Мемлекеттік орган мемлекеттік механизмдегі элементі ретінде
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1. Басқару қызметі 4
1.1. Басқару қызметі стилі түсінігі, мазмұны және түрлері 4
1.2. Мемлекеттік басқару стилінің сипаттамалық белгілері
1.3. Мемлекеттік басқару стилі қызметіндегі өзара жауапкершілік
1.4. Мемлекеттік басқарудың қызметінің тиімді жақтары
2. Басқару қызмет стилін жетілдіру
2.1. Мемлекеттік басқару қызметінің стилін жетілдіру
2.2. Мемлекеттік басқарудың тиімді жақтары 13
Қорытынды 20
Қолданылған әдебиеттер тізімі 22
Кіріспе 3
1. Басқару қызметі 4
1.1. Басқару қызметі стилі түсінігі, мазмұны және түрлері 4
1.2. Мемлекеттік басқару стилінің сипаттамалық белгілері
1.3. Мемлекеттік басқару стилі қызметіндегі өзара жауапкершілік
1.4. Мемлекеттік басқарудың қызметінің тиімді жақтары
2. Басқару қызмет стилін жетілдіру
2.1. Мемлекеттік басқару қызметінің стилін жетілдіру
2.2. Мемлекеттік басқарудың тиімді жақтары 13
Қорытынды 20
Қолданылған әдебиеттер тізімі 22
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
С.Аманжолов Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Мемлекеттік басқару және реформаларды құқықтық қамтамасыз ету кафедрасы
К У Р С Т Ы Қ Ж Ұ М Ы С
Тақырыбы: Мемлекеттік орган мемлекеттік механизмдегі элементі ретінде
Орындаған: Какимова Л.М. МжЖБ-09А оқу тобының студенті
Ғылыми жетекшісі: Қинашева Ж.Б. - Мемлекеттік басқару және
реформаларды құқықтық қамтамасыз ету
кафедрасының аға оқытушысы, э.ғ.к.
Қорғауға жіберілді: _________________ 2011 жыл
Қорғалды: _____________________ 2011 жыл
Өскемен, 2011
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
3
1. Басқару қызметі
4
0.1. Басқару қызметі стилі түсінігі, мазмұны және түрлері
4
0.2. Мемлекеттік басқару стилінің сипаттамалық белгілері
0.3. Мемлекеттік басқару стилі қызметіндегі өзара жауапкершілік
0.4. Мемлекеттік басқарудың қызметінің тиімді жақтары
1. Басқару қызмет стилін жетілдіру
1.1. Мемлекеттік басқару қызметінің стилін жетілдіру
2.2. Мемлекеттік басқарудың тиімді жақтары
13
Қорытынды
20
Қолданылған әдебиеттер тізімі
22
Кіріспе
Бұл курстық жұмыстың тақырыбының маңыздылығы еліміздегі басқару стилінің даму жақтары болып табылады. Бұл жұмыстың мақсаты мемлекеттік басқаруды жетілдіру жолдарын іздеу мемлекеттік басқару аппараттарының құрылымын талдау болып табылады.
Басқарудың бастапқы пункті - басқаруды қалыптастыру және мақсатты таңдау болып саналады. Мақсаткерлік - басқару жүйесінің басты қасиетінің бірі. Басқару мақсаты - басқару жүйесі тапсырмасының еңбек әрекеті нәтижесінде орындалуы , оған қол жеткізуі үшін басқару объектісінің жұмыс істеуі. Басқару шешімдерін ойластыруда қолда бар ресурстар мен қоғамдық қажетілікке негізделген мақсат ерекше маңызды рөл атқарады. Мақсатты айқын тұжырымдаудың психологиялық мәні де бар, өйткені мұның өзі ұжымның өз ісіне сенімділігін арттырады, өз жетістіктерін салыстыруға мүмкіндік береді, әрі кейбір мақсаттың орындалуынан қанағат алады. Мақсат неғұрлым биік, мәртебелі болса, эмоция да соғұрлым әсерлі , мұның өзі түптеп келгенде мақсатқа тезірек жетуге ықпал етеді.
Басқарушылық қызмет стилі дегеніміз билік органдарының, қызметкерлерінің күнделікті қызметінде қолданатын әдіс тәсілдер, құралдар жүйесі, бағынышты қызметкерлерге қатысты жүріс тұрыс үлгісі. Оның қоғамның басқа салаларындағы қызмет стилінен ерекшеліктері мемлекеттік биліктік өкілеттіктерге сүйеніп, оны қолданумен байланысты болатын, нақтылай және толықтай нормативтік реттеліп отыратын, басқару әсерін қалыптастыруды мақсат тұтатын басқару қызметкерлерінің әлеуметтік белсенділігімен айқындалады.
1. Басқару қызметі
1.1. Басқару қызметі стилі түсінігі, мазмұны және түрлері.
Басқарушылық қызмет стилі саяси режимдерге байланысты. Басқару айқындалған әрі сирек өзгеретін , тұрақтанған , толық меңгерілген өндірісте қолданылады. Мұндағы басты міндет - туындаған қолайсыз жағдайдан , басқару процесіндегі іркілістен шығудың ең қолайлы жолдарын іздестіру.
Басқарудың деңгейі алуан түрлі болып келеді. Осыған орай ғылыми әдебиеттерде бірнеше басқару стилдері қарастырылған.
* Директивті
* Демократиялық
* Либеральдық.
Директивті стильге биліктің шектен тыс орталықтандырылуы көпшілік пен және бағыныштылармен санаспаушылық тән, мұнда нені қалай істеу керектігін басшы өзі шешеді.
Демократиялық стильде- бағыныштыларға еркіндік беру арқылы, олардың белсенді түрде араласуы нәтижесінде шешімдер әзірлеп, қабылданады. Жұмысты орындауға қажетті алғышарттар жасалып, оның нәтижесі әділ бағаланады. Адамдармен сыйласымды қатынастар орнатылады.
Либеральдық стильде- басшының бағыныштылардың іс-әрекеттеріне араласпауымен сипатталады. Ол жауапекршіліктен қашқақтап, тіпті ұжым қызметінің ең күрделі мәселелерін шешуге де қатыспайды. Мемлекеттік басқару стилі келесі элементтерден тұрады.
Мемлекеттік билік органдарының мақсаттық, функционалдық және ұйымдық сипаттамалары;
1. Басқару органдары қызметтерінің заңды түрде бекітілген және жүзеге асырылатын әдістері, процедуралары, нысандары;
2. Қызметкерлердің жалпы мәдени, кәсіби және жеке қабілет деңгейі.
3. Қызметкерлердің жалпы мәдени , кәсіби және жеке қабілет деңгейі.
Аталып өткен стильдерден басқа әркім нені және қалай істегісі келсе өз бетінше орындайтын анархиялық стиль: белгілі бір шараны орындау,атқару кезінде ғана аса белсенділіктанытатын, шараны орындау, атқару кезінде ғана аса белсенділік танытатын, келесі жағдайлаға дейін салғыртсу, әрекетсіздік білдірілетін компаниялық стиль (кампанейский) , көбінесе бұйрыққа, қызметтік тәуелділікке негізделіп, дөрекі психологиялық қысым жасалатын еріктілік стиль түрлері белгілі. Сонымен қатар нормативтік , яғни көпшілік мойындаған, қоғам қолдайтын жалпы ортақ стильді , нақтылы басқару қызметінің жағдайларына, түрлеріне және қызметкерлердің қабілетіне байланысты қалыптасатын жеке стильдерді де атауға болады.
Демократиялық басқару ең көп тараған және өнімділік пен сапа көрсеткіштеріне қол жеткізуге мүмкіндік туғызады . Басқарудың либералды стилі барлық жағынан нашар болып шықты Левин мінез - құлықтық бағыттың өкілі болып табылады , себебі оған дейін басқару тиімділігін басқарушының жеке қасиеттерімен емес , бағынышты қызметкерлерге қатысты жүріс тұрыс үлгісімен анықтайтын тұлғалық және жағдайлық теориялар орын алған болатын .Осыған байланысты стильдер автократиялық және демократиялық болып жіктеледі . Авторлар сәйкесінше оларды барлық күш жігерін жұмысқа жұмылдырған және барлық күш жігерін адамдарға бағыттаған деп бөледі . Барлық күш жігерін жұмысқа жұмылдырған басшы үнемі Бірақ басшы тек жұмысқа ғана өз назарын аударып қызметкерлеріне мүлдем көңіл бөлмеуге болмайтындығы кейіннен белгілі болады. Ол қандай да бір дәрежеде адами қатынастарды ынталандыруға қарамағындағыларды қажеттілігін қанағаттандыруға мәжбүрлі . Авторитарлық бағыттың да, адами қатынастар позициясын ұстанушылардың да жақтаушылары бар. Бұл екі бағыт та тәжірибе жүзінде оң қолдауға ие болды және олар жұмыспен қанағаттанушылық , жоғары еңбек өнімділігінің болуымен бағаланады . Алайда , тәжірибе жүзінде бұл көрсеткіштердің өсуін қандай да бір стильмен байланыстыруға болмайды . Жұмыспен қанағаттанушылық пен еңбек өнімділігінің жоғары болуы авторитарлық басқарудың нәтижесінде және керісінше , қарама қарсы нәтижелер демократиялық басқару стилінде де болуы мүмкін .
1.2. Мемлекеттік басқару стилінің сипаттамалық белгілері
Нақты өмірде аталмыш басқару стильдерінің ешбірі де таза күйінде көрініс таппайды . Әрбір басшының мінез құлқынан ( жүріс тұрысынан )аталған үш стиьлдің барлығына тән жалпы ерекшеліктерді кездестіруге болады. Әртүрлі адамдар мен ұжымдарды басқаруға сәйкес келе беретін әмбебап басқару стилі жоқ . Бірінші. Бұл - мемлекеттік органдар құрылымын жетілдіру. Үкімет қайсыбір аралық буындарды алып тастау арқылы биліктің барлық деңгейіндегі лауазым - дық сатыларды қысқартуы тиіс. Басқару шешімдерін қабылдаған кезде мемле - кет - тік органдар жұмысының кешен - ді - лігі қамтамасыз етілуі тиіс. Саяси мемлекеттік қызметшілердің саны да қысқартылатын болады.
Орталық мемлекеттік органдар, ведомстволық бағыныстағы аймақтық бөлімшелер және жергілікті атқарушы органдар арасындағы функциялардың қайталануын болдырмау мақсатында Үкімет функцияларға талдауды оқта-текте емес, тұрақты жүргізіп отыруы тиіс. Осындай талдаудың қорытын - ды - ла - ры бойынша мемлекеттік органдар құ - рылымын жетілдіру және мемле - кеттік аппаратты қысқарту жөнінде тиісті шешімдер қабылдануы тиіс.
Министрліктерге саясатты әзірлеу және оның іске асырылуын бақылау, сая - си шешімдер қабылдау, нормаларды жасау қызметі және қарамағындағы комитеттердің қызметін үйлестіру функ - циялары бекітіліп берілуі керек. Өз кезегінде министрліктердің коми - тет - тері белгіленген саясатты іске асырумен дер - бес айналысып, бақылау және қада - ғалау функцияларын жүзеге асыруға тиіс.
Министрліктер мен ведомство - лар - дың, әкімдіктердің реттеуші функция - ла - рын арттыру үшін олардың басқару - шы - лық шешімдер қабылдаудағы өкілет - тіктері мен дербестігі күшейтілуге тиіс.
Үкімет құрамына кірмейтін агент - тік - тердің мәртебесі мен өкілеттіктерін, олардың мемлекеттік басқару жүйесіндегі рөлін айқындап алу керек. Қандай да бір стильді дұрыс таңдау басқарушылардың оларға тән қасиеттері мен жеке ерекшеліктері , бағыныштылардың әлеуметтік - психологиялық ерекшеліктері , сияқты көптеген факторларға байланысты .
Ғалымдардың зерттеулерінің нәтижесінде басқарушының әр түрлі бағыныштылармен өзара қарым қатынас орнату барысында бірнеше басқару стильдерін ұстанатындығы анықталған . Ал ол басқару ісіндегі бағыныштылардың жауапкершілігіне байланысты болған
Жалпы түрде жауапкершілік өзара байланысты жақтардың мүдделері мен бостандықтарын қамтамасыз ететін қатынасты, адам бойындағы қасиетті білдіреді. Ол үш құрамдас бөліктердің өзара байланысының нәтижесінде қалыптасады; Жауапкершілік алғышарттардан, обьектіден , мазмұн мен өлшемнен тұрады. Алғышарттар қоғамдық қатынастардың, адамдардың жүріс тұрысының және қызметінің нақты деңгейін және сапасын қамтамасыз етуге деген қоғамның , азаматтардың қажеттіліктерінен туындайды. Мұндай қажеттіліктер қоғамның нормативтік жүйесінде көрініс тауып бекітіледі .
1.3. Мемлекеттік басқару стилі қызметіндегі өзара жауапкершілік
Жауапкершіліктің маңызды элементін оның обьектісі құрайды: себебі үнемі бір нәрсеге жауап беруге тура келеді, мысалы: материалдық, моральдық, құқықтық, саяси, жеке, ұжымдық жауапкершілік болады. Жауапкершіліктің мазмұны міндетті және мақсатты әлеуметтік байланыстарды қамтамасыз етуге бағытталған іс-әрекеттерде көрініс табады. Осыдан асырмайынша азамат та, қоғам да, мемлекет те қанағаттана алмайтынын білдіретін оның кешенді сипаты туындайды. Жауапкершіліктің өлшемі субьектінің өз іс-әрекеттерінің әлеуметтік салдарларын немесе нәтижесін түсінумен байланысты.
Еліміздің мемлекеттік басқару органдарында функционалдық қызметі өте ұқсас, бірін-бірі қайталайтын қызмет түрлерін былай қойғанда, егіз құры - лым - дар да баршылық. Соларды анық - тап, оңтайлы шешім қа - был - дау қажет-ақ. Біз болашақ басқарушы резервтен құралақан емеспіз. Мәселен, елімізде Қазақстан Республикасы Президенті жа - нын - дағы Мемлекеттік басқару академиясы, Еуразиялық мем - ле - кеттік қызметкерлерді оқыту орталығы мемлекеттік қыз - мет - шілерді оқыту, кәсіби біліктілігін арт - тыру және қайта даярлаудан өткізіп тұрады. Сонымен қатар былтыр шетелде 306 мемлекеттік қызметкер білімін жетілдіріп қайтты.
Саяси әдебиетте элитаны елеп-екшеп, іріктеудің екі жүйесі кеңінен қолданылады. Атап айтқанда, антрепренерлік және гильдийлік әдіс. Антрепренерлік әдіс бойынша үміткердің жеке бас қасиеттері, танымалдығы, халыққа жағымды имиджі есепке алынады. Демократиялық Батыс елдерінде қалыптасқан мұндай жүйеде бәсекелестік күшті. Тек жасампаздық, тап - қыр - лық, ерекше белсенділікпен ғана мансап биігін бағындыра аласың. Ол үшін тіпті кәсіби бі - лім - нің де қажеті шамалы. Қазіргі кезде басшыға қабылданған стильдердің тек біреуін ғана ұстану міндет емес, әр уақытта оның әрекеті нақты қалыптасқан жағдайға қарап анықталады. Орын алып отырған жағдайды дұрыс қолдана алса ғана ол жақсы көшбасшы бола алады. Ол үшін қарамағындағылардың қабілетін, олардың қойылған мәселені шешу мүмкіндігін, өз өкілеттігін жақсы білу қажет.
Міндеттерді атқару барысында қалыптасқан жағдай өзгеруі мүмкін, ал бұл қол астындағыларға ықпал ету тісәлдерін, яғни басқару стилін өзгертуді талап етеді. Жалпы басқару сияқты көшбасшылқ та өнер, сондықтан керек кезінде басқару стилін өзгерте алатын, яғни өндіріс пен сыртқы ортада орын алған жағдайға бейімделе алатын адам тиімді басшы болып табылады. Ал бұл өз кезегінде бейімделген басқару стилі туралы сөз етуге мүмкіндік береді. Ол көп жағдайда басқару стилін жетілдіру қажеттілігін тудырады. Мемлекеттік басқару стилін жетілдіру көптеген мәселелерді талдап, шешуді көздейді. Бірақ осы мәселелерді жинақтай, зерделей келе ең алдымен , қызметтің дұрыс, тиімді ұйымдастырылуына басты мән берілуі қажетт екендігін аңғаруға болады. Себебі басқару жүйесінің дұрыс ұйымдастырылуы мемлекеттік басқарудың ұтымдылығы мен тиімділігіне қол жеткізуге мүмкіндік беретіні мәлім. Бұл процесс біріншіден, билік орындарындағы мемлекеттік лауазым мен жұмыс орнын ұйымдастырудан басталады. Лауазымның мемлекеттік орган құрылымындағы орны мен рөлі анықталып, ол атқаратын жұмыстың мазмұны көрсетіледі, басқа лауазымдармен сыртқы өзара байланысы ұйымдастырылады. Осыған қоса мемлекеттік органдағы әрбір лауазым праксеологиялық және эргономикалық тұрғыдан жабдықтауды қажет етеді. Қазіргі таңда әрбір адамның өзін толықтай көрсете білуіне, қабілет мүмкіндігін қолдана алуына жағдай жасау арқылы лауазымдық қызметтің тиімділігін арттыруға көңіл бөлінуде. Келесі атқаратын міндет органдардың буындары мен құрылымдарын ұйымдастырумен байланысты. Бұл жерде сөз басқару функцияларын көлденеңнен құрылымдық бөлімшелерге шоғырландыру туралы болып отыр. Мұндай шоғырландырудың өзіндік артықшылықтары бар: басқару ісіне мазмұнды, мәнді сипат береді, басқарушылар мен орындаушылардың арасында байланысты нығайтады, мемлекеттік басқару стилін жетілдірудің көптеген мәселелерін шешуге ықпалын тигізеді. Бұдан кейін жетекші қызметін атқару барысын ұйымдық қамтамасыз ету міндеті туындайды. басқарылатын органның қызмет ету Жетекшінің қызметін ұйымдастыру стилін қалыптастыруда шешуші рөл атқарады және ол басқару қызметінің стратегиясын әзірлеуге, қарастырылатын мәселелердің тәртібін белгілеуге, қоршаған ортамен байланыс орнатуға , жиналыс, пікір алмасулар өткізуге мүмкіндік беретіндей ұйымдастырылуы қажет .
Жергілікті өзін-өзі басқаруды айтатын болсақ - бұл мақсат емес, тек халықтың өмірлік жағдайын көрсету, жергілікті бірлестіктерді біріктіру. Жергілікті өзін-өзі басқару ең бастысы жергілікті сұрақтардың шешілу бағыттарына мән береді. Әдетте бұл бағытқа мән берілмейді, муниципалдық орган тапсырмаларға қарсылық білдіре алады, жалпы аймақтың немесе республикалық мәнін иемденеді. Жергілікті өзін-өзі басқару жүйелік принцип бойынша бағытталады. Жергілікті өзін-өзі басқару сонымен қатар әр түрлі форманы тікелей пайдалануға, азаматтар құқығына, муниципалдық сайлауларды жүзеге асыруға ұсыныс жасайды. Ең маңызды жергілікті өзін-өзі басқару элементі - сайлау жүйесін орнату және муниципалдық бірлестігін қалыптастыру Жергілікті өзін-өзі басқарудың басты қызметі өзін-өзі басқарушы территориядағы тұрғындардың қызығушылықтарын қорғаужәне олардың қажеттіліктерін қамтамасыз ету, яғни тұрғындарға әлеуметтік қызметтерді көрсету болып табылады. Жергілікті өзін-өзі басқару органдарына жергілікті тұрғындарға қатысты күш жұмсауға, бұйрықтар беруге нормативті түрде тыйым салу қажет.
Осы жағдай жергілікті өзін-өзі басқарудың мемлекеттік басақару органдарынан басты және маңыызды айырмашылығы болады.Сондықтан оны мемлекеттегі мемлекет деп санау дұрыс емес.
Жергілікті өзін-өзі басқарудың өзіне жеке өмірлік қамтуды өзі ұйымдастыру және өз қызығушылықтарын қорғау құқықтары беріледі.Ал күштеу және бақылау қызметтері мемлекетке қойылады.Жергілікті қоғамдастықта осы құқықтарды жүзеге асыру және құрудың кепілі ретінде де мемлекет болып табылады.
Жергілікті өзін-өзі басқарудың жалпы ерекшелігі жергілікті сипатта болады. Ол басқару жүйесінің мазмұны мен тұрғындардың өмірлік қамтамасыз етуін ұйымдастыруды анықтайды.Осы жалпы ерекшеліктерден жергілікті өзін-өзі басқару, жергілікті, муниципалдық деген категориялар шығады.Олар жергілікті өзін-өзі басқару деңгейінде басқару үшін құқықтық актілер мен экономикалық қатынастарда қолданылады.
Басқару қызметімен айналысатын жеке адамдардың бойынан ынталандыру мен жауапкершілік іспетті қасиеттердің үнемі табылуы бұл процесте қажетті нәтижелерге қол жеткізудің басты негізін құрайды . Дегенмен тек жеке адамдардың ізденгіштігін, өзін өзі дамы Басқару қызметімен айналысатын жеке туға ұмтылыс жасауына ғана үміт артпай басқару тәжірибесін игеру ұйымдасқан түрде жүргізіліп , ол өз кезегінде басқару стилінің ажырағысыз бөлігіне айналғаны дұрыс . Осыған байланысты мемлекеттік басқару стилін жетілдірдің төменгідей негізгі бақыттарына тоқталып өткен жөн . Алдымен басқару қызметінің басқару әсеріне бағытталуын қарастырамыз . Басқарудың нақты сипаты , болмысы тек тиісті үрдістерге оның тигізетін ықпалында көрініс табады . Басқару ықпалы қоғамдық даму үрдістерінде бір қалыпты ,тиімді жағдайды қалыптастырып, дамытқан, өзгерткен жағдайда ғана орын алады .Егер басқару ықпалы қабылданған шешімдерге, жүргізілген ұйымдастырушылық шараларға, басшының ... жалғасы
С.Аманжолов Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Мемлекеттік басқару және реформаларды құқықтық қамтамасыз ету кафедрасы
К У Р С Т Ы Қ Ж Ұ М Ы С
Тақырыбы: Мемлекеттік орган мемлекеттік механизмдегі элементі ретінде
Орындаған: Какимова Л.М. МжЖБ-09А оқу тобының студенті
Ғылыми жетекшісі: Қинашева Ж.Б. - Мемлекеттік басқару және
реформаларды құқықтық қамтамасыз ету
кафедрасының аға оқытушысы, э.ғ.к.
Қорғауға жіберілді: _________________ 2011 жыл
Қорғалды: _____________________ 2011 жыл
Өскемен, 2011
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
3
1. Басқару қызметі
4
0.1. Басқару қызметі стилі түсінігі, мазмұны және түрлері
4
0.2. Мемлекеттік басқару стилінің сипаттамалық белгілері
0.3. Мемлекеттік басқару стилі қызметіндегі өзара жауапкершілік
0.4. Мемлекеттік басқарудың қызметінің тиімді жақтары
1. Басқару қызмет стилін жетілдіру
1.1. Мемлекеттік басқару қызметінің стилін жетілдіру
2.2. Мемлекеттік басқарудың тиімді жақтары
13
Қорытынды
20
Қолданылған әдебиеттер тізімі
22
Кіріспе
Бұл курстық жұмыстың тақырыбының маңыздылығы еліміздегі басқару стилінің даму жақтары болып табылады. Бұл жұмыстың мақсаты мемлекеттік басқаруды жетілдіру жолдарын іздеу мемлекеттік басқару аппараттарының құрылымын талдау болып табылады.
Басқарудың бастапқы пункті - басқаруды қалыптастыру және мақсатты таңдау болып саналады. Мақсаткерлік - басқару жүйесінің басты қасиетінің бірі. Басқару мақсаты - басқару жүйесі тапсырмасының еңбек әрекеті нәтижесінде орындалуы , оған қол жеткізуі үшін басқару объектісінің жұмыс істеуі. Басқару шешімдерін ойластыруда қолда бар ресурстар мен қоғамдық қажетілікке негізделген мақсат ерекше маңызды рөл атқарады. Мақсатты айқын тұжырымдаудың психологиялық мәні де бар, өйткені мұның өзі ұжымның өз ісіне сенімділігін арттырады, өз жетістіктерін салыстыруға мүмкіндік береді, әрі кейбір мақсаттың орындалуынан қанағат алады. Мақсат неғұрлым биік, мәртебелі болса, эмоция да соғұрлым әсерлі , мұның өзі түптеп келгенде мақсатқа тезірек жетуге ықпал етеді.
Басқарушылық қызмет стилі дегеніміз билік органдарының, қызметкерлерінің күнделікті қызметінде қолданатын әдіс тәсілдер, құралдар жүйесі, бағынышты қызметкерлерге қатысты жүріс тұрыс үлгісі. Оның қоғамның басқа салаларындағы қызмет стилінен ерекшеліктері мемлекеттік биліктік өкілеттіктерге сүйеніп, оны қолданумен байланысты болатын, нақтылай және толықтай нормативтік реттеліп отыратын, басқару әсерін қалыптастыруды мақсат тұтатын басқару қызметкерлерінің әлеуметтік белсенділігімен айқындалады.
1. Басқару қызметі
1.1. Басқару қызметі стилі түсінігі, мазмұны және түрлері.
Басқарушылық қызмет стилі саяси режимдерге байланысты. Басқару айқындалған әрі сирек өзгеретін , тұрақтанған , толық меңгерілген өндірісте қолданылады. Мұндағы басты міндет - туындаған қолайсыз жағдайдан , басқару процесіндегі іркілістен шығудың ең қолайлы жолдарын іздестіру.
Басқарудың деңгейі алуан түрлі болып келеді. Осыған орай ғылыми әдебиеттерде бірнеше басқару стилдері қарастырылған.
* Директивті
* Демократиялық
* Либеральдық.
Директивті стильге биліктің шектен тыс орталықтандырылуы көпшілік пен және бағыныштылармен санаспаушылық тән, мұнда нені қалай істеу керектігін басшы өзі шешеді.
Демократиялық стильде- бағыныштыларға еркіндік беру арқылы, олардың белсенді түрде араласуы нәтижесінде шешімдер әзірлеп, қабылданады. Жұмысты орындауға қажетті алғышарттар жасалып, оның нәтижесі әділ бағаланады. Адамдармен сыйласымды қатынастар орнатылады.
Либеральдық стильде- басшының бағыныштылардың іс-әрекеттеріне араласпауымен сипатталады. Ол жауапекршіліктен қашқақтап, тіпті ұжым қызметінің ең күрделі мәселелерін шешуге де қатыспайды. Мемлекеттік басқару стилі келесі элементтерден тұрады.
Мемлекеттік билік органдарының мақсаттық, функционалдық және ұйымдық сипаттамалары;
1. Басқару органдары қызметтерінің заңды түрде бекітілген және жүзеге асырылатын әдістері, процедуралары, нысандары;
2. Қызметкерлердің жалпы мәдени, кәсіби және жеке қабілет деңгейі.
3. Қызметкерлердің жалпы мәдени , кәсіби және жеке қабілет деңгейі.
Аталып өткен стильдерден басқа әркім нені және қалай істегісі келсе өз бетінше орындайтын анархиялық стиль: белгілі бір шараны орындау,атқару кезінде ғана аса белсенділіктанытатын, шараны орындау, атқару кезінде ғана аса белсенділік танытатын, келесі жағдайлаға дейін салғыртсу, әрекетсіздік білдірілетін компаниялық стиль (кампанейский) , көбінесе бұйрыққа, қызметтік тәуелділікке негізделіп, дөрекі психологиялық қысым жасалатын еріктілік стиль түрлері белгілі. Сонымен қатар нормативтік , яғни көпшілік мойындаған, қоғам қолдайтын жалпы ортақ стильді , нақтылы басқару қызметінің жағдайларына, түрлеріне және қызметкерлердің қабілетіне байланысты қалыптасатын жеке стильдерді де атауға болады.
Демократиялық басқару ең көп тараған және өнімділік пен сапа көрсеткіштеріне қол жеткізуге мүмкіндік туғызады . Басқарудың либералды стилі барлық жағынан нашар болып шықты Левин мінез - құлықтық бағыттың өкілі болып табылады , себебі оған дейін басқару тиімділігін басқарушының жеке қасиеттерімен емес , бағынышты қызметкерлерге қатысты жүріс тұрыс үлгісімен анықтайтын тұлғалық және жағдайлық теориялар орын алған болатын .Осыған байланысты стильдер автократиялық және демократиялық болып жіктеледі . Авторлар сәйкесінше оларды барлық күш жігерін жұмысқа жұмылдырған және барлық күш жігерін адамдарға бағыттаған деп бөледі . Барлық күш жігерін жұмысқа жұмылдырған басшы үнемі Бірақ басшы тек жұмысқа ғана өз назарын аударып қызметкерлеріне мүлдем көңіл бөлмеуге болмайтындығы кейіннен белгілі болады. Ол қандай да бір дәрежеде адами қатынастарды ынталандыруға қарамағындағыларды қажеттілігін қанағаттандыруға мәжбүрлі . Авторитарлық бағыттың да, адами қатынастар позициясын ұстанушылардың да жақтаушылары бар. Бұл екі бағыт та тәжірибе жүзінде оң қолдауға ие болды және олар жұмыспен қанағаттанушылық , жоғары еңбек өнімділігінің болуымен бағаланады . Алайда , тәжірибе жүзінде бұл көрсеткіштердің өсуін қандай да бір стильмен байланыстыруға болмайды . Жұмыспен қанағаттанушылық пен еңбек өнімділігінің жоғары болуы авторитарлық басқарудың нәтижесінде және керісінше , қарама қарсы нәтижелер демократиялық басқару стилінде де болуы мүмкін .
1.2. Мемлекеттік басқару стилінің сипаттамалық белгілері
Нақты өмірде аталмыш басқару стильдерінің ешбірі де таза күйінде көрініс таппайды . Әрбір басшының мінез құлқынан ( жүріс тұрысынан )аталған үш стиьлдің барлығына тән жалпы ерекшеліктерді кездестіруге болады. Әртүрлі адамдар мен ұжымдарды басқаруға сәйкес келе беретін әмбебап басқару стилі жоқ . Бірінші. Бұл - мемлекеттік органдар құрылымын жетілдіру. Үкімет қайсыбір аралық буындарды алып тастау арқылы биліктің барлық деңгейіндегі лауазым - дық сатыларды қысқартуы тиіс. Басқару шешімдерін қабылдаған кезде мемле - кет - тік органдар жұмысының кешен - ді - лігі қамтамасыз етілуі тиіс. Саяси мемлекеттік қызметшілердің саны да қысқартылатын болады.
Орталық мемлекеттік органдар, ведомстволық бағыныстағы аймақтық бөлімшелер және жергілікті атқарушы органдар арасындағы функциялардың қайталануын болдырмау мақсатында Үкімет функцияларға талдауды оқта-текте емес, тұрақты жүргізіп отыруы тиіс. Осындай талдаудың қорытын - ды - ла - ры бойынша мемлекеттік органдар құ - рылымын жетілдіру және мемле - кеттік аппаратты қысқарту жөнінде тиісті шешімдер қабылдануы тиіс.
Министрліктерге саясатты әзірлеу және оның іске асырылуын бақылау, сая - си шешімдер қабылдау, нормаларды жасау қызметі және қарамағындағы комитеттердің қызметін үйлестіру функ - циялары бекітіліп берілуі керек. Өз кезегінде министрліктердің коми - тет - тері белгіленген саясатты іске асырумен дер - бес айналысып, бақылау және қада - ғалау функцияларын жүзеге асыруға тиіс.
Министрліктер мен ведомство - лар - дың, әкімдіктердің реттеуші функция - ла - рын арттыру үшін олардың басқару - шы - лық шешімдер қабылдаудағы өкілет - тіктері мен дербестігі күшейтілуге тиіс.
Үкімет құрамына кірмейтін агент - тік - тердің мәртебесі мен өкілеттіктерін, олардың мемлекеттік басқару жүйесіндегі рөлін айқындап алу керек. Қандай да бір стильді дұрыс таңдау басқарушылардың оларға тән қасиеттері мен жеке ерекшеліктері , бағыныштылардың әлеуметтік - психологиялық ерекшеліктері , сияқты көптеген факторларға байланысты .
Ғалымдардың зерттеулерінің нәтижесінде басқарушының әр түрлі бағыныштылармен өзара қарым қатынас орнату барысында бірнеше басқару стильдерін ұстанатындығы анықталған . Ал ол басқару ісіндегі бағыныштылардың жауапкершілігіне байланысты болған
Жалпы түрде жауапкершілік өзара байланысты жақтардың мүдделері мен бостандықтарын қамтамасыз ететін қатынасты, адам бойындағы қасиетті білдіреді. Ол үш құрамдас бөліктердің өзара байланысының нәтижесінде қалыптасады; Жауапкершілік алғышарттардан, обьектіден , мазмұн мен өлшемнен тұрады. Алғышарттар қоғамдық қатынастардың, адамдардың жүріс тұрысының және қызметінің нақты деңгейін және сапасын қамтамасыз етуге деген қоғамның , азаматтардың қажеттіліктерінен туындайды. Мұндай қажеттіліктер қоғамның нормативтік жүйесінде көрініс тауып бекітіледі .
1.3. Мемлекеттік басқару стилі қызметіндегі өзара жауапкершілік
Жауапкершіліктің маңызды элементін оның обьектісі құрайды: себебі үнемі бір нәрсеге жауап беруге тура келеді, мысалы: материалдық, моральдық, құқықтық, саяси, жеке, ұжымдық жауапкершілік болады. Жауапкершіліктің мазмұны міндетті және мақсатты әлеуметтік байланыстарды қамтамасыз етуге бағытталған іс-әрекеттерде көрініс табады. Осыдан асырмайынша азамат та, қоғам да, мемлекет те қанағаттана алмайтынын білдіретін оның кешенді сипаты туындайды. Жауапкершіліктің өлшемі субьектінің өз іс-әрекеттерінің әлеуметтік салдарларын немесе нәтижесін түсінумен байланысты.
Еліміздің мемлекеттік басқару органдарында функционалдық қызметі өте ұқсас, бірін-бірі қайталайтын қызмет түрлерін былай қойғанда, егіз құры - лым - дар да баршылық. Соларды анық - тап, оңтайлы шешім қа - был - дау қажет-ақ. Біз болашақ басқарушы резервтен құралақан емеспіз. Мәселен, елімізде Қазақстан Республикасы Президенті жа - нын - дағы Мемлекеттік басқару академиясы, Еуразиялық мем - ле - кеттік қызметкерлерді оқыту орталығы мемлекеттік қыз - мет - шілерді оқыту, кәсіби біліктілігін арт - тыру және қайта даярлаудан өткізіп тұрады. Сонымен қатар былтыр шетелде 306 мемлекеттік қызметкер білімін жетілдіріп қайтты.
Саяси әдебиетте элитаны елеп-екшеп, іріктеудің екі жүйесі кеңінен қолданылады. Атап айтқанда, антрепренерлік және гильдийлік әдіс. Антрепренерлік әдіс бойынша үміткердің жеке бас қасиеттері, танымалдығы, халыққа жағымды имиджі есепке алынады. Демократиялық Батыс елдерінде қалыптасқан мұндай жүйеде бәсекелестік күшті. Тек жасампаздық, тап - қыр - лық, ерекше белсенділікпен ғана мансап биігін бағындыра аласың. Ол үшін тіпті кәсіби бі - лім - нің де қажеті шамалы. Қазіргі кезде басшыға қабылданған стильдердің тек біреуін ғана ұстану міндет емес, әр уақытта оның әрекеті нақты қалыптасқан жағдайға қарап анықталады. Орын алып отырған жағдайды дұрыс қолдана алса ғана ол жақсы көшбасшы бола алады. Ол үшін қарамағындағылардың қабілетін, олардың қойылған мәселені шешу мүмкіндігін, өз өкілеттігін жақсы білу қажет.
Міндеттерді атқару барысында қалыптасқан жағдай өзгеруі мүмкін, ал бұл қол астындағыларға ықпал ету тісәлдерін, яғни басқару стилін өзгертуді талап етеді. Жалпы басқару сияқты көшбасшылқ та өнер, сондықтан керек кезінде басқару стилін өзгерте алатын, яғни өндіріс пен сыртқы ортада орын алған жағдайға бейімделе алатын адам тиімді басшы болып табылады. Ал бұл өз кезегінде бейімделген басқару стилі туралы сөз етуге мүмкіндік береді. Ол көп жағдайда басқару стилін жетілдіру қажеттілігін тудырады. Мемлекеттік басқару стилін жетілдіру көптеген мәселелерді талдап, шешуді көздейді. Бірақ осы мәселелерді жинақтай, зерделей келе ең алдымен , қызметтің дұрыс, тиімді ұйымдастырылуына басты мән берілуі қажетт екендігін аңғаруға болады. Себебі басқару жүйесінің дұрыс ұйымдастырылуы мемлекеттік басқарудың ұтымдылығы мен тиімділігіне қол жеткізуге мүмкіндік беретіні мәлім. Бұл процесс біріншіден, билік орындарындағы мемлекеттік лауазым мен жұмыс орнын ұйымдастырудан басталады. Лауазымның мемлекеттік орган құрылымындағы орны мен рөлі анықталып, ол атқаратын жұмыстың мазмұны көрсетіледі, басқа лауазымдармен сыртқы өзара байланысы ұйымдастырылады. Осыған қоса мемлекеттік органдағы әрбір лауазым праксеологиялық және эргономикалық тұрғыдан жабдықтауды қажет етеді. Қазіргі таңда әрбір адамның өзін толықтай көрсете білуіне, қабілет мүмкіндігін қолдана алуына жағдай жасау арқылы лауазымдық қызметтің тиімділігін арттыруға көңіл бөлінуде. Келесі атқаратын міндет органдардың буындары мен құрылымдарын ұйымдастырумен байланысты. Бұл жерде сөз басқару функцияларын көлденеңнен құрылымдық бөлімшелерге шоғырландыру туралы болып отыр. Мұндай шоғырландырудың өзіндік артықшылықтары бар: басқару ісіне мазмұнды, мәнді сипат береді, басқарушылар мен орындаушылардың арасында байланысты нығайтады, мемлекеттік басқару стилін жетілдірудің көптеген мәселелерін шешуге ықпалын тигізеді. Бұдан кейін жетекші қызметін атқару барысын ұйымдық қамтамасыз ету міндеті туындайды. басқарылатын органның қызмет ету Жетекшінің қызметін ұйымдастыру стилін қалыптастыруда шешуші рөл атқарады және ол басқару қызметінің стратегиясын әзірлеуге, қарастырылатын мәселелердің тәртібін белгілеуге, қоршаған ортамен байланыс орнатуға , жиналыс, пікір алмасулар өткізуге мүмкіндік беретіндей ұйымдастырылуы қажет .
Жергілікті өзін-өзі басқаруды айтатын болсақ - бұл мақсат емес, тек халықтың өмірлік жағдайын көрсету, жергілікті бірлестіктерді біріктіру. Жергілікті өзін-өзі басқару ең бастысы жергілікті сұрақтардың шешілу бағыттарына мән береді. Әдетте бұл бағытқа мән берілмейді, муниципалдық орган тапсырмаларға қарсылық білдіре алады, жалпы аймақтың немесе республикалық мәнін иемденеді. Жергілікті өзін-өзі басқару жүйелік принцип бойынша бағытталады. Жергілікті өзін-өзі басқару сонымен қатар әр түрлі форманы тікелей пайдалануға, азаматтар құқығына, муниципалдық сайлауларды жүзеге асыруға ұсыныс жасайды. Ең маңызды жергілікті өзін-өзі басқару элементі - сайлау жүйесін орнату және муниципалдық бірлестігін қалыптастыру Жергілікті өзін-өзі басқарудың басты қызметі өзін-өзі басқарушы территориядағы тұрғындардың қызығушылықтарын қорғаужәне олардың қажеттіліктерін қамтамасыз ету, яғни тұрғындарға әлеуметтік қызметтерді көрсету болып табылады. Жергілікті өзін-өзі басқару органдарына жергілікті тұрғындарға қатысты күш жұмсауға, бұйрықтар беруге нормативті түрде тыйым салу қажет.
Осы жағдай жергілікті өзін-өзі басқарудың мемлекеттік басақару органдарынан басты және маңыызды айырмашылығы болады.Сондықтан оны мемлекеттегі мемлекет деп санау дұрыс емес.
Жергілікті өзін-өзі басқарудың өзіне жеке өмірлік қамтуды өзі ұйымдастыру және өз қызығушылықтарын қорғау құқықтары беріледі.Ал күштеу және бақылау қызметтері мемлекетке қойылады.Жергілікті қоғамдастықта осы құқықтарды жүзеге асыру және құрудың кепілі ретінде де мемлекет болып табылады.
Жергілікті өзін-өзі басқарудың жалпы ерекшелігі жергілікті сипатта болады. Ол басқару жүйесінің мазмұны мен тұрғындардың өмірлік қамтамасыз етуін ұйымдастыруды анықтайды.Осы жалпы ерекшеліктерден жергілікті өзін-өзі басқару, жергілікті, муниципалдық деген категориялар шығады.Олар жергілікті өзін-өзі басқару деңгейінде басқару үшін құқықтық актілер мен экономикалық қатынастарда қолданылады.
Басқару қызметімен айналысатын жеке адамдардың бойынан ынталандыру мен жауапкершілік іспетті қасиеттердің үнемі табылуы бұл процесте қажетті нәтижелерге қол жеткізудің басты негізін құрайды . Дегенмен тек жеке адамдардың ізденгіштігін, өзін өзі дамы Басқару қызметімен айналысатын жеке туға ұмтылыс жасауына ғана үміт артпай басқару тәжірибесін игеру ұйымдасқан түрде жүргізіліп , ол өз кезегінде басқару стилінің ажырағысыз бөлігіне айналғаны дұрыс . Осыған байланысты мемлекеттік басқару стилін жетілдірдің төменгідей негізгі бақыттарына тоқталып өткен жөн . Алдымен басқару қызметінің басқару әсеріне бағытталуын қарастырамыз . Басқарудың нақты сипаты , болмысы тек тиісті үрдістерге оның тигізетін ықпалында көрініс табады . Басқару ықпалы қоғамдық даму үрдістерінде бір қалыпты ,тиімді жағдайды қалыптастырып, дамытқан, өзгерткен жағдайда ғана орын алады .Егер басқару ықпалы қабылданған шешімдерге, жүргізілген ұйымдастырушылық шараларға, басшының ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz