 100г өнімге мг тикалыйтін
мөлше қ бөлігі,
р құндыл% жалпы
% ық өнім
массасы
на
Бе-лок Көмірсулар клетчатка
N Р2О5
1. Танапты Көктем – жаз 14 – 16 см КПП – 5
дайындау тереңдікте біріншіКПГ – 2,2
өңдеу
10 – 12 см
тереңдікте екінші
өңдеу
2. Топырақты Наурыз айының 3 – 4 см КПШ - 9
өңдеу басы тереңдікте өңдеу
3. Тұқым себу Ақпанның аяғы 3,5 – 4,5 см КПП – 9
мерзімі наурыздың басы тереңдікте өңдеу КПГ – 2,2

4. Тұқымды себу 48 – 50 мың Тұқым сіңіре КПШ - 9
мөлшері дана тонна тереңдігі – 2,5 см
5. Үстеп 3 рет үстеп 1 – көшет КПС – 4
қоректендіру. қоректендіру тамырланған кейін КПІ – 3,8
Тыңайтқыш енгізу 2 – 10 – 15 күн
әдістері өткен соң 100 кг
аммиак селитрасы,
ал 3 – аммиак
селитрасы 100 кг,
суперфосфат 150
кг, калий – 100 кг
6. Өнімді жинау Маусымның аяғы Өнімді жинау
мерзімі

15

2.2 Орамжапырақты сақтау технологиясы.

Ақ қауданды орамжапырақ – біздің елімізде ең кең тараған көкөніс
түрі, ол барлық көкөніс дақылдарының ішінен 50% көлемін алады. Орамжапырақ
жоғары өнімділігімен ерекшеленеді (70-90т 1га), бірқатар сорттары қыс
мерзімінде ұзақ сақталып, қайта өңдеуге (ашытуға) өте қолайлы. Оның
құрамында аскорбин қышқылы көп (орта есеппен 40-50 мг – 100г) және қышқыл
сақтау кезінде де жойылмайды. Елімізде орамжапырақты сақтау көлемі өте
үлкен, оның басым бөлігі арнаулы көкөніс қоймаларда сақталады.
Сақтау обьектісі ретінде орамжапырақтың ерекшеліктері.
Орамжапырақтың өнімді бөлігі (қауданы) сабақтан (көсеу сабақтан) тұрады,
сабақты бүршіктер (төбелігі басым) мен көптеген жапырақтар қаптайды.
Орамжапырақты сақтау процесінің барысында қаудандардың әр бөлігінің
мерзімі бірдей емес.
Қаудандардың өмір сүру мерзімін төбелік бүршік басқарады.
Орамжапырақты жиып-теретін уақытта төбелік бүршік вегетациялық дамуы
кезеңінде болады. Орамжапырақта терең физиологиялық тыныштық күйі болмайды.
өнімді жиып алғанна кейін (теплицада) өсуін тоқтатпайды, бірақ гүлдеу мен
тұқым пайда болу болмайды. Қауданды төменгі температурада сақтау, төбелік
бүршіктің дефференциация процесінің аяқталуына алып келеді. Дефференциация
аяқталмағанша орамжапырақты шығыны көп емес қолайлы ортада сақтауға болады.
Дефференциация процесі аяқталғаннан кейін, төбелік бүршікті репродуктивті
сақтау процесіне дайындау қиындай түседі.Әр түрлі сорттарда дефференциация
процесінің мерзімі түрліше болып келеді. Көсеу сабақ ұзындығына қарай
бүршіктің дефференциация процесін басқаруға болады.

Кесте 3
Әр түрлі орамжапырақ сорттарының қазан және наурыз айлары
аралығындаға ішкі көсеу сабақтарының ұзаруы.

Сорт Сақталғыштығы Көсеу сабақтың ұзаруы
см %
Зимовка өте жоғары 0,25 3,5
Амагер жоғары 0,40 6,2
Белорусская орташа 0,28 5,2
Слава орташадан төмен 0,85 12,6

Сақтау температурасы 0ºС болғанда Зимовка сортының сақталғыштығы
сәуір айының соңына қарай жарылған қаудан саны 1-2%, сақталғыштығы төмен
Амагер сортында 4-7%, ал Белорусская сортында наурыз айында 7-9% болады.
Орамжапырақты сақтау кезіндегі жүретін биохимиялық процестер
мынадай: төбелік бүршік ояну процесіне жақындаған сайын нуклеин қышқылдар (
ДНҚ – көп емес, РНҚ – 3-4 есе), азотты заттар арта түседі.
16
Сақталғыштығы жоғары сорттарда құрғақ зат мөлшері, витамин С, қант мөлшері
көп болады екен. Сонымен қатар орамжапырақты сақтағанда қоректік заттарды
пайдалану дәрежесі төмендейді. Қауданды морфологиялық зерттеу нәтижесінде
қоректік заттар жапырақтан көсеу сабаққа, одан әрі дамыған бүршікке
жылжиды.(1-сурет)

Сурет 2
Сақтау кезінде қаудандағы өсу нүктесіндегі биохимиялық
көрсеткіштердің өзгеруі.

Төбелік бүршікке қоректік заттардың жылжуы оңтайлы жағдайда пайда
болады. Мысалы, түсті орамжапырақ сақтау осы процеске негізделген.
Жапырақтары жақсы дамыған өсімдіктерді тамырымен суырып алып теплицада,
қоймада және парниктерде отырғызады. Осы процестердің барысында дамымай
қалған орамжапырақ төбелігі стандартты көлем мен массаға жетеді.
Сақтаудың бастапқы кезеңінде орамжапырақты Botrytis cinerea сұр күйе
ауруының қоздырғыштары мүлдем зақымдамайды, ал соңына қарай зақымдану жеңіл
жүреді.
Жапырақтың төзімділігі әр түрлі, төбелік бүршікке жапырақ қанша
жақын орналасқан сайын, оның зақымдану дәрежесі соншалықты аз болады.
Әр түрлі сорттардың сұр күйе ауруымен зақымдану дәрежесі қаудан
жапырақ пигментациясына байланысты болады. Оған жататындар кейбір даттық
және голландық сорттар. Мысалы, кеш пісетін Лангендейкская сорты сыртқы
жапырақтарда хлорофил дәндерінің мөлшері көп болғандықтан, ол сұр күйе
ауруына аз шалдығады. Отандық Зимовка сортында дәл осылай.

17

Ауруға аз шалдығу дәрежесі хлорофилл дәндеріне ғана емес, сонымен қатар
каротиноидтар, фенолды заттар, антиционавты пигменттер және тағы басқа
физиологиялық активті заттар мөлшеріне байланысты болады.
Орамжапырақты сақтау мерзімі ұзақ болған сайын пигментация саны
азаяды, сол себепті ауруға шалдығу дәрежесі жоғарылайды.
Орамжапырақтың қолайсыз температураға тұрақтылығы жоғары. Енді өніп
шыққан орамдапырақ 2-3 ºС суыққа төзімді болады. Амагер сорты -5ºС дейін
суыққа шыдайды. Савойлық орамжапырақ сорты топырақта қыстап, 8-10 ºС суыққа
төзімді.
Салқын ауа-райы қауданда тумактардың пайда болуына алып келеді.
Тумак дегеніміз – қауданның ішкі бөлігі қарайып, шіри бастауын айтамыз
(2- сурет). Тумактың пайда болуы төбелік бөршікті әлсіз етіп қояды.
Төбелік бүршік -0,8; -1,5 ºС, ішкі ақ жапырақтары -2; -4 ºС, ал сыртқы
жасыл жапырақтары -5:-7 ºС де тіршілігін жояды.

Сурет 3
Амагер орамжапырақ сортының қауданында тумактың пайда болуы.

Қауданы тығыз орналасқан орам жапырақ сортында тумактың пайда болуы
тез жүреді. Орта көлемді Амагер сорт қауданы - 2 ºС температурада 3,5-4
аптада, -3 ºС температурада 2 аптада, -4 ºС температурада 1 аптада тумак
пайда болады. -1 ºС температурада тумак пайда болмайды, қаудан құрылысына
әсері шамалы болады.
Орамжапырақты сақтағыштығын кейбір морфо – анатомиалық және
химиялық көрсеткіштер арқылы анықтайды. Сақтағыш қаудан құрылысы тығыз, тас
сияқты болып келеді. Қызыл қауданды орамжапырақ сортына Каменная головка
жатады. Қаудан тығыздығы жапырақтар саны, сабақ ұзындығының қатынасы
арқылы есептелінеді. Сонымен қатар қаудан бүрыштық кезектесуімен жуандығына
байланысты болады. Сақталғыш сорттардың қаудан тығыздығ 0,8-0,9 және одан
көп, сақталғыш емес сорттарда 0,6-0,76 болады.
18
Ақ қауданды орамжапырақтың ішінде сақталғыштығы жоғары Зимовка,
Амагер, Подарок, Беларусская сорттары жатады.
Сақтау шарттар: Ормажапырақты сақтаға арналған ең қалайлы
температура -1 ºС, егер -1,5 ºС төмендесе қауіпті емес. 0 ºС жоғары
темпераьурада сақтауға болиайды.
Ауа ылғалдылығы орамжапырақ сақтағанда жоғары болмағаны дұрыс,
себебі орамжапырақтың ылғал бөлгіштігі жоғары болып келеді. Қаудан
арасындағы ылғалдылық 97-98 % , ал қаймадағы ылғалдылық 93-96% болады. Осы
дәрежеде ылғалдылықты сақтағанда булану дәрежесі төмен болады. Сұр күйе
ауруының микроорганизмдерін дамытпау мақсатында мамандар ылғалдылық 90-95%
болған дұрыс деп кеңес береді. Кейбір жағдайларда ауа ылғалдылығы 70-80%
болғандада қаудан жақсы сақталған жағдайлар мәлім. Дегенмен мұндай
ылғалдылықта сыртұы жапырақтарының бірнешесі құрғап қалады. Бірақ осы
сыртқы жапырақтар ішкі жапырақтарды бұзылудан сақтайды. Осы кезде
орамжапырақ жалпы массасынан 1,5 есеге азаяды.
Орамжапырақты газды ортада сақтаудың ең басты ережесі ылғалдылық
орташа болуы тиісті. Полиэтилен қапшықтарда сақталған орамжапырақтың тыныс
алу процесі бұзылады. Сол себепті орамжапырақ көмір қышқылды газды
ортада сақтағанда орта есеппен 2-3% аспауы керек. Температура төмен болған
сайын СО2 концентрациясының көбеюі көрінбейтін жарақаттар болдырады.
Құрылымы ауыр саз және саздақ топырақтарда СО2 жетіспеуі байқалған.
Орамжапырақ бүршік ату фазасында сақтаудың ең қолайлы температурасы
1-2 ºС (сорт түріне байланысты). Мысалы Амагер сортында бүршіктің пайда
болуы 0,5 ºС, ал Слава сортында бұл температура қолайсыз болып саналады.
Бұл сорттардың аналитикалық кезеңі 1-1,5 ºС жақсы сақталады. Ерте пісетін
сорттарда осы температурада сақталса, бүршік мерзімінен ерте ашылып
кетеді. Сол себепті оларды 0 ºС сақтаған жөн, ал егуге 1-1,5 ай қалғанда
температураны 1-2 ºС көтереді.
Көсеу сабақтың арасын ылғалды құм немесе торфпен шайырып сақтайды.
Көсеу сабақты аналық дәуірінде полиэтиленді қаптағыштары бар контейнерлерде
сақтау (бірақ беті ашық күйінде) ең тиімді болып саналады.
Орамжапырақты аналық дәуіріндегі сақтау дәрежесі, кейінне гүл
сананы, өнімділігі және сапасына әсері өте зор.
Сақтау технологиясы. Орамжапырақты жинау кезінде арнаулы пышақтар
немесе үшкір басты күректермен түбінен қырқып алады. Қауданды бір біріне
параллель қатар етіп үйіп қояды, мұның себебі оны автокөлікке немесе
тракторға жинаған кезде ыңғайлы болуы үшін.
Қауданды салу және алу жұмыстарын өте ұқыпты жүргізу (қолдан қолға)
керек, қауданның жерге, трактор кузовына немесе бір-біріне соқтығысудан
сақтау қажет. Мысалы, Зимовка сортының сыртқы жапырақтары зақымданғанын өте
жақсы сақтайды. Қауданды қоймаға қоюдан алдын сыртқы жапырақтарынан тазалап
орналастырады. Қауданды ыдыстарда тасымалдағанда (қорап, контейнерлерде)
жарақаттар аз болады.
19

Бірақ бұл тасымалдау түріне көп шығын жұмсалады.
Жинау кезінде механикалық зақым алған, зиянкестер зақымдаған және
ауруға шалдыққан қаудандар сақтауға алынбайды. Аурулар түріне – слизистый
және сосудистый бактериоз, фамоз, нүктелік некроз жатады.
Нүктелік некроз – физиологиялық табиғатының ауруы болғандықтан аз
зерттелген. Көлемі 0,5-1,5 мм болатын пішіні бұрыс, түсі қою қоңыр немесе
майда қара дақтар пайда болады. Ол бөлме шыбындарының іздеріне ұқсас
болады. Нүктелер жапырақтарының төменгі және жоғарғы бөліктерінде пайда
болуы мүмкін.

Сурет 4
Орамжапырақтың нүктелік некрозбен зақымдалуы.

Нүктелік некроз топырақта азот мөлшері тым көп болса немесе калий
жетіспеген жағдайда пайда болады. әсіресе некроз сақтау (зақымдану дәрежесі
40% жетуі мүмкін) кезінде көп таралады. Температура төмендеген сайын
ауруға қолайлы жағдай туады. әсіресе некроз ауруы төбелік бүршіктің
дифференциация процесі аяқталғаннан соң жақсы дамиды. Қауданы тығыз
сорттарда ауру басым дәрежеде жүреді.
Ғылыми-зерттеу станциясының мәліметтері бойынша нүктелік некроз –
инфекциялық емес ауру түріне жатады. Дақтың құрамын зерттеуде ол тірі емес,
тек жапырақтың беткі қабатында (эпидермис және бірнеше қабат паренхимадан)
орналасып тұратындығы анықталды. Олар өзара жүйелі байланыспаған. Ауру
зақымдаған жасушаның ішкі құрылысы өзгереді, ядроның пішіні бұзылады.
20
Ұзақ мерзімді сақтауға бізде негізінен аққаудаңды, қызыл қауданды,
брюссель және кольраби орамжапырақтары салынады.
Аққауданды және қызылқауданды орамжапырақ.
Аналық тұқымдар үшін оңтайлы температура - 0, азық-түліктік үшін -1 +
1, ауаның ылғалдылығы 90-95%.
Сақтауға салу үшін дұрыс, жақсы оралған сызатсыз, бір сұрыпты, жасыл
жапырақтармен жабылған, механикалық зақымдалмаған, жақсы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.