Бірінші дүниежүзілік соғыстың шығу себепіері және оның сипаты
Империалистік дәуірде жеке елдердің біркелкі дамымауының нәтижесінде бірінші дүниежүзілік соғыс болды. ХХ ғасырдың басында халықаралық жағдай күрт шиелеңісіп, ірі мемлекеттер арасындағы бақталастық күрес күшейді. Англия дүниежүзілік шеберхана атанған дәрежесінен өнеркәсібі дамудағы бірінші орнынан айрылды. Елдің басын біріктіру арқасында және Француз–прусс соғысының нәтижесінде бес миллиард марк контрибуция алған Германия өз экономикасын жедел дамыту мүмкіндігіне жетіп, өнеркәсіп өнімдерін шығаруда Англияны үшінші орынға ығыстырып, дүиие жүзінде АҚШ-тан кейінгі екінші орынға шықты. 1912 жылы мысалы, Германияда 17,6 миллион тонна шойын қорытылса, Англияда 9 миллион тонна ғана болды. Экономикалық қуатыныц шапшаң өсуін пайдаланған жас герман империалистері жаңа нарықтық аймақтарды алуға, отарланған жерлерді қайта бөлісуге, еуропалық континентте билік жүргізуге тырысты.
Германияның күшеюі Еуропадағы басқа ірі мемлекеттерді абыржытты. Әсіресе отарлап алған жері жеткілікті әрі өнеркәсібі ерте дамыған, байырғы империалистік елдерді ― Франция мен Рссейді қатты алаңдатты. Оның үстіне герман–австриялық одақ шартына қол қойылды, оған Италияның қосылуы жас герман империалистерінің Еуропадағы салмағын күшейтті. Осы құрылған үштік одаққа жауап ретінде орыс-француз одағы пайда болды. Бұл еуропалық мемлекеттерді екі антогонистік топқа бөліп, екі жақты шешуші шайқасқа дайындыққа кірісті.
Алайда, британиялык басқарушы топтар осы екі тогопистік одаққа деген қарым катынасын бірден айқын ұстаған жоқ. Өйткені, ағылшын империалистерінің француз және ресейлік империалис-теріне карағанда карама кайшылықтары күрделі еді. Тіпті Англия алғашқы империалистерінің Еуропадағы ықпалының өзінің орыс және француз бақталастарын әлсіз деп
Германияның күшеюі Еуропадағы басқа ірі мемлекеттерді абыржытты. Әсіресе отарлап алған жері жеткілікті әрі өнеркәсібі ерте дамыған, байырғы империалистік елдерді ― Франция мен Рссейді қатты алаңдатты. Оның үстіне герман–австриялық одақ шартына қол қойылды, оған Италияның қосылуы жас герман империалистерінің Еуропадағы салмағын күшейтті. Осы құрылған үштік одаққа жауап ретінде орыс-француз одағы пайда болды. Бұл еуропалық мемлекеттерді екі антогонистік топқа бөліп, екі жақты шешуші шайқасқа дайындыққа кірісті.
Алайда, британиялык басқарушы топтар осы екі тогопистік одаққа деген қарым катынасын бірден айқын ұстаған жоқ. Өйткені, ағылшын империалистерінің француз және ресейлік империалис-теріне карағанда карама кайшылықтары күрделі еді. Тіпті Англия алғашқы империалистерінің Еуропадағы ықпалының өзінің орыс және француз бақталастарын әлсіз деп
БІРІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫСТЫҢ ШЫҒУ СЕБЕПІЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ СИПАТЫ
Империалистік дәуірде жеке елдердің біркелкі дамымауының нәтижесінде
бірінші дүниежүзілік соғыс болды. ХХ ғасырдың басында халықаралық жағдай
күрт шиелеңісіп, ірі мемлекеттер арасындағы бақталастық күрес күшейді.
Англия дүниежүзілік шеберхана атанған дәрежесінен өнеркәсібі дамудағы
бірінші орнынан айрылды. Елдің басын біріктіру арқасында және Француз–прусс
соғысының нәтижесінде бес миллиард марк контрибуция алған Германия өз
экономикасын жедел дамыту мүмкіндігіне жетіп, өнеркәсіп өнімдерін шығаруда
Англияны үшінші орынға ығыстырып, дүиие жүзінде АҚШ-тан кейінгі екінші
орынға шықты. 1912 жылы мысалы, Германияда 17,6 миллион тонна шойын
қорытылса, Англияда 9 миллион тонна ғана болды. Экономикалық қуатыныц
шапшаң өсуін пайдаланған жас герман империалистері жаңа нарықтық аймақтарды
алуға, отарланған жерлерді қайта бөлісуге, еуропалық континентте билік
жүргізуге тырысты.
Германияның күшеюі Еуропадағы басқа ірі мемлекеттерді абыржытты.
Әсіресе отарлап алған жері жеткілікті әрі өнеркәсібі ерте дамыған, байырғы
империалистік елдерді ― Франция мен Рссейді қатты алаңдатты. Оның үстіне
герман–австриялық одақ шартына қол қойылды, оған Италияның қосылуы жас
герман империалистерінің Еуропадағы салмағын күшейтті. Осы құрылған үштік
одаққа жауап ретінде орыс-француз одағы пайда болды. Бұл еуропалық
мемлекеттерді екі антогонистік топқа бөліп, екі жақты шешуші шайқасқа
дайындыққа кірісті.
Алайда, британиялык басқарушы топтар осы екі тогопистік одаққа деген
қарым катынасын бірден айқын ұстаған жоқ. Өйткені, ағылшын
империалистерінің француз және ресейлік империалис-теріне карағанда карама
кайшылықтары күрделі еді. Тіпті Англия алғашқы империалистерінің Еуропадағы
ықпалының өзінің орыс және француз бақталастарын әлсіз деп ессптеді.
Ресейді әлсірету мақсатымен британиялық басшылар 1902 жылы ағылшын-жапон
одақ шартын жасады. Жапония мұны өзінің Ресейге қарсы соғысында шебер
пайдаланды.
Дегенмен, германдық сауданың өсуі, оның жаңа нарықтарды иемденіп, одан
ағылшын бұйымдарын ығыстыра бастауы Англия мен Германия арасындағы
қатынасты қиындата түсті.
Германияның қуатты әскери-теңіз флот құру үшін бағдарлама жасауы
Англияның сыртқы саясатына күрт өзгерістер енгізді. 1904 жылы бұл елде
Франциямен жақындасу үшін ірі қадамдар жасалды. Бұл Англия мен Ресей
арасындағы қарым-катынастардың жақсаруына алғы шарт жасадьі. Патша өкіметі
Антантаға тәуелді еді. 1908 жылы оның шет елдерге борышы 8 миллиард сомға
тең болды. Оның үстіне Ресей Англия меи Францияның көмегі арқасында
бұғаздарды пайдалануға үміт етті. Ал Антанта Германиямен үлкен соғыс бола
қалған жағдайда Ресейдің ірі -әскери күшін пайдаланбақ еді. Бірақ ағылшын-
орыс қатынастарын жақсарту ісі қиындыққа түсті. Ең алдымен олар өздерінің
Иран, Ауғанстан, Тибеттегі бақталасты істерін реттеді. Акырыида орыс-
француз одағы мен ағылшын–француз Антантасы бірігіп, үштік келісімге
айналды.
Бір-біріне қарама-қарсы Үштік Одақ пен Үштік келісімнің құрылуы басты
империалистік мемлекеттер арасындағы күресті одан әрі үдетті. Алайда, одақ
қүрамына кірген мемлекеттер арасындағы өзара қайшылықтар жойылған жоқ.
Мәселен, Италия мен Австрия–Венгрия монополистерінің өзара қақтығыстарының
өршуі нәтижесінде Италия өзі кірген Үштік Одақтан 1909 жылдан бастап
іргесін аулақ сала бастады. Ал, Австрия–Венгрия ақырында Герман
империялистерінің жандайшабына айналды.
Үштік келісімдегі жағдай да осындай еді. Өзара қырқыс тоқталмаганымен,
күш алып келе жатқан жас герман империализмі алдында біршама жұптарын
сақтай білді. Мысалы, Мароккадағы імпериалистік билік үшін таластың арты
1911 жылы герман-француз соғысына айналу қаупі туған кезде Англия батыл
түрде Францияны қолдады. Германия шегінуге мәжбүр болды, оның солтүстік
Африкада отарларға ие болу ойы іске асқаң жоқ.
Антанта Үштік Одаққа жік салу арқылы әлсіретуге тырысты. Оған 1911
жылғы Түрік–Италия соғысын пайдаланды, Антанта Италияны қолдады. Ал
Германия Түркияға көмек көрсете алмады. Себебі Австрия–Венгрия, Италия
және Германия одақтастар еді. Соғыстың нәтижесінде Италия Ливияны билеу
құкына ие болды.
Екі империалистік блоктардың арасындағы күрес 1912–1913 жылдары Балқан
соғыстарында жалғасып ақырында бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуын
тездетті. Бірінші Балқан соғысы (9.Х.1912—30.V.1913) Балқан одағы мен
Түркия арасында болды. Балқан одағының құрамына Болгария, Сербия, Греция
және Черногория кірді. Оның құрылуына Ресей мен Антанта белсене қатысты.
Осы Одақ арқылы олар Германияның Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Еуропадағы
ықпалын әлсіретуге тырысты. Алайда, бұл бағытта Англия екіұшты саясат
жүргізді. Ол бұл ауданда Германияны әлсіреткісі келгенімен, Ресейдің
ықпалының өсуін қаламады да, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Империалистік дәуірде жеке елдердің біркелкі дамымауының нәтижесінде
бірінші дүниежүзілік соғыс болды. ХХ ғасырдың басында халықаралық жағдай
күрт шиелеңісіп, ірі мемлекеттер арасындағы бақталастық күрес күшейді.
Англия дүниежүзілік шеберхана атанған дәрежесінен өнеркәсібі дамудағы
бірінші орнынан айрылды. Елдің басын біріктіру арқасында және Француз–прусс
соғысының нәтижесінде бес миллиард марк контрибуция алған Германия өз
экономикасын жедел дамыту мүмкіндігіне жетіп, өнеркәсіп өнімдерін шығаруда
Англияны үшінші орынға ығыстырып, дүиие жүзінде АҚШ-тан кейінгі екінші
орынға шықты. 1912 жылы мысалы, Германияда 17,6 миллион тонна шойын
қорытылса, Англияда 9 миллион тонна ғана болды. Экономикалық қуатыныц
шапшаң өсуін пайдаланған жас герман империалистері жаңа нарықтық аймақтарды
алуға, отарланған жерлерді қайта бөлісуге, еуропалық континентте билік
жүргізуге тырысты.
Германияның күшеюі Еуропадағы басқа ірі мемлекеттерді абыржытты.
Әсіресе отарлап алған жері жеткілікті әрі өнеркәсібі ерте дамыған, байырғы
империалистік елдерді ― Франция мен Рссейді қатты алаңдатты. Оның үстіне
герман–австриялық одақ шартына қол қойылды, оған Италияның қосылуы жас
герман империалистерінің Еуропадағы салмағын күшейтті. Осы құрылған үштік
одаққа жауап ретінде орыс-француз одағы пайда болды. Бұл еуропалық
мемлекеттерді екі антогонистік топқа бөліп, екі жақты шешуші шайқасқа
дайындыққа кірісті.
Алайда, британиялык басқарушы топтар осы екі тогопистік одаққа деген
қарым катынасын бірден айқын ұстаған жоқ. Өйткені, ағылшын
империалистерінің француз және ресейлік империалис-теріне карағанда карама
кайшылықтары күрделі еді. Тіпті Англия алғашқы империалистерінің Еуропадағы
ықпалының өзінің орыс және француз бақталастарын әлсіз деп ессптеді.
Ресейді әлсірету мақсатымен британиялық басшылар 1902 жылы ағылшын-жапон
одақ шартын жасады. Жапония мұны өзінің Ресейге қарсы соғысында шебер
пайдаланды.
Дегенмен, германдық сауданың өсуі, оның жаңа нарықтарды иемденіп, одан
ағылшын бұйымдарын ығыстыра бастауы Англия мен Германия арасындағы
қатынасты қиындата түсті.
Германияның қуатты әскери-теңіз флот құру үшін бағдарлама жасауы
Англияның сыртқы саясатына күрт өзгерістер енгізді. 1904 жылы бұл елде
Франциямен жақындасу үшін ірі қадамдар жасалды. Бұл Англия мен Ресей
арасындағы қарым-катынастардың жақсаруына алғы шарт жасадьі. Патша өкіметі
Антантаға тәуелді еді. 1908 жылы оның шет елдерге борышы 8 миллиард сомға
тең болды. Оның үстіне Ресей Англия меи Францияның көмегі арқасында
бұғаздарды пайдалануға үміт етті. Ал Антанта Германиямен үлкен соғыс бола
қалған жағдайда Ресейдің ірі -әскери күшін пайдаланбақ еді. Бірақ ағылшын-
орыс қатынастарын жақсарту ісі қиындыққа түсті. Ең алдымен олар өздерінің
Иран, Ауғанстан, Тибеттегі бақталасты істерін реттеді. Акырыида орыс-
француз одағы мен ағылшын–француз Антантасы бірігіп, үштік келісімге
айналды.
Бір-біріне қарама-қарсы Үштік Одақ пен Үштік келісімнің құрылуы басты
империалистік мемлекеттер арасындағы күресті одан әрі үдетті. Алайда, одақ
қүрамына кірген мемлекеттер арасындағы өзара қайшылықтар жойылған жоқ.
Мәселен, Италия мен Австрия–Венгрия монополистерінің өзара қақтығыстарының
өршуі нәтижесінде Италия өзі кірген Үштік Одақтан 1909 жылдан бастап
іргесін аулақ сала бастады. Ал, Австрия–Венгрия ақырында Герман
империялистерінің жандайшабына айналды.
Үштік келісімдегі жағдай да осындай еді. Өзара қырқыс тоқталмаганымен,
күш алып келе жатқан жас герман империализмі алдында біршама жұптарын
сақтай білді. Мысалы, Мароккадағы імпериалистік билік үшін таластың арты
1911 жылы герман-француз соғысына айналу қаупі туған кезде Англия батыл
түрде Францияны қолдады. Германия шегінуге мәжбүр болды, оның солтүстік
Африкада отарларға ие болу ойы іске асқаң жоқ.
Антанта Үштік Одаққа жік салу арқылы әлсіретуге тырысты. Оған 1911
жылғы Түрік–Италия соғысын пайдаланды, Антанта Италияны қолдады. Ал
Германия Түркияға көмек көрсете алмады. Себебі Австрия–Венгрия, Италия
және Германия одақтастар еді. Соғыстың нәтижесінде Италия Ливияны билеу
құкына ие болды.
Екі империалистік блоктардың арасындағы күрес 1912–1913 жылдары Балқан
соғыстарында жалғасып ақырында бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуын
тездетті. Бірінші Балқан соғысы (9.Х.1912—30.V.1913) Балқан одағы мен
Түркия арасында болды. Балқан одағының құрамына Болгария, Сербия, Греция
және Черногория кірді. Оның құрылуына Ресей мен Антанта белсене қатысты.
Осы Одақ арқылы олар Германияның Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Еуропадағы
ықпалын әлсіретуге тырысты. Алайда, бұл бағытта Англия екіұшты саясат
жүргізді. Ол бұл ауданда Германияны әлсіреткісі келгенімен, Ресейдің
ықпалының өсуін қаламады да, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz