Бейнелеу өнері сабағындағы живопись өнерін оқытудың ерекшеліктері

Жоспар

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I. Көркем шығармадағы колорит мүмкіндіктерін бере білу
1.1 Бейнелеу құралдарының атқаратын рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Бейнелеу өнері шығармаларындағы композицияның негізгі міндеттері ... .5
II. Бейнелеу өнері сабағындағы живопись өнерін оқытудың ерекшеліктері
2.1 Живопистің техникасы мен технологиясын меңгерудің жолдары ... ... ... ..9
2.2 Композиция шығармасының құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I. Көркем шығармадағы колорит мүмкіндіктерін бере білу
1.1 Бейнелеу құралдарының атқаратын рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 Бейнелеу өнері шығармаларындағы композицияның негізгі міндеттері ... .5
II. Бейнелеу өнері сабағындағы живопись өнерін оқытудың ерекшеліктері
2.1 Живопистің техникасы мен технологиясын меңгерудің жолдары ... ... ... ..9
2.2 Композиция шығармасының құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

Кіріспе
Еліміз тәуелсіздік туын тігіп, өз алдына егемен ел болғаннан бастап республикамыздың қоғамдық өміріне үлкен өзгерістерге жол ашылды. Соның ең бастысы - исі қазақтың үлкені мен кішісінің өз халқының, қазақ ұлтының түпкі тегін білуге, тарихын, ұлттық мәдениеттінің болмысына жете үңілуге мүмкіндік алғаны. Соның бірі бейнелеу өнері. Бейнелеу өнері сабағының жас ұрпаққа берері ұшан - теңіз. Ұлттық мәдениетіміз бен өмірімізді көркейтуде, өмірдегі сұлулық пен көркемдікті түсінуге, қоршаған ортаның шындығын тануға үйретуде бұл пәннің рөлі өте зор.
Бүгінгі таңда жан - жақты дамыған жекек тұлғаны қалыптастыруда бейнелеу өнерінің маңызы артып келеді. Бейнелеу өнері сабағын, ондағы баланың айналаны қабылдап, бейнелей алуы, түстану, композиция, пропорцияны теориялық тұрғыдан меңгеріп, оны тәжірибе жүзінде бейнелей алуына көңіл қойылып, зерттеу жұмысына оны тақырып етіп алып отырмыз.
Бала айналадағы дүниені өнер арқылы танып біледі. Сол өнердің бір тармағы - бейнелеу өнері. Бейнелеу өнері пәнін оқыту барысында өнерге деген ықыластылық, қызығушылық артып, эстетикалық талғам қалыптасады.
Курстық жұмыстың міндеті:
Бейнелеуші құралдардың атқаратын міндетін көрсету.
Бейнелеу өнері шығармаларындағы композицияның негізгі міндеттерін анықтау.
Көркем шығармадағы әрбір элементтің өзара үйлесімін таныту.
Бейнелеу өнері сабағында оқушыға әрбір орындалатын көркем шығарманың колориті, композициясы, пропорциясы шығармашылық үндестікте орындалуы, оқушының білігі мен дағдысының нәтижелі болуы оқушының көркемдеп қабылдай алуына байланысты екендігін дәлелдеу.

I. Көркем шығармадағы колорит мүмкіндіктерін бере білу
1.1 Бейнелеу құралдардың атқаратын рөлі
Суретші өзінің композициялық идеясын, ойын көрерменге жеткізу мақсатында бейнелеу құралдарын пайдаланады. Бейнелеудің мәнерлеу құралдарына мыналар жатады: композиция, сызық, сыртқы пішін, ритм, симметрия, кңістік берілісі, орындау техникасы.
Жазықтық бетіндегі сурет элементтерін орналастыру, тұтас бір бөлікке біріктіру, құрастыруда композиция қандай болуы мүмкін? Композициялық орталықтың орналасуына байланысты - диагоналды, тік, жатық болуы мүмкін. Симметрия элементтері бойынша - симметриялық, асимметриялық болады. Геометриялық сипаты бойынша - шеңбер, үшбұрыш, төртбұрыш, шаршы болады. Әсемдігі жағынан композиция үйлесімді, үйлесімсіз, тепе - теңдікте, теңсіздікте, өлшемді, өлшемсіз, қозғалмалы, қозғалмайтын болып келеді.
Сыртқы пішін көркем шғарманың мәнерлеу құралы ретінде өзінің эстетикалық сипатын (ауыр, жеңіл, қомақты, нәзік, өткір, жұмсақ) береді.
Суретші шығармасындағы ырғақ (ритм) кейбір сызық, штрихтардың қайталануы мен кезектесіп ауысуынан пайда болады. Эстетикалық жағынан ырғақ - қызу, тынышсыз, саябыр, жеңіл, ауыр және т.б. көріністе болуы мүмкін.
Сурет салудың орындалу техникасына түсті дақтарды кенеп немесе қағаз бетіне сүйкеу әдісі және графикалық шығармалардағы сызықтар мен штрихтарды салу тәсілі жатады. Жағылған бояу ұзын, иректелген, бейнелі немесе жұмсақ, баяу, лирикалық болуы мүмкін. Кейде кескіндеме жасау техникасында жағылған бояудың жағылымдары көрінбей лессировка арқылы орындалуы мүмкін, яғни суретші бояу жағылымын білдірмей, теріс, тұтастыққа орындау техникасын пайдаланады.
Көлеңкелер мен сәулелерді құру. Қазіргі реалистік живопись пен графикада көлеңке үлкен рөл атқарады. Оларды түрліше орналастыра отырып суретші едәуір дәрежеде өз композициясын ұйымдастырады, өзінің көркемдік ойларын іске асырады. Бейнелеуші көлеңкелердің сипаты мен бөлінуінің рөлі алуан түрлі: олар заттардың рельефін, олардың кеңістіктегі орналасу жайын, ауа райының жай - күйін және т.б. береді.
Барлық нәрселердің негізі болып табылатын ең жай формалар - геометриялық денелер, олар: куб, цилиндр, конус, призма, пирамида, т.б.
Суретті сәтті салу үшін көрген нәрсені кеңістікте аумақтық тұрғысынан қабылдай білу керек. Заттарды көшіре салмай, заттың құрылымына, оның геометриялық құрылысына талдау жасау керек. Бейнелейтін нәрсенің сыртқы пішіні жарық пен көлеңке арқылы айқындалады.
Олардың белгілі атаулары бар. Нәрсеге сәуле түскен бет жарық деп аталады. Ең жарық жер - жылт. Жарыққа қарама - қайшы бет - көлеңке, меншікті көлеңке деп аталады. Ал меншікті көлеңкеден біртіндеп жарыққа ауысқан кезде жартылай көлеңке пайда болады. Заттың шет жағында басқа денеге түскен жарықтың әсер етуінен пайда болатын әлсіз жарықты рефлекс дейміз.
Жарық пен көлеңке әсіресе ашық, ақшыл заттарда айқын байқалады. Сондықтан ақ гипстен жасалаған шар, куб, цилиндр тәрізді нәрселердің суретін салып үйренген орынды. Сурет салғанада жарық пен көлеңкені дер кезінде айырып, шекараларын мөлшерлеп, көмескі сызықпен бейнелеп, штрихтауды көлеңке жақтан бастаған жөн. Сол мезетте затымыздың пішіні де, көлемі де айқындала бастайды.
Жарық пен көлеңкені заттың реңіне байланысты мөлшерде ғана штрихтаймыз. Өйткені әрбір заттың өзіне тән реңдік қатынасы бар. Олардың кейбіреуі түстік реңдік қатынас жағынан кейде қою қараңғы немесе ақшулан жарықтау болып келеді.

1.2 Бейнелеу өнері шығармаларындағы композицияның негізгі міндеттері.
Суретші өз шығармасында айтпақ ойы анық әсерлі болу үшін, онда бейнеленетін адамдар мен оларды қоршаған нәрселерді белгілі бір ретпен орналастыруға көп кемек бөледі. Композиция өнері дегеніміздің өзі сол. Ол латынның compositio ойлап шығару, құрастыру деген сөзінен шыққан ұғым.
Әдетте, шығармада оқиғаның негізгі өтетін және басты кейіпкерлер орналасатын белгілі бір орталық болады. Қайта өрлеу дәуірінің шеберлері өз шығармаларында бас кейіпкерлерін әдетте қақ ортаға орналастырған. Композицияның одан да басқа шешімдері бола береді.
Композициялық жұмыстарды жасауда заттың өзіне қарап мүмкіндігінше көп жұмыс жасау керек. Өздеріңді қоршаған ортадағы ашықты, әсерлі сәттерді айқындай білу, көріп есте сақтау қабілетін, қиялдану мен аңғарымпаздықты да дамыту қажет. Сурет салу үшін шағын альбомды әрқашан бірге алып жүру шарт. Композициялық шешімі жағынан күрделі картиналар үшін міндетті түрде қатты қағаз дайындап алған жөн.
Көркем шығарма бөліктерінің орналасуы және олардың бірлігі композиция деп аталады.
Графикалық сурет пен кескіндемелік сурет салуда сызықтық, пішінді құруда құрылымдық, тепе - теңдік (пропорция), көлем, жарық пен көлеңке, көңіл күй мен жай - жапсарды беру жүйеленеді, әсіресе композициялық қарекеттер жайлы ерекше айтуға болады.
Суретші сурет салу барысында композиция көмегі арқылы өзінің ойлары мен сезімін білдіріп, оларды толғандырып, өмір шындығы мен қиялын көрсете алады.
Кез келген суретке назар салып қараңдаршы, шығарма композициясы симметриялық па, әлде асимметриялық па?
Кез келген суретті салу композициядан басталады. Композициялық әдістердің бірі салынған суреттің шекарасын толық көрсетпеу арқылы іске асырылады.
Композиция суретшінің ойына байланысты заттың қозғалыстағы немесе бір қалыпты қозғалыссыз тұрған қалпын көрсетуге жол ашады.
Композиция - салынатын суреттегі барлық бөліктері бір - бірімен өзара байланыстырып, орынды құрастыру. Сурет мазмұнын ашу, пішінді нақты табу шығарма көлемін табу, т.б, дұрыс беру компазициялық құрылым элементтеріне байланысты. Кең, жазық далада, теңіз жағасында тұрғанда, біз көкжиек сызығын көреміз.
Сурет салғанда, көкжиек сызығын әр түрлі, кез келген биіктікте белгілеуге болады. Бұл бейнеленетін заттар мен нәрселердің сурет салып отырған адамның көзінен жоғары немесе төменде тұруының композицияға енген бөліктеріне байланыстылығында.
Композициялық жұмыстарды жасауда заттың өзіне қарап мүмкіндігінше көп жұмыс жасау қажет. Өздеріңді қоршаған ортадағы айшықты, әсерлі сәттерді айқындай білу, көріп есте сақтау қабілетін, қиялдану мен аңғарымпаздықтарыңды дамытуға тырысу қажет. Сурет салу үшін шағын альбомды әрқашан бірге алып жүру шарт. Композициялық шешімі жағынан күрделі картиналар үшін міндетті түрде қағаз дайындап алған жөн.
Сурет салуға кіріскенде альбом парағын қалай орналастырған дұрыс екенін (тік немесе жатық), суреттің үлкендігі қандай болу керектігін, композицияның жалпы тепе - теңдігін сақтау үшін қағаз бетінде оны қай жаққа және қаншалықты жылжытқан дұрыс екендігін ойлап алған жөн. Қағаз бетіне түскен заттарауада асылып, ілініп тұрғандай болмай, оларды әлдененің үстіне қою, яғни олар тұрған негіздің қандай да бір бөлігін және олардың айналасындағы кеңістікті көрсету керек. Түсіп тұрған көлеңкелерді қайсыбір бөлігін ауырлау немесе жеңілдеу етіп беру керек. Қағаз бетінде заттың өзінің сыртқы тұрпаты белгіленіп болған соң жарықтың, жартылай реңнің, көлеңкенің үлкен жазықтығын оңай белгілеп көрсете отырып, жарық пен көлеңкені жүргізеді.
Бөлме ішінің көрінісін салуда ең алдымен көкжиек сызығын анықтауымыз қажет. Мұны анықтау өте оңай. Ол үшін көз деңгейінде сызғыш немесе кітапты жатық түрде ұстап тұрып, салынатын затқа қарау керек. Сол кезде көкжиек айқындалып, натураны қай биіктікте қиятыны белгілі болады. Егер көкжиек сызығы салынған суретте өте өте биік орналасса, көрермен салынған суретті биіктен қарап тұрғандай болады.
Ал көкжиек сызығы төменнен белгіленген болса алыстаған фигуралар алдыңғы пландағы ірі денелермен, заттармен кезектесіп түскендей көрінеді.
Композициялық шешімде симметрия және асимметрия үлкен рөл атқарады. Суреттің композициясында оның түстік, реңдік қатынастары өте маңызды. Оқулықтағы өткен тақырыптан Көл жағасындағы ауыл көрінісі атты шығармадағы көріністен түстерде де симметриялық қалыпта болып, ол суреттің мазмұнына толық жауап береді.
Оқушылармен табиғатқа саяхат жасау өте қызықты. Қоршаған ортадағы табиғатты бақылау, оны бейнелеуге оқушыларды дер кезінде баулу керек. Өйткені олар табиғат көрінісінен алған жерді өз мүмкіндігінше бейнелеуге тырысады. Осы кезеңде пән мұғалімі табиғат көрінісін бейнелеудің үлгісін жүйелі түрде оқушыларға үйрету керек. Ол үшін мұғалім шығармашылық жұмыс жасауға өзі әзір болғаны жөн. Әрдайым мұғалім практикалық жұмыс жасау арқылы оқушылардың қызығушылығын қалыптастыра білуі керек.
Табиғат көрінісін бейнелеу - күрделі процесс. Табиғат көрінісін бейнелеу барысында әр алуан құбылыстарды байқауға болады. Бұл кезеңде оқушылардың байқау, есте сақтау қабілетін, ой - өрісін жүйелі жетілдіру мәселесі қарастырылады. Табиғат көрінісінің суретін салуда оқушыларға меңгертуде әдіс - тәсілдерді тиімді пайдалану керек. Табиғат көрінісін бейнелеуге үйретудегі ең басты мақсат - жылдам және әсерлі бейнелеуге дағдыны қалыптастыру. Алғашқы кезеңде оқушыларды табиғаттың жеке көріністерін негізге ала отырып сурет салуға бейімдеу керек. Табиғат көрінісін бейнелеу мол іс - тәжірибені қажет етеді. Яғни күн сәулесінің шағылысуы, аспанның бұлтты болуы, ауа райының өзгеруі сан алуан бояу үндестігінің өзгеруіне әкеп соғады.

II. Бейнелеу өнері саласындағы живопись өнерін
оқытудың ерекшеліктері
2.1 Живописьтің техникасымен технологиясын меңгерудің жолдары
Живопись - өнер әлеміндегі орасан зор, өзіне еліктіріп әкететін, сиқырлы аймақ. Ол адамзат дамуының таң шапағында, біздің тарихтан бұрынғы ата - бабаларымыздың үңгірлерінде дүниеге келген. Сан ғасырлар бойына суретшілердің басшылыққа алған идеялары, олардың ұмтылыстары өзгеріп отырды, бір стильдің орнын екінші стиль басты, бірақ бәрібір живопись жасап, дами берді.
Басқа өнерлердің арасында живопись суретшінің қырағы көзі шалғанның бәрін мейлінше толық бере алса керек. Сан жүздеген жылдар бойы ол табиғаттан үйреніп, дүниені қызғылықты ететіндердің бәрін - бейнелеудің таңдай қақтыратын жаңа әдістерін ойлап тапты. Оның бейнелеу құралдары шексіз бай бола бастады. Сызықтардың өте батыл жүргізілуі, бояулардың бай үндестігі, жарық пен көлеңкенің батыл, күтпеген контрастары, бейнеленіп отырған нәрсені орналастырудағы ойлы мөлшерлестік және айқын логика, қиялдың қызықты құбылмалылығы - осының бәрі живопиське өз міндеттерін шешу үшін берілген. Мысалы, жібек маталардың асқан әсемділігін, көз жанарының дымқылдануын, жас қыз денесінің нәзіктігін және ағаштардың дөрекі қабығын көзге түсетіндей етіп беру тіс қаққан живописьшіге қиындық келтіре алмайды. Кең жайылған емендердің қуатын, көктемгі қайыңдардың жан жадырытар жасыл жапырақтарын, қаһарлы да асқақ аспанды, мөлдір - сұр тұманды және айлы түндердің тылсым, жұмбақ әлемін, буырқанған көк теңізді сендерге қызықты, сан қырлы живопись өнері көрсетіп бере алады.
Ал ең ғажабы бұл емес! Бар ықыласымен берілген суретші шапшаң, батыл да нәзік қимылмен холст (кенеп) бетіне қылқаламмен бояу жағады - міне енді одан сендерге тірі адам көз тастайды! Суретші оның жүзіндегі көзге шалына қоймайтын ой нышандары мен құштарлықтарын таңғажайып қырағылықпен холст бетіне түсірген және бір мезгілде сендерге оның жандүниесін ашып берген...
Живопистің ұлы мәні мынада: ол сансыз жүректерді бір мәнді ойда, бір күшті сезімде бірге соғуға мәжбүр етеді. Ол шапшаң, бірден әсер етеді, оның тілі халықаралық тіл: оған аудармашылар қажет емес. Оның алдында уақыттың өзі кейін шегінеді.
Аса көрнекті совет живописьшілерінің бірі - А. Пластов живопись туралы осылай шабыттана айтады.
Живопись - бұл майлы бояулармен жасалған және багет рамаға салынған, біз музейлерде қызықтайтын картиналар ғана емес. Живопись ұғымы кең әрі мейлінше сан алуан техниканы қамтиды, мысалы, түрлі сулы бояулармен - темперамен, гуашьпен, акварельмен салынған живопись болады тіпті аздап боялған суретке (пастель) ауысатын живопиське бар, жартылай гравюра - живопсиь (монотипия) бар.
Мұның бәрі станоктік, яғни станокта (мольбертте) жасалатын живопись. Монументтік живопись те болады. Оның үлгілерін біз ғимараттардың қабырғаларынан көреміз. Мұндай живопись арнайы техникада - әк сүтіне араластырылған бояулар мен жаңа сылақ бетінде жиі жасалады. Мүлдем бояусыз - ақ істелетін өзіеше ерекшелігі бар монументтік живопись те бар. Бейне түрлі материалдардың алуан түсті кесектерін жасалады (мозаика). Сондай - ақ жарықтанатын живопись - шыныдан жасалаған картинадан өтіп түрлі түсті жарық түсіретін живопись те болады (витраж).
Түрлі түсті бояумен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.