Инженерлік кәсіп
Кіріспе
І. Инженер еңбегінің ерекшеліктері
ІІ. Инженерлік кәсіп
2.1 Инженер . техник
2.2 Инженер . конструктор
2.3 Инженер . технолог
2.4 Инженер . пайдаланушы
2.5 Инженер . экономист
Қорытынды
Кіріспе
І. Инженер еңбегінің ерекшеліктері
ІІ. Инженерлік кәсіп
2.1 Инженер . техник
2.2 Инженер . конструктор
2.3 Инженер . технолог
2.4 Инженер . пайдаланушы
2.5 Инженер . экономист
Қорытынды
Кіріспе
Инженер: кәсіп, мамандық, лауазым. Инженер және ғылыми әрекет
Беті
Кіріспе
І. Инженер еңбегінің ерекшеліктері
ІІ. Инженерлік кәсіп
2.1 Инженер – техник
2.2 Инженер – конструктор
2.3 Инженер – технолог
2.4 Инженер – пайдаланушы
2.5 Инженер – экономист
Қорытынды
Кіріспе
Инженер еңбегі ең әуелі материалдық өндірісте пайда болды,
өнеркәсіпте, транспорт пен байланыс, құрылыс саласында қолданыс тауып,
қанат жайды. Бүгінгі заманда ғылым мен техниканың шарықтап дамуы
барысында инденерлік еңбек экономиканың барлық саласынан бастап,
ақпараттық әлем, білім, мәдениет, өнер, тұрмыс, т.б. қысқасы, өмірдің
бүкіл өңірін тұтас қамтыды деуге болады. Яғни, бүгінгі қоғамды
инженерлік еңбектен тысқары қарастыруы мүмкін емес. Инженер еңбегі
дүниедег барлық елді, ұлттар мен ұлыстарды қамтып, өмірдің барлық
саласына етене қабысып араласып кеткен бүкіл - әлемдік, бұқаралық,
әмбебеп құрылысқа айналды.
Инженерлік еңбек дегеніміз – техникалық, технологиялық және әлеуметтік
ақпараттық жүйелерді жобалау, жасау, жетілдіру және іске қосу, басқару
процесстерін қамтамасыз ете отырып, қоғамның талап – сұранымдарына
орай өнім өндіруді мақсат ететін ғылым мен тәжірибеге негізделген
шығармашылық сипаттағы ерекше ақыл – ой еңбегі.
Инженер еңбегінің ерекшеліктері
Инженер еңбегінің басты ерекшеліктері қандай? Біріншіден, инженер
еңбегі - өндіруші, өнім шығарушы еңбек, ол материалдық және рухани
құндылық жасайды. Болашақ өнімді жобалайды, өнімдерді ұйымдастырады.
Екіншіден, инженерлік іс - әрекеттің әмбебептық сипатына байланысты,
еңбектің көптеген түрлері оны ерекшеліндіреді, олар жүздеген
инженерлік кәсіпте, мамандықтар мен мамандыруда іске асырылуда.
Үшішіден, инженерлік еңбек үлкен шығармашылық мән – мағынаға және
сипатқа ие. Шығармашылық сипат еңбектің көптеген түрлеріне тән.
Күрделі техникалық операциялар жасайтын маман қызметкердің еңбегін
шығармашылық элементтер сипаттайды. Шығармашылық белгілер экономика
мен мәдениеттің әртүрлі салаларындағы ақыл – ой еңбегінен, жмысшылар,
интелегенттер, мамандар еңбегінен байқалады. Инженерлік еңбектің
шығармашылық потенциалы негізінен материалды өндіріс сферасында
қолдауымен байланысты. Инженерлік ізденісті, жаңашылдықты, рационалды -
өнертапқыштық әрекетін ретке келтіру ғылыми прогрессте анық көрініс
табады. Инженер еңбегі негізінен алғанда мынадай бөліктерге
жәктеледі: 1) болашақ шығаратын өнімге қатысты ізденіс, зерттеу
жұмыстарын жүргізу; 2) өнімнің конструкциясын жетілдіру, жаңарту; 3)
өқндірісті техникалық тұрғыдан дайындау; 4) өндірістік процесст
ұйымдастыру; 5) еңбек ұжымын басқару. Әрине, бұл еңбек элементтерін
бастан – аяқ бір инженер атқармайды, ол мүмкін де емес. Бірақ, осы
аталған операциялардың кез-келген инженер басқа жай-жапсарларды да
жақсы білуі тиіс. Мұның бәрі жалпы дайындықты, мәдени деңгейді,
ғылыми-техникалық терең білім мен іскерлік дағдыны, қабілетті талап
етеді. Инженерлік еңбекте өндіруші еңбектің шығармашылық және
интеллектуалдық қабілет мүмкіндіктері барынша шоғырландырылған. Ол
үздіксіз жаңа ізденістеге ұмтылып, cтандартталмаған еңбек
опреацияларын енгізуге, маңызды ақпаратты сыннан өткізуге тиіс. Шешім
қабылдауда жоғары жауапкершілікке талап ие болуы қажет. Академик
Н.В.Мельников (тау-кен инженері болған) былай деп жазған болатын:
Жалпы инжеерлік іс – бұл шығармашылық. Инженерлік өнер туралы айтсақ
– жаңа машина аппарат, прибор шығармашылық еңбектің жемісі.
Инженерлік еңбек мазмұны тек қана таза шығармашылықта құралмайды.
Тпті ақыл-ойдың мен сезім толқындарына толыққан әбден іс-әркет
формалары да (айталық ғалым немесе суретші) таза шығармашылықтан
тұрмайды. Бұл инженер еңбегіне өте қатысты. Инженерлік еңбек
қоғамдық өндірісте оның жеке қатысушылары арасында әртүрлі
категориялары, кәсіптері, лауазымдары, мамандығы т.б. бойынша бөлінеді,
олар шығармашылық мүмкіндіктерді бірдей дәрежеде көрсете алмайды, бұл
инженерлердің жеке қасиеттері мен жұмыс сипатына байланысты. Тіпті
инженерлік жеке бөліну ішінде өзінің шығармашылық маңызының құны
бірдей болмайды. Инженерлік шығармашылық үшін қажетт алғы шарттар
алуан түрлі жағдайларға байланысты бөгеттерге тап болатыны да рас,
сөйтіп инженерлердің инженерлік еңбекпен шынайы айналусуына мүмкіндік
бола бермейді. Олардың белгілі бір бөлігінің субъективті сипаты
бар, және жалпы кәсіпорындағы сияқты инженерлік еңбекті ұйымдастырудың
кемшіліктеріне байланысты. Бірақ мұндай жағдайға әкелетін кейбір
объективті себептер де жоқ емес. Олардың бірі – инженерлердің еңбек
функциясының барға сайын мамандаушылық сипатының өсе түсуі. ҒТР
нәтижесінде инженерлік мамандық пен мамандану саны мыңнан асты. Кез-
келген мамандану белгілі-бір жиынтықты еңбек қызметін ғана қамтитын
болғандықтан, оның техникалық бастамасы шектеліп, белгілі-бір мөлшерде
шығармашылық мүмкіншілік азаяды. Төртіншіден, инженерлік еңбектің
маңызды белгісі өндірісті басқарудағы ерекше ролі болып табылады.
Еңбекті басқару ісімен кәсіпорындағы көптеген инженерлер, қызмет
жетекшілері, сонымен бірге т.б. мамандар айналысады. Н.Л.Литовтың
мәліметтері бойынша инженерлердің 60 пайызға жуығының қол астында
адамдар жұмыс істейді. Бұл жөнінен кейінірек қарастырамыз.
Инженерлік еңбектің тағы бір ерекшелігі – ҒТР жағдайында оның қоғам
алдындағы жауапкершілігінің барынша арта түсуі, экономикалық
нәтижелерінің аумағы мен мәні жағында маңызының күшеюі. Мәселен,
бүгінгі таңда біз нарық жағдайында отандық тауарымыздық шетелдік
тауарлармен бәсекеде шеттеліп қалмай, өтімді болуына күш салудамыз.
Әйтпесе, біздің ілгері болуымыз мүмкін емес. Ол үшін шығарған
өндірістік өнімдеріміз әрі сапалы, әрі шыдамды, әрі ыңғайлы болуы
керек. Ендеше, инженерлік жобаларымыз, конституцияларымыз, олардың
дизайны, бағасы, сапасы – бәрі - әлемдік стандарттарға жауап беруі тиіс.
Инрженерлік еңбектің жауапкершілігі осыдан туындайды. Инженерлік
есепте, шешім қабыладуда кеткен қателік орын толмас зиян шектіруі
әбден мүмкін. Міне, мәселе қайда жатыр. Шығарған бұйымдарынан ақау
шыққанына байланысты үлкен экономикалық зардап шеккен шет елдік
заводтар мен компаниялардың жағдайы туралы баспасөзден әр кезде
алуан түрлі материалдар оқуға болады.
Инженерлік еңбектің күрделі құрылымы әртүрлі кәсіпте, мамандықта,
лауазымда, білгірлік дәрежесіне сәйкес инженер санаттарының
қалыптасуының объективті алғышарттары болып табылады.
ІІ. Инженерлік кәсіп
Инженерлік кәсіп – негізінен алғанда материалдық өндіріс саласындағы
техникалық-технологиялық және ұйымдастырушылық басқару мәселелерін
шшешуде пайдаланылатын арнайы білім мен білгірліктің, дағды мен
қабілеттің жиынтығына сүйенетін еңбек әрекетінің түрі. Кәсіпкер
инженерлік мәселелерді шешудің тәсілдері мен амалдарына қарай
бөлінеді. Өндірістің салалық ерекшеліктеріне байланысты бір тектес
кәсіптердің өзі әр алуын білім мен дағдыны қажет етуі мүмкін. Ең
бастысы – инженерлердің өз кәсібін терең игеруінде. Инженерлік
мамандық – кәсіптік білгірлікті инженерлік қызметтің нақты сапасында
пайдалануды білдіреді. Инженерлік еңбекті мамандыру негізгі үш
бағытта жүзеге асырылады:
Салалық мамандандыру (инженер – металлург, тау-кен инженері, мұнай, машина
жасау өндірісінде және т.б. инженерлер). Бұл да кәсіп ішіндегі еңбек
бөлінісіне жатады. Мысалы: технолог кәсібі мамандық бойынша жіктеледі –
машина жасау технологиясы, мұнай мен газ технологиясы, т.б.
Еңбек операциясының мазмұны бойынша мамандандыру. Бұл ақпараттық
операциялар (ғыылми техникалық ақпараттарды іздеу, жинау, өңдеу),
логикалық ойлау операциялары (өндіріс процесснің жоспарын талдау,
есептеу), ұйымдастырушылық операциялары (өндірісті ұйымдастыру, үйлестіру
жүйесі, бақылау, т.б.). Инженердің еңбегінде қайсы еңбек операциялары
басым түсіп, ерекше орын алатынына байланысты инженер-зерттеуші,
инженер-жобалаушы, инженер-конструктор, т.б. болып бөлінеді.
Функционалдық мамандану (инженер-энергетик, химик, электроншы, т.б.). Бұл -
өнеркәсіптің әртүрлі салаларында өндірістің жалпы техникалық
негіздерінің дамуымен байланысты (энергетика, электротехника,
электроника, т.б.) ортақ негізді арқау еткен инженерлік мамандықтар
пайда бола бастады. Бұған алуан түрлі өндірістерде пайдалануға
болатын тектес механизмдерді,құралдарды, бөлшектерді пайдалануға жағдай
тудыратын өндірісті автоматтандыру процессі себепкер болып отыр. Бұл
процесстер мамандықтарды біріктіруді, инженерлердің дайындаудың
процесссін ұлғайту қажеттігін ... жалғасы
Беті
Кіріспе
І. Инженер еңбегінің ерекшеліктері
ІІ. Инженерлік кәсіп
2.1 Инженер – техник
2.2 Инженер – конструктор
2.3 Инженер – технолог
2.4 Инженер – пайдаланушы
2.5 Инженер – экономист
Қорытынды
Кіріспе
Инженер еңбегі ең әуелі материалдық өндірісте пайда болды,
өнеркәсіпте, транспорт пен байланыс, құрылыс саласында қолданыс тауып,
қанат жайды. Бүгінгі заманда ғылым мен техниканың шарықтап дамуы
барысында инденерлік еңбек экономиканың барлық саласынан бастап,
ақпараттық әлем, білім, мәдениет, өнер, тұрмыс, т.б. қысқасы, өмірдің
бүкіл өңірін тұтас қамтыды деуге болады. Яғни, бүгінгі қоғамды
инженерлік еңбектен тысқары қарастыруы мүмкін емес. Инженер еңбегі
дүниедег барлық елді, ұлттар мен ұлыстарды қамтып, өмірдің барлық
саласына етене қабысып араласып кеткен бүкіл - әлемдік, бұқаралық,
әмбебеп құрылысқа айналды.
Инженерлік еңбек дегеніміз – техникалық, технологиялық және әлеуметтік
ақпараттық жүйелерді жобалау, жасау, жетілдіру және іске қосу, басқару
процесстерін қамтамасыз ете отырып, қоғамның талап – сұранымдарына
орай өнім өндіруді мақсат ететін ғылым мен тәжірибеге негізделген
шығармашылық сипаттағы ерекше ақыл – ой еңбегі.
Инженер еңбегінің ерекшеліктері
Инженер еңбегінің басты ерекшеліктері қандай? Біріншіден, инженер
еңбегі - өндіруші, өнім шығарушы еңбек, ол материалдық және рухани
құндылық жасайды. Болашақ өнімді жобалайды, өнімдерді ұйымдастырады.
Екіншіден, инженерлік іс - әрекеттің әмбебептық сипатына байланысты,
еңбектің көптеген түрлері оны ерекшеліндіреді, олар жүздеген
инженерлік кәсіпте, мамандықтар мен мамандыруда іске асырылуда.
Үшішіден, инженерлік еңбек үлкен шығармашылық мән – мағынаға және
сипатқа ие. Шығармашылық сипат еңбектің көптеген түрлеріне тән.
Күрделі техникалық операциялар жасайтын маман қызметкердің еңбегін
шығармашылық элементтер сипаттайды. Шығармашылық белгілер экономика
мен мәдениеттің әртүрлі салаларындағы ақыл – ой еңбегінен, жмысшылар,
интелегенттер, мамандар еңбегінен байқалады. Инженерлік еңбектің
шығармашылық потенциалы негізінен материалды өндіріс сферасында
қолдауымен байланысты. Инженерлік ізденісті, жаңашылдықты, рационалды -
өнертапқыштық әрекетін ретке келтіру ғылыми прогрессте анық көрініс
табады. Инженер еңбегі негізінен алғанда мынадай бөліктерге
жәктеледі: 1) болашақ шығаратын өнімге қатысты ізденіс, зерттеу
жұмыстарын жүргізу; 2) өнімнің конструкциясын жетілдіру, жаңарту; 3)
өқндірісті техникалық тұрғыдан дайындау; 4) өндірістік процесст
ұйымдастыру; 5) еңбек ұжымын басқару. Әрине, бұл еңбек элементтерін
бастан – аяқ бір инженер атқармайды, ол мүмкін де емес. Бірақ, осы
аталған операциялардың кез-келген инженер басқа жай-жапсарларды да
жақсы білуі тиіс. Мұның бәрі жалпы дайындықты, мәдени деңгейді,
ғылыми-техникалық терең білім мен іскерлік дағдыны, қабілетті талап
етеді. Инженерлік еңбекте өндіруші еңбектің шығармашылық және
интеллектуалдық қабілет мүмкіндіктері барынша шоғырландырылған. Ол
үздіксіз жаңа ізденістеге ұмтылып, cтандартталмаған еңбек
опреацияларын енгізуге, маңызды ақпаратты сыннан өткізуге тиіс. Шешім
қабылдауда жоғары жауапкершілікке талап ие болуы қажет. Академик
Н.В.Мельников (тау-кен инженері болған) былай деп жазған болатын:
Жалпы инжеерлік іс – бұл шығармашылық. Инженерлік өнер туралы айтсақ
– жаңа машина аппарат, прибор шығармашылық еңбектің жемісі.
Инженерлік еңбек мазмұны тек қана таза шығармашылықта құралмайды.
Тпті ақыл-ойдың мен сезім толқындарына толыққан әбден іс-әркет
формалары да (айталық ғалым немесе суретші) таза шығармашылықтан
тұрмайды. Бұл инженер еңбегіне өте қатысты. Инженерлік еңбек
қоғамдық өндірісте оның жеке қатысушылары арасында әртүрлі
категориялары, кәсіптері, лауазымдары, мамандығы т.б. бойынша бөлінеді,
олар шығармашылық мүмкіндіктерді бірдей дәрежеде көрсете алмайды, бұл
инженерлердің жеке қасиеттері мен жұмыс сипатына байланысты. Тіпті
инженерлік жеке бөліну ішінде өзінің шығармашылық маңызының құны
бірдей болмайды. Инженерлік шығармашылық үшін қажетт алғы шарттар
алуан түрлі жағдайларға байланысты бөгеттерге тап болатыны да рас,
сөйтіп инженерлердің инженерлік еңбекпен шынайы айналусуына мүмкіндік
бола бермейді. Олардың белгілі бір бөлігінің субъективті сипаты
бар, және жалпы кәсіпорындағы сияқты инженерлік еңбекті ұйымдастырудың
кемшіліктеріне байланысты. Бірақ мұндай жағдайға әкелетін кейбір
объективті себептер де жоқ емес. Олардың бірі – инженерлердің еңбек
функциясының барға сайын мамандаушылық сипатының өсе түсуі. ҒТР
нәтижесінде инженерлік мамандық пен мамандану саны мыңнан асты. Кез-
келген мамандану белгілі-бір жиынтықты еңбек қызметін ғана қамтитын
болғандықтан, оның техникалық бастамасы шектеліп, белгілі-бір мөлшерде
шығармашылық мүмкіншілік азаяды. Төртіншіден, инженерлік еңбектің
маңызды белгісі өндірісті басқарудағы ерекше ролі болып табылады.
Еңбекті басқару ісімен кәсіпорындағы көптеген инженерлер, қызмет
жетекшілері, сонымен бірге т.б. мамандар айналысады. Н.Л.Литовтың
мәліметтері бойынша инженерлердің 60 пайызға жуығының қол астында
адамдар жұмыс істейді. Бұл жөнінен кейінірек қарастырамыз.
Инженерлік еңбектің тағы бір ерекшелігі – ҒТР жағдайында оның қоғам
алдындағы жауапкершілігінің барынша арта түсуі, экономикалық
нәтижелерінің аумағы мен мәні жағында маңызының күшеюі. Мәселен,
бүгінгі таңда біз нарық жағдайында отандық тауарымыздық шетелдік
тауарлармен бәсекеде шеттеліп қалмай, өтімді болуына күш салудамыз.
Әйтпесе, біздің ілгері болуымыз мүмкін емес. Ол үшін шығарған
өндірістік өнімдеріміз әрі сапалы, әрі шыдамды, әрі ыңғайлы болуы
керек. Ендеше, инженерлік жобаларымыз, конституцияларымыз, олардың
дизайны, бағасы, сапасы – бәрі - әлемдік стандарттарға жауап беруі тиіс.
Инрженерлік еңбектің жауапкершілігі осыдан туындайды. Инженерлік
есепте, шешім қабыладуда кеткен қателік орын толмас зиян шектіруі
әбден мүмкін. Міне, мәселе қайда жатыр. Шығарған бұйымдарынан ақау
шыққанына байланысты үлкен экономикалық зардап шеккен шет елдік
заводтар мен компаниялардың жағдайы туралы баспасөзден әр кезде
алуан түрлі материалдар оқуға болады.
Инженерлік еңбектің күрделі құрылымы әртүрлі кәсіпте, мамандықта,
лауазымда, білгірлік дәрежесіне сәйкес инженер санаттарының
қалыптасуының объективті алғышарттары болып табылады.
ІІ. Инженерлік кәсіп
Инженерлік кәсіп – негізінен алғанда материалдық өндіріс саласындағы
техникалық-технологиялық және ұйымдастырушылық басқару мәселелерін
шшешуде пайдаланылатын арнайы білім мен білгірліктің, дағды мен
қабілеттің жиынтығына сүйенетін еңбек әрекетінің түрі. Кәсіпкер
инженерлік мәселелерді шешудің тәсілдері мен амалдарына қарай
бөлінеді. Өндірістің салалық ерекшеліктеріне байланысты бір тектес
кәсіптердің өзі әр алуын білім мен дағдыны қажет етуі мүмкін. Ең
бастысы – инженерлердің өз кәсібін терең игеруінде. Инженерлік
мамандық – кәсіптік білгірлікті инженерлік қызметтің нақты сапасында
пайдалануды білдіреді. Инженерлік еңбекті мамандыру негізгі үш
бағытта жүзеге асырылады:
Салалық мамандандыру (инженер – металлург, тау-кен инженері, мұнай, машина
жасау өндірісінде және т.б. инженерлер). Бұл да кәсіп ішіндегі еңбек
бөлінісіне жатады. Мысалы: технолог кәсібі мамандық бойынша жіктеледі –
машина жасау технологиясы, мұнай мен газ технологиясы, т.б.
Еңбек операциясының мазмұны бойынша мамандандыру. Бұл ақпараттық
операциялар (ғыылми техникалық ақпараттарды іздеу, жинау, өңдеу),
логикалық ойлау операциялары (өндіріс процесснің жоспарын талдау,
есептеу), ұйымдастырушылық операциялары (өндірісті ұйымдастыру, үйлестіру
жүйесі, бақылау, т.б.). Инженердің еңбегінде қайсы еңбек операциялары
басым түсіп, ерекше орын алатынына байланысты инженер-зерттеуші,
инженер-жобалаушы, инженер-конструктор, т.б. болып бөлінеді.
Функционалдық мамандану (инженер-энергетик, химик, электроншы, т.б.). Бұл -
өнеркәсіптің әртүрлі салаларында өндірістің жалпы техникалық
негіздерінің дамуымен байланысты (энергетика, электротехника,
электроника, т.б.) ортақ негізді арқау еткен инженерлік мамандықтар
пайда бола бастады. Бұған алуан түрлі өндірістерде пайдалануға
болатын тектес механизмдерді,құралдарды, бөлшектерді пайдалануға жағдай
тудыратын өндірісті автоматтандыру процессі себепкер болып отыр. Бұл
процесстер мамандықтарды біріктіруді, инженерлердің дайындаудың
процесссін ұлғайту қажеттігін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz