Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері
Мазмұны
бет
Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
Қысқартулар мен шартты белгілеулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндар және олардың қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың конструкциясы ... ... ... ... ...17
2 Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері ... ... .22 2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктері орналасу жайы ... ... ... ... ... .22
2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктерінің атқаратын қызметі ... ... .26
3 Сенімділіктің кешенді көрсеткіштері. Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
3.1 Дайындық еселігі. Шұғыл дайындық еселігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3.2 Техникалық пайдалану еселігі. Тиімділікті сақтау еселігі ... ... ... ... ... ... ... ..33
3.3 Сапаға қойылатын талаптардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 33
3.4 Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
3.5 Сенімділікті қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35 4 Пайдалану материалдары және олардың қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38 4.1 Үйкеліс, тозу және жағар материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38 6 Машинада қолданылатын конструкциялық материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.1 Шойын және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6.2 Болат және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.3 Мыс және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
6.4 Алюминий және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41
6.5 Титан және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42
7 Техника қауіпсіздік ережелері және өртке қарсы шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
Ұсынылатын әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
бет
Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
Қысқартулар мен шартты белгілеулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндар және олардың қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың конструкциясы ... ... ... ... ...17
2 Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері ... ... .22 2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктері орналасу жайы ... ... ... ... ... .22
2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктерінің атқаратын қызметі ... ... .26
3 Сенімділіктің кешенді көрсеткіштері. Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
3.1 Дайындық еселігі. Шұғыл дайындық еселігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3.2 Техникалық пайдалану еселігі. Тиімділікті сақтау еселігі ... ... ... ... ... ... ... ..33
3.3 Сапаға қойылатын талаптардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 33
3.4 Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
3.5 Сенімділікті қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35 4 Пайдалану материалдары және олардың қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38 4.1 Үйкеліс, тозу және жағар материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38 6 Машинада қолданылатын конструкциялық материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.1 Шойын және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6.2 Болат және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.3 Мыс және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
6.4 Алюминий және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41
6.5 Титан және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42
7 Техника қауіпсіздік ережелері және өртке қарсы шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
Ұсынылатын әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
Аннотация
Ауыл шаруашылық машиналардың сенімділігі және сапасы пәні бойынша жазылған курстық жұмыс кіріспе 4 суреттен, 1 кестеден, 4 формуладан, қорытынды және пайдаланған әдебиеттерден тұрады.
Курстық жұмыста КСКУ-6 жүретін жүгері жинайтын комбайн сенімділігін және сапасын сақтау мен ауыл шаруашылығында қолданылатын техника мен машиналар түрлерін қолдануды, ауыл шаруашылық машиналарының басты ауқымы мен жұмыс режимдерін анықтап негіздеуді, есептеуді және дән дәрілегіштің сенімділігін мен сапсын сақтауды үйрену болып табылады.
Ауыл шаруашылық машиналардың сенімділігі және сапасы пәні ауыл шаруашылық инженер-механиктерін кәсіптік дайындауда, курстық жұмысты орындау маңызды кезең болып саналады. Осы курстық жұмысты орындауға қойылатын жалпы талаптар, тапсырмалар, есептердің кейбір түрлері, түрлі көрсетпелер және басқа материалдар берілген.
Осы курстық жұмыста КСКУ-6 жүретін жүгері жинайтын комбайн жұмыс принципін толық игерген студент басқа да дән дәрілегіш техникаларды өз бетінше игере алады деп сенеміз.
Мазмұны
бет
Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...7
Қысқартулар мен шартты белгілеулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 9
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндар және олардың қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... . 10
1.2 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың конструкциясы ... ... ... ... ...17
2 Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері ... ... .22 2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктері орналасу жайы ... ... ... ... ... .22
2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктерінің атқаратын қызметі ... ... .26
3 Сенімділіктің кешенді көрсеткіштері. Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
3.1 Дайындық еселігі. Шұғыл дайындық еселігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3.2 Техникалық пайдалану еселігі. Тиімділікті сақтау еселігі ... ... ... ... ... ... ... ..33
3.3 Сапаға қойылатын талаптардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 33
3.4 Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34
3.5 Сенімділікті қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35 4 Пайдалану материалдары және олардың қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .38 4.1 Үйкеліс, тозу және жағар материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38 6 Машинада қолданылатын конструкциялық материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.1 Шойын және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6.2 Болат және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.3 Мыс және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
6.4 Алюминий және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..41
6.5 Титан және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42
7 Техника қауіпсіздік ережелері және өртке қарсы шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
Ұсынылатын әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
Нормативтік сілтемелер
Курстық жұмыста төмендегі құжаттардың нормативтік сілтемелері қолданылған:
ҚДБЖ жүйесі келесі принциптермен сипатталынады: негізгі жүйелер, негізгі тетіктің дәлдік өрісінің орналасуы, дәлдік шегі бірлігі, квалитеттер мен негізгі ауытқулар катары, мөлшер аралықтары және температуралық ереже (қалыпты өлшеу температурасы).
ГОСТ 24055-88. Ауылшаруашылық техникасы. Технологиялық пайдалануды бағалау әдістері.
ГОСТ 12.2.002-91. Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесі. Ауылшаруашылық техникасы. Қауіпсіздікті бағалау әдістері.
ГОСТ 17.2.2.01-84. Табиғатты қорғау. Атмосфера. Автомобиль дизелдері. Пайдаланған газдардың түтінденуі.
ГОСТ 23728-79...ГОСТ 23730-79. Ауылшаруашылық техникасы. Экономикалық бағалау әдістері .
1. Техникалық регламент.
Техникалық регламент iшiнде стандарт немесе ережелердiң мазмұны қосылған мiндеттi талаптарды белгiлейдi.
Техникалық регламентке жататын нормативтi-құқықтық актiлер және нормативтi кужаттар келесi мақсаттар үшiн кабылданады:
:: азаматтардың өмiрi мен денсаулығын, жеке заңды тұлғалар мен мемлекет мүлкiн қорғау;
:: қоршаған ортаны қорғау;
:: қауiпсiздiк техникасын сақтау;
:: қолданушыларды шатастыру iс-әрекеттерiнiң алдын алу.
2. Конструкторлық құжаттардың бiрыңғай жуйесi (КҚБЖ).
Бұл жүйеде барлық конструкторлық құжаттарды жасау және безендiру ережелерi қарастырылған. Жүйе мақсаты -- қолданылатын құжаттар санын азайту, оларды жасау мен көбейту тәсілдерін жеделдету, оларды тіркеу мен сақтау ұтымды жүйесін енгізу. КҚБЖ 150 стандарттан көбірек кіреді. ҚКБЖ барлығына 2 саны меншікке берілген, одан кейін стандарттау реттік нөмері. Тоғыз топтың ішіндегі әрқайсысының стандарттарының мазмұны келесіде:
2.1. Жүйенің негізгі ережелері (бұйым түрлері, конструкторлық құжаттар кешені мен түрлерін зерттеп дайындау сатысы, сызбаға қойылатын талаптар, тексті құжаттар және т.б.) МемСТ2.101-68,..., МемСТ2.114-70, МемСТ-13-85;
2.2. Конструкторлық құжаттарды белгілеу мен сұрыпталуы. МемСТ 2.201-80;
2.3. Сызбаларды орындаудың жалпы ережелері. МемСТ2.301-68...2.317-69;
2.4. Әртүрлі типті тетіктердің сызбаларын жасау ережелері: тісті дөңгелектер, шлицалы қосылыстар, құбырлы өткізгіштер, онымен қатар электр құрастыру сызбалары және т.б. МемСТ2.401-68...2.418-77
2.5. Пайдалану және жөндеу құжаттары: МемСТ 2.601-68...2.605-68;
2.6. Бұйым құжаттарын тіркеу, есепке алу және сақтау. МемСТ 2.501-68...2.503-74;
2.,7. Сұлбаларды орындау ережесі: электрлік, және пневматикалық; сұлбалардағы шартты графикалық белгілеулер. МемСТ2.701-80...2.787-71;
2.8. Құрылыс құжаттарын орындау ережесi;
2.9. Арнайы талаптар мен басқа стандарттар, экспортқа шығарылатын бұйымдарға арналған стандарттар және т.б.
КҚБЖ стандарттарын енгiзу, жобалау, конструкторлау, дайындау жұмыстарын жеңiлдетедi; сызбаны оқуды оңайлатады; жобалау мен техниқалык кужаттарды өңдеуде ЭЕМ колдануға мумкiндiк жасайды.
3. Технологиялық қужаттардың бiрыңғай жүйесi (ТҚБЖ) машинамен приборларды жасау мен жондеуге қолданылатын технологиялық құжаттардың барлық түрлерiн қамтиды. Технологиялық құжаттарды зерттеп дайындау, безендiру және қолдануды, озара байланысты ережелерi (шарттары) бекiтедi.
Анықтамалар
Курстық жұмыста кездесетін терминдерге сәйкесінше төмендегі анықтамалар пайдаланылады:
Сапа -- белгілі бір материалдық және рухани қажеттіліктерді қанағаттандыруға мүмкіндік беретін пайдалы қасиеттердің жиынтығы.
Сенімділік (техникада) - объектің берілген уақыт кезеңі ішінде талап етілген функцияларды орындауға қабілетілік қасиеті.
Шекті жағдай - объект қызметіне қарай пайдалануы мүмкін емес немесе тиімсіз.
Зақымдалу - жұмысқа қабілетті жағдайдың сақталып, түзу (ақаусыз) жағдайдың бұзылуы.
Шекті жағдай - объект қызметіне қарай пайдалануы мүмкін емес немесе тиімсіз.
Зақымдалу - жұмысқа қабілетті жағдайдың сақталып, түзу (ақаусыз) жағдайдың бұзылуы.
Түзу (ақаусыз) жағдай - объект барлақ нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттардың талаптарына сай.
Ақаулы жағдай - объект нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттар талаптарының ең болмаса бірін қанағаттандыр-маса.
Жұмысқа қабілетті жағдай - берілген функцияларды орындау қабілетін сипаттайтын, барлық параметрлердің мәндері нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттардың талаптарына сай келеді.
Жұмысқа қабілетсіз жағдай - берілген функцияларды орындау қабілетін сипаттайтын, ең болмаса бір параметрдің мәні нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттардың талаптарына сай келмейді.
Параметрлер - кинематикалық және динамикалық сипаттамалар, өнімділік, жылдамдық, жүк көтергіштік, экономикалық, дәлдік және т.б. көрсеткіштер.
Сенімділік көз қарасы бойынша объект төмендегі жағдайлардың біреуінде болуы мүмкін: түзу (ақаусыз), ақаулы, жұмысқа қабілетті, жұмысқа қабілетсіз және шекті.
Тоқтау (отказ) - объектің жұмысқа қабілетті жағдайының бұзылуы.
Жөндеу - бұйымдардың жұмыс істеу қабілетін және түзулігін және бұйымдар мен олардың құрама бөліктерінің техникалық ресурсын жаңартуға арналған, операциялар кешені.
Техникалық ресурс (ресурс) - объекті пайдаланудың басынан немесе капиталды жөндеуден кейін қайта пайдаланудан бастап шекті жағдайға өткенге дейінгі оның қосынды жүктемесі.
Техникалық қызмет көрсету - машиналарды пайдалану , сақтау және тасымалдау кезінде олардың жұмыс қабілетін ұстап тұруға арналған жұмыстар кешені. Техникалық қызмет көрсетуде жұмыстар диагностикалық және орындаушы түрлерге бөлінеді.
Технологиялық процесс - объектің жұмыс істеу қабілетін орнына келтіруге арналған өндірістік процестің бір бөлігі.
Технологиялық операция - бір жұмыс орнында орындалатын технолгиялық процестің аяқталған бөлігі .
Қысқартулар мен шартты белгілеулер
ҚДБЖ - Қондырулар мен дәлдік шектер бірыңғай жүйесі;
ИСО - Стандарттаудың халықаралық ұжымы ;
ТМД - Тәуелсіз мемлекеттер достастығы;
МемСТ - Мемлекетаралық стандарттау;
ЗИЛ-130- Өздігінен сырғитын автомобиль;
ПС-10А -Дән дәрілегіш
ПС-20-АМ - Дән дәрілегіш
ПС-10АМ - Дән дәрілегішпен
ПСШ-3- Шнекті тұқым дәрілегіш
ПЗ-10- Дән дәрілегіш
ОН-400- Бүріккіш
СҚБ-Сенімділікті қамтамасыз ету бағдарламасы
АЭР-алғашқы энергетикалық ресурстар
ОС-октан саны
Кіріспе
Ауыл шаруашылық машиналардың сенімділігі және сапасы пәні ауыл шаруашылық инженер-механиктерін кәсіптік дайындауда, курстық жұмысты орындау маңызды кезең болып саналады. Осы жұмыста курстық жұмысты орындауға қойылатын жалпы талаптар, тапсырмалар, есептердің кейбір түрлері, түрлі көрсетпелер және басқа материалдар берілген.
Астық өндіруді үнемі көбейтіп, арттыра берудің біздің еліміз үшін аса зор маңызы бар. Астықты неғұрлым мол өндірсек, солғұрлым мал шаруашылығы және ауыл шаруашылығының басқа да салалары жақсы өркендейді, жалпы халықтың әл ауқаты шапшаң көтеріледі. Астық шаруашылығындағы жауапты науқанның бірі тұқымдық астықты ПС-10А дән дәрілегішпен сапалы өңдеу. Сайып келгенде өнім тағыдырын осы шешеді.
Агротехникалық тәсілде өсімдіктерді өсірудің агротехникалық шараларын толық іске асыру керек, яғни топырақты уақытылы да сапалы өңдеу, тұқымның сол жер үшін ең тиімді сортын пайдалану, қатар аралықты өндеу, ауыспалы егіс жүйесін қолдану, егістікте өсімдік қалдықтарын құрту, т.с.с. шараларды орындау қажет. Бұл тәсілдердің әрқайсысы үшін арнаулы машиналар шығарылмайды. Олар жалпы жұмысқа арналған машиналармен орындалады.
Химиялық тәсілде аурулар, зиянкестер пайда болған жерлерді және арамшөптерді химиялық улы заттармен өңдейді. Бұл қазір ең көп таралған тәсіл.
Химиялық улы заттарды сұйық күйінде және ұнтақ түрінде пайдаланады. Сондықтан оларды өсімдікке шашу үшін неше түрлі машиналар қолданылады. Негізінен оларды тозаңдатқыш, бүріккіш және комбинациялы машиналарға бөледі. Бұған қосымша аэрозольдық әдіс те қолданылады.
Улы заттар бір келкі жұқа қабат жасап өсімдікті жауып тұруы қажет. Олай болмаса, өсімдікті күйдіріп кетеді. Өсімдікті біркелкі жұқа қабатпен жабу үшін, оларды өте ұсақ тамшыларға немесе түйірлі тозаңға айналдыру керек.
Ауыл шаруашылығының негізгі мәселелерінің біріне жауапты еңбекті қажет ететін тұқымдық астықты дәрілеу процесі жатады.
Дән дәрілегішпен сапалы өңдеу, сондай-ақ ПС-10А дән дәрілегіштің құрылымы мен пайдаланылуы жан-жақты талданған. Әсіресе ПС-10А дән дәрілегішті реттеуге, оларды пайдалануды ұйымдастыруға, астық тұқымын дәрілеу процесі мен қауіпсіздік іс шаралары жөніндегі ұсыныстарға ерекше назар аударылды.
Агротехнология мен машиналар кешенінің одан әрі жетілуі аграрлық сектордағы отандық және шетел ғалымдары мен практиктерінің еңбегіне байланысты.
1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндар және олардың қызметі
1.1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың жіктелуі
Жүгері жинайтын Херсонец-7 К О П-1,4 A (128-сурет) комбайны -- бұл екі қатарлы тіркемелі үлгідегі оң жақтан кесетін машина.
Херсонец-7 қатараралығы 70-90 см және қатардың бір-бірінен қашықтығы 20 см-ден кем емес жүгеріні пісудің барлық кезеңінде жинауға арналған. Ол ДТ-75М тракторына тіркеледі. ДТ-75М тракторымен жоғары өнімді жүгеріні жинаған кезде бұраушы моменттің күшейткішін пайдаланған жөн.
Жүгеріні толық піскен кезінде жинағанда комбайн собықты қабығынан тазартады және оларды сабағынан бөледі, сондай-ақ жапырақтар мен сабақты сүрлемге ұнтақтайды. Жүгеріні сүттеніп-балауызданып піскен кезінде жинағанда комбайн собықты бөліп алып, жапырақ пен сабақты, сондай-ақ сабақ пен собықты ұнтақтай алады. Толық піскен жүгеріні жинау үшін комбайн собық аршушы валецтермен, сүттеніп-балауызданып піскен жүгеріні собығынан бөліп жинау үшін активті валецтермен және жапырақтарды, сабақтары мен жүгерінің собығын ұнтақтап жинау үшін битерлі валецтермен жарақтандырылады.
Комбайнның негізгі бөліктері мен жұмыс органдары -- тазартылған собық конвейері (1), дән шнегі (3), кескіш аппарат (7), собық аршитын валецтер (9), ұнтақтағыш (11), собықтар шнегі (13), қысқыш қондырғы (14), желдеткіш (15), аршылмаған собық конвейері (16), тазалағыш аппарат (17), орауыш конвейер (18), сырғытатын тақта (19).
Барлық жұмыс органдар комбайн рамасына орналасқан. Ол конструкциясы штампталған құрсаулармен құрастырылып бекітілген пневматикалық шинасы бар екі доңғалаққа (12) тіреледі.
1 -- тазартылған собық конвейері, 2 -- тіркеуіш механизмі, 3 -- дан шнегі, 4 -- кардандық беріліс, 5 -- үшбүрышты қалақша, 6 -- көтеру шынжыры, 1 -- кескіш аппарат, 8 -- түсіру шынжыры, 9 -- собықты тазартатын біліктер, 10 -- ұнтақтағыштың тұтігі, 11 -- ұнтақтағыш, 12 -- доңғалақ, 13 -- собық шнегі, 14 -- қысқыш қондырғы, 15 -- желдеткіш, 6 -- тазартылмаған собықтар конвейері, 17 -- тазартқыш аппарат, 18 -- қабық конвейері, 19 -- көлбеу тақтай.
1-сурет. Жүгері жинайтын Херсонец-7 КОП-1.4А комбайнының технологиялық схемасы:
Құрсаулардың сыртқы және ішкіжартысы кергіш болттармен жалғастырылған. Доңғалақ күпшекке кигізіліп, сфералық гайкалары бар болттармен бекітілген. Екі конусты роликті подшипниктермен күпшекті жартылай оське орнатып, тәжді гайкамен ұстатады.
Толық пісіп жетілген жүгеріні жинау кезінде комбайн қатарларды бойлап жылжиды. үшбүрышты қалақшамен (5) бағытталған жүгерінің сабақтары көтергіш шынжырлардың (6) екі контурымен, беретін шынжырдың (8) екі контурымен және собық үзгіш валецтермен (9) жасалатын арнаға түседі. Арнаға түскен сабақтар беретін шынжырлармен қысылады, кескіш аппараттың пышағымен (7) кесіледі және одан кейін собық үзгіш валецтердің саңылауына беріледі. Собықтарды валецтермен тарту нәтижесінде собықтар үзіледі. Жекелеген собықтар конвейерге түседі, ол собықтарды сырғымалы тақтайға (19) береді. Собықпен бірге сырғымалы тақтайға түскен жапырақ пен сабақтар желдеткіш (15) жасайтын ауа ағынына қатысты. Собықтар сырғымалы тақтайдан тазартушы аппаратқа (17) түседі, одан қысқыш құрылғының (14) көмегімен тазартқыш валецтер арқылы собықтың қабығы алынады. Собық шнегімен (13) және конвейермен (1) тазар-тылған собықтар комбайнға тіркелген тележканың қорабына беріледі.
Валецтермен тартылып алынған собықтар ұнтақтағышқа (11) түсіп, одан түтікпен (10) қатар келе жатқан транспорттың қорабына барып түседі.
Собықтан ажыратылған қабық дәннен түскен қауызбен бірге қабықтарды орайтын конвейерге (18) барып түседі. Мұнда дән елеуіштен өткізіліп, конвейердің кері тармағы арқылы дәннің шнегіне (3) беріледі. Бұл жерден дән тазартыған собықтар конвейеріне (1) барып, собықпен бірге тележканың қорабына барып түседі.
Сүттеніп-балауызданып піскен жүгері собығын бөліп жинаудың технологиялық процесінің толық піскен жүгеріні жинау процесінен айырмашылығы, жекелеген собықтар тазартқыш аппаратқа соқпастан, қайта қойылған сырғымалы тақтай арқылы собықтың шнегіне түседі де, тазартылған со-бықтың конвейерімен комбайнның артына тіркелген тележ-каның қорабына беріледі. Сүттеніп-балауызданып піскен жүгеріні собығын бөлмей жинағанда сабақты кесіп, битерлі валецтерге беру де осы әдіспен жүзеге асырылады.
Сүттеніп-балауызданып піскен жүгеріні собығынан та-зартып жинаудағы комбайнның өнімділігі (түсімділігі гекта-рына 800 ц болғанда) көк балауса жинағанда сағатына 35 т, толық піскен жүгеріні собығынан тазартып жинағанда гек-тарына 65-110 ц, жапырақ пен сабан; жинағанда 1 га.
Өздігінен жүретін алты қатарлы КСК У-6 Херсонец-200 жүгері комбайны (131-сурет) қатараралығының қашық-тығы 70 см, еңістігі 8°-қа дейінгі аландағы жүгеріні дәнге жинауға арналған. Херсонец-200 комбайнын толық пісіп жетілгенде дәннің ылғалдылығы 30% жапырақ-сабақ балау-сасының ылғаддылығы 60% топырақтан собықтың орналасқан жеріне дейінгі биіктік 50 см-ден кем емес, жүгеріні дәнге арнап өсіретін барлық аймақта пайдалануға болады.
Херсонец-200 комбайны азық-түлік және жемдік дөнге арналған собықтың өнімділігі гектарына 200 ц собық пен жапырақ-сабақ, балаусасының қатынасы: 1:1,5,1 га-дағы өсімдік жиілігі 20 -- 65 мың сабақ болатын жүгерінің барлық биологиялық өнімін жинап алуды қамтамасыз етеді.
Комбайнның алмалы-салмалы жұмыс органдары -- со-бық тазалауышы, собық молотилкасы, сырғыма тақтайлары бар. Комбайн мынадай жұмыстарды атқарады:
собықты жүгеріні жинайды, собықтың орамын тазарта-ды, сонымен қатар жапырақ-сабақ балаусасын ұнтақтайды; жүгері сабығын бастыра отырып жинайды және соны-мен қоса жапырақ-сабақ балаусасын ұнтақтаңды;
жүгері собығын бөліп, оларды қабығынан тазартпастан жинайды және жапырақ-сабақ балаусасын турайды.
Херсонец-200 комбайны жаткадан (1), собық ажырат-қыш аппараттан (2), тазартылмаған собық транспортерінен (3), собық тазалауыштан (4), орам транспортерінен (7), гори-зонталь транспортерден (5), собыққа (тартылған дәнге) арна-лған тележкалардан (6), ұнтақтағыштан (8), барабаннан (9), молотилкадан (10), орам шнегінен (11), горизонталь транс-портерден (12), елеуіш стандардан (13), шассилерден (14), сондай-ақ трансмиссиядан, сигналдау жүйесінен және САВ-1 автоматты жүргізу жүйесінен тұрады.
Жылғалы жатка (1) жетегі бар кескіш аппараттан, собық ажыратқыш аппараты (2) бар арнадан, беретін шынжырдан, таратқыш қораптан және қаптамадан, түбі бар сабақ іішегінен, құндақты собық шнегінен, сабақ транспортерінен, балауса трансмиссиясынан тұрады.
Ротор үлгісіндегі кескіш аппарат жүгерінің сабағын ке-суге және оларды сабақ шнегіне жеткізуге арналған.
Оның екі жартыға бөлінген шаршы қималы білігі бар, оның әрқайсысы подшипниктерге тіреледі және әрқайсысы-ның жеке жетегі бар. Шаршы қималы білікке пышақтардың алты секциясы (әр секцияда екі пышақтан) орнатылған. Пышақтың кесетін қыры қатты қорытпадан жасалған.
a -- собығын аршыған жүгеріні жинаудағы комбайнның технологиялық процесінің схемасы, б -- жүгері собығын бастырудағы комбайнның тех-нологиялық схемасы, a -- САВ-1-дің жалпы схемасы, г -- бағдарлауыш құрылғының схемасы: I -- жатка, 2 -- собық үзгіш аппарат, 3 -- тазаланба-ған собықтардың транспортері, 4 -- собық тазалауыш, 5 -- горизонталь транспортер, 6 -- собыққа арналқан тележка (бастырылқған дән), 7 -- қабық транспортер), 8 -- үсақтағыш, 9 -- барабан, 10 -- молотилка, 11 -- қабық шнегі, 12 -- горизонталь транспортер 13 -- елек станы, 14 -- шасси, 15 -- жалғастырушы кабельдер, 16 -- жалғастырушы қорап, 17 -- электрондық блок, 18 -- бағдарлауыш құрылғы, 19 -- жалғастырушы панель, 20 -- үш по-зициялы электрмен басқарылатын гидробөлгіш, 21 -- электрмен басқа-рылатын гидрокүшейткіш, 22 -- доңғалақтар датчигі, 23 -- бағдарлауыш құрылғының рамасы, 24, 27, 28 -- реттегіш винттер, 25 -- датчик, 26 -- бекіткіш, 29 -- шкив, 30 -- бағдарлауыш рамасының осі, 31 -- сым арқан.
Сурет 2. КСКУ-6 Херсонец-200 алты қатарлы өздігінен жүретін жүгері жинайтын комбайн:
Собық ажыратқыш аппарат (2) жүгері сабағын тартатын және олардың үстшде тұратъш, үзгіш пластиналары бар көлбеу орналасқан екі валецтен тұрады. Валецтер сыртының өн бой-ьша тазалауыпггар қондырылған. Валецтер бағьптаушы конус-пен жабдықталған және жұмыстық бөлігі мен үзынша ойығы бар құйыршығы болады. Құйыршықтар ойығымен валецтер таратқыш қораптың үшындағы шарға жалғастырьиіады.
Валецтер арасындағы, сондай-ақ үзілмелі пластиналар арасындағы және тазалауыштар арасыңцағы саңылау ретгеледі.
Бағыттаушы конус пен валецтің жұмыс бөлігіне валецтің гайкалы және рычагты реттеуші тірегі орнатылған.
Тарату қорабы корпустан және конусты берілістен тұра-ды. Қораптың вертикаль біліктерінде табандары бар беріліс шынжырының жетекші жұлдызшалары болады. Арнаның алдыңғы жағына шынжырдың керілуін үнемі қамтамасыз ететін жетектегі серіппе астында жұлдызшалар орнатылған.
Жатка қаптамасы капоттар мен үшбүрышты қалақ-шалардан (оң, сол және ортаңғы) тұрады. Артқы бөліктің капоты арна кронштейндерінің ілгіштеріне жалғанған, ал ал-дыңғы бөлігі арна тартқышының резеңке ілмегімен ұстаты-лады.
Капоттың артқы қабырғасы беріліс шынжырының кері тармағы мен собықтар үйіндісін болдырмау үшін реттеуші қалқанмен жабдықталған.
Үшбүрышты қалақшалардың қалпын реттеу үшін арна рамасына қоңцырылған кронштейндер мен тұтқыштар қара-стырылған.
Үшбүрышты қалакдіаларға арнадан собықтың түсіп қалу-ын болдырмайтын резеңке клапандар орнатылған.
Сабақ шнегі кесілген сабақтарды жатканың орта бөлігіне жеткізу үшін және оларды транспортердің көлбеу камерасы-на беру үшін қызмет етеді. Шнек түтіктерден және орта бөлігіне келгенде қалақшаға айналып, бірін-бірі жауып тұра-тын, оң және сол жағынан орала отырып, ортаға түйісетін екі винтті лентадан тұрады. Шнек реттелетін екі подшип-никке тіреледі және шынжырлы беріліспен іске қосылады. Шнек созылған валецтер астына, кескіш аппараттан кейін орналастырылған.
Собық шнегі собық үйіндісінің арнадан бүйір транспортерлеріне қарай орьш ауыстыруы үшін қызмет етеді. Ол орталық түтіктен және ортадан екі жаққа тарайтын, үш жағы лақтырғыш қалақшаға айналатын оң және сол жағы-нан оралған винтті лентадан тұрады. Шнек реттелетін екі под-шипникке тіреледі және шынжырлы беріліс арқылы іске қосылады. Ол жатка арнасынан кейін орналасады.
Шнек құндағы арна жағынан ашылған. Құндақтың ар-тқы қабырғасына, бүйірлік транспортерлердің қарсы жағы-нан, собықты шнектен транспортерге тиеуге арналған саңы-лау орналасқан.
Сабақ транспортерінің корпусы бар. Корпуста транспортер шынжыры үшін үш жұлдызшасы және оң жақ үшында жетекші жүддызшасы бар жетекші білік, сондай-ақ барабаны бар жетектегі білік қондырылған. Жетекші білікке үш жүддыз-ша жалғастырылған.
Тасымалдау органы шахмат тәртібімен металл қырғы-шқа бекітілген үш шынжырдан тұрады. Қырғышы бар шын-жырларды керу серіппе арқылы жүзеге асырылады.
Үш секциялы, құрамалы, жазық пышағы мен лақтырғ-ыш күректері бар барабан үлгісіндегі ұнтақтағыш (8) жүгерінің сабақтары мен жапырақтарын ұнтақтап, ұнтақта-лған балаусаны ұнтақтағыштың тұтігі арқылы қатар келе жатқан транспорттың кузовына беру үшін қызмет етеді.
Ұнтақтағыш -- түпкі цапфаға пісірілген түтікті білік. Білікке үш секцияны құрайтын пышақтар мен қалақтарды жалғастыру үшін төрт дискі пісірілген.
Әрбір секцияға алты пышақ пен алты лақтырғыш қалақ бекітілген. Барабан шарикті подшипниктерге тіреледі. Цап-фалардың біріне басып озу муфтасы бар шкив жалғастырыл-ған. ұнтақтағыш құндағының екі саңылауы бар: оның бірі
-- ұнтақтағышқа жапырақ-сабақ балаусасын беруге, екіншісі
-- ұнтақталған балаусаны түтікке беруге қызмет етеді. Құндақтың қоректендіруші саңылауының төменгі жиегіне қарсы кескіш пластиналар бекітілген. Пышақтар мен плас-тиналардың кескіш қырлары қатты қорытпамен қатайтылғ-ан. ұнтақтағыштың тұтігі төменгі қозғалмайтын және жоға-рғы бүру бөліктерінен тұрады. Комбайншы отырған орны-нан гидроцилиндр арқылы түтікті тасымалдау қалпына келтіріп бүрады. Түтіктің шығар аузына қалқа орнатылған.
Транспортерлер собықты жаткадан тазалауышқа немесе молотилкаға беру үшін қызмет етеді.
1.2 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың конструкциясы
Транспортер корггустан, төменгі жетекші біліктен, жоға-рғы валецтерден, арнаулы буындарға қырғыштар бекітілген екі жетекті роликті шынжырдан тұрады. Төменгі жетекші біліктер айналысқа аралық жетек арқылы шынжырлы беріліспен және транспортердің корпусьша қондырылған сақ-тандырғыш муфталы білікпен келтіріледі. Транспортердің жо-ғарғы басына үстіңгі біліктен шынжырлы беріліс арқылы жетекке келтірілетін сабақ ұстағыш бекітіледі. Транспортер-лер комбайнның оң жағына да, сол жағына да бекітілген.
Собық тазалауыш жұлынып алынған собықты жапыра-ғынан тазартуға арналған.
Собық тазалауыштың әрқайсысы тазалауыш аппараттан, бастырма қоыдырғыдан, орам транспортерінен, жылжымалы таратқыш собық үйіндісін алдын ала тазалайтын құрылғы-дан, тазалауыш аппарат жетегінің конустық берілісінен, желдеткіш жетегінің аралық білігінен тұратын екі блок түрінде болады. Жетекке келтіру комбайнньщ аралық білііінен екі шынжырлы берілістің көмегімен жүзеге асырылады.
Тазалауыш аппарат сегіз қос валецтен (сегізі шойыннан және сегізі резеңкеден жасалған), сондай-ақ жалпы рамаға қоңдырылған жетектен тұрады. Валецтердің төрт науасы бо-лады. Әрбір науа қозғалысқа қос конусты шестерня, ал науа-дағы валецтер цилиндрлі шестерня арқылы қозғалысқа келтіріледі. Аппараттың жетегі төрт конусты шестернялы екі білікген тұрады. Білікгердің біріне сақтандырушы муфта қон-дырылған.
Бастырма қондырғы екі қатарлы бастырма барабаннан, екі қатарлы битер мен жетек механизмінен жасалған. Бара-баны, бірінші қатарындағы иілмелі қалақшалар орамды тұтетін сыммен жабдықталған. Битерлер қозғалысқа тазала-уыш аппараттан роликті шынжырмен, ал барабандар битер біліктерінен шынжыр контурмен келтіріледі.
Орам транспортері (7) араларына жоғарғы және төменгі елеуіштер бекітілген екі жақтаудан тұрады. Осы елеуіштер бойынша бекітілген қырғыштары бар екі шынжыр қозғала-ды. Транспортердің шынжырын керу жетекші білікті қозғ-алту арқылы қамтамасыз етіледі. Жетек тазалауыштың білігінен шынжырлы беріліс арқылы жүзеге асырылады. Со-бық үйіндісін алдын ала тазарту үшін комбайнда екі жеддеткіш болады.
Молотилка (10) екі бастырғыш барабаннан (9), қақпағы бар декадам, жоғарғы және төменгі елеуіш станнан, тербелмелі біліктен, желдеткіштен, толтырушы шнекген, дән шнегінен, стерженьдер шнегінен, каркастан, рамадан және жұмыс орган-дары жетегінің механизмдерінен тұрады.
Бастырғыш барабан пісірілген цапфалары және үш қал-пақшасы бар түтік түрінде жасалған. Барабан үшывдағы түтікке екі қанатша пісірілген.
Деканың төменгі каркасы екі секциядан пісірілген. Жо-ғарғы елеуіш стан аддыңғы-желбезекті және артқы -- үрғыш-ты-қауызды екі елеуіштен тұрады. Төменгі елеуіш стан ра-маға үзартқышы бар желбезекті елеуіш топсалы түрде бекітіліп пісірілген металл қорап түрінде құрастырылған.
Жеддеткіштің білікке қондырылған қанатшалары, бүйір құндағы және клапаны бар. Тербелмелі білік біліктен, под-шипниктерден, шатун корпусынан және пісірілген жұлдыз-шалардан тұрады. Тербелмелі білік иінді етіп жасалған, ол төменгі және жоғарғы стандардың тербелмелі қозғалысын қамтамасыз етеді.
Толтырушы шнек -- құндаққа бекітілген сол және оң жақтаулы винтті ленталы білік. Шынжырлы жетек шнектің құндағына бекітілген алдыңғы біліктен жүзеге асырылады. Молотилканьщ жұмыс органдары комбайн рамасына тірегімен жалғасқан рамаға қондырылған. Молотилка жетегі ременьді. Ременьдер сол және оң жақ аралық білік арқылы жеке-жеке өтеді.
Комбайнның шассиі (14) рамалардан, жетекші және бас-қарушы доңғалақтар белдіктерінен, сүрлем өткізгіші бар жа-пырақ-сабақ балаусасын ұнтақтағыштан, кабинасы бар басқ-ару алаңынан, двигательден, күш берілістерінен, буксир құры-лғысынан және электр жабдықтары жүйесінен тұрады.
Шассиге гидравлика жүйесінің едәуір бөлігі, бақылау және сигнал беру жүйелері бекітілген.
Жетекші доңғалақта белдігінің дифференциалды басты берілісі, планеталық жарты осі, доңғалақты тежеуіші бар бор-тты редукторы, доңғалағы және белдік құндағы, ілініс муф-тасы мен жетекші беріліс қорабы болады.
Доңғалақтар тежегіші гидравликалық жетегі бар колод-калы (қалыпты), реверсивті, қалқыма үлгіде жасалған.
Түру тежеуіші ленталы, реверсивті және ол беріліс қора-бының жетектегі білігіне қондырылған.
Пневматикалық шинасы бар жетекші белдік доңғалағы үзақ жол жүруте арналған.
Беріліс қорабы шестернялы, екі жүрісті, алға қарай үш беріліс және артқы жүріске бір берілісі бар, ілініс муфтасы толық ажыратылмаған кезде берілісті қосу және ажырату мүмкіншілігін болдырмайтын блокировкалау механизмімен
жабдықталған. Вариаторлы беріліс қорабы жылдамдықты 1,1 -- 17,7 кмсағ-қа дейін өзгертуге мүмкіндік береді.
Жылдамдық вариаторы екі сатылы, жылжымалы дискілері бар шкивтер блогын біріктіреді. Ол комбайн жыл-дамдығын жайлап өзгертеді.
Басқару доңғалақтарының беддігі белдік арқалығынан, доңғалақтарды бүру механизмінен тұрады. Белдік арқалығы комбайн рамасының құйыршығьша топсамен бекітілген және вертикаль жазықтықта бүрылуға мүмкіншілігі бар.
Доңғалақтарды бүру механизміне трапециялы рычагта-ры мен гидрокүшейткіші бар көдденең рульдік тартқыш, гидрокүшейткіш пен бүру жүдырықшасы жатады. 310-406 шиналы пневматикалық доңғалақтардың жүк көтергіштігі үлкен болып келеді. Доңғалақтарды бүру гидрокөлемдегі рульдік басқару көмегімен жүзеге асырылады.
Жұмыс органдары жетегі мен комбайнның жылжуы СМД-72 двигателімен жүзеге асырылады. Мотор қондырғы-ның барлық бөлігі мотор астындағы рамаға орнатылған, ол резеңке амортизаторлардың көмегімен комбайн рамасына бекітілген.
Двигатель жетекші доңғалақтар осіне параллель етіп қон-дырылған. Двигательдің қуаты иінді біліктің екі жағынан: оң жақтан -- машинаның жүрісіне қарай, сол жақтан -- ілініс муфтасы арқылы комбайнның жұмыстық органдарынан алы-нады. Оң жағынан тағы гидроаспалардың жетегінен қуат алы-нады.
Жүріс бөлігінің жетегі жеңілдетуші стакавдағы екі жыл-ғалы құйма шкивтен тұрады, двигательдің білігінен жыл-дамдық вариаторына қуатты беру жүзеге асырылады.
Жұмыс органдары жетегі стаканға орнатылған құйма шкивтен тұрады. Ол қуатты стакан ішінен өтетін және двигательдің ілініс муфтасымен жалғасқан шлицті білік арқ-ылы двигательдің иінді білігінен алып, комбайнның жұмыс-тың органдарына беру қызметін атқарады.
Кабинаның басқару орны металл каркас түрінде жаса-лып төбесі болат қаңылтырмен жабылған. Кабинада терезе бар. Мүның өзі механизатордың алды-артьш бағдарлап, көріп отыруына мүмкіндік береді. Кабинаның алдыңғы терезесі онша көп ластанбауы үшін алға қарай сәл еңкіштеу етіп
орнатылған. Кабинаның есігі комбайн жүрісінің сол жағына орнатылған, есіктің саңылауы резеңкемен нығыздалған.
Кабинаның ішкі қабырғаларының беті шу мен дірілді бәсендететін материалмен қапталған.
Басқару алаңына кабинааралық резеңке төсем арқылы орналасқан. Кабина гидравликалық амортизаторы бар па-раллелограмма типтес аспалы басқарылмалы жұмсақ орын-дықпен, екі желдеткіш-шаң айырғышпен, электр жарығы-ның плафонымен жарақталған. Кабинада комбайнды басқа-ратын негізгі органдардың барлығы бар. Басқару тұтқасы пультке орнатылған және ол реттелетін тартқыш көмегімен гидробөлгішке жалғастырылған.
Басқаруды жеңіддету үшің тұтқаға олардың неге арналға-ны көрсетілген белгілер (символдар) салынған.
Басқару педалы ілініс муфтасы мен донғалақты тежеуішке берілетін жетек гидрофици5іланған және жүргізушінің оты-ратын жерінің астына орналасқан жекелеген гидроцшшңдрлері болады. Доңғалақ тежеуіштің педалі ысырма арқылы блоки-ровкаланады. Доңғалақтарды жекелеп тежеу қажет болғанда ысырманы ілгіштен шығарған жөн.
Берілісті ауыстыру механизмі рычагты-кулисалы типтес болып келеді.
Двигательді іске қосып жіберетін жетек механизмі ка-бинаға орнатылған. Іске қосатын двигательдің бендиксі ка-бинаның артқы қабырғасында тұратын тұтқаны сағат тіліне қарсы бүру арқылы қосылады.
Комбайнның гидравликалық жүйесі екі тәуелсіз жүйе-ден: жұмыс оргавдарды басқарудан және рульдік басқарудан тұрады. Екі жүйе де бір бактағы маймен қоректенеді.
Жұмыс оргаңдарды басқаратын гидрожүйеге: таратқыш, май беру, насосы, лебедка жетегінің насосы, сақтандырушы, атқарушы гидроцилиндрлер ұнтақтағыш тұтігін бүру, вари-аторды реттеуші, тіркемені ажырату, жатканы көтеріп-түсіру, ілініс пен май тұтігінің муфталарын қосу жатады.
Гидрожүйені басқару комбайн кабинасының басқару пультына шығарылған.
Жатканы жайлап түсіру үшін поршень астындағы жат-каны көтеретін гидроцилиндрлердің ішіне баяулатқыш кла-пандар қондырылған. Комбайнды жаткасымен тасымаддау
кезінде жатканы көтеретін цилиндрдегі жұмыс сүйық вен-тильмен жабылады.
Жүріс бөлігшдегі вариатор гидрожетектерінің жұмыс істеу жылдамдығын төмендетудің, ұнтақтағыш түтіктің бүрылуы-ның, тіркемелі тележка мен двигатель штуцері ілінісінің муф-тасын ажыратып, май тұтігін таратқышқа жалғаудың дроссельді тесіктері бар.
Рульдік басқару гидрожүйесі комбайнды басқаруды (жүргізуді) жеңілдетуге арналған. Бұл жүйе рульдік доңға-лақ пен басқару доңғалағын бүруға арналған гидроцилиндр арасындағы гидравликалық байланысты жүзеге асырады.
Жүйе гидравликалық насостан, сақтандырғыш клапан-нан, рульдік басқару таратқышынан, рульдік басқару күшейткіші гидроцилиндрінен, май түтіктерінен тұрады. Электр жабдықтар жүйесі іске қосу двигателін кабинадан электр стартері арқылы жүргізуге, жарық беруге және бақы-лау-өлшеу приборларына т. б. ток тұтынатын орындарға ар-налған.
Электр жабдығының жүйесіне ток көзі, реттеп іске қоса-тын құрылғылар, жарық беру және бақылау-өлшеу прибор-лары, сигнал беру аппараттары, желдеткіштердің және терезе тазалауыштың электр двигательдері, коммутациялық аппа-ратура мен электр жетектері енеді.
Электр сымдары жалпы кері жетек ретінде массаң (ма-шинаның корпусы) болып саналатын бір сымды схема бой-ынша жүргізілген. Массаға ток көзінің теріс полюстері мен токты тұтынатын орындар жалғастырылған.
Комбайнға іске қосу двигателі стартерін қоректендіру, сондай-ақ жұмыс істемейтін двигательдегі немесе аз жиілікте айналып жұмыс істейтін двигательдегі токты тұтынатын орындар үшін бір аккумуляторлы батарея қондырылған.
Двигатель номинал жиілікте айналғанда токты тұтына-тын орындарын қоректендіру, онымен бір мезгілде аккуму-лятор батареясын зарядтайтын двигатель білігінен сыналы ременьмен жетектелеіін генератор арқылы жүзеге асырылады.
Комбайн алты фарамен, приборлардың қалқанын жа-рықтандырып тұратын шаммен, бүру көрсеткіштерімен және жолда жүру кезінде қажетті басқа да сигналы бар прибор-лармен жабдықталған. Май қысымын көрсеткішіне және
амперметр шкаласына жарық түсіру үшін шам орнатылған. Кабинаға плафон жарығы түсіріледі.
Двигатель жұмысына бақылау жасау үшін басқару пультіне амперметр, су температурасы мен май қысымын көрсеткіш, судың температурасы мен двигательдегі май қысы-мын бақылайтын авариялық шамдар қондырылған.
Сүйреуші (буксир) құрылғы тележканы собық жинай-тын комбайнмен тартып, тіркеу үшін қызмет етеді. Ол гид-ролебедкадан, гидролебедканы қосу механизмінен, тірке-уіштен, қаққыштан, таяныш пен тұтқаны таянышын ажыра-ту механизмінен тұрады. Тележканы комбайнның гидро-жүйесінен жұмыс істейтін гидромоторлы лебедкамен тарта-ды. Гидромотор комбайншының кабинасынан қосылады.
САВ-1 автоматты жүргізу жүйесі Херсонец-200 ком-байнының бағытын жүгері қатарының бойымен бағыттау үшін қызмет етеді.
САВ-1 -- механикалық бағдарлауышы бар электр гидрав-ликалық қондырғы. Ол көшіруші құрылғыдан (18), элект-рондық блоктан (17), жалғастырушы қораптан (16), жалғас-тырушы электр кабельдерінен (15), комбайнның басқарыла-тын доңғалақтарының дифференциалды индуктивті датчигінен (22), екі позициялы электрмен басқарылатын гид-ротаратқыштан (20), жалғастырушы панельден (18), сондай-ақ бағдарлаушы құрылғының дифференциалды индуктивті датчигінен тұрады.
Бағдарлаушы құрылғы жүгері сабақтары қатарының ор-тасынан жатка арнасына ауытқуына пропорционал басқару сигналын беру үшін қызмет етеді.
Бағдарлаушы құрылғы рамадан (23), шкивтерден (29), сым арқаннан (31), дифференциадды индуктивті датчиктен (25), раманы бейтарап қалыпқа қоятын бекіткіштен (26), сым арқанды керетін винттен (24), раманың бейтарап қалпын реттейтін винттен (27), және датчиктің көлдік қалпын дөл реттейтін винттерден (28) тұрады.
Бағдарлаушы құрылғының дифференциалды индуктивті датчигімен басқару доңғалақтарының қалпы -- датчик рото-рының бүрылу бүрысын электр сигналына түрлендіретін индукциялық машина.
2 Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері
2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктері орналасу жайы
Негізгі құрастыру бөлшектерінің құрылысы сабақ жеткізу механизмі мен собық ажыратқыш аппараттан тұрады.
Сабақ жеткізу механизмі тіреу мен собық ажыратқыш аппаратты жалғастыратын бойлық қапталдар бекітілген алдыңғы тіреуден тұрады. Арнаның аддыңғы жағындағы тіреуге көтергіш шынжырлардың жетегі бекітілген. Тіреудің үстіңгі жағына тақтайлар орнатылған. Оған орайтын және тартатын блоктар қовдырылған, олар арқылы винт пен жетек-шынжыр тартылады. Арнаның алдыңғы және артқы бөлігіндегі төменгі рычагтар серіппелермен жалғасқан.
a -- резеңкелі, б -- шойынды; 1 -- резеңке втулка, 2 -- шайба, 3 -- штифт, 4 -- білік, 5 -- алдыңғы цапфа, 6 -- алдыңғы валец, 7 -- тойтарма, 8 -- артқы валец, 9 -- артқы цапфа, 10 -- ағаш тығын, 11 -- тіс.
Сурет 3. Тазартқыш аппараттың валецтері:
Олар беріліс шынжырындағы планкасына қажетті қысым жасайды. Арна-ның алдыңғы жағындағы серіппелер құндақпен жабылған, ол сонымен қатар түйінделген сабақты бағыттаушы бет болып табылады. Шектегіш арқылы беріліс шынжырлары ара-сындағы саңылау реттеледі. Беріліс шынжыры жұлдызшаларға және тартқыш құрылғының ролигіне, ал жетек шынжы-ры жұлдызша мен тартқыш блокқа кигізілген.
Собық ажыратқыш аппарат құрамына екі үзгіш валецтер (жоғарғы блокта біріктірілген) және олардың астына орнатылған беріліс шынжырларының жетегі енеді. Блокқа валецтері қалыпты жұмыс істеуі үшін валецтер цапфасының жоғарғы подшипниктері қорғаушы шайбалармен жоғары, ал төменгі подшипниктері қорғаушы шайбалармен төмен қарай орнатылуы тиіс. Тісті донгалақтардың астыңда тұратын қалақ-шаларды, олардың валецтері жұмыс бағытымен айналғанда, майды күрекшемен цапфаның жоғарғы подшипниктеріне жіберетіндей етіп қондыру қажет.
Беріліс шынжыры жетегінің блокқа қондырылған екі білікшесі бар. Осы білікшелердің үстіңгі жағына беріліс шынжырының екі қатарлы жетекші жұлдызшалары отырғы-зылған, ал төменгі бөлігіне жетек тісті доңғалақтары қонды-рылған.
Подшипниктердің қорғаушы шайбаларының орналасуы және қалақшалардың қондырылуы собықты ажыратқыш аппараттың бөлшектерінде қалай болса, бұларда солай болуға тиіс.
Кескіш аппарат комбайнның алдыңғы жағына, кескіш аппарат рамасының қимасы тікбұрышты тұтігіне орналасады. Ол пышақтан, қарсы кескіш пластиналардан және кривошипті-шатунды механизмнен тұрады.
Ұнтақтағыш цапфалары бар пісірілген түтік түріндегі біліктен жасалған. Әрбір собық ажыратқыш аппараттың қар-сысында қалақша типтес пышақтар секциясы бар.
Желдеткіш құндақтан, құрастырмалы қалақшадан, біліктен, подшипниктердің екі корпусынан, екі шарикті подшипниктен, корпус пен шкивтің екі қақпағынан тұрады. Желдеткішті жетекке қосу ұнтақтағыш роторының шкивінен ременьді сына беріліс арқылы жүзеге асырылады.
Сырғымалы тақтайдың жиылған столы, сол және оң жақ тірегі және артқы жақтауы бар. Тіректің жоғарғы жағында сырғымалы тақтайдың еңкіштігін реттейтін төрт тесік бар.
Тазартқыш аппарат рамасы және жүп-жүбымен орналасқан тазартқыш валецтері бар. Әрбір жүп бір резеңкелі (2, а-сурет) және бір шойынды (129, 6-сурет) валецтен тұрады. Шойынды валецтің жұмыс бетінің винт тәрізді шығыңқы жері бар, олардың арасына тазартқыш валецтердің активтілігін арттыратын тістер орналасқан. Тістер шойын валецтердің ойығына престелген ағаш тығынға (10) қағылған. Резеңкелі валец металл білікке кигізілген резеңкелі бүдыр втулка түрінде жасалған.
Валецтерді жетекке келтіру собық шнектерінің валецінен втулкалы-роликті шынжырмен жүзеге асырылады.
Қысу құрылғысының екі тіреуіш тірегі, жетекші білігі, екі кронштейні қалақшасы, екі жұлдызшасы мен подшипниктері бар. Әрбір жүп қалақша тазартқыш валецтер ложасының үстіне орнатылған. Қалақшаларды жетекші білікке орнатылған жұлдызшалар блогынан екі қатарлы втулкалы-роликті шынжыр айнаддырады.
Тазаланбаған собықтар конвейері -- бұл кесе-көлденең қырғышы бар конвейердің шынжырындағы жұлдызшалы жетекші және жетектегі біліктерге қондырылған қимасы тікбүрышты корпус. Корпус өзара топсалы аспамен жалғасқан және болттармен бекітіліп, екі бөлік түрінде жасалған. Конвейердің жетекші білігі жабық үлгідегі шарикті подшипниктерге қондырылған.
Конвейердің жетектегі білігі конвейердің жоғарғы басындағы төсем ойығындағы тартқыш құрылғының көмегімен жылжиды және қырғыштары бар шынжырды көреді. Қырғыштар втулкалы-роликті шынжырға 38 мм аралықта орнатылған.
Тазартылған собықтар конвейері тазартылмаған собықтар конвейері сияқты орындалған және одан тек енімен ғана ерекшеленеді.
Дән шнегі шнектен және құндақтан тұрады. Ол қосқыш муфтаның шнегімен жалғасқан жетекші білік арқылы қозғалысқа келтіріледі. Жетекші білік шарикті подшипниктерде айналады. Дән шнегінде подшипниктер болмайды, құндақтың түбіне тармақтарымен тіреледі.
Тіркеу механизмі тележканы комбайнға жалғастыру үшін қызмет етеді. Ол лебедкадан, тіркемеден, тіркеменің штыры мен ұстағыштан тұрады. Лебедка мен ұстағыш комбайн рамасына қондырылған. Лебедканың тіркемесі және барабан өзара темір арқанмен жалғастырылған. Тележканы комбайнға тарту үшін темір арқанды тұтқаның көмегімен айналдыра отырып, лебедканың барабанына орайды. Тележка тартылған кезде тіркеме ұстағьпптың тесігіне келіп тұрады да серіппе астындағы тіреуішке тіреледі, лебедканың барабаны кері айналып кетпес үшін шаппамен ұстатылады.
Комбайнның көтеру механизмі комбайнды тасымал қалпынан жұмыс қалпына келтіруге және керісінше, сондай-ақ кесу биіктігін анықтау үшін қызмет істейді. Көтеру механизмін жетекке келтіру трактордың гидрожүйесі арқылы жүзеге асырылады.
Сигнал беру жүйесі (3-сурет) жекелеген механизмдердің жұмысы мен технологиялық процестің бүзылғаны жөнінде тракторшыға сигнал беруге арналған. Ол сигнализаторлардан (2,3 және 4), сигнал пультінен (1) және комбайндағы электр сымдарынан тұрады.
Муфтаның сигнализаторлары конвейер жетегінің сақтандырушы муфтасы мен тазартқыш аппараттың жетегіне орналастырылған. Муфтаның сигнализаторы корпустан (13), қосқыштан (14), кронштейннен (18) және рычагтан (15) тұрады.
a -- сигналдау жүйесінің схемасы, 6 -- муфта сигнализаторы, в -- түтік сигнализаторы, г -- жүйек сигнализиторы;
1 -- сигналдау пульті, 2 -- жүйектер сигнализаторы, 3 -- түтік сигнализа-торы, 4 -- муфта сигнализаторы, 5 -- жалғастырғыш, 6 -- контакт, 7 -- изо-ляциялық түтік, 8 -- үя, 9 -- штепсельді розетка, 10 -- кронштейн, 11 -- штепсельді айыр,12 -- масса винті, 13 -- корпус, 14 -- қысқыш, 15 -- рычаг, 16 -- рычаг осі, 17 -- таяныш, 18 -- кронштейн, 19 -- винт, 20 -- кақпақ, 21 -- мембрана, 22 -- рамка, 23 -- лента, 24 -- реттеуші винт, 25 -- контакт, 26 -- изоляциялық түтік, 27 -- ось,28, 32 -- аралық төсем, 29 -- болт, 30 -- козырек, 31 -- шплинт, 33 -- түп, 34 -- шарик, 35 -- контакт, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ауыл шаруашылық машиналардың сенімділігі және сапасы пәні бойынша жазылған курстық жұмыс кіріспе 4 суреттен, 1 кестеден, 4 формуладан, қорытынды және пайдаланған әдебиеттерден тұрады.
Курстық жұмыста КСКУ-6 жүретін жүгері жинайтын комбайн сенімділігін және сапасын сақтау мен ауыл шаруашылығында қолданылатын техника мен машиналар түрлерін қолдануды, ауыл шаруашылық машиналарының басты ауқымы мен жұмыс режимдерін анықтап негіздеуді, есептеуді және дән дәрілегіштің сенімділігін мен сапсын сақтауды үйрену болып табылады.
Ауыл шаруашылық машиналардың сенімділігі және сапасы пәні ауыл шаруашылық инженер-механиктерін кәсіптік дайындауда, курстық жұмысты орындау маңызды кезең болып саналады. Осы курстық жұмысты орындауға қойылатын жалпы талаптар, тапсырмалар, есептердің кейбір түрлері, түрлі көрсетпелер және басқа материалдар берілген.
Осы курстық жұмыста КСКУ-6 жүретін жүгері жинайтын комбайн жұмыс принципін толық игерген студент басқа да дән дәрілегіш техникаларды өз бетінше игере алады деп сенеміз.
Мазмұны
бет
Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...7
Қысқартулар мен шартты белгілеулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 9
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндар және олардың қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... . 10
1.2 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың конструкциясы ... ... ... ... ...17
2 Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері ... ... .22 2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктері орналасу жайы ... ... ... ... ... .22
2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктерінің атқаратын қызметі ... ... .26
3 Сенімділіктің кешенді көрсеткіштері. Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
3.1 Дайындық еселігі. Шұғыл дайындық еселігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3.2 Техникалық пайдалану еселігі. Тиімділікті сақтау еселігі ... ... ... ... ... ... ... ..33
3.3 Сапаға қойылатын талаптардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 33
3.4 Сапаны бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34
3.5 Сенімділікті қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35 4 Пайдалану материалдары және олардың қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .38 4.1 Үйкеліс, тозу және жағар материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38 6 Машинада қолданылатын конструкциялық материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.1 Шойын және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6.2 Болат және оларды топтастыру ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
6.3 Мыс және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
6.4 Алюминий және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..41
6.5 Титан және оның қорытпалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42
7 Техника қауіпсіздік ережелері және өртке қарсы шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
Ұсынылатын әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
Нормативтік сілтемелер
Курстық жұмыста төмендегі құжаттардың нормативтік сілтемелері қолданылған:
ҚДБЖ жүйесі келесі принциптермен сипатталынады: негізгі жүйелер, негізгі тетіктің дәлдік өрісінің орналасуы, дәлдік шегі бірлігі, квалитеттер мен негізгі ауытқулар катары, мөлшер аралықтары және температуралық ереже (қалыпты өлшеу температурасы).
ГОСТ 24055-88. Ауылшаруашылық техникасы. Технологиялық пайдалануды бағалау әдістері.
ГОСТ 12.2.002-91. Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесі. Ауылшаруашылық техникасы. Қауіпсіздікті бағалау әдістері.
ГОСТ 17.2.2.01-84. Табиғатты қорғау. Атмосфера. Автомобиль дизелдері. Пайдаланған газдардың түтінденуі.
ГОСТ 23728-79...ГОСТ 23730-79. Ауылшаруашылық техникасы. Экономикалық бағалау әдістері .
1. Техникалық регламент.
Техникалық регламент iшiнде стандарт немесе ережелердiң мазмұны қосылған мiндеттi талаптарды белгiлейдi.
Техникалық регламентке жататын нормативтi-құқықтық актiлер және нормативтi кужаттар келесi мақсаттар үшiн кабылданады:
:: азаматтардың өмiрi мен денсаулығын, жеке заңды тұлғалар мен мемлекет мүлкiн қорғау;
:: қоршаған ортаны қорғау;
:: қауiпсiздiк техникасын сақтау;
:: қолданушыларды шатастыру iс-әрекеттерiнiң алдын алу.
2. Конструкторлық құжаттардың бiрыңғай жуйесi (КҚБЖ).
Бұл жүйеде барлық конструкторлық құжаттарды жасау және безендiру ережелерi қарастырылған. Жүйе мақсаты -- қолданылатын құжаттар санын азайту, оларды жасау мен көбейту тәсілдерін жеделдету, оларды тіркеу мен сақтау ұтымды жүйесін енгізу. КҚБЖ 150 стандарттан көбірек кіреді. ҚКБЖ барлығына 2 саны меншікке берілген, одан кейін стандарттау реттік нөмері. Тоғыз топтың ішіндегі әрқайсысының стандарттарының мазмұны келесіде:
2.1. Жүйенің негізгі ережелері (бұйым түрлері, конструкторлық құжаттар кешені мен түрлерін зерттеп дайындау сатысы, сызбаға қойылатын талаптар, тексті құжаттар және т.б.) МемСТ2.101-68,..., МемСТ2.114-70, МемСТ-13-85;
2.2. Конструкторлық құжаттарды белгілеу мен сұрыпталуы. МемСТ 2.201-80;
2.3. Сызбаларды орындаудың жалпы ережелері. МемСТ2.301-68...2.317-69;
2.4. Әртүрлі типті тетіктердің сызбаларын жасау ережелері: тісті дөңгелектер, шлицалы қосылыстар, құбырлы өткізгіштер, онымен қатар электр құрастыру сызбалары және т.б. МемСТ2.401-68...2.418-77
2.5. Пайдалану және жөндеу құжаттары: МемСТ 2.601-68...2.605-68;
2.6. Бұйым құжаттарын тіркеу, есепке алу және сақтау. МемСТ 2.501-68...2.503-74;
2.,7. Сұлбаларды орындау ережесі: электрлік, және пневматикалық; сұлбалардағы шартты графикалық белгілеулер. МемСТ2.701-80...2.787-71;
2.8. Құрылыс құжаттарын орындау ережесi;
2.9. Арнайы талаптар мен басқа стандарттар, экспортқа шығарылатын бұйымдарға арналған стандарттар және т.б.
КҚБЖ стандарттарын енгiзу, жобалау, конструкторлау, дайындау жұмыстарын жеңiлдетедi; сызбаны оқуды оңайлатады; жобалау мен техниқалык кужаттарды өңдеуде ЭЕМ колдануға мумкiндiк жасайды.
3. Технологиялық қужаттардың бiрыңғай жүйесi (ТҚБЖ) машинамен приборларды жасау мен жондеуге қолданылатын технологиялық құжаттардың барлық түрлерiн қамтиды. Технологиялық құжаттарды зерттеп дайындау, безендiру және қолдануды, озара байланысты ережелерi (шарттары) бекiтедi.
Анықтамалар
Курстық жұмыста кездесетін терминдерге сәйкесінше төмендегі анықтамалар пайдаланылады:
Сапа -- белгілі бір материалдық және рухани қажеттіліктерді қанағаттандыруға мүмкіндік беретін пайдалы қасиеттердің жиынтығы.
Сенімділік (техникада) - объектің берілген уақыт кезеңі ішінде талап етілген функцияларды орындауға қабілетілік қасиеті.
Шекті жағдай - объект қызметіне қарай пайдалануы мүмкін емес немесе тиімсіз.
Зақымдалу - жұмысқа қабілетті жағдайдың сақталып, түзу (ақаусыз) жағдайдың бұзылуы.
Шекті жағдай - объект қызметіне қарай пайдалануы мүмкін емес немесе тиімсіз.
Зақымдалу - жұмысқа қабілетті жағдайдың сақталып, түзу (ақаусыз) жағдайдың бұзылуы.
Түзу (ақаусыз) жағдай - объект барлақ нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттардың талаптарына сай.
Ақаулы жағдай - объект нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттар талаптарының ең болмаса бірін қанағаттандыр-маса.
Жұмысқа қабілетті жағдай - берілген функцияларды орындау қабілетін сипаттайтын, барлық параметрлердің мәндері нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттардың талаптарына сай келеді.
Жұмысқа қабілетсіз жағдай - берілген функцияларды орындау қабілетін сипаттайтын, ең болмаса бір параметрдің мәні нормативті-техникалық және (немесе) конструкторлық құжаттардың талаптарына сай келмейді.
Параметрлер - кинематикалық және динамикалық сипаттамалар, өнімділік, жылдамдық, жүк көтергіштік, экономикалық, дәлдік және т.б. көрсеткіштер.
Сенімділік көз қарасы бойынша объект төмендегі жағдайлардың біреуінде болуы мүмкін: түзу (ақаусыз), ақаулы, жұмысқа қабілетті, жұмысқа қабілетсіз және шекті.
Тоқтау (отказ) - объектің жұмысқа қабілетті жағдайының бұзылуы.
Жөндеу - бұйымдардың жұмыс істеу қабілетін және түзулігін және бұйымдар мен олардың құрама бөліктерінің техникалық ресурсын жаңартуға арналған, операциялар кешені.
Техникалық ресурс (ресурс) - объекті пайдаланудың басынан немесе капиталды жөндеуден кейін қайта пайдаланудан бастап шекті жағдайға өткенге дейінгі оның қосынды жүктемесі.
Техникалық қызмет көрсету - машиналарды пайдалану , сақтау және тасымалдау кезінде олардың жұмыс қабілетін ұстап тұруға арналған жұмыстар кешені. Техникалық қызмет көрсетуде жұмыстар диагностикалық және орындаушы түрлерге бөлінеді.
Технологиялық процесс - объектің жұмыс істеу қабілетін орнына келтіруге арналған өндірістік процестің бір бөлігі.
Технологиялық операция - бір жұмыс орнында орындалатын технолгиялық процестің аяқталған бөлігі .
Қысқартулар мен шартты белгілеулер
ҚДБЖ - Қондырулар мен дәлдік шектер бірыңғай жүйесі;
ИСО - Стандарттаудың халықаралық ұжымы ;
ТМД - Тәуелсіз мемлекеттер достастығы;
МемСТ - Мемлекетаралық стандарттау;
ЗИЛ-130- Өздігінен сырғитын автомобиль;
ПС-10А -Дән дәрілегіш
ПС-20-АМ - Дән дәрілегіш
ПС-10АМ - Дән дәрілегішпен
ПСШ-3- Шнекті тұқым дәрілегіш
ПЗ-10- Дән дәрілегіш
ОН-400- Бүріккіш
СҚБ-Сенімділікті қамтамасыз ету бағдарламасы
АЭР-алғашқы энергетикалық ресурстар
ОС-октан саны
Кіріспе
Ауыл шаруашылық машиналардың сенімділігі және сапасы пәні ауыл шаруашылық инженер-механиктерін кәсіптік дайындауда, курстық жұмысты орындау маңызды кезең болып саналады. Осы жұмыста курстық жұмысты орындауға қойылатын жалпы талаптар, тапсырмалар, есептердің кейбір түрлері, түрлі көрсетпелер және басқа материалдар берілген.
Астық өндіруді үнемі көбейтіп, арттыра берудің біздің еліміз үшін аса зор маңызы бар. Астықты неғұрлым мол өндірсек, солғұрлым мал шаруашылығы және ауыл шаруашылығының басқа да салалары жақсы өркендейді, жалпы халықтың әл ауқаты шапшаң көтеріледі. Астық шаруашылығындағы жауапты науқанның бірі тұқымдық астықты ПС-10А дән дәрілегішпен сапалы өңдеу. Сайып келгенде өнім тағыдырын осы шешеді.
Агротехникалық тәсілде өсімдіктерді өсірудің агротехникалық шараларын толық іске асыру керек, яғни топырақты уақытылы да сапалы өңдеу, тұқымның сол жер үшін ең тиімді сортын пайдалану, қатар аралықты өндеу, ауыспалы егіс жүйесін қолдану, егістікте өсімдік қалдықтарын құрту, т.с.с. шараларды орындау қажет. Бұл тәсілдердің әрқайсысы үшін арнаулы машиналар шығарылмайды. Олар жалпы жұмысқа арналған машиналармен орындалады.
Химиялық тәсілде аурулар, зиянкестер пайда болған жерлерді және арамшөптерді химиялық улы заттармен өңдейді. Бұл қазір ең көп таралған тәсіл.
Химиялық улы заттарды сұйық күйінде және ұнтақ түрінде пайдаланады. Сондықтан оларды өсімдікке шашу үшін неше түрлі машиналар қолданылады. Негізінен оларды тозаңдатқыш, бүріккіш және комбинациялы машиналарға бөледі. Бұған қосымша аэрозольдық әдіс те қолданылады.
Улы заттар бір келкі жұқа қабат жасап өсімдікті жауып тұруы қажет. Олай болмаса, өсімдікті күйдіріп кетеді. Өсімдікті біркелкі жұқа қабатпен жабу үшін, оларды өте ұсақ тамшыларға немесе түйірлі тозаңға айналдыру керек.
Ауыл шаруашылығының негізгі мәселелерінің біріне жауапты еңбекті қажет ететін тұқымдық астықты дәрілеу процесі жатады.
Дән дәрілегішпен сапалы өңдеу, сондай-ақ ПС-10А дән дәрілегіштің құрылымы мен пайдаланылуы жан-жақты талданған. Әсіресе ПС-10А дән дәрілегішті реттеуге, оларды пайдалануды ұйымдастыруға, астық тұқымын дәрілеу процесі мен қауіпсіздік іс шаралары жөніндегі ұсыныстарға ерекше назар аударылды.
Агротехнология мен машиналар кешенінің одан әрі жетілуі аграрлық сектордағы отандық және шетел ғалымдары мен практиктерінің еңбегіне байланысты.
1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндар және олардың қызметі
1.1 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың жіктелуі
Жүгері жинайтын Херсонец-7 К О П-1,4 A (128-сурет) комбайны -- бұл екі қатарлы тіркемелі үлгідегі оң жақтан кесетін машина.
Херсонец-7 қатараралығы 70-90 см және қатардың бір-бірінен қашықтығы 20 см-ден кем емес жүгеріні пісудің барлық кезеңінде жинауға арналған. Ол ДТ-75М тракторына тіркеледі. ДТ-75М тракторымен жоғары өнімді жүгеріні жинаған кезде бұраушы моменттің күшейткішін пайдаланған жөн.
Жүгеріні толық піскен кезінде жинағанда комбайн собықты қабығынан тазартады және оларды сабағынан бөледі, сондай-ақ жапырақтар мен сабақты сүрлемге ұнтақтайды. Жүгеріні сүттеніп-балауызданып піскен кезінде жинағанда комбайн собықты бөліп алып, жапырақ пен сабақты, сондай-ақ сабақ пен собықты ұнтақтай алады. Толық піскен жүгеріні жинау үшін комбайн собық аршушы валецтермен, сүттеніп-балауызданып піскен жүгеріні собығынан бөліп жинау үшін активті валецтермен және жапырақтарды, сабақтары мен жүгерінің собығын ұнтақтап жинау үшін битерлі валецтермен жарақтандырылады.
Комбайнның негізгі бөліктері мен жұмыс органдары -- тазартылған собық конвейері (1), дән шнегі (3), кескіш аппарат (7), собық аршитын валецтер (9), ұнтақтағыш (11), собықтар шнегі (13), қысқыш қондырғы (14), желдеткіш (15), аршылмаған собық конвейері (16), тазалағыш аппарат (17), орауыш конвейер (18), сырғытатын тақта (19).
Барлық жұмыс органдар комбайн рамасына орналасқан. Ол конструкциясы штампталған құрсаулармен құрастырылып бекітілген пневматикалық шинасы бар екі доңғалаққа (12) тіреледі.
1 -- тазартылған собық конвейері, 2 -- тіркеуіш механизмі, 3 -- дан шнегі, 4 -- кардандық беріліс, 5 -- үшбүрышты қалақша, 6 -- көтеру шынжыры, 1 -- кескіш аппарат, 8 -- түсіру шынжыры, 9 -- собықты тазартатын біліктер, 10 -- ұнтақтағыштың тұтігі, 11 -- ұнтақтағыш, 12 -- доңғалақ, 13 -- собық шнегі, 14 -- қысқыш қондырғы, 15 -- желдеткіш, 6 -- тазартылмаған собықтар конвейері, 17 -- тазартқыш аппарат, 18 -- қабық конвейері, 19 -- көлбеу тақтай.
1-сурет. Жүгері жинайтын Херсонец-7 КОП-1.4А комбайнының технологиялық схемасы:
Құрсаулардың сыртқы және ішкіжартысы кергіш болттармен жалғастырылған. Доңғалақ күпшекке кигізіліп, сфералық гайкалары бар болттармен бекітілген. Екі конусты роликті подшипниктермен күпшекті жартылай оське орнатып, тәжді гайкамен ұстатады.
Толық пісіп жетілген жүгеріні жинау кезінде комбайн қатарларды бойлап жылжиды. үшбүрышты қалақшамен (5) бағытталған жүгерінің сабақтары көтергіш шынжырлардың (6) екі контурымен, беретін шынжырдың (8) екі контурымен және собық үзгіш валецтермен (9) жасалатын арнаға түседі. Арнаға түскен сабақтар беретін шынжырлармен қысылады, кескіш аппараттың пышағымен (7) кесіледі және одан кейін собық үзгіш валецтердің саңылауына беріледі. Собықтарды валецтермен тарту нәтижесінде собықтар үзіледі. Жекелеген собықтар конвейерге түседі, ол собықтарды сырғымалы тақтайға (19) береді. Собықпен бірге сырғымалы тақтайға түскен жапырақ пен сабақтар желдеткіш (15) жасайтын ауа ағынына қатысты. Собықтар сырғымалы тақтайдан тазартушы аппаратқа (17) түседі, одан қысқыш құрылғының (14) көмегімен тазартқыш валецтер арқылы собықтың қабығы алынады. Собық шнегімен (13) және конвейермен (1) тазар-тылған собықтар комбайнға тіркелген тележканың қорабына беріледі.
Валецтермен тартылып алынған собықтар ұнтақтағышқа (11) түсіп, одан түтікпен (10) қатар келе жатқан транспорттың қорабына барып түседі.
Собықтан ажыратылған қабық дәннен түскен қауызбен бірге қабықтарды орайтын конвейерге (18) барып түседі. Мұнда дән елеуіштен өткізіліп, конвейердің кері тармағы арқылы дәннің шнегіне (3) беріледі. Бұл жерден дән тазартыған собықтар конвейеріне (1) барып, собықпен бірге тележканың қорабына барып түседі.
Сүттеніп-балауызданып піскен жүгері собығын бөліп жинаудың технологиялық процесінің толық піскен жүгеріні жинау процесінен айырмашылығы, жекелеген собықтар тазартқыш аппаратқа соқпастан, қайта қойылған сырғымалы тақтай арқылы собықтың шнегіне түседі де, тазартылған со-бықтың конвейерімен комбайнның артына тіркелген тележ-каның қорабына беріледі. Сүттеніп-балауызданып піскен жүгеріні собығын бөлмей жинағанда сабақты кесіп, битерлі валецтерге беру де осы әдіспен жүзеге асырылады.
Сүттеніп-балауызданып піскен жүгеріні собығынан та-зартып жинаудағы комбайнның өнімділігі (түсімділігі гекта-рына 800 ц болғанда) көк балауса жинағанда сағатына 35 т, толық піскен жүгеріні собығынан тазартып жинағанда гек-тарына 65-110 ц, жапырақ пен сабан; жинағанда 1 га.
Өздігінен жүретін алты қатарлы КСК У-6 Херсонец-200 жүгері комбайны (131-сурет) қатараралығының қашық-тығы 70 см, еңістігі 8°-қа дейінгі аландағы жүгеріні дәнге жинауға арналған. Херсонец-200 комбайнын толық пісіп жетілгенде дәннің ылғалдылығы 30% жапырақ-сабақ балау-сасының ылғаддылығы 60% топырақтан собықтың орналасқан жеріне дейінгі биіктік 50 см-ден кем емес, жүгеріні дәнге арнап өсіретін барлық аймақта пайдалануға болады.
Херсонец-200 комбайны азық-түлік және жемдік дөнге арналған собықтың өнімділігі гектарына 200 ц собық пен жапырақ-сабақ, балаусасының қатынасы: 1:1,5,1 га-дағы өсімдік жиілігі 20 -- 65 мың сабақ болатын жүгерінің барлық биологиялық өнімін жинап алуды қамтамасыз етеді.
Комбайнның алмалы-салмалы жұмыс органдары -- со-бық тазалауышы, собық молотилкасы, сырғыма тақтайлары бар. Комбайн мынадай жұмыстарды атқарады:
собықты жүгеріні жинайды, собықтың орамын тазарта-ды, сонымен қатар жапырақ-сабақ балаусасын ұнтақтайды; жүгері сабығын бастыра отырып жинайды және соны-мен қоса жапырақ-сабақ балаусасын ұнтақтаңды;
жүгері собығын бөліп, оларды қабығынан тазартпастан жинайды және жапырақ-сабақ балаусасын турайды.
Херсонец-200 комбайны жаткадан (1), собық ажырат-қыш аппараттан (2), тазартылмаған собық транспортерінен (3), собық тазалауыштан (4), орам транспортерінен (7), гори-зонталь транспортерден (5), собыққа (тартылған дәнге) арна-лған тележкалардан (6), ұнтақтағыштан (8), барабаннан (9), молотилкадан (10), орам шнегінен (11), горизонталь транс-портерден (12), елеуіш стандардан (13), шассилерден (14), сондай-ақ трансмиссиядан, сигналдау жүйесінен және САВ-1 автоматты жүргізу жүйесінен тұрады.
Жылғалы жатка (1) жетегі бар кескіш аппараттан, собық ажыратқыш аппараты (2) бар арнадан, беретін шынжырдан, таратқыш қораптан және қаптамадан, түбі бар сабақ іішегінен, құндақты собық шнегінен, сабақ транспортерінен, балауса трансмиссиясынан тұрады.
Ротор үлгісіндегі кескіш аппарат жүгерінің сабағын ке-суге және оларды сабақ шнегіне жеткізуге арналған.
Оның екі жартыға бөлінген шаршы қималы білігі бар, оның әрқайсысы подшипниктерге тіреледі және әрқайсысы-ның жеке жетегі бар. Шаршы қималы білікке пышақтардың алты секциясы (әр секцияда екі пышақтан) орнатылған. Пышақтың кесетін қыры қатты қорытпадан жасалған.
a -- собығын аршыған жүгеріні жинаудағы комбайнның технологиялық процесінің схемасы, б -- жүгері собығын бастырудағы комбайнның тех-нологиялық схемасы, a -- САВ-1-дің жалпы схемасы, г -- бағдарлауыш құрылғының схемасы: I -- жатка, 2 -- собық үзгіш аппарат, 3 -- тазаланба-ған собықтардың транспортері, 4 -- собық тазалауыш, 5 -- горизонталь транспортер, 6 -- собыққа арналқан тележка (бастырылқған дән), 7 -- қабық транспортер), 8 -- үсақтағыш, 9 -- барабан, 10 -- молотилка, 11 -- қабық шнегі, 12 -- горизонталь транспортер 13 -- елек станы, 14 -- шасси, 15 -- жалғастырушы кабельдер, 16 -- жалғастырушы қорап, 17 -- электрондық блок, 18 -- бағдарлауыш құрылғы, 19 -- жалғастырушы панель, 20 -- үш по-зициялы электрмен басқарылатын гидробөлгіш, 21 -- электрмен басқа-рылатын гидрокүшейткіш, 22 -- доңғалақтар датчигі, 23 -- бағдарлауыш құрылғының рамасы, 24, 27, 28 -- реттегіш винттер, 25 -- датчик, 26 -- бекіткіш, 29 -- шкив, 30 -- бағдарлауыш рамасының осі, 31 -- сым арқан.
Сурет 2. КСКУ-6 Херсонец-200 алты қатарлы өздігінен жүретін жүгері жинайтын комбайн:
Собық ажыратқыш аппарат (2) жүгері сабағын тартатын және олардың үстшде тұратъш, үзгіш пластиналары бар көлбеу орналасқан екі валецтен тұрады. Валецтер сыртының өн бой-ьша тазалауыпггар қондырылған. Валецтер бағьптаушы конус-пен жабдықталған және жұмыстық бөлігі мен үзынша ойығы бар құйыршығы болады. Құйыршықтар ойығымен валецтер таратқыш қораптың үшындағы шарға жалғастырьиіады.
Валецтер арасындағы, сондай-ақ үзілмелі пластиналар арасындағы және тазалауыштар арасыңцағы саңылау ретгеледі.
Бағыттаушы конус пен валецтің жұмыс бөлігіне валецтің гайкалы және рычагты реттеуші тірегі орнатылған.
Тарату қорабы корпустан және конусты берілістен тұра-ды. Қораптың вертикаль біліктерінде табандары бар беріліс шынжырының жетекші жұлдызшалары болады. Арнаның алдыңғы жағына шынжырдың керілуін үнемі қамтамасыз ететін жетектегі серіппе астында жұлдызшалар орнатылған.
Жатка қаптамасы капоттар мен үшбүрышты қалақ-шалардан (оң, сол және ортаңғы) тұрады. Артқы бөліктің капоты арна кронштейндерінің ілгіштеріне жалғанған, ал ал-дыңғы бөлігі арна тартқышының резеңке ілмегімен ұстаты-лады.
Капоттың артқы қабырғасы беріліс шынжырының кері тармағы мен собықтар үйіндісін болдырмау үшін реттеуші қалқанмен жабдықталған.
Үшбүрышты қалақшалардың қалпын реттеу үшін арна рамасына қоңцырылған кронштейндер мен тұтқыштар қара-стырылған.
Үшбүрышты қалакдіаларға арнадан собықтың түсіп қалу-ын болдырмайтын резеңке клапандар орнатылған.
Сабақ шнегі кесілген сабақтарды жатканың орта бөлігіне жеткізу үшін және оларды транспортердің көлбеу камерасы-на беру үшін қызмет етеді. Шнек түтіктерден және орта бөлігіне келгенде қалақшаға айналып, бірін-бірі жауып тұра-тын, оң және сол жағынан орала отырып, ортаға түйісетін екі винтті лентадан тұрады. Шнек реттелетін екі подшип-никке тіреледі және шынжырлы беріліспен іске қосылады. Шнек созылған валецтер астына, кескіш аппараттан кейін орналастырылған.
Собық шнегі собық үйіндісінің арнадан бүйір транспортерлеріне қарай орьш ауыстыруы үшін қызмет етеді. Ол орталық түтіктен және ортадан екі жаққа тарайтын, үш жағы лақтырғыш қалақшаға айналатын оң және сол жағы-нан оралған винтті лентадан тұрады. Шнек реттелетін екі под-шипникке тіреледі және шынжырлы беріліс арқылы іске қосылады. Ол жатка арнасынан кейін орналасады.
Шнек құндағы арна жағынан ашылған. Құндақтың ар-тқы қабырғасына, бүйірлік транспортерлердің қарсы жағы-нан, собықты шнектен транспортерге тиеуге арналған саңы-лау орналасқан.
Сабақ транспортерінің корпусы бар. Корпуста транспортер шынжыры үшін үш жұлдызшасы және оң жақ үшында жетекші жүддызшасы бар жетекші білік, сондай-ақ барабаны бар жетектегі білік қондырылған. Жетекші білікке үш жүддыз-ша жалғастырылған.
Тасымалдау органы шахмат тәртібімен металл қырғы-шқа бекітілген үш шынжырдан тұрады. Қырғышы бар шын-жырларды керу серіппе арқылы жүзеге асырылады.
Үш секциялы, құрамалы, жазық пышағы мен лақтырғ-ыш күректері бар барабан үлгісіндегі ұнтақтағыш (8) жүгерінің сабақтары мен жапырақтарын ұнтақтап, ұнтақта-лған балаусаны ұнтақтағыштың тұтігі арқылы қатар келе жатқан транспорттың кузовына беру үшін қызмет етеді.
Ұнтақтағыш -- түпкі цапфаға пісірілген түтікті білік. Білікке үш секцияны құрайтын пышақтар мен қалақтарды жалғастыру үшін төрт дискі пісірілген.
Әрбір секцияға алты пышақ пен алты лақтырғыш қалақ бекітілген. Барабан шарикті подшипниктерге тіреледі. Цап-фалардың біріне басып озу муфтасы бар шкив жалғастырыл-ған. ұнтақтағыш құндағының екі саңылауы бар: оның бірі
-- ұнтақтағышқа жапырақ-сабақ балаусасын беруге, екіншісі
-- ұнтақталған балаусаны түтікке беруге қызмет етеді. Құндақтың қоректендіруші саңылауының төменгі жиегіне қарсы кескіш пластиналар бекітілген. Пышақтар мен плас-тиналардың кескіш қырлары қатты қорытпамен қатайтылғ-ан. ұнтақтағыштың тұтігі төменгі қозғалмайтын және жоға-рғы бүру бөліктерінен тұрады. Комбайншы отырған орны-нан гидроцилиндр арқылы түтікті тасымалдау қалпына келтіріп бүрады. Түтіктің шығар аузына қалқа орнатылған.
Транспортерлер собықты жаткадан тазалауышқа немесе молотилкаға беру үшін қызмет етеді.
1.2 Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндардың конструкциясы
Транспортер корггустан, төменгі жетекші біліктен, жоға-рғы валецтерден, арнаулы буындарға қырғыштар бекітілген екі жетекті роликті шынжырдан тұрады. Төменгі жетекші біліктер айналысқа аралық жетек арқылы шынжырлы беріліспен және транспортердің корпусьша қондырылған сақ-тандырғыш муфталы білікпен келтіріледі. Транспортердің жо-ғарғы басына үстіңгі біліктен шынжырлы беріліс арқылы жетекке келтірілетін сабақ ұстағыш бекітіледі. Транспортер-лер комбайнның оң жағына да, сол жағына да бекітілген.
Собық тазалауыш жұлынып алынған собықты жапыра-ғынан тазартуға арналған.
Собық тазалауыштың әрқайсысы тазалауыш аппараттан, бастырма қоыдырғыдан, орам транспортерінен, жылжымалы таратқыш собық үйіндісін алдын ала тазалайтын құрылғы-дан, тазалауыш аппарат жетегінің конустық берілісінен, желдеткіш жетегінің аралық білігінен тұратын екі блок түрінде болады. Жетекке келтіру комбайнньщ аралық білііінен екі шынжырлы берілістің көмегімен жүзеге асырылады.
Тазалауыш аппарат сегіз қос валецтен (сегізі шойыннан және сегізі резеңкеден жасалған), сондай-ақ жалпы рамаға қоңдырылған жетектен тұрады. Валецтердің төрт науасы бо-лады. Әрбір науа қозғалысқа қос конусты шестерня, ал науа-дағы валецтер цилиндрлі шестерня арқылы қозғалысқа келтіріледі. Аппараттың жетегі төрт конусты шестернялы екі білікген тұрады. Білікгердің біріне сақтандырушы муфта қон-дырылған.
Бастырма қондырғы екі қатарлы бастырма барабаннан, екі қатарлы битер мен жетек механизмінен жасалған. Бара-баны, бірінші қатарындағы иілмелі қалақшалар орамды тұтетін сыммен жабдықталған. Битерлер қозғалысқа тазала-уыш аппараттан роликті шынжырмен, ал барабандар битер біліктерінен шынжыр контурмен келтіріледі.
Орам транспортері (7) араларына жоғарғы және төменгі елеуіштер бекітілген екі жақтаудан тұрады. Осы елеуіштер бойынша бекітілген қырғыштары бар екі шынжыр қозғала-ды. Транспортердің шынжырын керу жетекші білікті қозғ-алту арқылы қамтамасыз етіледі. Жетек тазалауыштың білігінен шынжырлы беріліс арқылы жүзеге асырылады. Со-бық үйіндісін алдын ала тазарту үшін комбайнда екі жеддеткіш болады.
Молотилка (10) екі бастырғыш барабаннан (9), қақпағы бар декадам, жоғарғы және төменгі елеуіш станнан, тербелмелі біліктен, желдеткіштен, толтырушы шнекген, дән шнегінен, стерженьдер шнегінен, каркастан, рамадан және жұмыс орган-дары жетегінің механизмдерінен тұрады.
Бастырғыш барабан пісірілген цапфалары және үш қал-пақшасы бар түтік түрінде жасалған. Барабан үшывдағы түтікке екі қанатша пісірілген.
Деканың төменгі каркасы екі секциядан пісірілген. Жо-ғарғы елеуіш стан аддыңғы-желбезекті және артқы -- үрғыш-ты-қауызды екі елеуіштен тұрады. Төменгі елеуіш стан ра-маға үзартқышы бар желбезекті елеуіш топсалы түрде бекітіліп пісірілген металл қорап түрінде құрастырылған.
Жеддеткіштің білікке қондырылған қанатшалары, бүйір құндағы және клапаны бар. Тербелмелі білік біліктен, под-шипниктерден, шатун корпусынан және пісірілген жұлдыз-шалардан тұрады. Тербелмелі білік иінді етіп жасалған, ол төменгі және жоғарғы стандардың тербелмелі қозғалысын қамтамасыз етеді.
Толтырушы шнек -- құндаққа бекітілген сол және оң жақтаулы винтті ленталы білік. Шынжырлы жетек шнектің құндағына бекітілген алдыңғы біліктен жүзеге асырылады. Молотилканьщ жұмыс органдары комбайн рамасына тірегімен жалғасқан рамаға қондырылған. Молотилка жетегі ременьді. Ременьдер сол және оң жақ аралық білік арқылы жеке-жеке өтеді.
Комбайнның шассиі (14) рамалардан, жетекші және бас-қарушы доңғалақтар белдіктерінен, сүрлем өткізгіші бар жа-пырақ-сабақ балаусасын ұнтақтағыштан, кабинасы бар басқ-ару алаңынан, двигательден, күш берілістерінен, буксир құры-лғысынан және электр жабдықтары жүйесінен тұрады.
Шассиге гидравлика жүйесінің едәуір бөлігі, бақылау және сигнал беру жүйелері бекітілген.
Жетекші доңғалақта белдігінің дифференциалды басты берілісі, планеталық жарты осі, доңғалақты тежеуіші бар бор-тты редукторы, доңғалағы және белдік құндағы, ілініс муф-тасы мен жетекші беріліс қорабы болады.
Доңғалақтар тежегіші гидравликалық жетегі бар колод-калы (қалыпты), реверсивті, қалқыма үлгіде жасалған.
Түру тежеуіші ленталы, реверсивті және ол беріліс қора-бының жетектегі білігіне қондырылған.
Пневматикалық шинасы бар жетекші белдік доңғалағы үзақ жол жүруте арналған.
Беріліс қорабы шестернялы, екі жүрісті, алға қарай үш беріліс және артқы жүріске бір берілісі бар, ілініс муфтасы толық ажыратылмаған кезде берілісті қосу және ажырату мүмкіншілігін болдырмайтын блокировкалау механизмімен
жабдықталған. Вариаторлы беріліс қорабы жылдамдықты 1,1 -- 17,7 кмсағ-қа дейін өзгертуге мүмкіндік береді.
Жылдамдық вариаторы екі сатылы, жылжымалы дискілері бар шкивтер блогын біріктіреді. Ол комбайн жыл-дамдығын жайлап өзгертеді.
Басқару доңғалақтарының беддігі белдік арқалығынан, доңғалақтарды бүру механизмінен тұрады. Белдік арқалығы комбайн рамасының құйыршығьша топсамен бекітілген және вертикаль жазықтықта бүрылуға мүмкіншілігі бар.
Доңғалақтарды бүру механизміне трапециялы рычагта-ры мен гидрокүшейткіші бар көдденең рульдік тартқыш, гидрокүшейткіш пен бүру жүдырықшасы жатады. 310-406 шиналы пневматикалық доңғалақтардың жүк көтергіштігі үлкен болып келеді. Доңғалақтарды бүру гидрокөлемдегі рульдік басқару көмегімен жүзеге асырылады.
Жұмыс органдары жетегі мен комбайнның жылжуы СМД-72 двигателімен жүзеге асырылады. Мотор қондырғы-ның барлық бөлігі мотор астындағы рамаға орнатылған, ол резеңке амортизаторлардың көмегімен комбайн рамасына бекітілген.
Двигатель жетекші доңғалақтар осіне параллель етіп қон-дырылған. Двигательдің қуаты иінді біліктің екі жағынан: оң жақтан -- машинаның жүрісіне қарай, сол жақтан -- ілініс муфтасы арқылы комбайнның жұмыстық органдарынан алы-нады. Оң жағынан тағы гидроаспалардың жетегінен қуат алы-нады.
Жүріс бөлігінің жетегі жеңілдетуші стакавдағы екі жыл-ғалы құйма шкивтен тұрады, двигательдің білігінен жыл-дамдық вариаторына қуатты беру жүзеге асырылады.
Жұмыс органдары жетегі стаканға орнатылған құйма шкивтен тұрады. Ол қуатты стакан ішінен өтетін және двигательдің ілініс муфтасымен жалғасқан шлицті білік арқ-ылы двигательдің иінді білігінен алып, комбайнның жұмыс-тың органдарына беру қызметін атқарады.
Кабинаның басқару орны металл каркас түрінде жаса-лып төбесі болат қаңылтырмен жабылған. Кабинада терезе бар. Мүның өзі механизатордың алды-артьш бағдарлап, көріп отыруына мүмкіндік береді. Кабинаның алдыңғы терезесі онша көп ластанбауы үшін алға қарай сәл еңкіштеу етіп
орнатылған. Кабинаның есігі комбайн жүрісінің сол жағына орнатылған, есіктің саңылауы резеңкемен нығыздалған.
Кабинаның ішкі қабырғаларының беті шу мен дірілді бәсендететін материалмен қапталған.
Басқару алаңына кабинааралық резеңке төсем арқылы орналасқан. Кабина гидравликалық амортизаторы бар па-раллелограмма типтес аспалы басқарылмалы жұмсақ орын-дықпен, екі желдеткіш-шаң айырғышпен, электр жарығы-ның плафонымен жарақталған. Кабинада комбайнды басқа-ратын негізгі органдардың барлығы бар. Басқару тұтқасы пультке орнатылған және ол реттелетін тартқыш көмегімен гидробөлгішке жалғастырылған.
Басқаруды жеңіддету үшің тұтқаға олардың неге арналға-ны көрсетілген белгілер (символдар) салынған.
Басқару педалы ілініс муфтасы мен донғалақты тежеуішке берілетін жетек гидрофици5іланған және жүргізушінің оты-ратын жерінің астына орналасқан жекелеген гидроцшшңдрлері болады. Доңғалақ тежеуіштің педалі ысырма арқылы блоки-ровкаланады. Доңғалақтарды жекелеп тежеу қажет болғанда ысырманы ілгіштен шығарған жөн.
Берілісті ауыстыру механизмі рычагты-кулисалы типтес болып келеді.
Двигательді іске қосып жіберетін жетек механизмі ка-бинаға орнатылған. Іске қосатын двигательдің бендиксі ка-бинаның артқы қабырғасында тұратын тұтқаны сағат тіліне қарсы бүру арқылы қосылады.
Комбайнның гидравликалық жүйесі екі тәуелсіз жүйе-ден: жұмыс оргавдарды басқарудан және рульдік басқарудан тұрады. Екі жүйе де бір бактағы маймен қоректенеді.
Жұмыс оргаңдарды басқаратын гидрожүйеге: таратқыш, май беру, насосы, лебедка жетегінің насосы, сақтандырушы, атқарушы гидроцилиндрлер ұнтақтағыш тұтігін бүру, вари-аторды реттеуші, тіркемені ажырату, жатканы көтеріп-түсіру, ілініс пен май тұтігінің муфталарын қосу жатады.
Гидрожүйені басқару комбайн кабинасының басқару пультына шығарылған.
Жатканы жайлап түсіру үшін поршень астындағы жат-каны көтеретін гидроцилиндрлердің ішіне баяулатқыш кла-пандар қондырылған. Комбайнды жаткасымен тасымаддау
кезінде жатканы көтеретін цилиндрдегі жұмыс сүйық вен-тильмен жабылады.
Жүріс бөлігшдегі вариатор гидрожетектерінің жұмыс істеу жылдамдығын төмендетудің, ұнтақтағыш түтіктің бүрылуы-ның, тіркемелі тележка мен двигатель штуцері ілінісінің муф-тасын ажыратып, май тұтігін таратқышқа жалғаудың дроссельді тесіктері бар.
Рульдік басқару гидрожүйесі комбайнды басқаруды (жүргізуді) жеңілдетуге арналған. Бұл жүйе рульдік доңға-лақ пен басқару доңғалағын бүруға арналған гидроцилиндр арасындағы гидравликалық байланысты жүзеге асырады.
Жүйе гидравликалық насостан, сақтандырғыш клапан-нан, рульдік басқару таратқышынан, рульдік басқару күшейткіші гидроцилиндрінен, май түтіктерінен тұрады. Электр жабдықтар жүйесі іске қосу двигателін кабинадан электр стартері арқылы жүргізуге, жарық беруге және бақы-лау-өлшеу приборларына т. б. ток тұтынатын орындарға ар-налған.
Электр жабдығының жүйесіне ток көзі, реттеп іске қоса-тын құрылғылар, жарық беру және бақылау-өлшеу прибор-лары, сигнал беру аппараттары, желдеткіштердің және терезе тазалауыштың электр двигательдері, коммутациялық аппа-ратура мен электр жетектері енеді.
Электр сымдары жалпы кері жетек ретінде массаң (ма-шинаның корпусы) болып саналатын бір сымды схема бой-ынша жүргізілген. Массаға ток көзінің теріс полюстері мен токты тұтынатын орындар жалғастырылған.
Комбайнға іске қосу двигателі стартерін қоректендіру, сондай-ақ жұмыс істемейтін двигательдегі немесе аз жиілікте айналып жұмыс істейтін двигательдегі токты тұтынатын орындар үшін бір аккумуляторлы батарея қондырылған.
Двигатель номинал жиілікте айналғанда токты тұтына-тын орындарын қоректендіру, онымен бір мезгілде аккуму-лятор батареясын зарядтайтын двигатель білігінен сыналы ременьмен жетектелеіін генератор арқылы жүзеге асырылады.
Комбайн алты фарамен, приборлардың қалқанын жа-рықтандырып тұратын шаммен, бүру көрсеткіштерімен және жолда жүру кезінде қажетті басқа да сигналы бар прибор-лармен жабдықталған. Май қысымын көрсеткішіне және
амперметр шкаласына жарық түсіру үшін шам орнатылған. Кабинаға плафон жарығы түсіріледі.
Двигатель жұмысына бақылау жасау үшін басқару пультіне амперметр, су температурасы мен май қысымын көрсеткіш, судың температурасы мен двигательдегі май қысы-мын бақылайтын авариялық шамдар қондырылған.
Сүйреуші (буксир) құрылғы тележканы собық жинай-тын комбайнмен тартып, тіркеу үшін қызмет етеді. Ол гид-ролебедкадан, гидролебедканы қосу механизмінен, тірке-уіштен, қаққыштан, таяныш пен тұтқаны таянышын ажыра-ту механизмінен тұрады. Тележканы комбайнның гидро-жүйесінен жұмыс істейтін гидромоторлы лебедкамен тарта-ды. Гидромотор комбайншының кабинасынан қосылады.
САВ-1 автоматты жүргізу жүйесі Херсонец-200 ком-байнының бағытын жүгері қатарының бойымен бағыттау үшін қызмет етеді.
САВ-1 -- механикалық бағдарлауышы бар электр гидрав-ликалық қондырғы. Ол көшіруші құрылғыдан (18), элект-рондық блоктан (17), жалғастырушы қораптан (16), жалғас-тырушы электр кабельдерінен (15), комбайнның басқарыла-тын доңғалақтарының дифференциалды индуктивті датчигінен (22), екі позициялы электрмен басқарылатын гид-ротаратқыштан (20), жалғастырушы панельден (18), сондай-ақ бағдарлаушы құрылғының дифференциалды индуктивті датчигінен тұрады.
Бағдарлаушы құрылғы жүгері сабақтары қатарының ор-тасынан жатка арнасына ауытқуына пропорционал басқару сигналын беру үшін қызмет етеді.
Бағдарлаушы құрылғы рамадан (23), шкивтерден (29), сым арқаннан (31), дифференциадды индуктивті датчиктен (25), раманы бейтарап қалыпқа қоятын бекіткіштен (26), сым арқанды керетін винттен (24), раманың бейтарап қалпын реттейтін винттен (27), және датчиктің көлдік қалпын дөл реттейтін винттерден (28) тұрады.
Бағдарлаушы құрылғының дифференциалды индуктивті датчигімен басқару доңғалақтарының қалпы -- датчик рото-рының бүрылу бүрысын электр сигналына түрлендіретін индукциялық машина.
2 Машиналардың конструкциясы, жұмыс органдары мен көмекші бөліктері
2.1 Машиналардың органдары мен көмекші бөліктері орналасу жайы
Негізгі құрастыру бөлшектерінің құрылысы сабақ жеткізу механизмі мен собық ажыратқыш аппараттан тұрады.
Сабақ жеткізу механизмі тіреу мен собық ажыратқыш аппаратты жалғастыратын бойлық қапталдар бекітілген алдыңғы тіреуден тұрады. Арнаның аддыңғы жағындағы тіреуге көтергіш шынжырлардың жетегі бекітілген. Тіреудің үстіңгі жағына тақтайлар орнатылған. Оған орайтын және тартатын блоктар қовдырылған, олар арқылы винт пен жетек-шынжыр тартылады. Арнаның алдыңғы және артқы бөлігіндегі төменгі рычагтар серіппелермен жалғасқан.
a -- резеңкелі, б -- шойынды; 1 -- резеңке втулка, 2 -- шайба, 3 -- штифт, 4 -- білік, 5 -- алдыңғы цапфа, 6 -- алдыңғы валец, 7 -- тойтарма, 8 -- артқы валец, 9 -- артқы цапфа, 10 -- ағаш тығын, 11 -- тіс.
Сурет 3. Тазартқыш аппараттың валецтері:
Олар беріліс шынжырындағы планкасына қажетті қысым жасайды. Арна-ның алдыңғы жағындағы серіппелер құндақпен жабылған, ол сонымен қатар түйінделген сабақты бағыттаушы бет болып табылады. Шектегіш арқылы беріліс шынжырлары ара-сындағы саңылау реттеледі. Беріліс шынжыры жұлдызшаларға және тартқыш құрылғының ролигіне, ал жетек шынжы-ры жұлдызша мен тартқыш блокқа кигізілген.
Собық ажыратқыш аппарат құрамына екі үзгіш валецтер (жоғарғы блокта біріктірілген) және олардың астына орнатылған беріліс шынжырларының жетегі енеді. Блокқа валецтері қалыпты жұмыс істеуі үшін валецтер цапфасының жоғарғы подшипниктері қорғаушы шайбалармен жоғары, ал төменгі подшипниктері қорғаушы шайбалармен төмен қарай орнатылуы тиіс. Тісті донгалақтардың астыңда тұратын қалақ-шаларды, олардың валецтері жұмыс бағытымен айналғанда, майды күрекшемен цапфаның жоғарғы подшипниктеріне жіберетіндей етіп қондыру қажет.
Беріліс шынжыры жетегінің блокқа қондырылған екі білікшесі бар. Осы білікшелердің үстіңгі жағына беріліс шынжырының екі қатарлы жетекші жұлдызшалары отырғы-зылған, ал төменгі бөлігіне жетек тісті доңғалақтары қонды-рылған.
Подшипниктердің қорғаушы шайбаларының орналасуы және қалақшалардың қондырылуы собықты ажыратқыш аппараттың бөлшектерінде қалай болса, бұларда солай болуға тиіс.
Кескіш аппарат комбайнның алдыңғы жағына, кескіш аппарат рамасының қимасы тікбұрышты тұтігіне орналасады. Ол пышақтан, қарсы кескіш пластиналардан және кривошипті-шатунды механизмнен тұрады.
Ұнтақтағыш цапфалары бар пісірілген түтік түріндегі біліктен жасалған. Әрбір собық ажыратқыш аппараттың қар-сысында қалақша типтес пышақтар секциясы бар.
Желдеткіш құндақтан, құрастырмалы қалақшадан, біліктен, подшипниктердің екі корпусынан, екі шарикті подшипниктен, корпус пен шкивтің екі қақпағынан тұрады. Желдеткішті жетекке қосу ұнтақтағыш роторының шкивінен ременьді сына беріліс арқылы жүзеге асырылады.
Сырғымалы тақтайдың жиылған столы, сол және оң жақ тірегі және артқы жақтауы бар. Тіректің жоғарғы жағында сырғымалы тақтайдың еңкіштігін реттейтін төрт тесік бар.
Тазартқыш аппарат рамасы және жүп-жүбымен орналасқан тазартқыш валецтері бар. Әрбір жүп бір резеңкелі (2, а-сурет) және бір шойынды (129, 6-сурет) валецтен тұрады. Шойынды валецтің жұмыс бетінің винт тәрізді шығыңқы жері бар, олардың арасына тазартқыш валецтердің активтілігін арттыратын тістер орналасқан. Тістер шойын валецтердің ойығына престелген ағаш тығынға (10) қағылған. Резеңкелі валец металл білікке кигізілген резеңкелі бүдыр втулка түрінде жасалған.
Валецтерді жетекке келтіру собық шнектерінің валецінен втулкалы-роликті шынжырмен жүзеге асырылады.
Қысу құрылғысының екі тіреуіш тірегі, жетекші білігі, екі кронштейні қалақшасы, екі жұлдызшасы мен подшипниктері бар. Әрбір жүп қалақша тазартқыш валецтер ложасының үстіне орнатылған. Қалақшаларды жетекші білікке орнатылған жұлдызшалар блогынан екі қатарлы втулкалы-роликті шынжыр айнаддырады.
Тазаланбаған собықтар конвейері -- бұл кесе-көлденең қырғышы бар конвейердің шынжырындағы жұлдызшалы жетекші және жетектегі біліктерге қондырылған қимасы тікбүрышты корпус. Корпус өзара топсалы аспамен жалғасқан және болттармен бекітіліп, екі бөлік түрінде жасалған. Конвейердің жетекші білігі жабық үлгідегі шарикті подшипниктерге қондырылған.
Конвейердің жетектегі білігі конвейердің жоғарғы басындағы төсем ойығындағы тартқыш құрылғының көмегімен жылжиды және қырғыштары бар шынжырды көреді. Қырғыштар втулкалы-роликті шынжырға 38 мм аралықта орнатылған.
Тазартылған собықтар конвейері тазартылмаған собықтар конвейері сияқты орындалған және одан тек енімен ғана ерекшеленеді.
Дән шнегі шнектен және құндақтан тұрады. Ол қосқыш муфтаның шнегімен жалғасқан жетекші білік арқылы қозғалысқа келтіріледі. Жетекші білік шарикті подшипниктерде айналады. Дән шнегінде подшипниктер болмайды, құндақтың түбіне тармақтарымен тіреледі.
Тіркеу механизмі тележканы комбайнға жалғастыру үшін қызмет етеді. Ол лебедкадан, тіркемеден, тіркеменің штыры мен ұстағыштан тұрады. Лебедка мен ұстағыш комбайн рамасына қондырылған. Лебедканың тіркемесі және барабан өзара темір арқанмен жалғастырылған. Тележканы комбайнға тарту үшін темір арқанды тұтқаның көмегімен айналдыра отырып, лебедканың барабанына орайды. Тележка тартылған кезде тіркеме ұстағьпптың тесігіне келіп тұрады да серіппе астындағы тіреуішке тіреледі, лебедканың барабаны кері айналып кетпес үшін шаппамен ұстатылады.
Комбайнның көтеру механизмі комбайнды тасымал қалпынан жұмыс қалпына келтіруге және керісінше, сондай-ақ кесу биіктігін анықтау үшін қызмет істейді. Көтеру механизмін жетекке келтіру трактордың гидрожүйесі арқылы жүзеге асырылады.
Сигнал беру жүйесі (3-сурет) жекелеген механизмдердің жұмысы мен технологиялық процестің бүзылғаны жөнінде тракторшыға сигнал беруге арналған. Ол сигнализаторлардан (2,3 және 4), сигнал пультінен (1) және комбайндағы электр сымдарынан тұрады.
Муфтаның сигнализаторлары конвейер жетегінің сақтандырушы муфтасы мен тазартқыш аппараттың жетегіне орналастырылған. Муфтаның сигнализаторы корпустан (13), қосқыштан (14), кронштейннен (18) және рычагтан (15) тұрады.
a -- сигналдау жүйесінің схемасы, 6 -- муфта сигнализаторы, в -- түтік сигнализаторы, г -- жүйек сигнализиторы;
1 -- сигналдау пульті, 2 -- жүйектер сигнализаторы, 3 -- түтік сигнализа-торы, 4 -- муфта сигнализаторы, 5 -- жалғастырғыш, 6 -- контакт, 7 -- изо-ляциялық түтік, 8 -- үя, 9 -- штепсельді розетка, 10 -- кронштейн, 11 -- штепсельді айыр,12 -- масса винті, 13 -- корпус, 14 -- қысқыш, 15 -- рычаг, 16 -- рычаг осі, 17 -- таяныш, 18 -- кронштейн, 19 -- винт, 20 -- кақпақ, 21 -- мембрана, 22 -- рамка, 23 -- лента, 24 -- реттеуші винт, 25 -- контакт, 26 -- изоляциялық түтік, 27 -- ось,28, 32 -- аралық төсем, 29 -- болт, 30 -- козырек, 31 -- шплинт, 33 -- түп, 34 -- шарик, 35 -- контакт, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz