Мемлекет типологиясы: ұғымы мен тәсілдері

Жоспар

Кіріспе. Мемлекет. Мемлекет типологиясы
ІІ. Негізгі бөлім:
1. Мемлекет және мемлекетті жіктеудің әдіс тәсілдері
2. Мемлекетті жіктеудің формациялық тәсілі
3. Мемлекетті жіктеудің өркениеттік тәсілі
ІІІ. Қорытынды
ІV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Мемлекет және құқық теориясы, тарихы және конституциялық

құқық кафедрасы

РЕФЕРАТ

ТАҚЫРЫБЫ: Мемлекет типологиясы: ұғымы мен тәсілдері

Тексерген:
Нугманов Е.Е.

Орындаған:
ЮР – 11к тобының
студенті
Охина Т.

АСТАНА
2009 жыл
Жоспар
І. Кіріспе. Мемлекет. Мемлекет типологиясы
ІІ. Негізгі бөлім:
1. Мемлекет және мемлекетті жіктеудің әдіс тәсілдері
2. Мемлекетті жіктеудің формациялық тәсілі
3. Мемлекетті жіктеудің өркениеттік тәсілі
ІІІ. Қорытынды
ІV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Мемлекет. Мемлекет типологиясы

Мемлекет дегеніміз белгілі бір аумақ шеңберінде халықты өз
ырқына көндіріп отыратын, бүкіл қоғам атынан, ішкі және сыртқы саясатты
жүзеге асыратын, барлық халыққа міндетті заңдар мен ереже қағидаларды
шығарып қабылдайтын, халықтан салық жинайтын, сонымен қатар оның дамуын
қамтамасыз ететін ұйым.
Мемлекеттің белгілі бір тарихи кезеңдегі даму ерекшелігі
қоғамның даму деңгейі мен жағдайымен сипатталады. Мемлекеттің
формальді өзгеренімен ( территориясы т.б.) қоғамның дамуы нәтижесінде
басқарудың мазмұны мен әдістері, мақсаты саяси бағыттары өзгереді.
Мемлекеттің дамуына халықтың ұлттық құрамы, оның мәдениетінің
ерекшелігі, жерінің аумағы, географиялық орналасуы, түбі тереңге кеткен
халықтың салт- дәстүрлері, діни қөзқарастары және т.б. факторлар әсер
етеді.
Мемлекет қоғамда орталық орынды және басты рөлді йеленген.
Мемлекеттің сипаты бойынша бүкіл қоғамға, оның мәніне сипаттама
беруге болады. Мемлекет қоғамға қатысты оның істерін шешу, басқару
құралы рөлін атқарады. Қоғам мен мемлекеттің хронологиялық шектері
де әр түрлі болып келеді: біріншісі екіншісіне қарағанда ерте пайда
болған және бай даму тарихына ие. Дамыған қоғамның негізінде пайда
болған мемлекет оған қатысты салыстырмалы түрдегі дербестікті
йеленеді.
Мемлектетті жіктеу процестері олардың тарихи дамуын дұрыс
түсіну үшін қажет. Типология - қоғамның тарихи дамуының негізгі
мазмұны мен нышандарын түсіну үшін қолданылатын әдістер мен
тәсілдер. Мемлекетің даму процессі бүкіл дүние жүзінің дамуының бір
бөлімі. Оны анықтап түсінгеніміз бүкіл тарихты жақсы білгеніміз.
Мемлекеттің дамуы үздіксіз объективті процесс. Бұл даму процеесі
мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, мәдени, саяси мазмұнымен және
алдында тұрған мақсаттарымен байланысты.

Мемлекеттерді жіктеудің әдіс тәсілдері

Мемлекетті жіктеудің ең алғаш тәсілдерін Аристотель мен
Полибий ұсынған. Аристотель мемлекетті жіктеудің негізгі критериі
мемлекеттегі басқарушылар саны мен мемлекеттің орындап жатқан
мақсатына байланысты екі топқа бөлген. Бірінші топты бір адамның
басқаруы,
бірнеше адамның басқаруы және көпіліктің басқаруы деп бөлген. Ал
екінші топқа дұрыс мақсаттағы ( бұқара халықтың дамып, гүденуі) және
дұрыс емес мақсаттағы (үстем тап өкілдерінің артықшылықтары)
мемлекеттер деп айырған.
Мемлекет және құқықтың тарихи типі қоғамның, экономиканың
дамуымен байланысты болса да, мемлекеттің ерекше даму заңдары бар.
Мысалы, Рим құқығы туралы айтатын болсақ, Корпус Юрис Цивилис ірі
кодификациялық заң қабылдаған кезде мемлекет ыдырап, басқа халықпен
жауланып, экономикасы терең дағдарысқа ұшыраған еді. Батыс Рим
империясын франктер басып, өздеінің Франк империясын құрған кезде,
Византияда император Юстиниан жүйелеу жұмыстарын басқаып, құқықтық
кодекс жазуын басқарды. Бұл кезеңде экономиканың, мемлекеттің, құқықтың
дауы бір біріне сәйкес болған жоқ. Құқықтың дамуы мемлекттен көп
жоғары болды.
Мемлекет типі сәйкес тарихи кезеңде туындайтын және оның
маңызды жақтары мен қасиеттерінің қатаң жүйесін білдіреді. Белгілі
бір кезеңдегі барлық мемлекетерге белгілі бір сипаттар тән болып
келеді. Мемлекеттерді типке бөлу негізінен формациялық және
өркениетті тәсілдер тұрғысынан жүзеге асырылады.
Мемлекетті типке бөлудің формациялық тәсілі.
Формациялық тәсілдің шегінде негізгі талап ретінде әлеуметтік
экономикалық факторлар, яғни қоғамдық экономикалық формация орын
алады. Бұл тәсіл тұрғысынан мемлекет типі қоғамның экономикалық
базисімен тығыз байланысты қоғамдық құрылымға сәйкес мемлекеттің
өзара тығыз байланысты белгілерінің жиынтығы ретінде анықталады.
Экономиқалық базистің типтеріне қарай мемлекеттің төменгідей типтерін
бөліп қарастырады: құл иеленушілік, феодалдық, буржуазиялық және
социалистік мемлекеттер.
Құл иеленушілік мемлекет. Біздің дәуірімізден бұрын 4
мыңжылдықтың соңында Египет мемлекеті, одан кейін Шумер, Ассирия
мемлекетері, тағы бір мыңжылдықтан кейін Үндістан, Қытай, Хеттердің
патшалығы пайда болғаны белгілі. Марксизм бұл мемлекеттерді құл
йеленушілік мемлекеттерге жатқызады, бірақ бұлардың құлйеленушіік
мемлекеттерден айырмашылығы өте көп. Олар шығыс деспотия деген ерекше
мемлекеттік типті құрады. Бұл мемлекеттерді біріктірген жалпы негізгі
нышандары бар: экономикасында рулық қоғамнң қалдықтары бар көпке
дейін сақталғаны белгілі. Бұл елдердің саяси жағдайын дұрыс түсіну
үшін осы ерекшеліктерді ескеру қажет. Құлдық инситутының ерекшеліктері
болатын. Құлдар көбіне мемлекеттің, қауымның және әрбір жанұяның
меншігінде болды. Жердің жеке меншігі күшті дамыған жоқ. Шығыс
мемлекеттерінде көбіне монархия дамыды. Греция және Рим солармен
қатар дамыған антикалық мемлекеттер жатты. Бұл мемлекеттердің
ерекшеліктері: құлиеленушілік өндірісі шығыс мемлекеттеден көп жоғары,
рулық қоғамның қалдықтары сирек кездеседі, құлдардың еңбегін қанап
пайдалану экономиканың негізін қалады. Қоғам негізінде құл
йеленушіге және құлдарға бөлінеді. Құлдардың бірнеше түрлері құл
йеленушілердің жеке меншігін құрады. Олардың жеке меншігінде құлдар,
жер және басқа да өндіріс құралдары болатын. Құлдардың құқықтық
жағдайы ашық айтылатын, олар сөйлей алатын құлдарға жатады. Құлдардың
ешқандай құқықтары жоқ, ол өзінің мырзасының жылжымалы заты.
Қоғамның негізгі байлықтарын осы топ жарықа шығаратын, олардың
еңбегін өндірісте, ауылшаруашылықта, құрылыста, жалпы жұмыстарда,
спортта, басқа да жерлерде пайдаланатын. Сонымен антикалық
мемлекеттерде құлиеленушілер мен құлдар екі негізгі таптарды құрды. Ал
олардан басқа топтарға саудагерлер, қолөнершілер, шаруалар жатты. Құл
иеленушілік мемлекеттік негізгі мақсаттары құлдарды, басқа топтарды
езгіге салып, олардың еңбектерін пайдалану.
Феодалдық мемлекеттердің құрылуының екі түрі бар: біреулері
құл иеленушілік мемлекеттердің дамуынан пайда болды (Үндістан, Қытай,
Византия), екіншілері рулық қоғамнан пайда болды (Ресей, Араб халифаты,
Франк мемлекті). Оларды да екіге бөлуге болады – Азия, Африканың және
Еуропаның мемлекеттері. Орта ғасырлардың дамуы Рим империясының
құлауынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.