Салықтық әкімшіліктендіру жүйесін талдау

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Өзектілігі. Қазіргі кезендегі салықтық реформаның негізгі бағыттарының бірі - салықтық әкімшіліктендіруді жетілдіру. Салықтық әкімшіліктендірудің күрделі басқару жүйесі жұмыс істемейді, сондықтан оның барлық элементтерін түбегейлі қайта құру қажет. Салық органдарының жұмыстарына қатысты кінәраттарды жою үшін ел Президентінің талаптарын орындау қажет.

Мемлекеттің және оның іс-әрекеттерін қаржыландырудың негізгі қайнар көздері салықтар болып табылады. Нарыққа нысаналы өту, Қазақстанның экономикасын реформалау, салықтардың өспелі рөлі мен олардың қоғамның және мемлекеттің әртүрлі тіршілік жағдайларына әсер етуімен сипатталады. Салықтар бюджеттік жүйенің негізгі табыс көздері, яғни қаржылық базаны құрудағы шешуші фактор болып табылады. Қаржылық база мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық және тағы басқа тапсырмалар үшін, сонымен қатар елдің қауіпсіздігі мен адам және азаматтың материалдық жағынан кепілдігі үшін қажет.

Салық - бұл мемлекет пен заңды түрде азаматтар мен шаруашылық жүргізуші субъектілерден алынатын алымдар мен төлемдер /1/.

Салық салу механизмі құқықтық нормалар көмегімен іске асырылады және олардың жиынтығын салықтық құқық деп атайды. Қазіргі жағдайларда - бұл құқықтық реттеу әдісінің, мән-мағынасының ерекшеліктері болып табылатын ірі құқықтық білімді түбегейлі реформалауды қажет етеді.

Салықтар көмегімен жеке меншіктің барлық формалары (кәсіпорындар) бюджеттің барлық деңгейімен қарым-қатынасын анықтайды. Салықтар арқылы шетел инвестициясын тартумен қоса сыртқы экономикалық іс-әрекет тұрақталынады, кәсіпорынның кірісі мен табысы қалыптасады.

Салықтарды қолдану дегеніміз - басқарудың экономикалық әдістерінің бірі және жалпы мемлекеттік мүддемен кәсіпорынның, кәсіпкердің коммерциялық мүддесімен қамтамасыз ету /2/.

Қазақстан Республикасының салықтар жүйесіне кіретін барлық салықтар, жинақтар, баждар және басқа міндетті төлемдер бюджеттік жүйені “қоректендіреді”.

Сондықтан, мемлекеттік реттеудің экономикалық құралдарының ішінде ең маңыздысы - салықтық әкімшіліктік реттеу болып табылады.

Салық салу механизмі - кез келген экономикалық жүйедегі ең күрделілердің бірі. Салық салу-мемлекеттік реттеудің ең маңызды әдістерінің бірі, оның тиімділігіне әлеуметтік және экономикалық саясаттың жетістіктері тәуелді.

Салықтық саясат - қоғамдық өкімет және басқару органдарының қоғамдық байлықтың өсуі және ұдайы өндіріс қажеттілігін қамтамасыз етуге қабілетті ғылыми негізделген және экономикалық мақсатқа сәйкес, тактикалық және стратегиялық құқықтық іс-әрекеттер жиынтығы. Салықтық саясатты ұлттық реттеу дәрежесіне көтеру арқылы мемлекет экономикалық дамуда циклдік ауытқуларды жеңілдетеді, құнсызданумен күрес жүргізеді, әлеуметтік және өндірістік құрылымды дамытады.

Кез келген елде мемлекеттік реттеу келесі құралдарға - мемлекеттік тапсырыс, ақша-несиелік реттеу және экономикаға бюджеттік-салықтық ықпал етуге негізделеді.

Салықтық әкімшілік - салық салу, салықтық қызмет және салық төлеушілермен өзара әрекет етудің барлық мәселелері бойынша ерекше құқықтармен, мүмкіндіктермен пайдаланатын мемлекеттік басқарудың әкімшіліктік- тәртіптік органы /3/.

Салықтық әкімшіліктендірудің қағидалары салық төлеушілерге түсетін әкімшілік ауыртпашылықпен қоса, шығын аз болғанда салық жиналымдарының көп болуына бағытталуы керек.

Салықтық әкімшіліктендірудің мәні мемлекет және қоғам өміріндегі салықтардың мәнімен сипатталады. Сондықтан оларды зерттеу әртүрлі қызмет саласындағы адамдар үшін әсіресе заңгерлер, экономисттер, кәсіпкерлер, мемлекеттік аппараттың қызметкерлері, сонымен қатар құқық қорғау органдары үшін қажет.

Елдің экономикасында болып жатқан өзгерістер салықтық қатынастарға деген қоғамның және жеке азаматтардың қызығушылығының дамуын ынталандырады. Құқықтанушылар мен экономистер салық жүйесінің оңтайлы моделін белсенді түрде іздестіргенде оны заңнамалық жағынан қазіргі заман талабына сай жаңа негізге көтеруге ұмтылады. Бұған мемлекеттік бюджеттің салық түсімдеріне тәуелділігі тікелей әсерін тигізіп, нарықты басқару жүйесі мен қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуын мемлекеттік басқарудағы салықтық-құқықтық әдіс ең маңызды құрал ретінде көрінеді.

Зерттеудің мақсаттары:

- Қазақстан Республикасының салық кодексі бойынша салық салудың өзіндік заңмен бекітілген принциптерін оқып-үйрену;

- салықтық әкімшіліктендірудің экономикалық мәні мен атқаратын қызметтеріне талдау жасау;

- мемлекеттік салық қызметін терең зерттеп, салық төлеушінің заңмен белгіленген өзіндік құқықтарымен және міндеттерімен танысу;

- салық төлеуші тұлғалар, олардың салық заңдарындағы өзгерістер туралы салық қызметі органдарынан ақпарат алуға құқықтарының іс жүзінде, практикада қалай қолданылып жатқандығына толық тоқталу;

- салық төлеушінің заңмен белгіленген өзіндік құқықтарымен және міндеттерімен таныстыру.

Зерттеудің міндеттері:

- салықтық әкімшіліктендірудің экономикалық мәні мен атқаратын қызметтерінің ролін ашу;

- мемлекеттік салық қызметінің және шетел салықтық әкімшіліктендіру жүйесінің ерекшеліктерін зерттеу;

- салық комитетінің жұмысын, оның атқаратын міндеттерін, құқықтарын дамытуға бағытталған іс-шараларды белгілеу қарастыру;

- Семей қаласының бюджетіне 2004-2006 жылдары салықтардың түсуіне экономикалық талдау жасау;

- Қазақстан Республикасының салық комитеті жұмыстарының жаңа кезеңінде салық органдарының қызмет бабы мен жұмыстарының ұйымдастырылу мәнін ашу.

Зерттеудің практикалық маңызы:

- отандық және шетелдік тәжірибелер негізінде салықтық әкімшіліктендірудің формалары мен әдістерін одан әрі жетілдіруге бағытталған бірқатар іс-шаралардың белгіленуінде;

- зерттеудің ақпараттық базасы болып, заңдық актілер, ҚР Президентінің Жарлықтары, Салық Кодексі, әкімшілік құқық бұзушылық туралы Қазақстан Республикасының Кодексі, Қазақстан Республикасы статистика жөніндегі Агенттігі, Семей қаласындағы Салық комитетінің 2-Н жедел есебі табылады;

- дипломдық жұмыста салықтық әкімшіліктердірудің мәні, оның даму заңдылықтары туралы мәселелер жан-жақты қарастырылып, оны іс жүзінде пайдаланудың жолдары көрсетілді;

- аталған тақырып бойынша мектепте сабақ өткізудің әдістемесі берілді;

- жұмыста салық жүйесіне талдау жасалып, заңды бұзғаны үшін салық органдары қызметкерлері қолданатын шаралары, сондай-ақ ақпараттық салық интеграциясының жүйесінің ерекшеліктеріне сипаттама беріліп, оның негізгі бағыттары мен механизмінің жетілдіру жолдарына жан-жақты қарастырылды.

Дерекнеме. Дипломдық жұмысты орындау барысында Қазақстан Республикасының Конституциясы, Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Салық Кодексі, “Салықтар және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы” Заң, ҚР Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің заңнамалық актілер жинағы, Қазақстан Республикасының Бюджеттік кодексі және салық жүйесін қамтитын қазақстандық экономистер Н. Исаеваның, С. М. Мусиновтың, М. Есенбаевтың, А. Д. Үмбеталиевтың, Ғ. Е. Керімбектің, Г. Шалгынбаеваның., Г. Карагусованың, Г. С., Сейткасымовтың, А. А. Ильясовтың және басқалардың еңбектері пайдаланылды.

1 САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІКТЕНДІРУ ЖҮЙЕСІНІҢ

ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Салықтық әкімшіліктендірудің экономикалық мәні мен функциялары

Салықтар - мемлекеттік қаржылардың қалыптасуының негізгі көзі ретінде қоғамдық өнім бөлігіне міндетті төлем ретінде белгілі /1/.

Салық салу - экономикалық мәдиниет элементі ретінде шаруашылық жүргізудің нарықтық, нарықтық емес типтердің барлық жүйелерге тән /5/.

Салықтық жүйе - берілген мерзімде елдің территориясы шегіндегі әрекеттері барлық салықтар мен бюджетке баратын басқа да міндетті төлемдердің, олардың мөлшерін, төлеуші мен салу объектілерін, төлеу талаптары мен мерзімдерін, есептеу әдістемесі мен есеп беруді көрсетудің, сондай-ақ сәйкес әкімшілік жағдайлардың салықты басқару жүйесінің жиынтығын құраушылардың заңмен бекітілген тізімдері болып табылады.

Салықтар жүйесі - салықтар түрлерінің және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдердің белгілі бір жиынтығынан тұратын, бүтін бір салықтық саясат мақсатындағы өзара байланысты, динамикалық дамушы, көп құраушылық және көп функционалды салықтық құрылым.

Салықтық әкімшілік - салық салу, салықтық қызмет және салық төлеушілермен өзара әрекет етудің барлық сұрақтары бойынша ерекше құқықтармен, мүмкіндіктермен бөленген мемлекеттік басқарудың әкімшіліктік-тәртіптік орган.

Салық салудың қисынын түсіндіру үшін салық тарихын 3 кезеңге бөледі.

Бірінші, Ежелгі және орта ғасырдың шаруашылық жүйесінен тұратын салық салу дамуының алғашқы кезеңі. Бұл кезең нашар дамығандықпен және кездейсоқтықпен ерекшеленеді. Осы кезеңде салықтар және оларды алу механизмі пайда болды. Алғашында салықтар жүйесіз төлем түрінде натуралды формада болды. Олар базалық құндылыққа салынатын салықтар болды: жер, мал, жұмысшылар. Бұл салықтардың барлығы тікелей болды, яғни кіріс кіретін операция жасайтын мүлікке ие тұлғалардан тікелей алынды. Бұл салықтарды сәйкесінше ақсүйектер және діни қызметкерлер жеке алды.

Ежелгі Египте негізгі кірістер мемлекет басшысына, тиісті жерді пайдаланғанына төленген төлемдер болды. Ежелгі Грецияда ең негізгісі- кіріс салығы болды, бірақ қаланың бос азаматтары оны төлеген жоқ. Оның орнына азаматтар өз еркімен садақа берген, тек төтенше жағдайда ғана (соғыс) олардан кірістің белгіленген пайызы алынды.

Ежелгі Римде салық болған жоқ. Римде қоғамдық шығындар қоғамдық жерді жалға беру жолымен жабылады. Мемлекет аппараты өзін-өзі қамтамасыз етті. Сайланған магистраттар өзінің міндеттерін тек ақысыз орындап қана қоймай, оған қоса құрмет деп өзінің ақшасын қоғам қажеттілігіне өз еркімен берді. Төтенше жағдайда (соғыс) Рим азаматтарының мүлігіне салық салынды, бұл үшін олар бес жылда бір рет сайланған төре-цензорға өзінің мүліктік және жанұялық жағдайы туралы арыз берді, осының негізінде салық сомасы анықталды.

Рим империясында кірістің негізгі көзі жер салығы. Жанама салықтар да болды: айналымнан салық - 1 %; құлдарды сатудағы айналымнан ерекше салық - 4%; құлдарды босатуға салық - 5 %. Еңбекті бөлу дамумен және қаланың өсуімен салықтық жүйе біршама байытылды /6/.

XII ғасырдың аяғы XIII ғасырдың басы салық салудың дамуының екінші кезеңі басталды. Осы кезеңде тура, жанама салықтардан тұратын алғашқы салық жүйесі қалыптасты. Зерттеушілер бөлген екінші кезеңде өндіріске салық немесе кәсіпшілік салық. Ауыл шаруашылықтан басқа, шаруашылық қызметке салынды. Саудада кедендік жинақтар және жанама салық - тауардың нақты түрін сатуға салық кеңінен тарады. Толығымен бұл салық салудың даму кезеңі салықтың үлкен мөлшерімен сипатталады. Мемлекет көптеген салықтарды орнатты, мұнда салықтар жинағы жиі билікке түгел сатып берілді. Фома Аквинский салықты тонаудың заңды түрі деп атады /7/. Жүйе еріксіз көндіру және үкіметтің негізгі тірегін салықтан босату (ерте кезде ақсүйектер және абыздар, ал орта ғасырда діни қызметкерлер және ақсүйектер) арқасында жұмыс істеді. Бұл кезеңде мемлекет қызметінің сипаттайтын моделі ретінде Рим империясының салық жүйесі және оны салықтың жаңа формасымен “байыту” алынды. Византиялық империяда VII ғ. д. тікелей салық тізбегіне 21 түрі кірді: жер салығы, жылқы сатып алуға салық және тағы басқалар. Жанама салықтар үлкен роль ойнады - нан, ет, тұз, шарап және тағы басқалар, Европада XIII-XVI ғғ кеңінен тарады. Жанама салық салу ерекшелігі - регрессивті сипат - кіріс аз болған сайын, оның үлкен бөлігін салық алады.

Үшінші, өтпелі кезеңде салық салынатын базада приоритеттері үйлестірілген жеке салыққа, жанама салыққа және өндіріс іс-әрекетіне салыққа көптеген объектілердің салынуынан араласып кетті. Ғалым-кономисттер мәселені зерттеуге кірісіп, қоғам үшін ең тиімді салық салу мүмкіндігін іздеді. Салықтың үлкен бөлігін жанама салықтар - акциздер алды. XIII ғ. соңында Адам Смит салық салудың негізгі қағидаларын анықтады /8/.

1. Әділеттілік - мемлекеттің әрбір азаматы өзінің табыстары мен мүмкіндіктеріне қарай мемлекеттік шығындарды қаржыландыруға қатысуға міндетті.
2. Сәйкестік - бюджеттің тасыуымен салық алудың салық төлеушілері үшін жағымсыз салықтардың қатынасына негізделеді. Берілген қағиданы салық төлеуші, мемлекеттік қазына мүдделерінің экономикалық баланстану қағидасы ретінде қарастыруға болады.
3. Салық төлеушінің мүмкін максималды есептеу қағидасына сай салық салу анықтылықпен, ыңғайлықпен сипатталады. Салық төлеуші де салық заңдарында болған өзгерістер мен ақпараттың болуы және салықты есептеу, төлеу қарапайымдылығы осы қағидаға сай.
4. Үнемділік - салықты алу бойынша шығындар салықтық түсімдерден төмен болуы керек.

Салықтық теория - қоғамның әлеуметтік, саяси, экономикалық өміріндегі салықтың мағынасы, табиғаты, рөлі туралы ғылыми білімнің жүйесі /9/.

Салықтық теориялар әртүрлі деңгейлі құрылымдағы мемлекеттің салық жүйесінің құрылу үлгісін анықтайды. Негізгі салықтық теориялар XII ғ. б. аяқталған тұжырымдар ретінде анықталады және ол салықтың жалпы теориясы деп аталады. Оның негізгі бағыттары қоғамның экономикалық дамуының тікелей әсерінен қалыптасты.

Алғаш салықтың жалпы теориялардың бірі айырбас теориясы деп аталады. Бұл теорияның мәні азаматтар салық арқылы қорғау, тәртіп сақтау және тағы басқа қызметтерді сатып алуға негізделген, бірақ бұл теория орта ғасырда қолданылды.

Қайта өрлеу дәуірінде айырбас теорияның тағы бір түрі атомистикалық теория пайда болды. Бұл теория салықтарды азаматпен мемлекет арасында келісім нәтижесі екендігі растайды.

Салықтардың классикалық теориясы А. Смитпен Д. Рикардоның ғылыми еңбектермен тығыз байланысты /10/. Бұл теорияны жақтаушылар салықтарды үкіметті ұстау бойынша шығындарды жабатын мемлекеттік табыстың бірі ретінде қарастырылады.

Классиктерге қарсы Кейнсиандық теориясы пайда болды. Бұл теорияның негізі салықтардың экономиканы реттеудің негізгі рычагы болып және оның табысты дамуының негізгі құрамдас бөлігі жатады. Бұл жағдайда ақшалай жинақтар пассивті қайнар көз ретінде экономиканың дамуына кері әсерін тигізеді. Сондықтан салықтар арқылы оны айналыстан шығару қажет.

50 жылдары пайда болған салықтардың монетаристік теориясы ақшаның сандық теориясына негізделген. Бұл теория бойынша экономиканы реттеу ақша мөлшеріне және банк пайыз ставкалардан тәуелді болатын ақша айналымы арқылы жүзеге асырылады.

Ұсыныс теориясы 80 жылдардың басында пайда болды. Мұнда салықтар экономикалық даму реттеу факторы ретінде қарастырылады. Сонымен қатар салықтық жеңілдіктер салық ауыртпашылығын төмендету ұсынылды.

Қазіргі таңда жеке салықтық теориялары қалыптасқан. Негізгілері: тура, жанама салық салу қатынастың теориясы, біртұтас салық салу теориясы, салықтарды аудару теориясы, пропорционалды, прогресивті теориясы.

Салықтарды басқару жүйесі (СБЖ) - қазіргі техникалық құралдарды, жалпы алғанда салықтық жүйенің, сонымен қатар оның жеке құраушыларының координирленген әрекеттерінің жұмыс істеуі үшін салықтық реформаның бағдарламалық мақсаттары мен мәселелеріне сәйкес салықтық әкімшіліктің күштерін қолданумен қатар, осы жоғарыда аталғандарды қамтамасыз ету бойынша әдістемелік және ұйымдастырушылық, өзара байланысты шаралар кешені /11/. Әсіресе, салықтық жүйенің жеке құраушылары бойынша:

• салықтар құрылымын оңтайландыру;
• салықтарды алу оның ұйымдастырылуын, салықтық есепті және есеп берушіліктің дұрыстығын тексеру механизмін жетілдіру;
• бір жағынан салықтарды есептеу дұрыстығын, олардың толықтығын және уақытында төленуін, салықтық қызметкерлердің заңмен бекітілген құқықтарының және міндеттерінің сақталуын бақылау, ал екінші жағынан салық төлеушілердің мүдделерін қорғау;
• салық салу процесінің барлық қатысушыларының салықтык қарым-қатынастарын жақсарту;
• әр деңгейдегі мемлекеттік басқарудың салықтық түсімдерді бюджеттер арасында бөлу;
• алынған нәтижелерді жинау және талдау.
• оның негізінде жалпы алғанда салықтық жүйені және жеке түрде салықтарды басқару жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар жасау.

Салықтарды тікелей басқару негізінен елдің бүкіл территориясында бір ғана Бас салықтық әкімгер принциптері бойынша жұмыс істейтін, басқарылатын біркелкі салықтық әкімшілікпен іске асырылады.

Біздің көз-қарасымыз бойынша, салықтарды басқару мәселелерінің теориялық-әдестемелік сәйкестігі салықтық жүйені - негізгі, ал СБЖ оның жүйелерінің құраушыларының бірі болатындай бөліп алу жүйелік талдаудың жалпы принциптеріне сәйкес негізделуі қажет.

1 суретте салықтарды басқару салықтық жүйе шегінде және осыған сәйкес мемлекеттік бюджет қалыптасатын, салықтық заң шығаруды қабылдаумен аяқталатын, елдің қаржы-экономикалық саясатын (салықтық саясат оның бір бөлігі ғана) анықтаудан басталатын, салықтарды мемлекеттік реттеудің (иерархияның YII - ден IY-ге дейінгі) деңгейлерінде (IY-ден I-ге дейінгі) жалғасуы болып табылады /12/.

Осыдан, салықтарды баскару қосалқы жүйесі салықтық жүйедегі басқарушылық өзара байланыстарды сипаттайды және оның негізгі элементтері ретінде басқару қосалқы жүйесін (басқару субъектісі) - өтпелі кезеңдегі төлеушілер және банктер қосалқы жүйелері түрінде, ал олар арқылы соңғы басқарылатын қосалқы жүйені - әсіресе салықтар түрінде қосады.

Басқарылатын қосалқы жүйенің дұрыс таңдалуының (олар өтпелі кезеңде басқарудың соңғы басқарылатын объектісі - салықтар қосалқы жүйесіне үшін басқарушыларға айналады) арнайы мәні бар олардың арнаулы көп жағдайда басқарушы жүйесінің ұйымдастырушылық құрылымын және функцияларын алдын ала анықтайды. Осылай, салықтарды басқару процесінде келесі салықтардың құрылысын (кері байланысын функциясын) жетілдіру бойынша ұсыныстарды жасау үшін бюджетке белгілі бір уақыт аралығында салықтық төлемдердің түсу нәтижелерін жалпылау және қорытындылау қажеттілігі салықтық саясаттың арнайы қызметінің болуына итермелейді.

Егер басқару нысаны (объектісі) ретінде салықтар қосалқы жүйесінің бір бөлігі ғана, яғни өзіне салықтарды алыну, төлену, есептелену және есеп беруінің механизмдерін қосатын, ұйымдастырушылық механизм деп аталатын, сонымен қатар, жақтардың жауапкершілігі - салық салу процесінің қатысушылары шығатын болса, онда басқару субъектісінің (салықтық қызметтің) функциялары қиылған түрде болады.

Жоғарыда келтірілген салықтарды басқарудың сәйкестіктері осы басқарудың ұйымдастырылуы кезінде пайда болатын басқа да көптеген сұрақтарға жауап беруге арналған. Осылай, салық салу құрылымының өзара байланыстары, мемлекетті басқарудың әртүрлі құрылымдары мен деңгейлерін қосқандағы осы өзара байланыстардың сипаты, биліктің және бюджеттердің әртүрлі деңгейлері арасында салықтарды тарату сұрақтары әлі де даулы және мәселелі болып отыр.

Өкінішке орай, салықтық заңдылық та, ғылыми кепілдемелер де салықтық және кедендік органдардың міндеттері мен құқықтарын нақты шектеуге, олардың (органдардың) кедендік мемлекетаралық шекарадан өту кезіндегі жанама салықтарды алу және есептеу кезіндегі (ҚҚС және акциздер) өзара байланыстарын анықтай алмайды.

VIІ деңгей

VI деңгей

V деңгей

IV деңгей

III деңгей

II деңгей

I деңгей

Сурет 1

Иерархиялық деңгейлері бойынша салықтарды тікелей басқару және мемлекеттік реттеу жүйесі.

Салықтарды басқару бойынша шешімдері келесі талаптарға байланысты:

1. Нысаналылық, сандық және сапалы анықтаушылық.

Басқарушылық шешімдер сандық және сапалық көрсеткіштер түрінде келтірілген, күш пен құралдардың шығындарын азайтуға мүмкіндік беретін, сонымен қатар қазіргі техниканы қолданумен салықтарды басқару процесін болжамдауға, жоспарлауға және белсендіруге, егер бұл процесске қажет болса, қажетті түзетулерді, жаңа басқарушылық шешімдерді шығару үшін ұзақ сақтауға және машиналық өңделуге берілетін сәйкес, ақпаратты уақытында жинауға, жүйелендіруге және қорытындылауға мүмкіндік берудің енгізу арқылы нақты нәтижелерді жетілдіру үшін қабылдануы керек.

2. Тиімділік.

Тиімділік талабы әрбір нақты жағдайда салықты жалпы және жекеше әрбір салықты әлеуметтік-экономикалық мақсаттылық критерийінің жақсы үлгісіне шешімдерді таңдауды шарттандырады.

3. Өз уақыттылық.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс