Дамыған елдердегі баға белгілеу
Шет елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу тәжірибесін зерттеу, оның заңдылығы мен тенденциясын түсінуге, Қазақстан экономикасының нарыққа өту кезіндегі баға механизмін қалыптастыруда алған білімді пайдалануға мүмкіндік береді. Олар тәуелсіздігін бізден бұрын алған және олардың экономикасы көптеген ерекшеліктерге ие, сонымен қатар шет дамыған еледрдің баға белгілеу механизмін білу артықшылық етпейді. Сондықтан төменде даыған елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу үлгілеріне тоқталмақшымыз.
Алпауыт ел АҚШ- тағы баға белгілеу мен баға реттеуге келер болсақ, АҚШ- та 70- жылдары көтерме және бөлшек сауда бағалары қарқынды түрде өсті.Инфляция деңгейі жоғарылай берді. Мемлекеттің жасаған алғашқы қадамы осы инфляция ны бағаны тура реттеу арқылы жеңу болды. 1971 жылы тамызда АҚШ президенті Р.Никсонның ұсынысымен бағаға орталықтандырылған бақылау орнатылды. Ең күрделі экономикалық жағдайды қоғамдық пікірлердің қысымы президентке шұғыл шешім қабылдауға ықпал етті. Инфляцияның күрт түсуі ауыр жағдайға – жұмыссыздыққа әкелу қаупі болды. Қысқа мерзімді жоспарда АҚШ- тағы бағаны тікелей реттеу экономиканы тұрақтандыруға көмектесті. 1972 жылы күзде көтерме және бөлшек сауда бағасы төмендеп, жұмыспен қамтамассыз ету біраз өсіп, ЖІӨ тез өсе бастады.
Алайда орталықтандырылған реттеудің кейбір жағымсыз салдарлары да көрініс берді. Баға мен жалақыны тоқтату капиталдың салааралық құйылуын шектеді, инвестицмя әрекеті тоқтап, іскерлік белсенділік деңгейі төмендеді, табыс өсімі азайды.
1972 жылы мамырда АҚШ бағаны тура бақылаудан бас тартты. Қазір Америка әкімшілігі бағасын тура реттеудің кейбір түрлерін және мемлекет тұрғысынан қаржыландыруды шектей отырып, жанама реттеу әдісі мен нарық тұтқасын белсенді пайдаланды, себебі елдегі жалпы экономикалық жағдайды жақсарту керек болды.
Бағаны жанама реттеудің негізгі бағыттары:
рестрикциондық несие- ақша саясаты, федералды резервтік жүйенің
Алпауыт ел АҚШ- тағы баға белгілеу мен баға реттеуге келер болсақ, АҚШ- та 70- жылдары көтерме және бөлшек сауда бағалары қарқынды түрде өсті.Инфляция деңгейі жоғарылай берді. Мемлекеттің жасаған алғашқы қадамы осы инфляция ны бағаны тура реттеу арқылы жеңу болды. 1971 жылы тамызда АҚШ президенті Р.Никсонның ұсынысымен бағаға орталықтандырылған бақылау орнатылды. Ең күрделі экономикалық жағдайды қоғамдық пікірлердің қысымы президентке шұғыл шешім қабылдауға ықпал етті. Инфляцияның күрт түсуі ауыр жағдайға – жұмыссыздыққа әкелу қаупі болды. Қысқа мерзімді жоспарда АҚШ- тағы бағаны тікелей реттеу экономиканы тұрақтандыруға көмектесті. 1972 жылы күзде көтерме және бөлшек сауда бағасы төмендеп, жұмыспен қамтамассыз ету біраз өсіп, ЖІӨ тез өсе бастады.
Алайда орталықтандырылған реттеудің кейбір жағымсыз салдарлары да көрініс берді. Баға мен жалақыны тоқтату капиталдың салааралық құйылуын шектеді, инвестицмя әрекеті тоқтап, іскерлік белсенділік деңгейі төмендеді, табыс өсімі азайды.
1972 жылы мамырда АҚШ бағаны тура бақылаудан бас тартты. Қазір Америка әкімшілігі бағасын тура реттеудің кейбір түрлерін және мемлекет тұрғысынан қаржыландыруды шектей отырып, жанама реттеу әдісі мен нарық тұтқасын белсенді пайдаланды, себебі елдегі жалпы экономикалық жағдайды жақсарту керек болды.
Бағаны жанама реттеудің негізгі бағыттары:
рестрикциондық несие- ақша саясаты, федералды резервтік жүйенің
Дамыған елдердегі баға белгілеу
Шет елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу тәжірибесін зерттеу, оның
заңдылығы мен тенденциясын түсінуге, Қазақстан экономикасының нарыққа өту
кезіндегі баға механизмін қалыптастыруда алған білімді пайдалануға
мүмкіндік береді. Олар тәуелсіздігін бізден бұрын алған және олардың
экономикасы көптеген ерекшеліктерге ие, сонымен қатар шет дамыған еледрдің
баға белгілеу механизмін білу артықшылық етпейді. Сондықтан төменде даыған
елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу үлгілеріне тоқталмақшымыз.
Алпауыт ел АҚШ- тағы баға белгілеу мен баға реттеуге келер болсақ, АҚШ-
та 70- жылдары көтерме және бөлшек сауда бағалары қарқынды түрде
өсті.Инфляция деңгейі жоғарылай берді. Мемлекеттің жасаған алғашқы қадамы
осы инфляция ны бағаны тура реттеу арқылы жеңу болды. 1971 жылы тамызда АҚШ
президенті Р.Никсонның ұсынысымен бағаға орталықтандырылған бақылау
орнатылды. Ең күрделі экономикалық жағдайды қоғамдық пікірлердің қысымы
президентке шұғыл шешім қабылдауға ықпал етті. Инфляцияның күрт түсуі ауыр
жағдайға – жұмыссыздыққа әкелу қаупі болды. Қысқа мерзімді жоспарда АҚШ-
тағы бағаны тікелей реттеу экономиканы тұрақтандыруға көмектесті. 1972 жылы
күзде көтерме және бөлшек сауда бағасы төмендеп, жұмыспен қамтамассыз ету
біраз өсіп, ЖІӨ тез өсе бастады.
Алайда орталықтандырылған реттеудің кейбір жағымсыз салдарлары да
көрініс берді. Баға мен жалақыны тоқтату капиталдың салааралық құйылуын
шектеді, инвестицмя әрекеті тоқтап, іскерлік белсенділік деңгейі төмендеді,
табыс өсімі азайды.
1972 жылы мамырда АҚШ бағаны тура бақылаудан бас тартты. Қазір
Америка әкімшілігі бағасын тура реттеудің кейбір түрлерін және мемлекет
тұрғысынан қаржыландыруды шектей отырып, жанама реттеу әдісі мен нарық
тұтқасын белсенді пайдаланды, себебі елдегі жалпы экономикалық жағдайды
жақсарту керек болды.
Бағаны жанама реттеудің негізгі бағыттары:
- рестрикциондық несие- ақша саясаты, федералды резервтік жүйенің
есептік мөлшерлемесін реттеу,
- тауарлар мен қызмет көрсетуді федералды сатып алуды кеңейту
- мемлекеттік бюджет тапшылығын қысқарту
- рационалды салық саясаты
Мұндай мемлекеттік макроэкономикалық саясатты жүргізу арқасында АҚШ ішкі
нарықтағы ұсыныс пен сұраныс арақатынасына белсенді түрде өзгерістер
енгізді және баға деңгейі мен базалық айырбастау пропорциясын анықтады.
Елде соңғы жылда тұрақты және жоғары қарқынды өсу байқалды, елеулі
профицитпен сөзсіз қосылатын мемлекеттік бюджеттің тапшылық мәселелері
жойылды.
Қазір бағаны тікелей мемлекеттік реттеу тек жоғары монополияланған
салаларда ғана қолданылады. АҚШ- та мемлекет тұрғысынан бағалық 5%- дан 10%-
ға дейін ғана реттеледі.
Франция экономикасындағы баға мәселесіне тоқталар болсақ, Франция
өнеркәсібі дамыған елдердің бірі болып табылады. Бұл елде ұзақ уақыт бойы
баға мемлекеттік реттеудің қатаң тәртібінде болды. 40 жыл бойы (1947- 1986)
бағаны жартылай мемлекеттік реттеу, осы уақытқа дейін сақталған дирижизм
саясатының құрамдас бөлігі болып табылады.
Бағаны либеризациялау 1973 жылдан 1980 жылдың екінші жартысына дейін
созылды. 1986 жылы мемлекеттік бақылаудан өнеркәсіп өнімі бағасының 90%- ы
босатылды.
Қазір француз үкіметі монополист- салалар кәсіпорындағры өнімінің
бағасын реттейді: газ, электр энергиясын, көлікті, ауыл шарушылық
өнімдерін. Тауарлар мен қызмет көрсетудің және реттеу бағалары арасындағы
арақатынас мынадай: бағаның 20%-ын мемлекет реттесе, ал қалған 80%- ы еркін
баға белгілеу тәртібінде реттеледі.
Бағаны реттеу ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге мемлекеттік әсер
етудің, фермерлер мен өнеркәсіп, сауда қызмет көрсету жұмысшылары
табыстарындағы паритетті сақтаудың басты аспабы болып табылады.
Ауыл шарушылық өнімдерінің бағасының 90%- ы реттеледі. Сонымен мемлекет
азық- түлік өнімінің бөлшек бағасы динамикасына және деңгейіне жанама
ықпал етеді.
Бағаны реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік құрылым, экономика және
жоспарлау министрлігінің бәсеке бойынша департаменті болып табылады.
Швеция. Бұл елде бағаны бақылау мен тексеруді – Азаматтық әкімшілігі
министрлігіне бағынатын бәсеке мен бағаны мемлекеттік басқармасы сияқты
арнаулы орган іске асырады. Швецияда бағаны реттеу заңы мен бәсеке шартымен
баға туралы мәліметтерді ұсыну міндеттігі туралы заң қабылданған және
әрекет етеді.
Қысқа мерзімді бағаны тоқтату- бұл инфляцияның көтерілмеуіне жол бермеу
және нарықтағы күрт дисбаланстарды қалпына келтіру үшін қолданылады.
Бағаны реттеу туралы заң мемлекетке соғыс , не оның шығу қаупі ,не бағаның
жалпы өсу қаупі кезінде бағаға тікелей әсер ету жөніндегі шараларды іске
асыру құқын береді. Жекелеген тауарлар үшін максималды баға деңгейін қою,
тәртіп орнату мүмкіндігіне ие. Бұл кезде бағаны жоғарлатуға, осы жөнінде
алдын ала ескерту берілгенннен кейін және бағаны жоғарлату мөлшері
дәлелденгеннен соң ғана рұқсат беріледі.
Баға деңгейіне ықпал ету, мемлекеттік монополия және мемлекеттік
кәсіпорындар арқылы ғана іске асырылады.
Швецияның ауыл шаруашылығына бағалық субсидиялаудың маңызды көзі-
импорттық шикізаттарға қойылатын кедендік алымдар. Олар ішкі нарықпен
сыртқы нарықтың ең жоғарғы бағалары арасындағы айырмашылық мөлшерінде
орнатылады.
Баға белгілеуді мемлекеттің тұрғысына реттеудің маңызды сферасы- тұрғын
үй бағасы. Үйлердің өте қымбат екенін ескере отырып, мемлекет тұрғын үй
субсидиясы мен қарыздар береді.
Даниядағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Шет елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу тәжірибесін зерттеу, оның
заңдылығы мен тенденциясын түсінуге, Қазақстан экономикасының нарыққа өту
кезіндегі баға механизмін қалыптастыруда алған білімді пайдалануға
мүмкіндік береді. Олар тәуелсіздігін бізден бұрын алған және олардың
экономикасы көптеген ерекшеліктерге ие, сонымен қатар шет дамыған еледрдің
баға белгілеу механизмін білу артықшылық етпейді. Сондықтан төменде даыған
елдердегі баға белгілеу мен бағаны реттеу үлгілеріне тоқталмақшымыз.
Алпауыт ел АҚШ- тағы баға белгілеу мен баға реттеуге келер болсақ, АҚШ-
та 70- жылдары көтерме және бөлшек сауда бағалары қарқынды түрде
өсті.Инфляция деңгейі жоғарылай берді. Мемлекеттің жасаған алғашқы қадамы
осы инфляция ны бағаны тура реттеу арқылы жеңу болды. 1971 жылы тамызда АҚШ
президенті Р.Никсонның ұсынысымен бағаға орталықтандырылған бақылау
орнатылды. Ең күрделі экономикалық жағдайды қоғамдық пікірлердің қысымы
президентке шұғыл шешім қабылдауға ықпал етті. Инфляцияның күрт түсуі ауыр
жағдайға – жұмыссыздыққа әкелу қаупі болды. Қысқа мерзімді жоспарда АҚШ-
тағы бағаны тікелей реттеу экономиканы тұрақтандыруға көмектесті. 1972 жылы
күзде көтерме және бөлшек сауда бағасы төмендеп, жұмыспен қамтамассыз ету
біраз өсіп, ЖІӨ тез өсе бастады.
Алайда орталықтандырылған реттеудің кейбір жағымсыз салдарлары да
көрініс берді. Баға мен жалақыны тоқтату капиталдың салааралық құйылуын
шектеді, инвестицмя әрекеті тоқтап, іскерлік белсенділік деңгейі төмендеді,
табыс өсімі азайды.
1972 жылы мамырда АҚШ бағаны тура бақылаудан бас тартты. Қазір
Америка әкімшілігі бағасын тура реттеудің кейбір түрлерін және мемлекет
тұрғысынан қаржыландыруды шектей отырып, жанама реттеу әдісі мен нарық
тұтқасын белсенді пайдаланды, себебі елдегі жалпы экономикалық жағдайды
жақсарту керек болды.
Бағаны жанама реттеудің негізгі бағыттары:
- рестрикциондық несие- ақша саясаты, федералды резервтік жүйенің
есептік мөлшерлемесін реттеу,
- тауарлар мен қызмет көрсетуді федералды сатып алуды кеңейту
- мемлекеттік бюджет тапшылығын қысқарту
- рационалды салық саясаты
Мұндай мемлекеттік макроэкономикалық саясатты жүргізу арқасында АҚШ ішкі
нарықтағы ұсыныс пен сұраныс арақатынасына белсенді түрде өзгерістер
енгізді және баға деңгейі мен базалық айырбастау пропорциясын анықтады.
Елде соңғы жылда тұрақты және жоғары қарқынды өсу байқалды, елеулі
профицитпен сөзсіз қосылатын мемлекеттік бюджеттің тапшылық мәселелері
жойылды.
Қазір бағаны тікелей мемлекеттік реттеу тек жоғары монополияланған
салаларда ғана қолданылады. АҚШ- та мемлекет тұрғысынан бағалық 5%- дан 10%-
ға дейін ғана реттеледі.
Франция экономикасындағы баға мәселесіне тоқталар болсақ, Франция
өнеркәсібі дамыған елдердің бірі болып табылады. Бұл елде ұзақ уақыт бойы
баға мемлекеттік реттеудің қатаң тәртібінде болды. 40 жыл бойы (1947- 1986)
бағаны жартылай мемлекеттік реттеу, осы уақытқа дейін сақталған дирижизм
саясатының құрамдас бөлігі болып табылады.
Бағаны либеризациялау 1973 жылдан 1980 жылдың екінші жартысына дейін
созылды. 1986 жылы мемлекеттік бақылаудан өнеркәсіп өнімі бағасының 90%- ы
босатылды.
Қазір француз үкіметі монополист- салалар кәсіпорындағры өнімінің
бағасын реттейді: газ, электр энергиясын, көлікті, ауыл шарушылық
өнімдерін. Тауарлар мен қызмет көрсетудің және реттеу бағалары арасындағы
арақатынас мынадай: бағаның 20%-ын мемлекет реттесе, ал қалған 80%- ы еркін
баға белгілеу тәртібінде реттеледі.
Бағаны реттеу ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге мемлекеттік әсер
етудің, фермерлер мен өнеркәсіп, сауда қызмет көрсету жұмысшылары
табыстарындағы паритетті сақтаудың басты аспабы болып табылады.
Ауыл шарушылық өнімдерінің бағасының 90%- ы реттеледі. Сонымен мемлекет
азық- түлік өнімінің бөлшек бағасы динамикасына және деңгейіне жанама
ықпал етеді.
Бағаны реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік құрылым, экономика және
жоспарлау министрлігінің бәсеке бойынша департаменті болып табылады.
Швеция. Бұл елде бағаны бақылау мен тексеруді – Азаматтық әкімшілігі
министрлігіне бағынатын бәсеке мен бағаны мемлекеттік басқармасы сияқты
арнаулы орган іске асырады. Швецияда бағаны реттеу заңы мен бәсеке шартымен
баға туралы мәліметтерді ұсыну міндеттігі туралы заң қабылданған және
әрекет етеді.
Қысқа мерзімді бағаны тоқтату- бұл инфляцияның көтерілмеуіне жол бермеу
және нарықтағы күрт дисбаланстарды қалпына келтіру үшін қолданылады.
Бағаны реттеу туралы заң мемлекетке соғыс , не оның шығу қаупі ,не бағаның
жалпы өсу қаупі кезінде бағаға тікелей әсер ету жөніндегі шараларды іске
асыру құқын береді. Жекелеген тауарлар үшін максималды баға деңгейін қою,
тәртіп орнату мүмкіндігіне ие. Бұл кезде бағаны жоғарлатуға, осы жөнінде
алдын ала ескерту берілгенннен кейін және бағаны жоғарлату мөлшері
дәлелденгеннен соң ғана рұқсат беріледі.
Баға деңгейіне ықпал ету, мемлекеттік монополия және мемлекеттік
кәсіпорындар арқылы ғана іске асырылады.
Швецияның ауыл шаруашылығына бағалық субсидиялаудың маңызды көзі-
импорттық шикізаттарға қойылатын кедендік алымдар. Олар ішкі нарықпен
сыртқы нарықтың ең жоғарғы бағалары арасындағы айырмашылық мөлшерінде
орнатылады.
Баға белгілеуді мемлекеттің тұрғысына реттеудің маңызды сферасы- тұрғын
үй бағасы. Үйлердің өте қымбат екенін ескере отырып, мемлекет тұрғын үй
субсидиясы мен қарыздар береді.
Даниядағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz