Мультимедиа мүмкіндіктерін пайдалану

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе . . . 3

ІІ. Мультимедиа мүмкіндіктерін пайдалану

2. 1 Гуманитарлық салаларда қолдану . . . … . . . 4

2. 2. Мультимедиа технологиясы . . . . . . 6

2. 3. Мультимедиа технологиясынның негізгі салалары . . . 7

ІІІ. Animate компоненті . . . . . 11

3. 1. Листинг . . . 15

IV. Қорытынды . . . 20

V. Қолданылған әдебиеттер . . . 21

І. Кіріспе

Мультимедиа - бұл қарқынды дамып келе жатқан, өзіне теледидарлық кескіндеудің жөне стереодыбыстық бейнелілігі мен нақтылығын дербес компьютердің интерактивтілік (үздіксіз әрекеттесу) мүмкіндіктерімен біріктірген ақпараттық технология. Осы негізгі үш құраушылар, яғни үш орта мультимедиа (multimedia) терминін түсіндіреді, оның ең қысқа анықтамаларының бірі - көру және дыбыстық әсерлерінің (эффектілердің) интерактивтік программалық жабдықтаманың басқаруымен өзара әрекеттестігі.

Мультимедиа құралдары деп бірыңғай басқару элементі - компьютермен жалпы негізде өнделетін өзара байланысты мәтіндік, графикалық, көру (визуалдық) және дыбыстық дерекгердің комбинациясын (үйлесуін) атайды. Мұнда жалпы негіз деп деректердің цифрлық, түрі ұғынылады. Мультимедиа құралдары ішкі логикалық байланыстары және жеке тасушылардың қосынды қуатынан өлдеқайда артық қуаты бар жоғары деңгейде жинақталған жүйелер.

Мультимедиа құралдарының ақпараттық дәстүрлі тасу-шыларынан негізгі айырмашылығы - интерактивтілігі, еркін түсінілуі және қатынасқа бейімділігі (коммуникабельділігі) .

ІІ. Мультимедиа мүмкіндіктерін пайдалану

2. 1 Гуманитарлық салаларда қолдану

Интерактивтік (үздіксіз әрекеттілік) пайдаланушыға болып жатқан оқиғаларға белсенді қатысуға мүмкіндік жасайды. Мысалы, интерактивті оқытушы программада пайдаланушының қалауы бойынша қажетті тарауды шығаруына, өтілген тарауды қайталап оқуға және т. т. болады. Егер жүйе пайдаланушы енгізген кейбір деректерге, сұратуларға және т. т. орай жауап қатса, өзара әрекеттестіктің жоғарырақ деңгейі қамтамасыздандырылады.

Интерактивтілік түсіндіру еркіндігімен тікелей байланысты. Мультимедиа құралдары белгілі бір жолды ғана қолдануға мәжбүр етпей, өз бетімен тандау мүмкіндігін береді. Үшінші атрибут (бөлінбес қасиет) - қатынасқа бейімділік (коммуникабельділік) - біртіндеп басым болып келеді. Қазіргі құралдар деректер өндеу, телекоммуникациялар мен тұрмыстық электроника сияқты бір кездерде бір-бірінен алшақ болған салаларды біріктіруге мүкіндік береді (мұның мысалы теледидарды дербес компьютермен үштастыру болады) .

Бұл қасиеттер гипермедиада (гиперорта) - мульти-медианың гипермөтіннің (Windows-тегі көмек жүйесі гипер-мәтіннің мысалы болып табылады) және World Wide Web гипербайланыстың тұжырымдамасымен қосылуында неғұр-лым толық көрінеді. Гипермедиа технологиясы, құжаттардың бір компьютерде сақталуына немесе ғаламшардың әр нүктелерінде болуына қарамастан, идеяны немесе тақырыпты (бұл жағдайда ақпарат көптеген - мәтін, бейне, дыбыс нысанында ұсынылған) бақылап отыруға мүмкіндік береді. Желілер тілінде бұл ақпаратты бақылап отыру навигация немесе серфинг (surfing, browsing немесе cruising) деп аталады.

Мультимедиа технологиясы бір-бірінен тұжырымдамалық жағынан да, сондай-ақ жүзеге асыру тәсілдері бойынша да жасалымдардың кең өрісін қамтиды.

Осы технологияның көмегімен жасалған программалық нәтижелердің негізгі белгілерін қарастырайық.

Әр түрлі сипаттағы деректердің бір программалық өнімде жинақталу мүмкіндігі. Бұл ақпараттық компьютерлік технологиялар үшін дәстүрлі түрлері де (мәтін, кестелер, безендірулер) сондай-ақ, деректердің жаңа түрлері (сөз, саз, бейнефильмдердің үзінділері, теледидар кадрлары, анимация) болуы мүмкін. Мұндай интеграция ақпаратты енгізу және жанғыртудың әр алуан қүрылғыларын: микрофонды, аудиожүйелерді, компактдискілердің ойнатқышын (CD-ROM ойнатқышын), бейнекамераның бейнемагнитофонын, электронды саз аспаптарын пайдаланып, арнайы програм-малық жабдықтаманың көмегімен орындалады.

Уақыттың нақты көлеміндегі жұмыс - өзінің табиғаты бойынша статикалық мәтін мен графикалық бейнелерден айырмашылығы болғандықтан, аудио - және бейнесигналдарды ендеу тек нақты уақыт көлемінде ғана жүреді. Бейне - жөне аудио ақпаратты компьютерлік ендеу жөне қайта жаңғырту үшін орталық процессордың шапшаң әрекетгілігін, деректер беру шиналарының өткізу мүмкіндігін, жедел жөне бейнежадының колемін, компьютердің енгізу - шығару арналары арқылы алмасу жылдамдығын елеулі түрде арттыру және сыйымдылығы үлкен сыртқы жадының болуы қажет.

2. 2. Мультимедиа технологиясы

Интерактивтік өзара әрекеттің жаңа деңгейі сұхбаттасу процесінде адамға компьютерлік техника дамуының алдыңғы кезендерімен салыстырғанда әлдеқайда көлемді жөне жан-жақты ақпарат алуға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде адамзаттьщ түрмыс жене еңбек жағдайларыңда шын мәнінде еволюциялық озгерістерге жетелейді.

Деректерді өндеу компьютерлік техниканы қолданудың негізгі саласы болып табылады. Деректер іздеуді және қажетті есептеулерді жылдам орындауға мүмкіндік беретін компьютер адамға керітартпа жүмыстан босауға және алынған нәти-желерді түсінумен айналысуға мүмкіндік жасайды. Пайда-ланушының компьютермен жүмыс жасау процесінде дерек-терді ұсыну түрі мен тәсілінің қаңдай маңызды роль атқара-тынын тағы да айтудың қажеті жоқ. Бұл аспектіде нақ мультимедиа технологиясы және оның негізінде жасалатын виртуадды нақтылық жүйелері шексіз мүмкіндік жасайды.

Ақпаратты қабылдау мен түсіну сәтті тандап алынған бейнелеу материалы мен мәтінді дыбыстық сүйемелдеудің арқасында әддеқайда оңайға түседі.

Мультимедиа технологиясы мұндай сүйемелдеуді жүзеге асыру құралдарының шексіз түрлерін ұсынады. Бірақ бұл құралдарды тек мақсатқа сай пайдалану ғана материалды неғұрлым көрнекі және түсінікті ұсынуға жеткізетінін ұмытпау қажет.

2. 3. Мультимедиа технологиясынның негізгі салалары

Қазіргі кезде мультимедианы қолданудың бірнеше негізгі бағыттары, мен өздерінің ережелері, терминологиясы қа-лыптасып келеді. Олардың ішінен ең маңыздыларын қарастырайық.

Білім беру мен оқытып-үйретудегі мультимедиа (Computer Based Training - CBT) аса маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Жоғары көсіби деңгейді қамтамасыз ететін білімдер тез өзгерістерге бейім. Дамудың қазіргі деңгейі оларды ұдайы жаңартып отыруды талап етеді. Бұл жағдайларда олар кітап, көрнекі құралдар сияқты дәстүрлі оқытып - үйретудің тиісті даму қарқынына ілесе алмайды. Мультимедианың қандай да бір өнімдерін оны пайдалануды оқытып - үйрету құралдарымен қоса үсыну жағымды ережеге айналды. Бұдан басқа, материалды берудің әр-алуан құралдарьш қолданатын компьютерлік оқытын - үйрету технологиясының бірқатар артықшылықтары бар:

• оқып - үйренетін материалды жақсы жөне барынша терең түсіну;

• білімдердің жаңа саласын оқып-үйренуге уәждеу;

• оқып-үйрену уақытьшың айтарлықтай қысқаруы нети-жесінде уақытты үнемдеу;

• алынған білімдер неғұрлым ұзақ уақыт есте қалады және қысқаша қайталағаннан кейін іс жүзінде қолдану үшін оңайырақ еске түседі;

• өндірістік оқып-үйрену мен біліктілігін көтеру шығын-дарының азабы.

Фирмалық түсаукесер (презентация) және онімді жарна-малау. Көрнекі жарнама (витрина) саласы мультимедианы қолданудың нақтылы үлгісі болып табылады. Мұндай кернеге жарнамалардың көмегімен түтынушыларға қажет ақпаратты өз беттерімен алу мүмкіндігі бар. Мысалы, бұл банктердің осы жолмен несиелер ұсыныстары, өр алуан банк операциялары бойынша ақпарат берілетін операциялық залдары; көрмелер мен жәрмеңкелер залдары; саяхаттар бюросы; вокзаддар және т. т. болуы мүмкін. Жиһаз дүкенінде жарнама программасы бар терминалды орнатқанда сатып алушы жиһаз бүйымдарын салыстырьш-салғастырады, жеке бүйымдардың өзара үйлесуін тексереді және тіпті оларды оз үйіне қоюды модельдей де алады. Автосалонда барлық мүмкін жабдығымен қоса қолда бар модельдерді көрсетуге болады. Сатып алушы өзіне қажет модельді тандап ала алады. Ал тұсаукесерден алған әсер сатып алуға себебін тигізеді.

Компьютерде модельдеу және кибернетикалық кеңістік.

Модельдеу программасы осындай жүйенің интерактивті қасиетгерімен үйлестікте қозғалмалы бейнелеу мен дыбыстың кемегімен қандай да бір нақтылықты табиғи түрде көрсетуге мүмкіндік береді.

Адам мен компьютердің озара іс әрекеті пайда болатын, жене виртуалды (ықтимал болып көрінетін) нақтылық жасауда айқындалатьш, сондай-ақ кибернетикалық кеңістік (Cyberspace) деп аталатын сала мультимедианы қолданудың жаңа бағытын кеңейтіп, байыта түседі. Бейнеленетін виртуальды үш өлшемді әлем пайдаланушымен интерактивті қарым - қатынас жасауға ойдағыдай ілтипат білдіреді. Мұндай виртуалды әлемдер әдетте компьютердің жөне автаматтанды-рылған жобалау жуйелерінің ( Computer Aided Design - CAD) негізіңце жасалады. Бағдарлау жүйелері. Соңғы кезде картографиялық материалды интеракгивті пайдалана алатын программалар кеңінен таралып келеді. Анықтама алғысы келген адам маршруттың бастапқы жөне соңғы пункгтерін, мүмкін, осы маршруттьщ тағы да бірнеше аялдама пункттерін көрсетеді. Берілген шарттарға - жүретін километріне, құнына және т. т. қарай программа жол жүрудің бірнеше балама маршруттарын есептейді. Әрине, мұнда мультимедиалық ештеңе жоқ. Бірақ, тандалып алынған маршрутқа бейнеүзінділерді, фотосуреттерді, дыбыстық сүйемелдеуді қосатын болсақ, мүндай жүйе туристік фирма үшін таптырмайтын құрал болады.

Егер шағын компьютерде осындай жүйе және жер серігі арқылы электрондық байланыс болса, онда картасыз, жол бастаушысыз жөне жол-жөнекей адамдардан сұрамай-ақ, мейлінше көп мәлімет пен әсер ала отырып, кез-келген маршрут бойынша жүріп өтуге болады.

Ең ер алуан өнімдер бойынша анықтамалар мен басшы-лыққа алынатын нұсқаулар экранда интеракгивтік программа-лардың көмегімен бейнеленуі мүмкін. Microsoft фирмасы Multimedia Extensions-ты компактдискіде қояды жөне контексті анықтама жүйесін HyperGuide-тің көмегімен үсынады. Жүйе кілтті сөздер мен тарапты сілтемелерді пайдаланьш, кез келген қажетті информацияға мейлінше тез қатынауға мүмкіндік береді.

Қызмет көрсету және жөндеу. Аспаптарды, жабдықтарды, күрделі жүйедерді пайдалану мен жөндеу бойынша бірде-бір баспа нұсқауы мультимедиа-жүйе атқаратындай соншалықты қолайлы ері толық мәлімет бере алмайды, онда операциялар бейнеклиптер түрінде көрсетіледі де, дыбыс түсіндірмелерімен сүйемелденеді. Мынаны атап көрсетейік: техникалық құралдар (мысалы, бейнекамера) болса, мүндай нұсқау өлдеқайда қысқа мерзімде дайындалуы жөне анағұрлым тез жетілдірілуі өрі жаңартылуы мүмкін.

Өндіріс және өндірістік бақылау. Өндіріс процесін тиімді ету үшін өр түрлі жүйелер жасалады, олар СІМ ( Computer Integrated Manufacturing - компьютердің басқаруымен біріктірілген өндіріс) деп аталады. Мультимедиа құралдарын қолдану мүндай жүйелердің дамуында - бейнелеу мен дыбысты беру, оларды автоматты немесе жартылай автоматты түрде талдау мен өндеу, қалыпстықтан бақылау мен басқару сияқты жаңа мүмкіндіктер ашады.

Мұрағаттау және құжаттау. Бұрын пленкалар мен микро-фиштарда сақталатын ақпарат енді көбінесе бейнедискілер мен CD-ROM-да орналастырылады. Кейбір мұрағаттау жүйелері деректер банктерінің көмегімен мәтінді, графиканы, жекелеген бейнелер мен дыбысты басқарады және оларды өр түрлі ақпарат тасушыларында орналастырады.

Мультимедиа-тұсаукесерлер. Олар бизнесте барған сайын маңызды роль атқаруда. Нарықты зерттеумен айналысатын фирмалардың деректері бойынша, АҚШ компанияларының 70 %-ға жуығы қазір өздерінің түсаукесерлерінде мультимедиа құралдарын пайдаланады, олар барған сайын статикалық графикалар мен слайдтардың орнын басып отыр. Ірі және шағын компаниялар көбінде дискеттердегі жарнамалар деп аталатын жарнаманы қолданады. Тұсаукесер пакеттердің көпшілігі дискетаға түсаукесерді оның қайта жаңғырту угилитасымен бірге орналастырып, сатьш алушыларға жіберуге мүмкіндік береді, бұл тұсаукесер оның көмегімен жасалынған программалық жабдықтаманың жоқ кезінде тұсаукесерді өткізуге жағдай туғызады.

ІІІ Animate компоненті

Жаңа программалардың көбі, Windows-та жұмыс істейтін мультимедиялық болып келеді. Бұндай программалар видеоролик, мультипликация, музыканы ойнату. Мультимедиялық программаның жай мысалдарына және оқитын программалар жатады.

Delphi-дің прогрограммированиеге ұсынатын 2 компоненті бар, олармен мультимедиялық программа құруға болады:

Animate - қарапайым анимация шығарады. (қолданушы файлды көшірген кездегідей ) ;
MediaPlayer - күрделі есептерді шығаруға мүмкіндік береді, мысалы, видеоролик, дыбыс шығару.

Animate компоненті.

Animate компоненті, Win32 тақтасында орналасқан, жай анимацияны көрсетеді, оның кадрлары AVI-файлында орналасқан (сурет. 1. 1) .

Рис. 1. 1. Animate компонентінің белгісі.

Ескерту

Анимация AVI-файлында орналаспасса да ол дыбыстық әсерлерімен бірге болады. (оның солай екенін біз Windows Media проигрывателі стандартты программасы арқылы тексере аламыз. ), Animate компоненті тек қана сурет көрсетеді. Толық дыбыспен көрсету үшін оны меdiaPlayer компонентінде қосу қажет.

Animate компоненті формаға жай түрде қосылады. Компонентті формаға қосқаннан кейін оның құрамын орнату керек. компонент құрамы 11. 1. табл. көрсетілген.

Таблица 1. 1. Animate компонентінің қасиеті

: Қасиеті

: Анықтайды

: Name

: Компоненттің аты. Компоненнттің қасиетіне және оны басқаруға қолданады.

: FileName

: Анимация атының орналасқан AVI-файлының аты компонент арқылы көрінеді.

: StartFrame

: Кадр номері Сол жерден анимация көрінеді.

: stopFrame

: Кадр номері. Анимацияның көрсетілуі аяқталады.

: Activate

: Процестің активациялану кезіндегі кадрлық анимация көрінуі.

: Color

: Фонның түсі. ( "экран" түсі), анимация көрсетіледі.

: Transparent

: Анимация көрінген кезде «түссіз» түс режимін пайдалану

: Repetitions

: Анимацияның көрінуін қайталауының реті

Animate компоненті AVI-файлында орналасқан, олар тек қана анимация көрсетеді. Filename құрамына өз атын жазғымыз келіп, оның құрамында дыбыс бар, Delphi-ден сіз файлды аша аласыз. (Cannot open AVI) хабарламасы шығады. AVI-файлында не орналасқанын көру үшін: анимация және дыбыс немесе тек қана анимация, Windows-тан папканы ашып, AVI-файлын белгілеп, Свойство командасын таңдау қажет. Свойства ашылғаннан кейін Сводка деген команда шығады, сол команда таңдаған файлдың құрамы шығады. .

Келесі программаның тексті 1. 1 листингінде көрсетілген. Аnimate -тің қолдануы көрсетілген. Форманың түрі 1. 3 суретінде, Animate қасиеті 1. 2 суретіте көрсетілген.

Рис. 1. 2. Суреттің Сводка қалташасында AVI-файл туралы мәлімет

Рис. 11. 3. Анимацияны көру пограммасының формасы

Таблица 11. 2. Animate1 компонентінің қасиеті

: Қасиеті

: Мәні

: FileName

: bart. avi

: Active

: False

: Transparent

: True

Программаны іске қосқаннан кейін кадрдың 1-ші анимациясы көрінеді. Программа 2 режимде анимацияны көрсетеді.

1. Үзіліссіз

2. Кадрлы

Button 1 батырмасы процесті инициализациялау, анимацияны көрсету және тоқтату үшін қолданылады. Үзіліссіз анимацияны көрсету. Үзіліссіз анимацияны көрсету Onclic командасы, ол Пуск батырмасында орналасқан, ол Active құрамында true яғни, ақиқат болу керек. Осы процедура Button1-де Пуск-ты Стоп-қа ауыстырады. Анимацияны көрсету режимы RadioButton 1 және RadioButton2 қосқыштары арқылы орындалады. Процедураны түзету

Onclick Enabled құрамында блок қояды немесе батырмаларды қосады. Анимацияны көрсету активациясы (Button) келесі Button 2-ге және Buttons кадрына өтуүзіліссіз көрсету кезінде Onclick процедурасының Стоп (Button) -ге false құрамын Active-ті қосу кезінде анимациясыз көрсетілуі тоқтатылады

3. 1 Листинг

1. 1. Animate компонентінің қолданылуы

unit ShowAVI_; interface

uses

Windows, Messages, SysUtils,

Classes, Graphics, Controls,

Forms, Dialogs, StdCtrls, ComCtrls, ExtCtrls;

type

TForm1 = class(TForm)

Animate1: TAnimate; // Animate компоненті

Button1: TButton; // Пуск-Стоп батырмасы

Button2: TButton; // келесі кадр