Компания активтерінің құрамы мен құрылымын оңтайландыру

Жоспар

ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
1. БАЛАНС АКТИВТЕРІНІҢ МӘНІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1. Баланс активтердің мәні, түсінігі 5
1.2. Баланс активтерінің құрамы мен құрылымы 8

2. КОМПАНИЯ АКТИВТЕРІНІҢ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫН ОҢТАЙЛАНДЫРУ
2.1. Кәсіпорын активтерінің құрамы мен құрылымы 13
2.2. Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау 15
2.3. Баланс активтерінің құрастырылу көздерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау 20

3. КӘСІПОРЫН АКТИВТЕРІНІ ӨТІМДІЛІГІ МЕН ТӨЛЕМ ҚАБІЛЕТТІЛІГІН АРТТЫРУ 22

ҚОРЫТЫНДЫ 26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 28

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ
3

1. БАЛАНС АКТИВТЕРІНІҢ МӘНІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ
1. Баланс активтердің мәні, түсінігі
5
2. Баланс активтерінің құрамы мен құрылымы
8

2. КОМПАНИЯ АКТИВТЕРІНІҢ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫН ОҢТАЙЛАНДЫРУ
1. Кәсіпорын активтерінің құрамы мен құрылымы
13
2. Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау

15
3. Баланс активтерінің құрастырылу көздерінің құрамы мен құрылымының
динамикасын талдау
20

3. КӘСІПОРЫН АКТИВТЕРІНІ ӨТІМДІЛІГІ МЕН ТӨЛЕМ ҚАБІЛЕТТІЛІГІН АРТТЫРУ
22

ҚОРЫТЫНДЫ
26

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
28

КІРСПЕ
Нарықтық экономика жағдайында мақта өңдеу кәсіпорындарының қаржылық
өмірінде күрделі өзгерістер жүруде. Қаржы жұмыстарын ұйымдастырудың бұрынғы
тәсілдері жаңа тәсілдермен сәйкес келмеді, кәсіпорындардың қаржылық
қызметтерінің алдына жаңа талаптар қойыла бастады. Оның маңызды
себептерінің бірі экономиканың нақты секторларындағы реформаның тежелуі.
Кәсіпорында басқару жүйесін жетілдіру, шығындарды төмендету, қаржы
ресурстарын тиімді пайдалануды басқарудың қажеттілігін кәсіпорын басшылары
мен менеджерлері тез түсінеді. Бұл жерде туындайтын мәселе біреу ғана, ол
осы шараларды қалай жүзеге асыру жолдарын қарастыруды талап ету, есептеу
жолдарын жетілдіру. Өнімнің өзіндік құнын есептеу жолдарын жетілдіру, қолда
бар қорылар бар жағдайында сатып алу көлемін қалай жоспарлау керек, қандай
процестерді жетілдіруге ең алдымен қаражаттарды инвестициялау керек және
т.б. осындай басты мәселелерді шешу диссертациялық жұмыстың негізгі өзекті
мәселесі болып отыр.
Сонымен қатар, кәсіпорында әртүрлі деңгейдегі менеджерлерге нарықтың
күшейген бәсекелестік жағдайында басқарушылық шешімді қабылдауға мүмкіндік
беретін, қаржы ресурстарын басқару жүйесін жасаудың объективті қажеттілігі
де бар. Мәселенің өзектілігі Қазақстанның жеке меншік иелігіндегі және өз
қызметінің ерекше салалық, өндірістік және технологиялық ерекшеліктеріне
ие, мақта тазалау өнеркәсібінің кәсіпорындары үшін оның жеткіліксіз
жасалуымен күшейеді. Аталған жағдайлар диссертациялық зерттеу тақырыбы
ретінде қаржы ресурстарын басқаруды қалыптастырудың экономикалық механизмін
мақта тазалау кәсіпорындарында ұйымдастыру, оның өзекті мәселелерін
таңдауды анықтады.
Кәсіпорын активтерін таратудың тиімділігін сипаттайтын келесі
- мобильді және иммобильді қаражаттар қатынасының коэффициенті. Ол
ағымдағы активтер құнын ұзақ мерзімді активтер құнына бөлу
арқылы анықталады.

1. БАЛАНС АКТИВТЕРІНІҢ МӘНІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1. Баланс активтердің мәні, түсінігі
Актив бухгалтерлік баланстың бір бөлігі, онда осы кәсіпорынға тиесілі
барлық материалдық құндылықтардың есепті кезеңнің басындағы және
аяғындағы белгілі бір күнгі құрамы мен орналасуы көрсетіледі.
Актив шоттар - шаруашылық субъектінің барлық активтері есепке алынатын
және активтердің бар- жоғы, құрамы, орналасуы және қозғалысы көрсетілетін
бухгалтерлік есеп шоттары. Активтердің көбеюі, түсуі, актив шоттардың
дебеті бойынша, ал азаюы, істен шығуы кредиті бойынша жазылады. Дебет
бойынша қалдығы құрал-жабдықтың осы түрініің белгілі бір күнгі жай-күйін
көрсетеді және бухгалтерлік баланс активінде көрсетіледі.
Активтер - өндірістік және бейөндірістік мақсаттағы жылжымайтын және
жылжитын мүлік түріндегі меншік, сондай-ақ шаруашылық мақсатта
пайдаланылып жүрген жер,орман-тоғай, пайдалы қазбалар қоры, ақшалай құны
бар, заңды және жеке тұлғаларды меншігі болып табылатын нәрселердің бәрі;
елдің шетелден алынған ақшалай табысының онын шетелдегі шығысынан асып
түсуі. Қысқа мерзімді активтер- қолма-қол ақша түріндегі және қолма-қол
ақшаға айналдырылмақшы, сондай-ақ сатуға болатын немесе бір жыл бойына
немесе ұзақтығы бір жылдан асатын болса, оперативтік өндірістік өткізу
циклі бойына пайдалануға болатын активтер; ұзақ мерзімді активтер - қолма-
қол ақшаға айналдыру, сату немесе бір жыл немесе оперативтік цикл бойына
пайдалану көзделмейтін активтер; оперативтік активтер- жер, үйлер, жабдық
және басқа негізгі қорлар сияқты өндіріс барысында пайдаланылатын ұзақ
мерзімді активтер; өтімді активтер- процент түрінде табыс әкелмейтін және
иелеріне өздерінің міндеттемелері бойынша төлем төлеуге мүмкіндік беретін,
оңай өткізілетін қаражат. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде, мыс.,
Ұлыбританиямен басқада елдерде мынадай сыныптамалар қолданылады: негізгі
активтер- құны бар және компания жай қайта сату үшін емес, тауар өндірі
немесе қызметтер көрсету мақсатымен сатып алатын мүлік; ағымдағы
активтер- құны бар, келесі 12 ай бойына ақшалай қаражатқа айналуы мүмкін
мүлік. Ұлттық шоттар жүйесінде активтерге тек экономикалық қызметте
пайдаланылатын немесе меншік құқығы обьектісі болып табылатын активтер
ғана жатады, ал экологиялық активтер, сондай-ақ тұтыну тауарларының
едәуір бөлігі, " адам капиталы" дейтін экономикалық қызметте
пайдаланылмайтын табиғи ресурстар, т.б. есептелмейді. Ұлттық активтер
метериалдық активтер мен материалдық емес активтерге бөлінеді.
Бейматериалдық активтер - өнеркәсіптік және зияткерлік меншік
обьектлерінің, нақты жеке немесе заңды тұлғаның оған табыс әкелетін меншік
құқығының обьектісі деп танылған өзге де тақылептес мүліктік құқықтардың
шартты құны. Қаржы активтеріне және өзге де бейматериалдық активтерге
бөлінеді. Бейматериалдық активтер - сезілмейтін активтер, бухгалтерлік
баланс активінде есептелген кәсіпорын мүлкінің құрамындағы жаңа санат.
Бейматериалдық активтердің негізгі санатты белгілері: материалдық -
заттық құрылымының жоқтығы, ұзақ уақыт бойына пайдаланылуы, кәсіпорынға
пайда әкеле алатындығы, пайдаланудан болашақта алынатын ықтимал пайда
мөлшеріне қатысты тұрлаусыздық. Олардың обьектілері: өнеркәсіп меншігінің
обьектілеріне құқықтар - өнертабысқа, өнеркәсіп үлгілеріне, тауар белгілері
мен қызмет көрсету белгілеріне берілген құқық, " ноу-хау"; авторлық
құқықтар- басылымға, ғылым, әдебиет немесе өнер туындыларын көпшілік
алдында немесе өзгедей пайдалнуға берілген айрықша құқық; жерді және
басқа табиғат ресурстарын иеленушінің оларды тиісінше шаруашылық немесе
өзгедей мақсатқа пайдалану жөніндегі айрықша құқығына жататын пайдалану
құқықтары; есептеу техникасын бағдарламалық қамтамасыз ету- техникалық
құжаттамасы бар деректерді жеткізушілердегі бағдарламалар, сондай-ақ
ақпаратты өңдеудің автоматтандырылған жүйесі; бірлескен кәсіпорындар
немесе акционерлік қоғамдар құруға байланысты жұмсалған ұйымдастыру
шығындары құрылтай құжаттарында жарғы қорына салымның бір бөлігі ретінде
көрсетілген бролса, осы шығындар. Дүние жүзілік практикада гудвилл -
белгілі бір фирманың басқа фирмадан артықшылығы факторларының жиынтығын
қамтитын фирма бағасы немесе біздің экономикада онша танымал емес
бейматериалдық активтер түрі - франшиза сияқты санатта қаралады.
Бейматериалдық активтер қатысушылардың ақшалай жарнасы, өнімді өткізуден
жұмыстарды орындаудан, қызметтерді көрсетуден алынатын табыс, сондай-ақ
шаруашылық қызметтің басқада түрлерінен алынатын табыс, мысалы, бағалы
қағаздардан банк несиесінен, тегін жарналардан алынатын табыс есебінен
сатып алуы мүмкін.Мұндай активтер кәсіпорынның ұзақ мерзімді шығыны болып
табылады және табыс әкелуге тиіс, демек табыс түсіріп тұрғанда кәсіпорын
балансында есептелуге тиіс. Әйтпесе осы тақылеттес активтерге жұмсалған
шығын бухгалтерлік баланстың залал әкелетін тұрлаусыз бабына айналады.
Есептен шығару, басқа тұлғаларға сату, тегін табыс табу, сондай-ақ басқа
кәсіпорынның жарғы қорына салу нәтижесінде бейматериалдық активтер
кәсіпорыннан шығарылады.
Кәсіпорын активтері- заңды тұлғалардың ақшалай құны бар меншігі.Бұл
оның меншікті және сырттан тартылған құрал-жабдығы, бағалы
қағазадар,тауарлы- материалдық құндылықтар, негізгі құрал-жабдық, басқа
субьектілердің шаруашылығына жұмсалған қаржы инвемтициялары,меншікті
патенттер, өнертабыстар,"ноу-хау", жер мен табиғат реурстарын пайдалану
құқықтары, шауашылық жүргізуші субьект кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру
үшін кез-келген басқа да меншік.Материалдық активтер мен бейматериалдық
активтерге, сондай-ақ қаржы активтеріне бөлінеді. Кәсіпорынның қысқа
мерзімді және капитал емес ұзақ мерзімді міндеттемелерін шегеріп
тастағанадар кәсіпорынның активтерінің бәрі таза активтер деп аталады.
Қаржы активтері- жеке немесе заңды тұлғалардың ақшалай қаражаты;
келешекте пайда алынбақшы обьектілер. Олар: мысалы, кассадағы қолма-қол
ақша мен банктердегі депозиттер, салымдар, чектер, сақтандыру полистері,
бағалы қағаздарға жұмсалымдар, тұтыну несиесі, басқа да кәсіпорындардың
бақылау құқығын беретін акциялар,жарналар, т.б., сондай-ақ айрықша
активтер. Шақалық алтын мен жасалатын операциялар алтынды қаржы
органдарының ұйымдастырылған базаларда сатуынан және сатып алуынан тұрады.
Осы алтынды меншіктену құқығы ұлттық банкпен үкіметтің қолында, сондықтан
ол тек осы органдардың активі болып табылады. Шақалық алтын әдетте шақа,
құйма немесе төрт қырлы қайрақ нысанында болады.Алтынның басқа түрлері
тауарға жатады. Арнаулы өзара қарыз құқықтары Халықаралық валюта қорын
құратын және оның мөлшері арасында қолдағы сақтық қор активтерін
толықтыру үшін таратылатын халықаралық сақтық қор активтері болып табылады.
Тек қана ресми органдар әдетте орталық банктер арнаулы өзара қарыз
құқықтарының иелері болып табылады.
Материалдық активтер- заңды немесе жеке тұлғаларды ақшалай құны бар
заттай нысанындағы меншігі. Олар: меншіктегі жер; өндірістік және
бейөндірістік мақсаттағы үймереттер мен ғимараттар; әкімшілік үймереттер;
тұрғын үйлер, оқу,балалар, емдеу, сауықтыру, спорт үймереттері мен үй-
жайлары және кәсіпорынның балансындағы өзгеде үймереттер, үй-жайлар;
орнатылған және орнатылмаған өндірістік жабдықтар; бейөндірістік
мақсаттағы жылжитын мүлік; шикізат, отын, шалафабрикат,дайын өнім қорлары;
жалға берілген мүлік, негізгі құрал-жабдық, жер телімдері, заңды тұлға
мәртебесі болмаса, баланстары бас кәсіпорынның балансынан ажыратылмаса,
кәсіпорынның қарамағындағы филиалдар, елшілес кәсіпорындар. Материалдық
активтер ұдайы өндірілмейтін материалдық активтер түрлеріне бөлінеді.

1.2. Баланс активтерінің құрамы мен құрылымы
Кәсіпорынның баланс жағдайын талдаудың басты информациялық көзі
бухгалтерлік есеп, бұл кәсіпорынды қоғаммен және оның серіптестрімен тығыз
байланысьырады, олар кәсіпорынның финанс жағдайын білу мақсатында бірінші
кезекте бухгалтерлік баланспен танысады.
Финанс жағдаын талдау жасаудың информациялық көздері бухгалтерлік
есептер:
- № 1 форма Кәсіпорынның балансы
- № 2 форма Финанс нәтижесі және оны пайдалану туралы
- № 4 форма Ақша қаражаттары қоғғалысы туралы есеп
Баланс мәліметі бойынша кәсіпорын, акционерлер, инвесторлар, кредит
берушілер, сатып алушылар, сатушылар т.б. алдында өз міндеттерін атқара
алатындығын, немесе финансылық қиындық бар екенін көрсетеді.
Баланс екі жақты кесте сол жағында актив, оң жағында пассив. Актив пен
пассивтің тең болуы балансының маңызды сыртқы белгісі. Бухгалтерлік
балансты тікелей меншіктегі әртүрлі мүліктік құралдар тобы еркімен құрылған
капитал ретінде көрінеді. Баланс шаруашылықтық жағдайын ақшалай бағалау
ретінде береді. Кәсіпорын бухгалтерлік балансы актив бөлігі.
I. Негізгі құралдар және басқа айналым сыртындағы активтер
Материалдық емес активер:
- Бастапқы құн
- Тозық
- Қалдық құны.
Негізгі құралдар:
- Қалпына келтіру құны
- Тозық
- Қалдық құн
- Қондырғыға жабдықтар
- Аяқталмаған күрделі салым
- Ұзақ мерзімді финансылық салым
- Құрылтайшылар мен есеп.
Басқа айналым сыртындағы активтер
I Бөлім бойынша барлығы
II. Қорлар, шығындар
Өндірістік қорлар
Өсімдегі және бордақылаудағы малдар
Құнсыз және жылдам тозатын заттар:
- Бастапқы құны
- Тозық
- Қалдық құны
Аяқталмаған өндіріс
Болашақ кезең шығыны
Дайын өнім
Тауарлар
Сатып алынған тауарлардың қосылған құнға салығы
Басқалай қорлармен шығындар
II-бөлім бойынша, барлығы
III. Ақша қаражаттары:
Есептесу және басқа активетер
Жөнелтілген тауарлар
Бершектермен есептесу:
Тауарлар, қызметтер үшін
Алынған вексельдер
Еншілес кәсіпорындар мен
Бюджетпен
Басқалай операциялар бойынша
Қызметкерлермен
Басқа берешектерімен.
Жеткізушілерге, подрядчиктерге ьерілген аванс
Қысқа мерзімді финансылық салым
Ақша қаражаттары:
Касса
Есептесу шоты
Валюталық шот
Басқа қаражаттар ақшасы
Басқа айналым активетрі
III – бөлім бойынша, барлығы
Зияндар: өткен жылғылар
Есеп беру жылында
Баланс.
Актив балансына шаруашылық элементтердің айналымының белгілі топтары
көрсетіледі. Мысалы, I бөлімде Негізгі құралдар және басқа айналым
сыртындағы активтер : меншікті ғимараттар, құрылыстар, машиналар,
жабдықтар, жер учаскелері т.б.; ұзақ мерзімді финанстық аренда; еншілес
және басқа кәсіпорындарға инвестиция, ұзақ мерзімді финанстық салым;
материалдық емес активтер. II бөлімінде Қорлар және шығындар және III
бөлімде Ақшалай қаражаттар, есптер және басқа активтер бұл екі бөлім
кәсіпорынның айналым құралдарын біріктіреді, яғни ағымдағы активтер.
Актив статиялары өтімділік дәрежесіне қарай, яғни шаруашылық
айналымдағы мүліктердің ақшаға айналу жылдамдығына қара орналасады. 1 –
бөлімдегі активтер бұл қозғаомайтын мүліктер бірнеше жыл пайдаланылады,
яғни мерзімді салымдар. 2 және 3 бөлімдерде кәсіпорынның айналым мүліктері,
яғни өндіріске бір рет қатынасып, өзінің құнын өндірілген өнімге түгел
аударатын және заттық қасиетін жоятын мүліктер, немесе ағымдағы активтер
деп аталады.
Балансының пассиві – бұл, біріншіден, кәсіпорынның шаруашылық ісіне
қандай мөлшерде құралдар салынғанын көрсетеді, екіншіден, кім қандай
формада кәсіпорынның мүлкін жасақтауға қатынасқаннын бейнеледйді. Баланс
пассиві алынған байлық үшін міндеттеме ретінде немесе кәсіпорынның
ресурстарды алғаны үшін талап ретінде анықталады.
Ескертетін жағдай, міндеттемелерді топтау екіге бөлінеді: бірі –
шаруашылықтың меншік иелері алдындағы міндеттемелері, басқалары – үшінші
адамдар алдында.Бұл бөлінудің маңызы мынада: біріншісі тұрақты оны өтеудің
кергі жоқ, ал қарызға алынған құралдар мерзімді уақытта қайтарылуы керек.
Бұл келтірілген мәліметтеріміз кәсіпорынның финанс жағдайын талдау
үшін қолданылады.

2.КОМПАНИЯ АКТИВТЕРІНІҢ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫН ОҢТАЙЛАНДЫРУ

2.1. Кәсіпорын активтерінің құрамы мен құрылымы

Код Есепті Есепт
Бет кезең і
соңына кезең
Көрсеткіштер басын
а
I. Қысқа мерзімді активтер
Ақшалай қаражаттар мен олардың баламасы 010
Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары 011
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек 012
Босалқы қорлар 013
Ағымдағы салықтық активтер 014
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер 015
Өзге де қысқа мерзімді активтер 016
Қысқа мерзімді активтер жиыны 100
II. Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары 020
Ұзақ мерзімді дебиторлык берешек 021
Үлестік қатысу әдісі ескерілген инвестициялар 022
Инвестициялық жылжымайтын мүлік 023
Негізгі қаражаттар 024
Биологиялық активтер 025
Барлау және бағалау активтері 026
Материалдық емес активтер 027
Кейінге қалдырылған салықтық активтер 028
Өзге де ұзақ мерзімді активтер 029
Ұзақ мерзімді активтер жиыны 200
Баланс ( 100-жол+ 200-жол)

Кәсіпорын активтерінің құрамы қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді
активтерден құралады. Олардың өз ішінде әр түрлі бөлімшелермен құрылымдарға
бөлінеді.
Актив балансына шаруашылық элементтердің айналымының белгілі топтары
көрсетіледі. 1 бөлімде Негізгі құралдар және басқа айналым сыртындағы
активтер : меншікті ғимараттар, құрылыстар, машиналар, жабдықтар, жер
учаскелері т.б.; ұзақ мерзімді финанстық аренда; еншілес және басқа
кәсіпорындарға инвестиция, ұзақ мерзімді финанстық салым; материалдық емес
активтер. 2 бөлімінде Қорлар және шығындар және III бөлімде Ақшалай
қаражаттар, есптер және басқа активтер бұл екі бөлім кәсіпорынның айналым
құралдарын біріктіреді, яғни ағымдағы активтер.
Кәсіпорын активтері- заңды тұлғалардың ақшалай құны бар меншігі.Бұл
оның меншікті және сырттан тартылған құрал-жабдығы, бағалы
қағазадар,тауарлы- материалдық құндылықтар, негізгі құрал-жабдық, басқа
субьектілердің шаруашылығына жұмсалған қаржы инвемтициялары,меншікті
патенттер, өнертабыстар,"ноу-хау", жер мен табиғат реурстарын пайдалану
құқықтары, шауашылық жүргізуші субьект кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру
үшін кез-келген басқа да меншік.Материалдық активтер мен бейматериалдық
активтерге, сондай-ақ қаржы активтеріне бөлінеді. Кәсіпорынның қысқа
мерзімді және капитал емес ұзақ мерзімді міндеттемелерін шегеріп
тастағанадар кәсіпорынның активтерінің бәрі таза активтер деп аталады.

2.2.Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау
Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау –
кәсіпорынның барлық мүліктерінің және оның жекелеген түрлерінің абсалютті
және салыстырмалы арту немесе кему мөлшерін белгілеу мүмкіндік береді.
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау
барысында, осы активтердің нақты қолда бары, құрамы, құрылымы және оларды
болған өзгерістер зерттеледі. Активердің жалпы құрылымын және оның жеке
топтарын талдау, олардың рационалды тартылуын талқылауға мүмкіндік береді.
Активтердің өсуі кәсіпорынның болашақтағы дамуын көрсетеін
болғандықтан, ол осы кәсіпорын жұмысының оң нәтижесін сипаттайды.
Алайда, кәсіпорын мүлкі құнының өсу себептері талдағанда, жоғары
деңгейі баланстық есептің номеналды көрсеткіштерінің нақты көрсеткіштерден
айтарлықтай ауытқуына әкеліп соқтыратын инфляция әсерін ескеру қажет.
Отандық тәжірибеде инфляцияны есепке алу тек негізгі құралдардың баланстық
құнын құру барысында жүргізіледі.
Отандық есептік – аналитикалық тәжірибеде өндірістік қорлар, да йын
өнім және тауарларды қайта бағалау жүргізілмейді. Сондықтан да олардың
құнының өсуі инфляциялық факт әсіріне болатындығы күмәнсіз.
Баланс мәліметтері бойынша активтердің құрамы мен олардың таратылуына
талдау жасау үшін кесте құрылады.
Алайда, активтерді талдай отырып, олардың қалай тартылғанын және есепті
жылы неге көбірек көңіл бөлгенін, сондай – ақ кәсіпорынның өндірістік
потенциалы мен оның негізіг құралдарын жағдайын және кәсіпорын мүлкінің
мобилдігін анықтау қажет. Ол үшін, ең алдымен кәсіпорынның өндірістік
потенциалының көлемін анықтау қажет, ол туралы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.