Мемлекетті жіктеудің хронологиялық тәсілі

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы, конституциялық

құқық кафедрасы

БАЯНДАМА

ТАҚЫРЫБЫ: Мемлекетті жіктеудің хронологиялық тәсілі

Тексерген: Ашимова Э. А.

Орындаған: ЮР - 11к тобының

студенті Сарбаева Д.

АСТАНА

2008 жыл

Жоспар

Мемлекет және мемлекетті жіктеудің әдіс тәсілдері
Мемлекетті жіктеудің хронологиялық тәсілі
Ежелгі шығыс мемлекеттері
Антикалық мемлекеттер
Ортағасырлық мемлекеттер
Буржуазиялық мемлекеттер
Социалистік мемлекеттер

Мемлекет типологиясы және мемлекеттерді жіктеудің

әдіс тәсілдері . Мемлекетті жіктеудің хронологиялық тәсілі

Мемлекет дегеніміз белгілі бір аумақ шеңберінде халықты өз ырқына көндіріп отыратын, бүкіл қоғам атынан, ішкі және сыртқы саясатты жүзеге асыратын, барлық халыққа міндетті заңдар мен ереже қағидаларды шығарып қабылдайтын, халықтан салық жинайтын, сонымен қатар оның дамуын қамтамасыз ететін ұйым.

Мемлекет қоғамда орталық орынды және басты рөлді йеленген. Мемлекеттің сипаты бойынша бүкіл қоғамға, оның мәніне сипаттама беруге болады. Мемлекет қоғамға қатысты оның істерін шешу, басқару құралы рөлін атқарады. Қоғам мен мемлекеттің хронологиялық шектері де әр түрлі болып келеді: біріншісі екіншісіне қарағанда ерте пайда болған және бай даму тарихына ие. Дамыған қоғамның негізінде пайда болған мемлекет оған қатысты салыстырмалы түрдегі дербестікті йеленеді.

Мемлекеттің белгілі бір тарихи кезеңдегі даму ерекшелігі қоғамның даму деңгейі мен жағдайымен сипатталады. Мемлекеттің формальді өзгеренімен ( территориясы т. б. ) қоғамның дамуы нәтижесінде басқарудың мазмұны мен әдістері, мақсаты саяси бағыттары өзгереді. Мемлектетті жіктеу процестері олардың тарихи дамуын дұрыс түсіну үшін қажет. Типология қоғамның тарихи дамуының негізгі мазмұны мен нышандарын түсіну үшін қолданылатын әдістер мен тәсілдер. Мемлекетің даму процессі бүкіл дүние жүзінің дамуының бір бөлімі. Оны анықтап түсінгеніміз бүкіл тарихты жақсы білгеніміз. Мемлекеттің дамуы үздіксіз объективті процесс.

Бұл даму процеесі мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, мәдени, саяси мазмұнымен және алдында тұрған мақсаттарымен байланысты.

Мемлекеттің тарихи типін белгілейтін экономиқалық жағдай, жеке меншіктің түрі, сонымен байланысты қоғамның дифференциациялау процестері жатады. Ал тарихи типтің дамуы, мемлекет қай топтардың мүддесін қорғайды, халықтың қандай демократиялық құқықтары мен бостандықтарын қорғайды, басқару процесінде қандай демократиялық әдістер мен тәсілдер қолданылатынын көрсетуге тиіс.

Мемлекет және құқықтың тарихи типі қоғамның, экономиканың дамуымен байланысты болса да, мемлекеттің ерекше даму заңдары бар. Мысалы, Рим құқығы туралы айтатын болсақ, Корпус Юрис Цивилис ірі кодификациялық заң қабылдаған кезде мемлекет ыдырап, басқа халықпен жауланып, экономикасы терең дағдарысқа ұшыраған еді. Батыс Рим империясын франктер басып, өздеінің Франк империясын құрған кезде, Византияда император Юстиниан жүйелеу жұмыстарын басқаып, құқықтық кодекс жазуын басқарды. Бұл кезеңде экономиканың, мемлекеттің, құқықтың дауы бір біріне сәйкес болған жоқ. Құқықтың дамуы мемлекттен көп жоғары болды.

Мемлекет типі сәйкес тарихи кезеңде туындайтын және оның маңызды жақтары мен қасиеттерінің қатаң жүйесін білдіреді. Белгілі бір кезеңдегі барлық мемлекетерге белгілі бір сипаттар тән болып келеді. Мемлекетті типке бөлудің бірнеше әдіс тәсілдері бар, солардың ішіндегі хронологиялық әдіске тоқтала кетейік.

Мемлекеттік типология әдісінің хронологиялық түрі. Бұл әдістің де бірнеше түрі бар. Мысалы иллюстрациямен істелген дүниежүзілік тарих кітабында ағылшын тарихшысы Маргарет Олифант бүкіл тарихты былай бөледі: Ежелгі цивилизациялар, Рим және ежелгі тарих, орта ғасырлар, ғылыми жаңалық ашу кезеңдері, өзгеріс және дағдарыс кезеңдері, одан кейін ХХғасыр және қазіргі дәуір. Сонымен, мемлекеттің дамуын бұл тарихшы сегіз кезеңге бөледі. Ал кейбір шет елдердің ғалымдары мемлекеттің дамуын келесі кезеңдерге бөленетіні жақсы мәлім:

Ежелгі мемлекеттердің тарихы, бұл кезең екіге бөлінеді: Шығыс мемлекеттердің тарихы, оған біздің дәуірге дейін төттінші мың жылдығында пайда болған Египет мемлекетінен бастап, Вавилон, Қытай, Ассирия, Үндістан, Персия және басқа шығыс мемлекеттері жатады. Бұл кезеңнің мемлекеттері шығыс деспотияларға жатады. Бұдан кейін көне дәуірдегі антикалық мемлекеттердің кезеңінен, бұл кезең 476 жылына дейін созылады.

476 жылдан басталған кезең орта ғасырларға жатады, бқл кезең шығыс мемлекеттердің тарихында қараңғы ғасырлар деп аталады, ол цивилизациясымен байланысты, бұл араб халифаттың көлеңкесінде пайда болған ислам мемлекеттерінің тарихы. Еуропа мемлекеттерінде бұл кезең феодалдық мемлекеттедің тарихы, ол ағылшын буржуазыиялық революциясына дейін жалғасады.

Келесі кезең ХХ ғасырдың басына дейін жаңа ғасырларға жатады.

ХХ ғасырдан кейінгі дәуір қазіргі дәуір деп аталады.

Хронологилық бөлудің басқа да түрлері бар: ежелгі ғасырлар, орта ғасырлар, жаңа ғасырлар және қазіргі дәуір. Бұл хронологиялық бөлудің көп прогрессивтік жақтары бар. Мемлекет қай таптың мүддесін қорғайды немесе оның экономикалық жағдайының ерекшеліктері бар ма деген сұрақтарға жауап бергеннен басқа, бұл даму кезеңінің, дәуірдің жалпы ерекшеліктері бар екенін анықтайды.

Шығыс мемлекеттері. Оған біздің дәуірімізден бұрын 4 мыңжылдықтың соңында Египет мемлекеті, одан кейін Шумер, Ассирия мемлекетері, тағы бір мыңжылдықтан кейін Үндістан, Қытай, Хеттердің патшалығы пайда болғаны белгілі. Марксизм бұл мемлекеттерді құл иеленушілік мемлекеттерге жатқызады, бірақ бұлардың құлиеленушіік мемлекеттерден айырмашылығы өте көп. Олар шығыс деспотия деген ерекше мемлекеттік типті құрады. Бұл мемлекеттерді біріктірген жалпы негізгі нышандары бар: экономикасында рулық қоғамның қалдықтары бар көпке дейін сақталғаны белгілі. Бұл елдердің саяси жағдайын дұрыс түсіну үшін осы ерекшеліктерді ескеру қажет. Құлдық инситутының ерекшеліктері болатын. Құлдар көбіне мемлекеттің, қауымның және әрбір жанұяның меншігінде болды. Жердің жеке меншігі күшті дамыған жоқ. Шығыс мемлекеттерінде көбіне монархия дамыды. Құқықтың жазулы түрлері де пайда бола бастады, мысалы Ману заңдары, Хаммурапи заңдары. Шығыс мемлекеттер тарихтағы бірінші мемлекеттің типін құрады. Мемлекттік құрылым нысаны бойынша ежелгі Вавилондық мемлекет қатысты үрде ортақтанған мемлекет, оны басқару нысаны бойынша шығыс деспотия болып табылатын. Жоғары билік патшаға тиесілі болатын патшалық биліктің материалдық негізін шіркеудің жерлері мен патша шаруашылығы жататын. Сонымен қатар патша ирригациялық шаруашылық пен иригациялық жұмыстарға жоғары басшылықты жүзеге асыратын.

Келесі тарихи типтерге Греция және Рим солармен қатар дамыған антикалық мемлекеттер жатты. Бұл мемлекеттердің ерекшеліктері: құлиеленушілік өндірісі шығыс мемлекеттеден көп жоғары, рулық қоғамның қалдықтары сирек кездеседі, құлдардың еңбегін қанап пайдалану экономиканың негізін қалады. Қоғам негізінде құл иеленушіге және құлдарға бөлінеді. Құлдардың бірнеше түрлері құл иеленушілердің жеке меншігін құрады. Олардың жеке меншігінде құлдар, жер және басқа да өндіріс құралдары болатын. Құлдпрдың құқықтық жағдайы ашық айтылатын, олар сөйлей алатын құлдарға жатады. Құлдардың ешқандай құқықтары жоқ, ол өзінің мырзасының жылжымалы заты. Қоғамның негізгі байлықтарын осы топ жарықа шығаратын, олардың еңбегін өндірісте, ауылшаруашылықта, құрылыста, жалпы жұмыстарда, спортта, басқа да жерлерде пайдаланатын. Сонымен антикалық мемлекеттерде құлиеленушілер мен құлдар екі негізгі таптарды құрды. Ал олардан басқа топтарға саудагерлер, қолөнершілер, шаруалар жатты. Құл иеленушілік мемлекеттік негізгі мақсаттары құлдарды, басқа топтарды езгіге салып, олардың еңбектерін пайдалану. Оның осындай негізін мемлкеттің ішкі және сыртқы функциялары дәлелдейді. Мемлекеттің негізгі ішкі функциясына құлдарды және басқа кедей топтарды қанау және сол үшін тиісті жағдай туғызу жатады. Мемлекеттің өзі құлдардың, кен шығаратын жерлердің, басқа да байлықтардың йесі болатын. Сондықтан ол жеке меншікті қорғау қызметіне қатты көңіл бөлген. Құлдардың көтерілістері қатаң соққымен басылатын, тарихта мұндай жағдайлар өте жиі болады. Антикалық мемлекеттердің сыртқы функциялары да соғыс, күреспен байланысты. Осы сыртқы және ішкі функцияларын жүзеге асыру үшін мемлекеттің апппараты ыңғайлы еді, оның демократиялық формалалары да кездесетін.

Көне дәуірдегі антикалық мемлекеттер республика және монархияға бөлінеді. Греция, Рим, Спарта республика және монархия болғаны мәлім. Республика аристократиялық және демократиялық түрінде болатынын, ал монархияның тек шексіз монархия болғаны белгілі.

Құл иленушілік антикалық мемлекеттердің арасындағы ең ірі және соңғы Рим мемлкеті. Оның патшалық, респблика және империя кезеңдері болды. Рим мемлекетінде жақсы белгілі құқық жүйесі құрылды. Рим құқығы бүкіл дүние жүзіне әсерін тигізді.

Ортағасырлардың мемлекеттері . Феодалдық мемлекеттердің құрылуының екі түрі бар: біреулері құл иеленушілік мемлекеттердің дамуынан пайда болды (Үндістан, Қытай, Византия), екіншілері рулық қоғамнан пайда болды (Ресей, Араб халифаты, Франк мемлекті) . Оларды да екіге бөлуге болады - Азия, Африканың және Еуропаның мемлекеттері. Орта ғасырлардың дамуы Рим империясының құлауынан басталды. Еуропадағы феодалдық мемлекеттердің дамуының үш кезеңдері белгілі: ерте феодалдық монархия; сословиелік өкілдік монархия және шексіз монархия. Шығыс мемлекеттер осындай кезеңдерге бөлінбейді. Феодалдық мемлекеттің негізгі нышаны жерге жеке меншіктің қалыптасуы. Феодалдық жеке меншіктің тағы екі түрі бар: аллод және бенефиции ( аллод жерге жеке меншіктің мұрагерлік жолмен көшуі, бенефейде мұрагерлік жерге құкық жоқ) бұл йерархиялық баспада әрбір топ өзінің жеке орнын алады сол орны құқықтық жағдайды белгілейді және жер иеленушімен байланыста.

Феодалдық иерархиялық құрылыс . Феодалдар бірнеше топқа бөлінеді. Мысалы, Францияда граф, герцог, рыцарь, шіркеу қызметкерлері, шаруалар, құлдар. Фоедалдық рентаның үш түрі болды: ақшалай, барщина және натуралдық рента. Феодалдық мемлекеттің ішкі функциялары: жеке меншікті қорғау, шаруаларды және басқа жай адамдарды қанау, тәртіпті қорғау, салық жинау, шаруалардың көтерілісін басу. Сыртқы функциялары: басқа халықты тонау, өз мемлекетін қорғау және көші мемлекеттермен қарым қатынастарды құру. Феодалдық мемлекет өзінің билігін шіркеудің әсерімен күшейтті. Феодалдық қоғам шіркеудің күшейюіне, баюына жағдай туғызды. Шіркеудің көп жері, шаруалары және басқа да байлықтары болатын. Шіркеудің билігін дәлелдеу үшін әр түрлі теориялар шығарды. Мұсылман, Христиан, Католик, Буддистік шіркеулердің арасында бірталай айырмашылық болғанымен, қоғамдағы құқықтық жағдайы бір біріне ұқсас. Шіркеудің күейген де, әлсіреген де кезеңдері болды. Феодалдық мемлекеттер көбіне ыдыраған, ұқсас мемлекеттер болатын. Бірақ, кейбір кезде олардың күшейіп, ірі, мықты мемлекет құрған кездері де болды. Мысалы, араб халифатындағы, Францияның шексіз монархясы. Бұл кезде құран, Ұлы еркіндік хартия, Каролина, Алтын будда деген белгілі феодалдық актілер қабылданды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.