Халықаралық жаңалықтардың өзектілігі және оның Қазақстанның ішкі саяси жағдайына әсері

Пән: Журналистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

I тарау

1. 1. "Хабар" арнасының ұстанымы және ақпараттық сараптау бағыты . . . 7-17

1. 2. "Хабар" телеарнасындағы халықаралық репортаждар сипаты. «Әлем тынысы» бағдарламасы . . . 17-23

II тарау

2. 1. Халықаралық жаңалықтардың өзектілігі және оның Қазақстанның ішкі саяси жағдайына әсері . . . 24-29

2. 2. Бүгінгі БАҚ-тағы қарусыз қақтығыстың негізгі

майдандары . . . 29-40

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 41-46

СІЛТЕМЕЛЕР КӨРСЕТКІШІ . . . 47

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 48-49

КІРІСПЕ

Телевидение - миллиондар жүрегіне жылу беретін, халық санасындағы өткен кезеңдердің сұрыпталған көркем бейнесі. Осы көркем бейнелерді өмірге әкеліп, оған түр мен сымбат дарытатын - талант иелері. Теледидарға өзіндік бет тауып, соны соқпақ салып, мәнерлі үн мен сөйлеу тілін қалыптастыру таланттардың ғана ақыл ойынан суарылып барып өмірге келетіні анық.

Бүгінгі таңда қай салада болмасын бағалауды қажет ететін жайлар жеткілікті. Дегенмен, әдебиетті және өнерді деректендіру сыры неде? Біріншіден, өскелең уақытқа орай көрермен де өзгерді. Олар ақпараттар тасқынының молдығынан білім мен мәдениеттің шырқау биігіне көтеріліп, көп мәселелерде өздері байлам, қорытынды жасайды. Оларға теледидар, радио және газет ақыл-ойға нәр беретіндей дерек, факті және ақпараттарды үздіксіз беруде.

Күн сайын телевизиялық хабарлар көлемі (бұрынғы кеңестік елдерді қоса алғанда) 2000 сағаттан асып жығылады. Ресей радиосы тәулігіне оннан астам тілде 180 сағаттық хабарлар таратады екен. Күн сайын ғана жүз миллиондаған радио қабылдағыш, теледидар, газеттер әлемнің түкпір-түкпірінің жаңалықтарын үзбей жеткізуде. Ғасыр соңына қарай адам білімінің көлемі екі есеге дейін өссе, ақпараттар тасқыны 30 есеге кебейеді екен.

Теледидар әлеміндегі өмірдің құрама көріністерінен көрермен сыр түйіндеп, көңіл-күйі қосыла өріліп жатады. Осы шақта кейіпкер жан дүниесімен бірге қуанып, қиналысқа қатар түсесің. Жан сезімің әдеттегі өзіне бағынышты әдетінен арылып, бас билігіңнен ажырай бастайсың. Сиқырлы "қорапшаның" кереметтілігі әлі де болса адамзат баласына ашпаған сырларында. Көз алдыңда дөңгеленген төрткүл дүние: қарайсың да тойынбайсың, ынтығасың, ықыласың ауып, қосыла ересің. Ол күн сайын ой-санаңа сілкініс әкеледі. Көңіл-күйіңді астаң-кестең дауылды күйге келтіріп, "тұтқындап" жібермейді. Сиқырлы әлемнің құдірет-күші жіпсіз матап қойғандай. Күйбең қам-қаракеттен қуғылып, тәтті қиялға шомып, мамыражай тіршілік әлеміне енесің. Қиял дүниесінде балаша мәз болып, әлемді ойша шоласың! Экраннан өтіп жатқан өмір көріністеріне ынтыға ден қоясың, осындайда оның аяқталмауын, әсемдік пен әдемілік әлеміне ене бергің келетініңді қайтерсің?!

Дүбірлі дүниеде сөзден мәңгілік, сөз мәнісінен құдіретті еш нәрсе жоқ. Бәрі де сөзден басталып, бәрі де сөзбен аяқталады. Сөз ғана ғасырға жетеді. Жарым сөзге жарты әлемнің тағдыры сыйып кетеді. Сөзден от шығып, сөзге от та тоқтайды. Адамзаттың тарихы да сөзбен сомдалып, адамзаттың тағылымы да сөзінен көрінеді. Асыл мен масылдың айырмасы да, жақсы мен жасықтың айырмасы да бір ауыз сөзінен танылады. Сөзінің дәмі жоқтың ойының нәрі де жоқ. Сөзі олақтың - ойы шолақ. Сөздің нарқын білу - өмірдің парқын білуге жетелейді. "Сөзі тереңнің - ойы телегей", - дейді қазақ телевизиясының майталман тележурналисі Сағат Әшімбев сөз жайлы.

Бүгінгі нарық заманында ақпарат беру әдісі бұрынғыдан тым өзгеше, мүлдем жаңаша сипатқа ие болғаны ақиқат. Бұл бүгінгі заманғы ақпараттың уақыт кеңістігін еркін әрі батыл, әрі көз ілеспес шапшаңдықпен билеп алуына байланысты туындап отырған жайт. Дәл осы тұрғыдан алғанда, электронды бұқаралық ақпарат құралдарының ішінде теледидардың бірінші орында тұрғанын кімде-кім мойындайды. Теледидар - сөз құдіреті мен бейненің басымдылығымен, қиялдау мүмкіндігінің жоғарылығымен ерекшеленеді. Телехабарлар тыңдарманның сезіміне түрткі бола алады. Басқа ақпарат құралдарына қарағанда, телевидениенің мүмкіндігі, яғни, адамдармен қатынасқа баруы тіпті оңай. Теледидар үшін ешқандай кедергі жоқ. Оның басты ерекшелігі де, негізгі артықшылығы да осында жатса керек-ті.

Мемлекетімізде ақпарат құралдары саласындағы реформалар, тіпті қоғамдық реформалар алдымен бұқаралық ақпарат құралдары нарығын ырықсыздандырудан және медиа бәсекелестік ортаны қалыптастырудан басталды. 1990 жылдардың басында небәрі 10-ақ республикалық газет пен журнал шығарылған елде 2005 жылдың басында бұқаралық ақпарат құралдарының саны 2 мың 116-ға жетіп, оның ішінде 1 мың 918 газет пен журналы бар мемлекетке айналдық /1/. Олардың 80 пайызы мемлекеттік емес ақпарат құралдары екендігін ескере кеткен жөн. Сонымен қатар, ел аумағында шет 20 мемлекеттің ақпарат құралдары жұмыс істейді. 83 радио және телебағдарламалар таратылады. Интернет аудиториясы да қарқынды өсу үстінде. Меніңше, бұл бүгінгі күнгі ашық ақпарат кеңістігінің нақты көрінісі. Осының барлығы мемлекеттің ақпарат нарығын қалыптастыру мен тарату, сөз бостандығын нығайтуға өріс ашқандығын танытады.

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі де осыған келіп тіреледі. Менің бұл тақырыпты таңдаудағы басты мақсатым да осы. Бітіру жұмысы екі тараудан тұрады. Бірінші тарауда "Хабар" арнасының ұстанымы және ақпараттық сараптау бағытының ауқымы демократиялық қоғамның шеңберімен ғана шектеліп қалмауы керектігіне баса тоқталуды жөн санадым. Экономикасы мен әлеуеті жөнге қойылып, мемлекеттік құрылымы қалыпқа түскен мемлекеттің өз насихатшысы болып табылатын ақпарат құралының қуатты болуы үшін, сөз бостандығының әлбетте қажеті орасан екендігін сөз еттім. Ал, екінші тарауда халықаралық жаңалықтардың өзектілігі және оның Қазақстанның ішкі саяси жағайына әсерін жан-жақты сараптадым. Бүгінгі бұқаралық ақпарат құралындағы қарусыз қақтығыстың негізгі майдандарын, атап айтсақ, Еуропа елдеріндегі бүгінгі қарама-қайшылық жағдайларын, Орта Азия елдерінің текетіресін "Хабар" телеарнасындағы ақпараттық бағдарламалардан нақты мысалдар арқылы келтірдім. Демократияның жаңылмас соқпағына түскен бұқара халық шетелде болып жатқан оқиғалардың шынайы берілуіне сене ме, әлде жоқ па? Осы сұрақтардың басын ашуға тырыстым.

Бұл турасында кибернетиканың негізін қалаушы Н. Виннер былай дейді: - "Ақпарат - біздің сыртқы әлемге деген бейімделу процесінің көрінісі". Демек, бұл анықтаманың журналистік қызметте ақпараттың алатын орыны ретінде менің зерттеуіме тікелей қатысы бар.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

І тарау

1. 1. "Хабар" арнасының ұстанымы және

ақпараттық сараптау бағыты

Егемендік алған еліміздің ақпарат әлемі бүгінгі таңда өзінің аудиториясын бағдарламаларының тартымдылығы, сан алуандығы, шеберлігімен тәнті етуде. Мемлекеттік және коммерциялық телеарналар арасындағы ақпарат кеңістігіндегі бәсекелестік күннен күнге арта түсуде.

Бәріне де уақыт - сыншы. Ақпарат әлеміндегі "Хабардың" өзіндік мәнері, шынайы орны бар. Әрине, алғашында "Хабарды" жатырқай қабылдасақ та, оның қазіргі тың ізденіс, жаңалықтарын жоққа шығар алмаймыз. Бұл - агенттіктегі шығармашылық топтың жемісі, тынымсыз еңбегінің нәтижесі.

"Хабар" жабық акционерлік қоғамы 1995 жылдың қазанында құрылды. 1996 жылдан телеарнасы, ал 1997 жылдан бастап "Хабар" радиосы жұмыс істей бастады. Бұған дейін 1994 жылы "Қазақстан" телеарнасынан күніне бөлінген 4 сағат арқылы эфирден шығатын көрермендердің "Шарайна" ақпараттық бағдарламасы ғана бар еді. 1995 жылдың қазан айының 23-ші жұлдызында Қазақстан Республикасының үкіметі "Хабар" агенттігі туралы төмендегідей қаулы қабылдады:

"Республикамызда мемлекеттік ақпарат қызметін дамыту және елімізде бұқаралық ақпарат құралдарының жұмысын күшейту үшін "Қазақстан Республикасы үкіметі "Хабар" ұлттық Телевизиялық Ақпарат Агенттігі" республикалық мемлекеттік кәсіпорын құру туралы қаулы етемін:

350 млн. теңге жарғылық қоры бар "Қазақстан Ресбликасының үкіметі Хабар" Ұлттық Телевизиялық Ақпарат агенттігі" республикалық мемлекеттік кәсіпорын құру;
Мемлекеттік кәсіпорынның жарғысын бекіту;
Қазақстан телеарнасынан "Хабар" агенттігіне аптасына 34 сағат көрсетілімдік уақыт бөлу;
ҚР мемлекеттік мүлік жөніндегі комитетінің "Хабар" агенттігіне белгіленген қор шамасында мемлекеттік мүлікті пайдалануға рұқсат беруі және ғимарат белгілеуі;
Әділет министрлігінің белгіленген заңдық тәртіп бойынша кәсіпорынды тіркеу үшін жағдай жасауы;
Қаржы министрлігіне кәсіпорынды қаржылай қамтамасыз ету;
Көлік және комуникация министрлігіне материалдарды тұрақты тасымалдауға жағдай жасау;
Облыс және қала әкімдеріне, "Хабар" агенттігі және оның қызметкерлерінің қызметтерінің толық жүзеге асуын қамтамасыз ету /2/;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.