Балқытып дәнекерлеуді жіктеу және оның негізгі түрлері
Балқытып дәнекерлеуді жіктеу және оның негізгі түрлері
Дәнекерлеу процесін энергия мен заттың қайтымсыз өзгерістерімен байланысты екі негізгі физикалық құбылыс: энергияны басқарып, енгізу мен заттар қозғалысын анықтайды.
Энергияны енгізу . дәнекерлеудің қажетті шарты болып, қосымша энергиясыз қосылысатын беттер активтелуі мүмкін емес. Енгізілетін энергияның түрі мен түзілім сипаты дәнекерлеудің процесінің түрін анықтайды. Затты енгізу тек балқытып дәнекерлеудің кейбір түрлері кезінде қажет болып, мұндағы энергияның бір бөлігін бұл жағдайда балқытылған материалға енгізілуі мүмкін.
Қазіргі кезде жіктемесі негізгі физикалық, техникалық және технологиялық белгілер бойынша жүретін дәнекерлеу процестерінің 150.ден астам түрі бар.
Жіктеудің негізгі белгілері болып дәнекерлік қосылысты алу үшін қолданылатын энергия түрі табылады. Осы белгілері бойынша барлық дәнекерлеу процестері мына үш кластық: терминалық, термомеханикалық немесе механикалық түрлердің біріне жатады.
Дәнекерлеу процесін энергия мен заттың қайтымсыз өзгерістерімен байланысты екі негізгі физикалық құбылыс: энергияны басқарып, енгізу мен заттар қозғалысын анықтайды.
Энергияны енгізу . дәнекерлеудің қажетті шарты болып, қосымша энергиясыз қосылысатын беттер активтелуі мүмкін емес. Енгізілетін энергияның түрі мен түзілім сипаты дәнекерлеудің процесінің түрін анықтайды. Затты енгізу тек балқытып дәнекерлеудің кейбір түрлері кезінде қажет болып, мұндағы энергияның бір бөлігін бұл жағдайда балқытылған материалға енгізілуі мүмкін.
Қазіргі кезде жіктемесі негізгі физикалық, техникалық және технологиялық белгілер бойынша жүретін дәнекерлеу процестерінің 150.ден астам түрі бар.
Жіктеудің негізгі белгілері болып дәнекерлік қосылысты алу үшін қолданылатын энергия түрі табылады. Осы белгілері бойынша барлық дәнекерлеу процестері мына үш кластық: терминалық, термомеханикалық немесе механикалық түрлердің біріне жатады.
Балқытып дәнекерлеуді жіктеу және оның негізгі түрлері
Дәнекерлеу процесін энергия мен заттың қайтымсыз өзгерістерімен
байланысты екі негізгі физикалық құбылыс: энергияны басқарып, енгізу мен
заттар қозғалысын анықтайды.
Энергияны енгізу – дәнекерлеудің қажетті шарты болып, қосымша
энергиясыз қосылысатын беттер активтелуі мүмкін емес. Енгізілетін
энергияның түрі мен түзілім сипаты дәнекерлеудің процесінің түрін
анықтайды. Затты енгізу тек балқытып дәнекерлеудің кейбір түрлері кезінде
қажет болып, мұндағы энергияның бір бөлігін бұл жағдайда балқытылған
материалға енгізілуі мүмкін.
Қазіргі кезде жіктемесі негізгі физикалық, техникалық және
технологиялық белгілер бойынша жүретін дәнекерлеу процестерінің 150-ден
астам түрі бар.
Жіктеудің негізгі белгілері болып дәнекерлік қосылысты алу үшін
қолданылатын энергия түрі табылады. Осы белгілері бойынша барлық дәнекерлеу
процестері мына үш кластық: терминалық, термомеханикалық немесе механикалық
түрлердің біріне жатады.
1. Кесте
Металдардың физикалық қасиетіне қарай дәнекерлеу әдісінің түрлері.
Қысымсыз жалынды дәнекер Қысымды дәнекер
(термиялық клас)
Термомеханикалық клас Механикалық клас
Доғалы Контакталы Салқын
Электрлішлакты Диффузионды Сырғымалы
Плазмалы Ұсталық Ультрадыбыстық
Электронды-сәулелік Газдыпре р Жарылғышты
Лазерлік Жоғарғыжиілік Магнитті-импульсті
Термитті Пешті
Газды
1.1 кестеге сай термиялық класс жылулық энергияларды: доғалық,
электрошлактық, плазмалық, электронды-сәулелік, лазерлік және газды
энергияларды пайдаланумен жүзеге асатын балқытып дәнекерлеудің барлық
түрлерін қамтиды. Термомеханикалық класқа жанулық энергия мен қысымды
пайдаланудағы дәнекерлеудің барлық түрлері бірігеді: контактылық,
диффузиялық, ұсталық, газдыпрестік түрлері және т.б. механикалық класқа
механикалық энергияны қолданумен жүзеге асатын қысыммен дәнекерлеудің
барлық түрлері жатады: суық, үйкелістік, ультрадыбыстық және жарылыстық
дәнекерлеу.
Дәнекерлеу процестерін жүктеудің техникалық белгілері болып дәнекерлеу
аймағында металды қорғау әдістері, процесс үздіксіздігі мен оның
механикалану дәрежесі табылады. Әрбір дәнекерлеу түрлері үшін жіктеудің
технологиялық белгілері жеке анықталады. Мысалы, доғалық дәнекерлеу мына
белгілер бойынша жіктелуі мүмкін: электрод түрі, қорғау сипаты мен
автоматтану дәрежесі.
Электродтық материал түрі бойынша балқығыш және балқымайтын
электродтармен доғалық дәнекерлеуді ерекшелейді. Балқығыш электрод болып
болат шыршықтар мен сымдар, альюминий, титан, мыс, никель және басқа да
металл балқымалары, ал балқымайтын болып – көмірлі, графиттік және
вольфрандық шыршықтар табылады.
Қорғаныш сипаты бойынша қоршаған орта әсерінен дәнекерленетін металл
мен дәнекерлеулік ваннадан шлакпен, газды шлактық және газдықорғанышты
доғалық дәнекерлеу тәсілдері бөлініп алынады.
Атмосфералық газдардан қыздырылатын электрод ұшымен сол доғаны,
дәнекерлеу ваннасын қорғау әдісі бойынша доғалық дәнекерлеу мына түрлерге
бөлінеді: жабық электродты, қорғаныштық газдағы, флюс астындағы, өзіндік
қорғанушы ұнтақтық сымды, ваккумдағы және аралас қорғанышты дәнекерлеулер.
Дәнекерлеу процесінің автоматтану дәрежесі бойынша қолдық, механикалық және
автоматты болуы мүмкін.
Балқытып дәнекерлеудің кеңінен қолданылатын әдістеріне тән
ерекшеліктерін қарастырайық.
Қолдық доғалы дәнекерлеу (1.1-сурет). Дәнекерлеуді даралық жабынды
электродтармен орындайды. Мұндай электрод бетіне жабын қапталған металл
шыршық түрінде болады.
1.1-сурет. 1-дәнекерлік доға; 2-электрод; 3-электрод ұстағыш (тұтқа); 4-
дәнекерлік сым; 5-тұрақты немесе айнымалы тоқ көзі; 6- дәнекерленуші детал;
7-дәнекерлік ванна; 8-дәнекерлік табан; 9-шлактық қорка; бағдаршалар
дәнекерлеу процесіндегі электрод қозғалысының бағытын көрсетеді.
Жабынды электродтық қолдық дәнекерлеу – дәнекерлеу конструкциясын
дайындаудың ең кеңінен тараған әдістерінің бірі. Ол қарапайымдылығымен,
әмбебаптылығымен, әртүрлі кеңістік жағдайлар мен қиын қолжетерлік
орындардағы қосылысудың орындалу мүмкіндігімен ерекшеленеді. Оның кемшілігі
– процестің төмен өнімділігі мен дәнекерлеуші біліктілігіне дәнекерлену
сапасының тәуелділігі.
1.2-сурет. 1- тұрақты немесе айнымалы тоқ көзі; 2 - сырғымалы контакт;
3 - бергіш механизм; 4 - электродтық сым; 5 - парагазды шөлмек; 6 - флюс; 7
- балқыған флюс; 8 - қатқан шлак; 9 - дәнекерленуші (негізгі) материал; 10
- дәнекерлік ванна; 11 - дәнекерлік доға; Vдән, Vбер – электродтық сым
берілісі мен дәнекерлеу жылдамдығы; R – негізгі материалдық балқу
тереңдігі.
Флюстік доғалы дәнекерлеу (1.2-сурет). Флюспен дәнекерлеу кезінде
дәнекерлік сыммен флюс доғаның жану аймағына беріліп, жылу әсерінен негізгі
металл үгінділері мен электодтық сым мен флюс бөлігі балқыйды. Доға маңына
металл буымен және флюс материалымен толыққан газды кеуек түзіледі.
Доғаның тасымалдану шамасы бойынша балқыған флюс шлак түзе отырып,
дәнекерлік ванна бетінде балқиды. Балқыған флюс доғаның жану аймағын
атмосфералық газ әсерінен қорғап табандық металл сапасын едәуір
жоғарылатады.
Флюс қабатты дәнекерлеуді орташа және жуан қалыңдықтағы металлдарды
қосу үшін қолданады. Дәнекерлік электрод класстағы оралған сым түрінде
болады. Доғаның жану ... жалғасы
Дәнекерлеу процесін энергия мен заттың қайтымсыз өзгерістерімен
байланысты екі негізгі физикалық құбылыс: энергияны басқарып, енгізу мен
заттар қозғалысын анықтайды.
Энергияны енгізу – дәнекерлеудің қажетті шарты болып, қосымша
энергиясыз қосылысатын беттер активтелуі мүмкін емес. Енгізілетін
энергияның түрі мен түзілім сипаты дәнекерлеудің процесінің түрін
анықтайды. Затты енгізу тек балқытып дәнекерлеудің кейбір түрлері кезінде
қажет болып, мұндағы энергияның бір бөлігін бұл жағдайда балқытылған
материалға енгізілуі мүмкін.
Қазіргі кезде жіктемесі негізгі физикалық, техникалық және
технологиялық белгілер бойынша жүретін дәнекерлеу процестерінің 150-ден
астам түрі бар.
Жіктеудің негізгі белгілері болып дәнекерлік қосылысты алу үшін
қолданылатын энергия түрі табылады. Осы белгілері бойынша барлық дәнекерлеу
процестері мына үш кластық: терминалық, термомеханикалық немесе механикалық
түрлердің біріне жатады.
1. Кесте
Металдардың физикалық қасиетіне қарай дәнекерлеу әдісінің түрлері.
Қысымсыз жалынды дәнекер Қысымды дәнекер
(термиялық клас)
Термомеханикалық клас Механикалық клас
Доғалы Контакталы Салқын
Электрлішлакты Диффузионды Сырғымалы
Плазмалы Ұсталық Ультрадыбыстық
Электронды-сәулелік Газдыпре р Жарылғышты
Лазерлік Жоғарғыжиілік Магнитті-импульсті
Термитті Пешті
Газды
1.1 кестеге сай термиялық класс жылулық энергияларды: доғалық,
электрошлактық, плазмалық, электронды-сәулелік, лазерлік және газды
энергияларды пайдаланумен жүзеге асатын балқытып дәнекерлеудің барлық
түрлерін қамтиды. Термомеханикалық класқа жанулық энергия мен қысымды
пайдаланудағы дәнекерлеудің барлық түрлері бірігеді: контактылық,
диффузиялық, ұсталық, газдыпрестік түрлері және т.б. механикалық класқа
механикалық энергияны қолданумен жүзеге асатын қысыммен дәнекерлеудің
барлық түрлері жатады: суық, үйкелістік, ультрадыбыстық және жарылыстық
дәнекерлеу.
Дәнекерлеу процестерін жүктеудің техникалық белгілері болып дәнекерлеу
аймағында металды қорғау әдістері, процесс үздіксіздігі мен оның
механикалану дәрежесі табылады. Әрбір дәнекерлеу түрлері үшін жіктеудің
технологиялық белгілері жеке анықталады. Мысалы, доғалық дәнекерлеу мына
белгілер бойынша жіктелуі мүмкін: электрод түрі, қорғау сипаты мен
автоматтану дәрежесі.
Электродтық материал түрі бойынша балқығыш және балқымайтын
электродтармен доғалық дәнекерлеуді ерекшелейді. Балқығыш электрод болып
болат шыршықтар мен сымдар, альюминий, титан, мыс, никель және басқа да
металл балқымалары, ал балқымайтын болып – көмірлі, графиттік және
вольфрандық шыршықтар табылады.
Қорғаныш сипаты бойынша қоршаған орта әсерінен дәнекерленетін металл
мен дәнекерлеулік ваннадан шлакпен, газды шлактық және газдықорғанышты
доғалық дәнекерлеу тәсілдері бөлініп алынады.
Атмосфералық газдардан қыздырылатын электрод ұшымен сол доғаны,
дәнекерлеу ваннасын қорғау әдісі бойынша доғалық дәнекерлеу мына түрлерге
бөлінеді: жабық электродты, қорғаныштық газдағы, флюс астындағы, өзіндік
қорғанушы ұнтақтық сымды, ваккумдағы және аралас қорғанышты дәнекерлеулер.
Дәнекерлеу процесінің автоматтану дәрежесі бойынша қолдық, механикалық және
автоматты болуы мүмкін.
Балқытып дәнекерлеудің кеңінен қолданылатын әдістеріне тән
ерекшеліктерін қарастырайық.
Қолдық доғалы дәнекерлеу (1.1-сурет). Дәнекерлеуді даралық жабынды
электродтармен орындайды. Мұндай электрод бетіне жабын қапталған металл
шыршық түрінде болады.
1.1-сурет. 1-дәнекерлік доға; 2-электрод; 3-электрод ұстағыш (тұтқа); 4-
дәнекерлік сым; 5-тұрақты немесе айнымалы тоқ көзі; 6- дәнекерленуші детал;
7-дәнекерлік ванна; 8-дәнекерлік табан; 9-шлактық қорка; бағдаршалар
дәнекерлеу процесіндегі электрод қозғалысының бағытын көрсетеді.
Жабынды электродтық қолдық дәнекерлеу – дәнекерлеу конструкциясын
дайындаудың ең кеңінен тараған әдістерінің бірі. Ол қарапайымдылығымен,
әмбебаптылығымен, әртүрлі кеңістік жағдайлар мен қиын қолжетерлік
орындардағы қосылысудың орындалу мүмкіндігімен ерекшеленеді. Оның кемшілігі
– процестің төмен өнімділігі мен дәнекерлеуші біліктілігіне дәнекерлену
сапасының тәуелділігі.
1.2-сурет. 1- тұрақты немесе айнымалы тоқ көзі; 2 - сырғымалы контакт;
3 - бергіш механизм; 4 - электродтық сым; 5 - парагазды шөлмек; 6 - флюс; 7
- балқыған флюс; 8 - қатқан шлак; 9 - дәнекерленуші (негізгі) материал; 10
- дәнекерлік ванна; 11 - дәнекерлік доға; Vдән, Vбер – электродтық сым
берілісі мен дәнекерлеу жылдамдығы; R – негізгі материалдық балқу
тереңдігі.
Флюстік доғалы дәнекерлеу (1.2-сурет). Флюспен дәнекерлеу кезінде
дәнекерлік сыммен флюс доғаның жану аймағына беріліп, жылу әсерінен негізгі
металл үгінділері мен электодтық сым мен флюс бөлігі балқыйды. Доға маңына
металл буымен және флюс материалымен толыққан газды кеуек түзіледі.
Доғаның тасымалдану шамасы бойынша балқыған флюс шлак түзе отырып,
дәнекерлік ванна бетінде балқиды. Балқыған флюс доғаның жану аймағын
атмосфералық газ әсерінен қорғап табандық металл сапасын едәуір
жоғарылатады.
Флюс қабатты дәнекерлеуді орташа және жуан қалыңдықтағы металлдарды
қосу үшін қолданады. Дәнекерлік электрод класстағы оралған сым түрінде
болады. Доғаның жану ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz