ТОО- Техремонт Мекемесі
Жоспар
Кіріспе
1.ЖШС жарғысы
2. ТОО «Техремонт.М » тарихымен танысу
3. Ұйымдық Құрылымы
4. Мекеменің қаржылық қызметімен танысу
5. Қаржылардың түсінігі мен мәні
6. Қаржылық есеп беруі
7. Қаржылық есеп, талдау және аудит
8. Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер есебі және аудиті
9.Инвестициялық және қаржылық есебі.
10. Ақша қаражаттарының есебі
11. Дебиторлық қарыздар есебі
12. Міндеттемелердің есебі
13. Еңбек және еңбекақы есебі, аудиті.
14. Табыстар мен шығыстар есебі
15. Қаржылық есеп беру: құрастыру әдісі мен тәсілі
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
1.ЖШС жарғысы
2. ТОО «Техремонт.М » тарихымен танысу
3. Ұйымдық Құрылымы
4. Мекеменің қаржылық қызметімен танысу
5. Қаржылардың түсінігі мен мәні
6. Қаржылық есеп беруі
7. Қаржылық есеп, талдау және аудит
8. Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер есебі және аудиті
9.Инвестициялық және қаржылық есебі.
10. Ақша қаражаттарының есебі
11. Дебиторлық қарыздар есебі
12. Міндеттемелердің есебі
13. Еңбек және еңбекақы есебі, аудиті.
14. Табыстар мен шығыстар есебі
15. Қаржылық есеп беру: құрастыру әдісі мен тәсілі
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Ш.ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ
КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ИНСТИТУТЫ
Экономика кафедрасы
ЕСЕПТЕМЕ
ТОО- Техремонт_М Мекемесі
(тәжірибие базасының атауы)
Экономика және құқық институтының 2-курс студенті Орынбасар Н.Қ Мамандығы
050510 – Мемлекеттік және жергілікті басқару Ш.Есенов атындағы
КМТжИУ-нен жетекші аға оқытушы Аманчаева Қ.Р.
(ғылыми дәрежесі, лауазымы, А.Ж.Т.,қолы)
Кәсіпорындағы (ұйымдағы) тәжірибе жетекшісі
Орынбасаров.Қ.
(лауазымы, А.Ж.Т.,қолы)
Ақтау-2012ж
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.ЖШС жарғысы
2. Мекеменің шаруашылық қызметімен танысу
3. ЖШС-ның қаржылық қызметі
4. Бухгалтерлік есеп құру, экономикалық талдау және аудит негізі
5. Қаржылық-шаруашылық қызметі туралы есеп беру
6. Шаруашылық субъектінің меншікті капиталының есебі және
аудиті
7. Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер есебі және аудиті
8. Инвестициялық және қаржылық есебі
9. Тауарлық-материалдық қорлар есебі және аудиті
10. Ақша қаражаттарының есебі
11. Дебиторлық қарыздар есебі
12. Міндеттемелердің есебі
13. Еңбек және еңбекақы есебі, аудиті.
14. Қаржылық есеп беру: құрастыру әдісі мен тәсілі
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
ТEXРЕМОНТ_М Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Маңғыстау
облысының әділет департаменті заңды тұлға болып 2007жылы қыркүйек айының 6-
шы жұлдызында тіркелген. Бұл мекеменің тіркеу нөмері 8665-1943-ЖШС, ал
бизнес-сәйкестендіру нөмері 070940017435.
ЖШСТEXРЕМОНТ_М Мекемесі Қазақстан Республикасы Маңғыстау облысы
Ақтау қаласында 1-шағын аудан 3-үй 32-пәтерде орналасқан. Мекеменің
құрылтайшысы Орынбасар Қуандық Туркешович тіркелген, ал бас бухалтері
Қайырбаев Әмірғали.Қ. Мекеменің негізгі орындайтын ісі құрылыс саласы,
өртке қарсы дабыл қағушыларды орнату және көлік қызметін көрсету. Бұл
мекемеде қазіргі уақытта 17адам жұмыс істейді, оның ішінде инженер-
техникалық жұмысшы ретінде 7адам, ал жұмысшылары 10адам кіреді. ИТЖ
құрамына бас директор, бас бухалтер, бухалтердің көмекшісі, қойма
меңгерушісі, бас инженер және участке басшысында 2адам болып істейді.
Қазіргі жағдайда мекеменің қаржылық жағдайы тұрақты болып келеді.
Мекеме құрылтайшының жеке салымы болып, яғни жарғылық капиталы
110000теңгені құрайды. Кеңселерде бухалтерлік компьютерлерде 1С-7.7
бағдарламасы орнатылған. Салық және бюжетке төленетін тіркеу нөмері
430100255047; мекеме салық комитетіне тиісті мерзімі бойынша
декларацияларды тапсырып тұрады. Декларацияны электронық түрде, яғни СОНО
салық бағдарламасы бойынша тапсырылады. Әр бір есеп бойынша тиісті
декларация форма арқылы тапсырылады. Қосымша құн салығы №300.00 формамен
толтырылады. Ал еңбекақы бойынша тапсырылатын тиісті салықтар: жеке табыс
салығы, әлеуметтік салық, зейнетақы қорына және әлеуметтік сақтандыру
салығы, бұлардың бәрі форма №200.00декларациямен толтырылады. Мекемеде
жанар жағар май пайдаланған жағдайда форма №870.00 декларциясын
тапсырылады.
Жоғарыдағы формаларға байланысты 2010 жылы 1 қаңтардан бастап төленген
салық кодекісіне байланысты қосылған құн салығы – 12%; жеке табыс салығына
– 11%; зейнетақы қорына – 10%; әлеуметтік сақтандыру салығы – 5% төленді.
Қоршаған ортаны қорғау салығы жанар жағар майдың қай түрін қолданғанына
байланысты салық төленуге тиіс.. Соның ішінде мекемеде тек қана газ, бензин
және отын(топлива) жанар май қолданылады. Соған байланысты салық мөлшері
төленеді.
Жоғарыдағы көрсетілген салық форма декларациясы тапсыру мерзімі әр
тоқсан сайын тапсырылу тиіс.
Әр тоқсан сайын біткеннен кейін 45 күн ішінде салық комитеті
тапсырылады. Салық декларациясын келесі түрде тапсыруға болады: 1) почта
арқылы;
2) электронды түрінде;
3) салық комитетіне барып қолма-қол түрінде;
Мекемеде жылжитын, жылжымайтын мүліктеріне де бюжетке төленетін
төлемдерін №701.01 формасымен тапсырылады. Бұл есебін 25ақпан, 25 мамыр,
25тамыз, 25қараша айларында салық комитетіне тапсырылуы тиіс. Жылжымайтын
және жылжыйтын жер жер мүлігіне байланысты жыл біткеннен кейін форма
№700.00 декларация тапсыруға міндетті. Соның ішіне жылжитын мүліктерге
көліктер, ауыр машиналар, жүк таситын көлік және т.б. бар.
Бухгалтерлік есепке тән негізгі принциптердің мәні мен маңызын
түсінбей тұрып, ұйымдар қызметін басқару мен ұйымдастыру жөнінде шешім
қабылдау мүмкін емес. Сондықтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім
қабылдау үшін, бухгалтерлік есеп шоттарын жүргізу мен бұларды өз орындарына
қарай дұрыс қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды түрде ұйымдастыру,
есеп жүйесінде қолданылатын әдістемелерді сабақтастықпен пайдалану жолдарын
және халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.
Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндетерінің
бірі – ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып
табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал –
тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын
еуропалық құрылым алынды.
Нарықтық экокномика ресурстың барлық материалдық, еңбек және қаржылық
түрлерін ұтымды пайдалануды көздейді, олар кәсіпкерлік іс - әрекеттің
күтілетін нәтижесін қамтамасыз етуі тиіс.
Еліміздегі шаруашылық ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп жүйесін сенімді
жүргізу үшін жоғары дәрежеде даярланған кәсіби мамандар қажет. Нарықтық
экономиканың талаптарына сай сапасы жағынан жақсы даярланған бухгалтерлерге
деген сұраныс күннен күнге артып келеді.
Қаржылық сипаттағы тиімді экономикалық шешімдер қабылдау бухгалтерлік
есеп жүйесінде жазылып тіркелген, жинақталған ақпараттар негізінде іске
асырылатындығына сай міндет пен қызмет атқарушы қаржыгерлер мен
бухгалтерлер тағы да басқа жауапты адамдар сапалы және саналы жасалған
бухгалтерлік есеп жүйесіндегі көрсеткіштерді зерттеп зерделей білуі керек.
Қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорындардың
шаруашылықты жүргізуші субъект ретінде құқық жағдайларын едәуір нығайтып,
олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуіне
мол мүмкіншілік ашты.
Атап айтқанда, ішкі және сыртқы рынокта білікті серікті таңдауға қол
жетті, өйткені болашақтағы бірлескен іс әрекеттің тиімділігі көбінесе
осыған байланысты болады.
Кәсіпорындар бұрынғыдай жоғары жақтың жөн сілтеуімен емес,
контрагенттерді (жабдықтаушы, сатып алушы, мердіген, банк және т.б.)
қазіргі кезде өз қалауы бойынша алады. Олардың өздеріне іскер серіктерді
қаншалықты дәл және қатесіз таңдауымен нарықтық қатынастар негізінде
мүмкіндігінше тез және дұрыс бағдар тауып, оны ұстануына қарай жұмыстарының
тиімділігі әр түрлі болады.
Мен өндірістік іс-тәжірибемді (практикамды) ТEXРЕМОНТ_М ЖШС.
өндірістік іс-тәжірибемді өткен уақытымда, материалдар жинай отырып,
өндірістік іс-тәжірибем біткеннен соң, өндірістік іс-тәжірибемнің есебін
жаздым.
Ұсынылып отырған тәжірибе есебімнің мақсаты – кәсіпорынның қаржылық
жағдайын талдаудың теориялық және әдістемелік негізі туралы мағлұмат беру,
оны ұғыну, оларға талдау жүргізуге көмектесу.
Бұл талдау жұмысын біліктілікпен жүргізуге, кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық қызметінің нәтижелері мен нарықтық тұрақтылығы туралы дұрыс,
ғылыми негізделген баға мен қорытынды беруге, өндірістің өсуі мен оның
тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін, жоғарыда көрсетілген еліміздің
ұзақ мерзімді бірінші кезектегі мақсатына ойдағыдай жету үшін басшылыққа
үйлесімді басқару шешімдерін дайындауға мүмкіндік береді.
Шаруашылықты жүргізуші субъектілердің қызметінің жетістіктері басқару
деңгейіне, қабылданған шешімдердің объективтілігі, нақтылығы, шұғылдығы мен
ғылыми негізделуіне тікелей тәуелді. Үйлесімді шешімдердің қабылдануы,
материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын тиімді пайдаланып, еліміздің
экономикалық өсуіне бағытталатыны белгілі.
Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің
орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады. ол ақша
қаражатын еркін орын алмастыра отырып қолданып, тиімді пайдалану жолымен
өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз процесін қамтамасыз ете алатын өзінің
қаржы ресурстары жағдайын көрсетеді.
1.ЖШС Жарғысы
ТEXРЕМОНТ_М
Жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің
жарғысы
қатысушылардың 01.06.2009 ж.
Жалпы жиналысының №____ хаттамасымен
бекітілді.
ТEXРЕМОНТ_М-
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестігінің
ЖАРҒЫСЫ
Ұйымдық құқықтың нысаны - Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік
Атауы - ТEXРЕМОНТ_М
Меншік нысаны - Жеке меншік
Мекен-жайы - Қазақстан Республикасы,Маңғыстау
облысы, ст. Маңғышылақ
I.ЖШС ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
ЖШС МҮЛІГІНІҢ ҚҰРАЛУ ТӘРТІБІ.
ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛ.
ЖШС қатысушылары ЖШС Жарғылық капиталын 110 000 тенге мөлшерінде
құрайды.
Жарғылық капитал қолданудағы заңнамаға сәйкес қатысушылардың мүліктік
немесе ақшалай салымдары арқылы құралады.
Жарғылық капитал оны белгіленген тәртіпте мемлекеттік тіркеу сәтіне
құралуы тиіс.
ЖШС өндірістік қызмет нәтижесінде ЖШС алған табысы қатысушылардың
жарғылық капиталға енгізген үлестеріне сайма-сай бөлінеді.
ЖШС өндірістік қызметі нәтижесінде алынған табыс жалпы жиналыстың
шешімі негізінде қатысушылардың қалауы бойынша пайдаланылады.
ЖШС қаржылық жағдайының тұрақтылығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ
болжалған шығыстар мен шығындарды жабуға бағытталатын табыстың бөлігі
резервтік капиталды қалыптастыруға бағытталады.
ЖШС көрсетілген қорлардан басқа өзгеде қорлар, оның ішінде сақтандыру
қорын, ғылыми техникалық даму қорларын,өндірістік,материалдық мадақтау
қорларын және ЖШС қызметінің тиімділігі үшін қажетті басқа да қорлар құра
алады.
Қорлардың құрамын, орналасуын,мөлшерін, олардың құралу көздері мен
пайдалану тәртібін қолданудағы заңнамаға сәйкес ЖШС басқарудың жоғары
органы белгілейді.
Олар өзінің және несиелік қаражаттан тұра алады.
ЖШС мүлігі қатысушылардың жеке салымдары есебінен құралған жарғылық
капиталдан, шаруашылық қызметтен түскен пайдадан және белгіленген тәртіпте
ЖШС алынған, басқа да мүліктен тұрады.
ЖШС мүлігінің қалыптасу көздері болып табылады;
-қатысушылардың салымдары ретінде алынған қаражат;
-ЖШС өндірістік-шаруашылық қызметінің нәтижесінде алынған табыс;
-сыртқы экономикалық қызметтен тускен табыс;
-банктердің және басқа да несиелер;
-заңнамамен тыйым салынбаған,басқада көздер.
II. ЖШС ҚЫЗМЕТІ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ
2.1. ЖШС қатысушысы, тексеру комиссиясының мүшесі, сыртқы аудитор,
үлесті иемденуші талаптары бойынша ЖШС бес күн мерзім ішінде оларға ЖШС-нің
құжаттары мен қызметі туралы ақпараттармен танысуға мүмкіндік беруге
міндетті.
2.2. ЖШС қызметі туралы ақпарат және құжаттар ЖШС
қатысушыларына,тексеру комиссиясының мүшесіне, сыртқы аудиторға,улесті
иемденушіге алғашқы талабы бойынша ҚР, Маңғыстау облысы, ст. Маңғышылақ
шағын ауданда орналасқан ЖШС-ның атқарушы мекемесінің ғимаратындажұмыс
уақытында тапсырылады.
2.3. ЖШС мүддесін қозғайтын ақпарат болып саналады.
- ЖШС қатысушылары,атқарушы орган тексеру комиссиясының (тексеруші)
жалпы жиналысымен қабылданған шешімдер және қабылданған шешімдер туралы
ақпарат;
-ЖШС өз капиталының жиырма бес және одан да жоғары мөлшерін құрайтын
қарыз алғандығы,
-нәтижесінде ЖШС жеке капиталының жиырма бес және одан да жоғары
мөлшерін құрайтын соммасындағы мүліктен ірі келісім жасау немесе өзара
байланысты келісімдердің жиынтығы салдарынан иемдену немесе айырылу;
-ЖШС қандай да болмасын қызмет түрлерін немесе әрекет жүргізуге
лицензия алуы, олардың қозғалысын тоқтата тұруға немесе тыйу, жәнеде ЖШС
бұрын қандай да болмасын іс жүргізуге және белгілі бір қызмет көрсетуге
алған лицензиясынан айырылуы;
-ЖШС мүлігіне тыйым салынуы;
-төтенше сипаттағы нәтижесінде ЖШС активінің жалпы мөлшерінің он
немесе оданда жоғары баланс соммасын құрайтын мүлігі құртылатын
жағдайлардың тууы;
-ЖШС және оның қызмет иелерінің әкімдік жауапкершілікке тартылуы;
-ЖШС еріксіз қайта ұйымдастыру туралы шешім;
-аудиторлық есеп беру;
-жарғыға сәйкес ЖШС мүдделерін қозғайтын басқада ақпарат.
2.4. ЖШС қызметі жөнінде құжаттар болып табылады:
- ЖШС қатысушыларының, тексеру комиссиясының жалпы жиналыстарының
хаттамалары, ЖШС атқарушы ұйымның бұйрықтары мен өкілдері;
- несие шарттары, ЖШС өз капиталының жиырма бес немесе одан жоғары
мөлшерін құрайтын несиелерін алу келісімдері;
- нәтижесінде ЖШС жеке капиталының жиырма бес және одан да жоғары
мөлшерін құрайтын мүліктің алынатын немесе жоғалтылатын келісімдер мен
шарттар;
- лицензиялардың тоқтатылуы немесе жойылуы туралы лицензиялар мен
құжаттар;
- ЖШС мүлігіне тыйым салынуы туралы шығарылған қаулы.
Руководителям предприятий
ТОО ТEXРЕМОНТ_М (гос. регистрация №9856-1943-ТОО от
01.06.2009г.) на основании Аттестата за №0000806 от 30.06.2009г.
выданного Комитетом по государственному контролю за ЧС и ПБ МЧС
Республики Казахстан предлагает Вам свои услуги по выполнению следующих
видов работ:
- Выдача документов, удостоверяющих соответствие технических устройств,
технологий и материалов требованиям промышленной безопасности
- Проведение экспертизы в области промышленой безопасности
- Подготовка, переподготовка, повышение квалификации
специалистов в области промышленной безопасности.
Также на основании Аттестата за №0000802 от 19.06.2009г.
выданного Комитетом по государственному контролю за ЧС и ПБ МЧС РК
также предлагает Вам свой услуги в области промышленной безопасности:
- Подготовка, переподготовка, повышение квалификации специалистов в
области промышленной безопасности:
1) взрывников на геофизических работах (сейсморазведка и прострелочно-
взрывные работы в скважинах);
2) руководителей взрывных работ для геофизических предприятий;
3) заведующих складами и раздатчиков взрывных материалов;
4) машинистов геофизических вышек;
5) машинистов подъемников каратажных станций;
6) водителей автотранспортных средств по перевозке опасных грузов
(взрывчатых материалов);
7) водителей автотранспортных средств по перевозке опасных грузов
(источники ионизирующих излучений);
8) пиротехников(приемщиков и контролеров),занятых на работах по
сбору(заготовке), хранению, переработке и реализации лома черных
и цветных металлов.
Персонал ТОО ТEXРЕМОНТ_М аттестован в Комитете по
государственному контролю за ЧС и ПБ МЧС РК от 23.05.2009г.
Надеемся на быстрый ответ и долговременное сотрудничество с
вашей копанией.
Прилагается: Аттестат №0000806, Аттестат №0000802; учредительные
документы, протокол заседания экзаменационной комиссии выданный
Комитетом по госконтролю за ЧС и ПБ МЧС РК; прейскурант цен по видам
обучения
Директор__________________ Орынбасар Қуандық Туркешович
УТВЕРЖДАЮ
Директор ТОО ТEXРЕМОНТ_М
__________________
_______________________
___ ________________ 2010 год
Прейскурант цен на услуги по обучениям
№ Кол-во Стоимость
часов обучения, тенге
без учета НДС.
1 Закон РК О промышленной безопасности 40 22 000
на опасных производственных объектах
2 Правила безопасности в нефтяной и 40 18 000
газовой промышленности РК
3 Единая система организации 22 18 000
безопасности и охраны труда
4 Правила устройства и безопасной 40 18 000
эксплуатации сосудов, работающих под
давлением
5 Правила устройства и безопасной 42 18 000
эксплуатации грузоподъемных кранов
6 Правила безопасности в газовом 40 18 000
хозяйстве
7 Правила безопасности при проведении 44 18 000
нефтяных операций на море и внутренних
водоемах РК
8 Правила устройства и технической 40 18 000
эксплуатации вертикальных
цилиндрических стальных резервуаров
для нефти и нефтепродуктов
9 Единые правила разработки нефтегазовых22 18 000
месторождений РК
10 Курс обучения по технике безопасности 22 18 000
и охране здоровья при проведении
нефтяных операций
11 Курс оказание первой медицинской 16 5 000
помощи
Для обслуживающих персоналов:
№ Наименование специальности Разряд Кол-во Стоимость
часов обучения,
тенге без
учета НДС.
1 Оператор по исследованию скважин3-5 48-80 23 000
2 Слесарь по КИП и автоматике 3-6 40 20 000
3 Моторист цементно-смесительного 4-6 48 23 000
агрегата
4 Оператор по химической обработке3-5 48 23 000
скважин
5 Стропальщик 3-5 40 20 000
6 Электромонтер по ремонту и 3-6 48 23 000
техническому обслуживанию
электрических и грузоподъемных
машин (краны и электротали)
7 Газосварщик 1-6 48 23 000
8 Машинист агрегатов по 5-6 48 23 000
обслуживанию нефтепромыслового
оборудования
9 Слесарь-ремонтник 3-5 48 20 000
нефтепромыслового оборудования
10 Бурильщик эксплуатационного и 5-6 48 25 000
разведочного бурения на нефть и
газ
11 Помошник бурильщика 3-4 48 23 000
эксплуатационного и разведочного
бурения на нефть и газ
12 Оператор по подземному ремонту 3-5 48 25 000
скважин
13 Машинист передвижного 4 48 25 000
компрессора
14 Машинист паровой передвижной 5-6 48 25 000
установки
15 Машинист подъемника 3-5 48 25 000
16 Вышкомонтажник 3-5 40 23 000
17 Оператор заправочных станций 3 40 23 000
18 Машинист насосной станции по 5-6 48 25 000
закачке рабочего агента в пласт
19 Моторист буровой установки 3-6 48 25 000
20 Оператор обслуживающий сосуды, 3-6 40 23 000
работающие под давлением,
трубопроводы пара и горячей воды
21 Машинист агрегатов по добыче 5-6 48 25 000
нефти и газа
22 Машинист цементировочного 5-6 48 25 000
агрегата
23 Моторист цементировочного 5-6 48 25 000
агрегата
24 Машинист камнерезных машин 5-6 40 25 000
25 Машинист агрегата АДП для 5-6 40 25 000
депарафинизации скважин
26 Машинист насосных установок 3-5 40 23 000
27 Водитель обслуживающего 3-6 32 23 000
персонала по транспортировке
опасных грузов
28 Товарный оператор 2-6 40 20 000
29 Персонал по безопасной перевозке3-6 32 23 000
опасных грузов ЛВЖ
30 Оператор (кочегар) котельной 2-6 48 20 000
31 Лаборант химического анализа 2-5 48 20 000
32 Помощник бурильщика КРС 3-4 48 23 000
33 Бурильщик КРС 5-6 48 25 000
34 Газорезчик 1-5 48 25 000
35 Оператор по добыче нефти и газа 2-6 48 25 000
36 Оператор по поддержанию 3-4 48 25 000
пластового давления
37 Оператор обслуживающий котельные2-4 48 25 000
установки
38 Автоэлектрик 3-4 48 25 000
39 Оператор по цементажу скважин 3-4 48 20 000
40 Сталевар и подручные 40 23 000
41 Разливщик стали и оператор МНАЗ 40 23 000
42 Ковшевой 20 20 000
43 Огнеупорщик 40 23 000
44 Укладчик и упаковщик стали 20 20 000
45 Щихтовщик 20 20 000
46 Машиниста автопогрущика 5 48 20 000
47 Лесомантажник 40 23 000
48 Пескострущик 40 23 000
2. Мекеменің шаруашылық қызметімен танысу
Бухгалтерлік есепке тән негізгі принциптердің мәні мен маңызын түсінбей
тұрып, ұйымдар қызметін басқару мен ұйымдастыру жөнінде шешім қабылдау
мүмкін емес. Сондықтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім қабылдау үшін,
бухгалтерлік есеп шоттарын жүргізу мен бұларды өз орындарына қарай дұрыс
қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды түрде ұйымдастыру, есеп
жүйесінде қолданылатын әдістемелерді сабақтастықпен пайдалану жолдарын және
халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.
Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндетерінің
бірі – ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып
табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал –
тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын
еуропалық құрылым алынды.
Нарықтық экокномика ресурстың барлық материалдық, еңбек және
қаржылық түрлерін ұтымды пайдалануды көздейді, олар кәсіпкерлік іс -
әрекеттің күтілетін нәтижесін қамтамасыз етуі тиіс.
Еліміздегі шаруашылық ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп жүйесін сенімді
жүргізу үшін жоғары дәрежеде даярланған кәсіби мамандар қажет. Нарықтық
экономиканың талаптарына сай сапасы жағынан жақсы даярланған бухгалтерлерге
деген сұраныс күннен күнге артып келеді.
Қаржылық сипаттағы тиімді экономикалық шешімдер қабылдау бухгалтерлік
есеп жүйесінде жазылып тіркелген, жинақталған ақпараттар негізінде іске
асырылатындығына сай міндет пен қызмет атқарушы қаржыгерлер мен
бухгалтерлер тағы да басқа жауапты адамдар сапалы және саналы жасалған
бухгалтерлік есеп жүйесіндегі көрсеткіштерді зерттеп зерделей білуі керек.
Қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорындардың
шаруашылықты жүргізуші субъект ретінде құқық жағдайларын едәуір нығайтып,
олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуіне
мол мүмкіншілік ашты.
Атап айтқанда, ішкі және сыртқы рынокта білікті серікті таңдауға қол
жетті, өйткені болашақтағы бірлескен іс әрекеттің тиімділігі көбінесе
осыған байланысты болады.
Кәсіпорындар бұрынғыдай жоғары жақтың жөн сілтеуімен емес,
контрагенттерді (жабдықтаушы, сатып алушы, мердіген, банк және т.б.)
қазіргі кезде өз қалауы бойынша алады. Олардың өздеріне іскер серіктерді
қаншалықты дәл және қатесіз таңдауымен нарықтық қатынастар негізінде
мүмкіндігінше тез және дұрыс бағдар тауып, оны ұстануына қарай жұмыстарының
тиімділігі әр түрлі болады.
Мен өндірістік іс-тәжірибемді (практикамды) ТEXРЕМОНТ_М жеке
кәсіпкерлігінің өттім. Өндірістік іс-тәжірибемді өткен уақытымда,
материалдар жинай отырып, өндірістік іс-тәжірибем біткеннен соң, өндірістік
іс-тәжірибемнің есебін жаздым.
Ұсынылып отырған тәжірибе есебімнің мақсаты – кәсіпорынның қаржылық
жағдайын талдаудың теориялық және әдістемелік негізі туралы мағлұмат беру,
оны ұғыну, оларға талдау жүргізуге көмектесу.
Бұл талдау жұмысын біліктілікпен жүргізуге, кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық қызметінің нәтижелері мен нарықтық тұрақтылығы туралы дұрыс,
ғылыми негізделген баға мен қорытынды беруге, өндірістің өсуі мен оның
тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін, жоғарыда көрсетілген еліміздің
ұзақ мерзімді бірінші кезектегі мақсатына ойдағыдай жету үшін басшылыққа
үйлесімді басқару шешімдерін дайындауға мүмкіндік береді.
Шаруашылықты жүргізуші субъектілердің қызметінің жетістіктері басқару
деңгейіне, қабылданған шешімдердің объективтілігі, нақтылығы, шұғылдығы мен
ғылыми негізделуіне тікелей тәуелді. Үйлесімді шешімдердің қабылдануы,
материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын тиімді пайдаланып, еліміздің
экономикалық өсуіне бағытталатыны белгілі.
Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің
орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады. ол ақша
қаражатын еркін орын алмастыра отырып қолданып, тиімді пайдалану жолымен
өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз процесін қамтамасыз ете алатын өзінің
қаржы ресурстары жағдайын көрсетеді.
3. ЖШС-ның қаржылық қызметі
Мемлекеттік ақша қорлары, әрқашанда мемлекеттің қаржылық қызметінің
түпкілікті объектісі болып есептелінеді. қаржылық қызметінің процесінде
қаржылардың үш функциясы жүзеге асырылады. Олар мына төмендегідей болып
келеді:
1) ақша қорларын жұмылдыру (жиыстыру) функциясы;
2) мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдарды (материалдық өндіріс
аясындағы және аясында емес) ақшалай қамтамасыз ету функциясы;
3) бақылау функциясы;
Бірінші функцияның мәні мынада: жаңа, қаржылар туралы сөз
қозғағанымызда мемлекеттің өз меншігіндегі ақша қаражаттары болмай,
мемлекет бола алмайды дегенбіз. Ендеше осы функция арқылы мемлекет өз
мұқтаждықтарын өтеуге қажетті ақша қаражаттарын жиыстырады және осы
қаражаттарды ақша қорларына қалыптастырады, яғни мемлекет өтеуге қажетті
ақша қаражаттарын жұмылдырады.
Бірақ біз мемлекеттің алға қойған негізгі мақсаты – тек ақша
қаражаттарын жиыстыру ғана емес екенін білеміз. Сондықтан екінші функция
мемлекеттің өзіне және өз тарапынан жасалатын қызметтеріне жұмсалатын
шығындарды өтеуге байланысты ақша қорларын пайдаланудан тұрады.
Үшінші функция мемлекеттің ақша қорларын қалыптастыру және білу,
сондай-ақ қандай да болмасын шаруашылық субъектілерінің осы қолардан
алған ақша қаражаттарын мақсатқа сай пайдалануларын кезіндегі барлық
әрекеттерінің дәрыс және заңды болуын қамтамасыз етуге бағытталған.
Аталған функциялар туралы айта кететін бір жай бар.
Қаржылардың функциялары жөніндегі оқымысты ғалымдар әлі де пікір-
талас тудырып ғылыми тұрғыдан дәлелденіп, қалыптасқан көзқарасқа келе
алмай жатқан жәйттер бар. Қазіргі қаржылардың функциялары турасында –
білу және ұдайы өндіріс атты екі концепция өмірден орын алып отыр.
Бірінші концепцияны жақтаушылар, қаржылар қоғамдық ұдайы өндірістің
екінші, яғни білу сатысында, ақша түріндегі қоғамдық өнімнің құнын білу
процесінде пайда болғандықтан, оларға тек білу функциясы ғана тән болады
деп есептейді.
Осы концепцияға сай қаржылар білу және бақылау функцияларын ғана
атқарады. Бұл жердегі қателік бірден көзге түсіп тұр, өйткені қаржылардың
басқа да білу процесіне қатысатын экономикалық (баға, ақша, жалақы төлеу,
несие т.б.) категориялар бар екенін білеміз.
Осы білу функциясының көмегімен жалпы қоғамдық өнімді және оның ең
басты білу және қайта білу процестері жүзеге асырылады. Бөлу функциясы
қаржылардың бөлу категориясы ретіндегі мағынасын ашып көрсетеді. Бақылау
функциясы, осы бөлу және қайта бөлу процестері кезінде заңдылықтың,
сондай-ақ мақсатқа сәйкестіліктің сақталуын қамтамасыз етеді. Ал екінші,
ұдайы өндіріс концепциясы бойынша қаржылардың үстінде аталып,
қарастырылған үш фукнциясы көрсетіледі. Бұл концепцияны қолдаушылар,
қаржылар, қоғамдыҚ ұдайы өндіріс сатыларын (бөлу, айырбастау және тұтыну)
бәрінің категориясы болып есептелінетіндіктен, оларды тек бөлу
категориясымен шектеу дұрыс емес деп тапқан.
Олар келтірген дәлелдер мына төмендегідей болып келеді:
1) Қоғамдық ұдайы өндірістің сатылары бір-бірімен тығыз байланысқан;
2) Қаржылар тек қана ұдайы өндіріс сатыларын ғана қамтамасыз етіп қоймай,
қоғам өмірінің барлық қаяларын қамтиды;
3) Қаржылар қоғамдық өнім қозғалысының барлық сатыларында пайдаланылатын
жан-жақты бақылау құралы болып табылады.
Мемлекетке қажетті ақша қаражаттарын жұмылдырудың (жиыстыру)
тікелей түсім көзі материалдық өндіріс аясында жасалатын ұлттық табыс
болып есептелінеді.
Ұлттық табысты бөлу кезінде мемлекеттің, кәсіпорындар мен
бірлестіктердің және азаматтардың кірістері құралады.
Мемлекеттің қарамағында ең мол ақша қаражаттар қорлары – бюджеттен
бар екенін білеміз. Бюджет арқылы, әр түрлі ақша қорларын құру
нәтижесінде қоғамдық өндіріске қатысушылар тапқан кірістер басқа
қатысушылардың мұқтаждықтарына пайдаланылады. Қаржылардың бақылау
функциясы бар екенін бірі мойындайды. Қаржылар белгілі жүйеден
құрылатынын білеміз.
Қаржы жүйесі деп, мемлекеттің ақшалай қорларын қалыптастыру, білу
және пайдалануды ұйымдастыру барысында пайда болатын және әрқайсысы
белгілі бір Қаржылық құқықтық институттардың материалдық көрінісі
(Қорлары) болып табылатын Қаржылық-экономикалық институттардың жиынтығын
айтамыз.
Ал қаржылық-экономикалық институттар дегеніміз мемлекеттің ақша
қорларын қалыптастыру, бөлу және пайдалануды ұйымдастыру барысында пайда
болатын экономикалық қатынастардың жиынтығы. Орталықтандыру дәрежесі мен
осы институттарға жататын ақша қорларының түрлері бойынша Қазақстан
Республикасының қаржы жүйесінің институттары қаржылары орталықтандырылған
және орталықтандырылмаған болып екіге бөлінеді.
Орталықтандырылған институттар (Қаржылар) мына төмендегідей болып
келеді:
1) Жалпы мемлекеттік орталықтандырылған қаржылар республикалыҚ бюджет
арқылы көрсетіледі.
2) Жергілікті орталықтандырылған қаржылар. Жергілікті өкілді органдардың
бюджеттері арқылы көрсетіледі. Жергілікті бюджеттерге мыналар жатады:
облыстық бюджеттер; Астана және Алматы қалаларының қалалық бюджеттері;
қаладағы аудандық бюджеттер; аудандық бюджеттер.
3) Мемлекеттік банктердің қаржылары. Осы банктердің ақша қорлары мынадай
көрініс табады: жарғылық қор; резервтік қор; өндірістік-әлеуметтік даму
қоры; қысқа мерзімге несиелеу қоры; ұзақ мерзімге несиелеу қоры;
валюталық аударым қоры; материалдық марапаттау қоры және т.б. Бұл қорлар
мемлекеттің орталықтандырылған несиелеу қорларын қалыптастырады.
4) Мемлекеттің мүлікті жүне жеке басты міндетті сақтандыру қаржылары,
мынадай сақтандыру қорларымен көрсетіледі: жарғылық қор; сақтандыру
резервтік қоры; ағымдағы түсімдер қоры; сақтандыруды дамыту қоры;
әлеуметтік-мәдени шаралар қоры; алдын алу шараларын қаржыландыру қоры;
сақтандырудың қалпына келтіру түрлері бойынша запастағы қорлар жүйесі;
әлеуметтік бағыттағы: мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры; жұмыспен
қамтуға жәрдемдесу қоры және т.б. қорлар.
Мұнда айта кететін бір жәйт бар. Банкілердің қаржыларын
оқулықтарда, көбінесе, банкілік кредит деп айтатынын көріп жүрміз.
Былайша айтқанда, банкілік қызметтің кредит (несие) беру жағымен ғана
шектелген. Бір жақты көзқараспен шектеліп қоймай, бұл қаржыларды қаржы
жүйесінің институты деп алып қарасақ, онда олардың тек банкілердің
ссудалық қорларын кредит беру түрінде жұмсайтын институт ғана емес,
сонымен қатар осы қорларды қалыптастыратын да институт екенін көреміз.
Сондай-ақ бұл институт тек мемлекеттік банкілердің қызметі мен солардың
ақша қорларын қамтиды.
Ал мемлекеттік емес банкілердің қызметтері қаржылық қызметке
жатпайды. Жеке басты және мүлікті міндетті сақтандыру институты туралы да
осыны айтуға болады. Бүл институт қаржы жүйесінің ерекше институты ретінде
қалыптасады және оның әрекеттері мемлекеттің қаржылық қызметі болып
есептелу себебі, аталмыш қызмет мемлекеттік сипатта болады, сондай-ақ
мемлекеттік органдар арқылы жүзеге асырылады.
Сақтандыру қызметімен айналысатын мемлекеттік емес заңды ұйымдар мен
мекемелердің әрекеттері қаржылық қызметтің құрамына кірмейді, сондықтан бұл
қызметтер қаржылық құқықтың пәніне жатпайды.
Негізінде, мемлекеттік емес заңды ұйымдар мен мекемелердің және
азаматтардың ақшалай қорлары мен қаражаттары қаржылар жүйесінің құрамына
кірмесе де, олардың ақша жөніндегі қызметтері азаматтық-құқықтық
нормалармен реттелетінін білуіміз керек. Азаматтық-құқықтық әдістермен
реттеу реттеу арқылы өнім (тауар) өндірушілердің құқықтарымен мүдделері
қорғалады. Ал егер құқықтық реттеу қаржылы құқықтық әдістері арқылы жүзеге
асырылса, онда ол мемлекет мүддесін көздеу болып табылады.
Қаржылық қатынастардың тауар-ақша қатынастарынан туындайтынын және
оларға қызмет ететінін білеміз.Сондықтан мемлекеттің қаржылық қызметінің
мақсаты тек қаржыларды қалыптастыру емес екені белгілі.
Орталықтандырылмаған институттарға (Қаржыларға) мыналар жатады: 1)
Мемлекеттік басқару органдарының қаржылары. Министрліктердің,
ведомстволардың және басқа да басқару орталықтарының орталықтандырылған
ақша қорларын білдіреді. Бұл салалық орталықтандырылған қорлар халық
шаруашылығы саласының немесе басқа да шаруашылық жүйелерінің орталық
басқару звенолары болғандықтан министрліктер мен ведомстволардың қарамағына
берілген ақша қаражаттарынан тұрады.
2) Мемлекеттік шаруашылық субъектілерінің қаржылары. Осы субъектілердің,
яғни мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың ақша қорларын білдіреді:
жарғылық қор, өнеркәсіпті, ғылымды және техниканы дамыту қорлары;
резервтік қорлар және т.б.
3) Мемлекеттік қазыналық ұйымдар мен мекемелердің қорлары. Осы
субъектілердің ақша қорларымен көрсетіледі.
4. Бухгалтерлік есеп құру, экономикалық талдау және аудит негізі
Бухгалтерлік есептің негізгі мақсаты — барлық кәсіп-орындарда
орындалатын операциялардың уақытылы есеп-ке алынып, олардың қазіргі күнгі
уақыт талаптарына сай орындалуына, яғни жүзеге асырылуына бақылау жасау.
Қоғамдық дамудың қай кезеңінде болмасын бухгалтерлік ссеп кез келген
косіпорында, яғни өнім өндіру мен олар-ды сату, пайдалану, бөлу
үдерістерімен айналысу бары-сында жүргізілгендігі бүгінгі таңда дәлелденіп
отыр. Бухгалтерлік есептің негізгі бағыты — кәсіпорындардағы ссеп жұмысының
сапасын арттыруға, есептеу жұмысының барысында қолданылатын, яғни
толтырылатын құжаттардың қарапайым әрі түсінікті болуына және ондағы
корсеткіштердің пайдаланушыларға ыңғайлы болуына рсттеліп жүргізіледі.
Бухгалтерлік есеп ұйымның есеп беру мен басқару, сондай-ақ
экономикалық талдау жұмыстарының нақты түрде жүзеге асырылуын қажетті
ақпараттармен қамтамасыз етіп отырады. Бухгалтерлік сссптің текссру,
қадағалау, жинақтау принциптерін жүзеге асыру арқылы меншік зандылығы мсн
қаржы және қаржыландыру тәртібі, үнемдеу шаралары тиісті заңдарға сай іскс
асырылады. Шаруашылық жұмыстарын әрі қарай дамыту, онім өндірудің көлсмін
ұлғайту мақсатында бухгалтерлік есеп көрссткіштері мен экономикалық таддау
әдістсрін кеңінен қолдана отырып, кәсіпорын бойынша іске асырылмай кслген
резері? қорларын анықтап, оларды іске қосу үшін қажетті шаралар белгіленді.
Бухгалтерлік есептің ақпараттық мәліметтері мен көрсеткіштеріне сүйенс
отырып, экономикалық талдау кестслері жасалынады. Сонымен қа-тар
бухгалтерлік есеп жұмысының қорытынды қүжаттары мсн мәліметтеріне қарай
әрбір үжымның әлеуметтік дамуына жәнс ондағы жұмысшы-қызметкерлердің мате-
риалдық ынталануына шаралар белгілсу жұмыстары іске асырылады. Бухгалтерлік
есептің басты ерекшслігі сол, ол тек қана бастапқы және арнайы қүжаттарға
жазылып тіркслген нақтылы көрсеткіштер негізінде жүргізіледі. Кэ-
сіпорындағы шаруашылық операциялардың тиімділігі мен олардың зандылығы,
шығындардың орынсыз жүмсалын-бауы, матсриалдық қүндылықтардың қатаң
тәртіппен ұқыпты да тиімді жүмсалынуы бухгалтерлік ссеп жүмы-сын жүргізудің
міндеті болып табылады. Бухгалтсрлік есептің мәліметтсрі мен корсеткіштері
қоғамдық онді-рістің дамуын экономикалық түрғыдан зсрттеугс бірден-бір
негіз болып табылады. Сондықтан да бухгалтсрлік есептің негізгі міндеті —
халық шаруашылығының барлық салаларында нақты тұжырымды мемлексттік талапқа
сай есептеу жұмысын жүргізу. Қоғамымыздың даму кезеңдерінің қай сатыларында
болмасын дамудың объсктивті экономикалық заңдылықтарын анықтау және ол заң-
дылықтарды пайдалану шараларын дұрыс белгілеу үшін бухгалтерлік есеп
жұмыстарын дұрыс ұйымдастырудың маңызы зор.
Бухгалтерлік есептің негізгі мақсаты — ұйымның өз экономикалық және
ТEXРЕМОНТ_М жағдайына тон шаруашылық қызметін тиімді жолдармен басқаруға
қажетті ақпараттық мәліметтсрмен қамтамасыз ету. Қорыта келгендс, бухгал-
терлік есептің негізгі басты мақсатына кәсіпорын жү-мысының экономикалық
тиімді түрғыдан орындалуы, ұйымның озін-өзі қаржыландыруы мен табыс (пайда)
табуы жатқызылады.
Бухгалтерлік есеп жұмысын 1.5. жүргізуде қолданылатын өлшем түрлері
Кәсіпорындар мен ұйымдардағы күнделікті болып отыратын барлық
опсрацияларды, шаруашылық үдерістері мен шаруашылық қүраддарының қозғалысын
олардың өнім өндіруге қатысуы мен оның нәтижесін есептеу үшін үш түрлі
өлшем қолданылады.
1) Заттай (натуралдық) өлшем.
2) Еңбек өлшемі.
3) Ақшалай өлшем.
Заттай (натуралдык) өлщем кәсіпорынның кіріске алынуға, есептен
шығаруға және сонымен қатар түгендеуге тиісті өнімдсрі мен заттарын,
матсриалдары мен негізгі құралдарын өлшеу, санау, көлемін анықтау үшін қол-
данылады.: Бұл заттай (натуралдық) олшемнің өзі өлшс-нетін шаруашылық
күралдарының түріне қарай ор түрлі болып келеді.
Мысалы: ағашты олшеу үшін - текше мстр (кубм), жерді олшеу үшін -
гсктар, астықты өлшеу үшін центнер және тағы да басқа олшсмдер қолданылады.
Мұндай заттай (натуралдық) өлшемді қолдану саңцық өлшем арқылы есеп
жұмысын жүргізу барысында қажет. Алайда өндірілген өнімдерді заттай
(натуралдық) өлшемді пайдалану арқылы өлшеумен қатар олардың сапасына және
түріне қарай есеп жүргізудің маңызы зор. Заттай (натураддық) өлшеммен қоса
өнімнің сапасын сипат-тайтын сапалық өлшемдерді пайдалану арқылы өңцірілген
өнімнің теменгі және жоғарғы дәрежедегі сапасын анық-тауға болады. Бірақ та
тек қана заттай (натуралдық) өлшем арқылы жүргізілген есеп мәліметтері
негізінде ұйымның жұмысына толық және жан-жақты талдау жүргізуді жүзеге
асыруға болмайды.
Мысалы: тоннамен есептелінген 100 (бір жүз) тонна отынға (көмірге)
текше метрмсн есептелінген 150 (бір жүз елу) текше метр отынды (мүнайды)
қоса салып, 250 (екі жүз елу) тонна немесс 250 (екі жүз елу) текше метр
отын деп есептеу мүмкін емес.
Еңбек өлшемі онім ендіруге және қызмет көрсетуге жүмсалынған жұмыс
уақытының санын өлшеуге арналған. Басқаша айтатын болсақ еңбек өлшемі бір
дана өнімді өндіруге қажетті уақытты анықтауға немесе белгілі бір уақыт
(мезгіл) аралығында өндіріліп шығарылатын өнім санын анықтауға арналған.
Бұл еңбек өлшемі жұмыс күнінің саны, сағаты және минуты сияқты уақыт
өлшемдерін қолдану арқылы жүргізіледі. Жұмыс уақытының көрсеткіштері
кәсіпорындағы жұмысшылар мен қызмет-керлерге тиесілі еңбекақы сомаларын
және еңбек нормаларын оның өнімділігін есептеу үшін қажет. Алайда еңбек
өлшемі жүмсалынған еңбек күшінің нақты санын анықтауға немесе өлшеуге толық
түрде нәтиже бере бермейді. Олар көп жағдайларда заттай (натуралдық)
өлшеммен бірге қосылып қолданылады.
Мысалы: жұмысшының өнімді ендіруге, жасап шыға-руға кеткен уақыты (адам
күні, сағаты) мен сол уақыттағы өндірілген өнімінің санын анықтау арқылы
еңбек өнімділігі көрсеткішін есептеуге болады. Мұндағы ендірілген өнім саны
заттай (натураддық) өлшемге, ал оны өндіруге кеткен уақыт (адамсағат)
еңбек өлшеміне жатқызылады. Еңбектің ой еңбегі мен қол еңбегі болып
бөлінуіне және еңбекті атқаратын адамдардың жұмысының түріне бай-ланысты
оларға жүмсалған барлық еңбекті ақшалай өлшемге айналдыруға тура келеді.
Аңшалай өлшем кәсіпорындағы жүмсалған шығындар мен алынған табысты,
өндірілген өнімдер мен тағы да басқалардың есебін жүргізу үшін қажет.
Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу барысында ақшалай өлшем көбіне заттай
(натуралдық) өлшем және еңбек өлшемімен бірігіп барлық мәліметтерді
жинақтап қорытындылау үшін қолданылады.
Мысалы: құрылысты салуға кеткен барлық шығынның қүнын анықтау үшін,
сонымен қатар өндірілген өнімдерді, сатылып алынған тауарды сату, бағалау
және тағы бас-қалары үшін ақшалай өлшем көп қолданылады.
Бақылау қызметi бухгалтерлiк есептiң бақылау қызметi қазiргi кезде
күшейiп отыр. Себебi, әкiмшiлiктен тек өзiнiң кәсiпорынның жағдайын ғана
емес. Бәсекелес кәсiпорынның қаржы жағдайын бiлу тиiс. Ақпараттық қызмет
бухгалтерлiк есеп жүйесiнiң жетiлдiрiлуi мен және оның бақылау қызметiмен
тығыз байланысты.Ақпаратты қызметтiң жүзеге асырудың негiзгi құралын
кәсiпорынның негiзгi қызметiн түгендеу. Меншiктiң сақталуын қамтамасыз ету
қызметi есеп түрлi басқару объектiлерден негiзгi ақпарат берушi болып
табылады. Керi байланыс қызметi байланыста қолдана отырып бухгалтерлiк
ақпараттың көмегiмен жоспарлы көрсеткiштердiң стандартты нормаларымен
нормативтердiң сметалардың орындалуының ресурстардың тиiмдi пайдалануын
бақылап отыруға болады. Талдау қызметi жүзеге асыру бухгалтерлiк есептiң
барлық рольдерi бойынша талдау жүргiзуге мүмкiндiк бередi.
Бухгалтерлiк есептiң ìәнi ол кәсiпорынның мүлiгi оның жылжуы және
кәсiпорынның нәтижелерi мүлiк (ол шикiзат, материалдар, негiзгi
құралдар,мiндеттемелер, шаруашылық операциялар ақшалай түрде есепке алады(.
Кәсiпорынның мүлiктерi оны құрастыру көздерi мiндеттемелер шаруашылық
операциялар бухгалтерлiк есептiң объектiлерiн құрайды.
Шаруашылық операция мүлiктiк құрамына, оны құрастыру көздерiнiң
көлемiне өзгерiс әкелетiн жеке шаруашылық iс-әрекеттер.
Кәсiпорын шаруашылығында орындалған жұмыстар, фактiлер арнайы
құжаттарға түсiрiлгеннен кейiн шаруашылық операциясы деп аталынып,
бухгалтерлiк есепке алынады. Бухгалтерлiк есептiң соңғы сатысы,
қорытындысы, ол кәсiпорынның қаржылық ақпараттары. Онда кәсiпорын
мүлiктерiнiң қорытынды есебi, қаржылық жағдайы, өткен уақытта болған
шаруашылық нәтижесi, табыстылығы көрсетiледi. Сол ақпарат көрсеткiштерiн
аудитор тексерiп дұрыстығын анықтайды. Қазiргi кезде аудиторлық тексерудi
аудит фирмасы немесе жеке аудиторлар жүргiзедi. Аудиттi тексеру барысында
аудитор бухгалтерлiк есептiң заң талабына сәйкес, нормативтiк ереже
нұсқауды дұрыс қолданып жүргiзiлгенiн анықтайды. Бухгалтерлiк есеп
мәлiметiнiң дұрыстығын анықтау үшiн “алғашқы есеп” есеп құжаттарын
тексередi. Одан кейiн аналитикалық және синетикалық есеп кестелерiнiң
дұрыстығын тексередi. Аудит туралы шыққан көптеген басылымдарда “аудит”
деген түсiнiкке әр түрлi анықтамалар берiлген. Бiз соның төрт түрлiсiн
келтiрейiк те мазмұнын қарастырып талдайық.
Кесте 1- Ғалым авторлардың “аудитке” берген анықтамалары:
N Аудиттiң мазмұнына анықтама Авторлар
1 Аудит дегенiмiз-ол кәсiпорынның табыстылықБухучет, 1994г N2,
отчетын тексерiп, онда көрсетiлген Сейткасымов Г.С.
шаруашылық табыстылық көрсеткiштерiнiң “становление аудиторской
дұрыстығын анықтап, сонымен қатар деятельности” (62) КазГУ
бухгалтерлiк есебiн, қаржысын, салық 1993
заңдарын, банк және әлеуметтiк есеп
процесiн келiсiм-шарт бойынша кәсiпкер
ретiнде тексерiп арнайы төлем арқылы
қызмет көрсету
2 Аудит дегенiмiз-ол, табыстылық отчетын Андреев В.Д. “Парктический
немесе соған қатысты обьектiлер туралы аудит” 1994г Терехов А.А
информацияларды арнайы қорытынды жасау “Аудиты внешние и
үшiн дербес тексеру жүргiзу внутренние” Бух учет 1993.
N4
3 Аудит дегенiмiз ол шаруашылық табыстылық Ержанов М.С “Теория и
операцияларының заңдылығын тексерiп, әр практика аудита”, алматы.
түрлi меншiктегi кәсiп-ың бух-к есебi мен ±ылым, 1994
отчетының дұрыстығын анықтап, арнайы төлем
арқылы бақылау тексеру, түсiнiктеме беру,
сараптау қызметiн көрсету
4 Аудит дегенiмiз ол кәсiп-ғы,мекем-гi Угольников К.А “История
бухгал-iк есептiң дұрыстығын анықтау аудита” Контролинг, 1991 N6
мақсатымен жүргiзiлетiн тексеру
Осы көрсетiлген анықтамалардың мазмұнын талдап қарастыратын болсақ әр
түрлi мазмұнда құралғаның көремiз. Бiр автор қысқаша анықтама берсе,
кейбiреуi өте күрделi түрде анықтама бередi. соған қарамастан осы
анықтамаларға бiр ғана мақсат қойылады, ол аудиттiң мағынасын, негiзiн
анықтау. Солай бола тұрса да еш бiр анықтамада аудиттiң негiзгi мақсаты
ашылмай қалып отыр. Ол аудиторлық қорытынды туралы. Себебi қандай бiр
аудиторлық тексеру болмасын оның негiзгi мақсаты аудиторлық қорытынды
жасау. Екiншiден, аудиторлық тексерудiң обьектiсi туралы ешқандай автор
еске де алмайды. Бiздiңше ол үлкен кемшiлiк. Олай дейтiнiмiз, аудиторлық
тексеру тапсырушының келiсiм-шартта көрсеткен обьектiсiне ғана жүргiзiледi,
ол бiрден-бiр аудит жұмысының негiзгi принципi. Олай дейтiнiмiз, тапсырушы
өз субьектiсiнiң шаруашылық көрсеткiшiн толық немесе бiр бөлiмiн аудиттiк
тексеруге құқылы.
Кәсiпорын шаруашылығының жеке бiр бөлiгiн немесе түгелдей шаруашылығын
қамтитын аудит болса да “алғашқы құжаттарды” тексеру немесе “алғашқы
есептi” тексеру мiндеттi түрде жүргiзiледi. Аудит процесi одан әрi қарай
бухгалтерлiк есептiң жүргiзiлуiмен оның құрылымын-ұйымдастырылуын
тексерумен жалғасатын обьективтi жұмыс. Ондай болмаған жағдайда аудиттiк
тексерудi тиянақты, дұрыс жүргiзiлдi деуге болмайды. Кейбiр авторлардың
анықтамаларында осы ойлар орынды айтылған деуге болады. Белгiлi, АҚШ-тың
аудит теориясын және аудит жұмысының даму жолына көп еңбек сiңiрген
профессор Джек Робертсон екi анықтама бередi. Оның бiреуiнде жоғарыда
айтылған “информациялық риск”-деген түсiнiк. Бұл түсiнiктi профессор Джек
Робертсон былай түсiндiредi: “информациялық риск”-деген түсiнiктiң мазмұнын
бухгалтерлiк есеп, аудит тұрғысынан қарастыратын болсақ, ол бухгалтерлiк
есепте немесе отчет жасауда жiберiлген қателердiң салдарынан информация
пайдаланушылардың кәсiпкерлiгiне зиян келтiруге әсерiн айтады. Яғни,
аудитордың мiндетi сол “информациялық рискiнi” бар мүмкiншiлiгiнше азайтып,
кәсiпкерлердiң сенiмдiлiгiн арттыру. Барлық саладағы кәсiпкерлер өздерiнiң
экономикалық проблемаларын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ИНСТИТУТЫ
Экономика кафедрасы
ЕСЕПТЕМЕ
ТОО- Техремонт_М Мекемесі
(тәжірибие базасының атауы)
Экономика және құқық институтының 2-курс студенті Орынбасар Н.Қ Мамандығы
050510 – Мемлекеттік және жергілікті басқару Ш.Есенов атындағы
КМТжИУ-нен жетекші аға оқытушы Аманчаева Қ.Р.
(ғылыми дәрежесі, лауазымы, А.Ж.Т.,қолы)
Кәсіпорындағы (ұйымдағы) тәжірибе жетекшісі
Орынбасаров.Қ.
(лауазымы, А.Ж.Т.,қолы)
Ақтау-2012ж
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.ЖШС жарғысы
2. Мекеменің шаруашылық қызметімен танысу
3. ЖШС-ның қаржылық қызметі
4. Бухгалтерлік есеп құру, экономикалық талдау және аудит негізі
5. Қаржылық-шаруашылық қызметі туралы есеп беру
6. Шаруашылық субъектінің меншікті капиталының есебі және
аудиті
7. Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер есебі және аудиті
8. Инвестициялық және қаржылық есебі
9. Тауарлық-материалдық қорлар есебі және аудиті
10. Ақша қаражаттарының есебі
11. Дебиторлық қарыздар есебі
12. Міндеттемелердің есебі
13. Еңбек және еңбекақы есебі, аудиті.
14. Қаржылық есеп беру: құрастыру әдісі мен тәсілі
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
ТEXРЕМОНТ_М Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Маңғыстау
облысының әділет департаменті заңды тұлға болып 2007жылы қыркүйек айының 6-
шы жұлдызында тіркелген. Бұл мекеменің тіркеу нөмері 8665-1943-ЖШС, ал
бизнес-сәйкестендіру нөмері 070940017435.
ЖШСТEXРЕМОНТ_М Мекемесі Қазақстан Республикасы Маңғыстау облысы
Ақтау қаласында 1-шағын аудан 3-үй 32-пәтерде орналасқан. Мекеменің
құрылтайшысы Орынбасар Қуандық Туркешович тіркелген, ал бас бухалтері
Қайырбаев Әмірғали.Қ. Мекеменің негізгі орындайтын ісі құрылыс саласы,
өртке қарсы дабыл қағушыларды орнату және көлік қызметін көрсету. Бұл
мекемеде қазіргі уақытта 17адам жұмыс істейді, оның ішінде инженер-
техникалық жұмысшы ретінде 7адам, ал жұмысшылары 10адам кіреді. ИТЖ
құрамына бас директор, бас бухалтер, бухалтердің көмекшісі, қойма
меңгерушісі, бас инженер және участке басшысында 2адам болып істейді.
Қазіргі жағдайда мекеменің қаржылық жағдайы тұрақты болып келеді.
Мекеме құрылтайшының жеке салымы болып, яғни жарғылық капиталы
110000теңгені құрайды. Кеңселерде бухалтерлік компьютерлерде 1С-7.7
бағдарламасы орнатылған. Салық және бюжетке төленетін тіркеу нөмері
430100255047; мекеме салық комитетіне тиісті мерзімі бойынша
декларацияларды тапсырып тұрады. Декларацияны электронық түрде, яғни СОНО
салық бағдарламасы бойынша тапсырылады. Әр бір есеп бойынша тиісті
декларация форма арқылы тапсырылады. Қосымша құн салығы №300.00 формамен
толтырылады. Ал еңбекақы бойынша тапсырылатын тиісті салықтар: жеке табыс
салығы, әлеуметтік салық, зейнетақы қорына және әлеуметтік сақтандыру
салығы, бұлардың бәрі форма №200.00декларациямен толтырылады. Мекемеде
жанар жағар май пайдаланған жағдайда форма №870.00 декларциясын
тапсырылады.
Жоғарыдағы формаларға байланысты 2010 жылы 1 қаңтардан бастап төленген
салық кодекісіне байланысты қосылған құн салығы – 12%; жеке табыс салығына
– 11%; зейнетақы қорына – 10%; әлеуметтік сақтандыру салығы – 5% төленді.
Қоршаған ортаны қорғау салығы жанар жағар майдың қай түрін қолданғанына
байланысты салық төленуге тиіс.. Соның ішінде мекемеде тек қана газ, бензин
және отын(топлива) жанар май қолданылады. Соған байланысты салық мөлшері
төленеді.
Жоғарыдағы көрсетілген салық форма декларациясы тапсыру мерзімі әр
тоқсан сайын тапсырылу тиіс.
Әр тоқсан сайын біткеннен кейін 45 күн ішінде салық комитеті
тапсырылады. Салық декларациясын келесі түрде тапсыруға болады: 1) почта
арқылы;
2) электронды түрінде;
3) салық комитетіне барып қолма-қол түрінде;
Мекемеде жылжитын, жылжымайтын мүліктеріне де бюжетке төленетін
төлемдерін №701.01 формасымен тапсырылады. Бұл есебін 25ақпан, 25 мамыр,
25тамыз, 25қараша айларында салық комитетіне тапсырылуы тиіс. Жылжымайтын
және жылжыйтын жер жер мүлігіне байланысты жыл біткеннен кейін форма
№700.00 декларация тапсыруға міндетті. Соның ішіне жылжитын мүліктерге
көліктер, ауыр машиналар, жүк таситын көлік және т.б. бар.
Бухгалтерлік есепке тән негізгі принциптердің мәні мен маңызын
түсінбей тұрып, ұйымдар қызметін басқару мен ұйымдастыру жөнінде шешім
қабылдау мүмкін емес. Сондықтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім
қабылдау үшін, бухгалтерлік есеп шоттарын жүргізу мен бұларды өз орындарына
қарай дұрыс қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды түрде ұйымдастыру,
есеп жүйесінде қолданылатын әдістемелерді сабақтастықпен пайдалану жолдарын
және халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.
Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндетерінің
бірі – ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып
табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал –
тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын
еуропалық құрылым алынды.
Нарықтық экокномика ресурстың барлық материалдық, еңбек және қаржылық
түрлерін ұтымды пайдалануды көздейді, олар кәсіпкерлік іс - әрекеттің
күтілетін нәтижесін қамтамасыз етуі тиіс.
Еліміздегі шаруашылық ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп жүйесін сенімді
жүргізу үшін жоғары дәрежеде даярланған кәсіби мамандар қажет. Нарықтық
экономиканың талаптарына сай сапасы жағынан жақсы даярланған бухгалтерлерге
деген сұраныс күннен күнге артып келеді.
Қаржылық сипаттағы тиімді экономикалық шешімдер қабылдау бухгалтерлік
есеп жүйесінде жазылып тіркелген, жинақталған ақпараттар негізінде іске
асырылатындығына сай міндет пен қызмет атқарушы қаржыгерлер мен
бухгалтерлер тағы да басқа жауапты адамдар сапалы және саналы жасалған
бухгалтерлік есеп жүйесіндегі көрсеткіштерді зерттеп зерделей білуі керек.
Қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорындардың
шаруашылықты жүргізуші субъект ретінде құқық жағдайларын едәуір нығайтып,
олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуіне
мол мүмкіншілік ашты.
Атап айтқанда, ішкі және сыртқы рынокта білікті серікті таңдауға қол
жетті, өйткені болашақтағы бірлескен іс әрекеттің тиімділігі көбінесе
осыған байланысты болады.
Кәсіпорындар бұрынғыдай жоғары жақтың жөн сілтеуімен емес,
контрагенттерді (жабдықтаушы, сатып алушы, мердіген, банк және т.б.)
қазіргі кезде өз қалауы бойынша алады. Олардың өздеріне іскер серіктерді
қаншалықты дәл және қатесіз таңдауымен нарықтық қатынастар негізінде
мүмкіндігінше тез және дұрыс бағдар тауып, оны ұстануына қарай жұмыстарының
тиімділігі әр түрлі болады.
Мен өндірістік іс-тәжірибемді (практикамды) ТEXРЕМОНТ_М ЖШС.
өндірістік іс-тәжірибемді өткен уақытымда, материалдар жинай отырып,
өндірістік іс-тәжірибем біткеннен соң, өндірістік іс-тәжірибемнің есебін
жаздым.
Ұсынылып отырған тәжірибе есебімнің мақсаты – кәсіпорынның қаржылық
жағдайын талдаудың теориялық және әдістемелік негізі туралы мағлұмат беру,
оны ұғыну, оларға талдау жүргізуге көмектесу.
Бұл талдау жұмысын біліктілікпен жүргізуге, кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық қызметінің нәтижелері мен нарықтық тұрақтылығы туралы дұрыс,
ғылыми негізделген баға мен қорытынды беруге, өндірістің өсуі мен оның
тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін, жоғарыда көрсетілген еліміздің
ұзақ мерзімді бірінші кезектегі мақсатына ойдағыдай жету үшін басшылыққа
үйлесімді басқару шешімдерін дайындауға мүмкіндік береді.
Шаруашылықты жүргізуші субъектілердің қызметінің жетістіктері басқару
деңгейіне, қабылданған шешімдердің объективтілігі, нақтылығы, шұғылдығы мен
ғылыми негізделуіне тікелей тәуелді. Үйлесімді шешімдердің қабылдануы,
материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын тиімді пайдаланып, еліміздің
экономикалық өсуіне бағытталатыны белгілі.
Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің
орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады. ол ақша
қаражатын еркін орын алмастыра отырып қолданып, тиімді пайдалану жолымен
өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз процесін қамтамасыз ете алатын өзінің
қаржы ресурстары жағдайын көрсетеді.
1.ЖШС Жарғысы
ТEXРЕМОНТ_М
Жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің
жарғысы
қатысушылардың 01.06.2009 ж.
Жалпы жиналысының №____ хаттамасымен
бекітілді.
ТEXРЕМОНТ_М-
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестігінің
ЖАРҒЫСЫ
Ұйымдық құқықтың нысаны - Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік
Атауы - ТEXРЕМОНТ_М
Меншік нысаны - Жеке меншік
Мекен-жайы - Қазақстан Республикасы,Маңғыстау
облысы, ст. Маңғышылақ
I.ЖШС ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
ЖШС МҮЛІГІНІҢ ҚҰРАЛУ ТӘРТІБІ.
ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛ.
ЖШС қатысушылары ЖШС Жарғылық капиталын 110 000 тенге мөлшерінде
құрайды.
Жарғылық капитал қолданудағы заңнамаға сәйкес қатысушылардың мүліктік
немесе ақшалай салымдары арқылы құралады.
Жарғылық капитал оны белгіленген тәртіпте мемлекеттік тіркеу сәтіне
құралуы тиіс.
ЖШС өндірістік қызмет нәтижесінде ЖШС алған табысы қатысушылардың
жарғылық капиталға енгізген үлестеріне сайма-сай бөлінеді.
ЖШС өндірістік қызметі нәтижесінде алынған табыс жалпы жиналыстың
шешімі негізінде қатысушылардың қалауы бойынша пайдаланылады.
ЖШС қаржылық жағдайының тұрақтылығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ
болжалған шығыстар мен шығындарды жабуға бағытталатын табыстың бөлігі
резервтік капиталды қалыптастыруға бағытталады.
ЖШС көрсетілген қорлардан басқа өзгеде қорлар, оның ішінде сақтандыру
қорын, ғылыми техникалық даму қорларын,өндірістік,материалдық мадақтау
қорларын және ЖШС қызметінің тиімділігі үшін қажетті басқа да қорлар құра
алады.
Қорлардың құрамын, орналасуын,мөлшерін, олардың құралу көздері мен
пайдалану тәртібін қолданудағы заңнамаға сәйкес ЖШС басқарудың жоғары
органы белгілейді.
Олар өзінің және несиелік қаражаттан тұра алады.
ЖШС мүлігі қатысушылардың жеке салымдары есебінен құралған жарғылық
капиталдан, шаруашылық қызметтен түскен пайдадан және белгіленген тәртіпте
ЖШС алынған, басқа да мүліктен тұрады.
ЖШС мүлігінің қалыптасу көздері болып табылады;
-қатысушылардың салымдары ретінде алынған қаражат;
-ЖШС өндірістік-шаруашылық қызметінің нәтижесінде алынған табыс;
-сыртқы экономикалық қызметтен тускен табыс;
-банктердің және басқа да несиелер;
-заңнамамен тыйым салынбаған,басқада көздер.
II. ЖШС ҚЫЗМЕТІ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ
2.1. ЖШС қатысушысы, тексеру комиссиясының мүшесі, сыртқы аудитор,
үлесті иемденуші талаптары бойынша ЖШС бес күн мерзім ішінде оларға ЖШС-нің
құжаттары мен қызметі туралы ақпараттармен танысуға мүмкіндік беруге
міндетті.
2.2. ЖШС қызметі туралы ақпарат және құжаттар ЖШС
қатысушыларына,тексеру комиссиясының мүшесіне, сыртқы аудиторға,улесті
иемденушіге алғашқы талабы бойынша ҚР, Маңғыстау облысы, ст. Маңғышылақ
шағын ауданда орналасқан ЖШС-ның атқарушы мекемесінің ғимаратындажұмыс
уақытында тапсырылады.
2.3. ЖШС мүддесін қозғайтын ақпарат болып саналады.
- ЖШС қатысушылары,атқарушы орган тексеру комиссиясының (тексеруші)
жалпы жиналысымен қабылданған шешімдер және қабылданған шешімдер туралы
ақпарат;
-ЖШС өз капиталының жиырма бес және одан да жоғары мөлшерін құрайтын
қарыз алғандығы,
-нәтижесінде ЖШС жеке капиталының жиырма бес және одан да жоғары
мөлшерін құрайтын соммасындағы мүліктен ірі келісім жасау немесе өзара
байланысты келісімдердің жиынтығы салдарынан иемдену немесе айырылу;
-ЖШС қандай да болмасын қызмет түрлерін немесе әрекет жүргізуге
лицензия алуы, олардың қозғалысын тоқтата тұруға немесе тыйу, жәнеде ЖШС
бұрын қандай да болмасын іс жүргізуге және белгілі бір қызмет көрсетуге
алған лицензиясынан айырылуы;
-ЖШС мүлігіне тыйым салынуы;
-төтенше сипаттағы нәтижесінде ЖШС активінің жалпы мөлшерінің он
немесе оданда жоғары баланс соммасын құрайтын мүлігі құртылатын
жағдайлардың тууы;
-ЖШС және оның қызмет иелерінің әкімдік жауапкершілікке тартылуы;
-ЖШС еріксіз қайта ұйымдастыру туралы шешім;
-аудиторлық есеп беру;
-жарғыға сәйкес ЖШС мүдделерін қозғайтын басқада ақпарат.
2.4. ЖШС қызметі жөнінде құжаттар болып табылады:
- ЖШС қатысушыларының, тексеру комиссиясының жалпы жиналыстарының
хаттамалары, ЖШС атқарушы ұйымның бұйрықтары мен өкілдері;
- несие шарттары, ЖШС өз капиталының жиырма бес немесе одан жоғары
мөлшерін құрайтын несиелерін алу келісімдері;
- нәтижесінде ЖШС жеке капиталының жиырма бес және одан да жоғары
мөлшерін құрайтын мүліктің алынатын немесе жоғалтылатын келісімдер мен
шарттар;
- лицензиялардың тоқтатылуы немесе жойылуы туралы лицензиялар мен
құжаттар;
- ЖШС мүлігіне тыйым салынуы туралы шығарылған қаулы.
Руководителям предприятий
ТОО ТEXРЕМОНТ_М (гос. регистрация №9856-1943-ТОО от
01.06.2009г.) на основании Аттестата за №0000806 от 30.06.2009г.
выданного Комитетом по государственному контролю за ЧС и ПБ МЧС
Республики Казахстан предлагает Вам свои услуги по выполнению следующих
видов работ:
- Выдача документов, удостоверяющих соответствие технических устройств,
технологий и материалов требованиям промышленной безопасности
- Проведение экспертизы в области промышленой безопасности
- Подготовка, переподготовка, повышение квалификации
специалистов в области промышленной безопасности.
Также на основании Аттестата за №0000802 от 19.06.2009г.
выданного Комитетом по государственному контролю за ЧС и ПБ МЧС РК
также предлагает Вам свой услуги в области промышленной безопасности:
- Подготовка, переподготовка, повышение квалификации специалистов в
области промышленной безопасности:
1) взрывников на геофизических работах (сейсморазведка и прострелочно-
взрывные работы в скважинах);
2) руководителей взрывных работ для геофизических предприятий;
3) заведующих складами и раздатчиков взрывных материалов;
4) машинистов геофизических вышек;
5) машинистов подъемников каратажных станций;
6) водителей автотранспортных средств по перевозке опасных грузов
(взрывчатых материалов);
7) водителей автотранспортных средств по перевозке опасных грузов
(источники ионизирующих излучений);
8) пиротехников(приемщиков и контролеров),занятых на работах по
сбору(заготовке), хранению, переработке и реализации лома черных
и цветных металлов.
Персонал ТОО ТEXРЕМОНТ_М аттестован в Комитете по
государственному контролю за ЧС и ПБ МЧС РК от 23.05.2009г.
Надеемся на быстрый ответ и долговременное сотрудничество с
вашей копанией.
Прилагается: Аттестат №0000806, Аттестат №0000802; учредительные
документы, протокол заседания экзаменационной комиссии выданный
Комитетом по госконтролю за ЧС и ПБ МЧС РК; прейскурант цен по видам
обучения
Директор__________________ Орынбасар Қуандық Туркешович
УТВЕРЖДАЮ
Директор ТОО ТEXРЕМОНТ_М
__________________
_______________________
___ ________________ 2010 год
Прейскурант цен на услуги по обучениям
№ Кол-во Стоимость
часов обучения, тенге
без учета НДС.
1 Закон РК О промышленной безопасности 40 22 000
на опасных производственных объектах
2 Правила безопасности в нефтяной и 40 18 000
газовой промышленности РК
3 Единая система организации 22 18 000
безопасности и охраны труда
4 Правила устройства и безопасной 40 18 000
эксплуатации сосудов, работающих под
давлением
5 Правила устройства и безопасной 42 18 000
эксплуатации грузоподъемных кранов
6 Правила безопасности в газовом 40 18 000
хозяйстве
7 Правила безопасности при проведении 44 18 000
нефтяных операций на море и внутренних
водоемах РК
8 Правила устройства и технической 40 18 000
эксплуатации вертикальных
цилиндрических стальных резервуаров
для нефти и нефтепродуктов
9 Единые правила разработки нефтегазовых22 18 000
месторождений РК
10 Курс обучения по технике безопасности 22 18 000
и охране здоровья при проведении
нефтяных операций
11 Курс оказание первой медицинской 16 5 000
помощи
Для обслуживающих персоналов:
№ Наименование специальности Разряд Кол-во Стоимость
часов обучения,
тенге без
учета НДС.
1 Оператор по исследованию скважин3-5 48-80 23 000
2 Слесарь по КИП и автоматике 3-6 40 20 000
3 Моторист цементно-смесительного 4-6 48 23 000
агрегата
4 Оператор по химической обработке3-5 48 23 000
скважин
5 Стропальщик 3-5 40 20 000
6 Электромонтер по ремонту и 3-6 48 23 000
техническому обслуживанию
электрических и грузоподъемных
машин (краны и электротали)
7 Газосварщик 1-6 48 23 000
8 Машинист агрегатов по 5-6 48 23 000
обслуживанию нефтепромыслового
оборудования
9 Слесарь-ремонтник 3-5 48 20 000
нефтепромыслового оборудования
10 Бурильщик эксплуатационного и 5-6 48 25 000
разведочного бурения на нефть и
газ
11 Помошник бурильщика 3-4 48 23 000
эксплуатационного и разведочного
бурения на нефть и газ
12 Оператор по подземному ремонту 3-5 48 25 000
скважин
13 Машинист передвижного 4 48 25 000
компрессора
14 Машинист паровой передвижной 5-6 48 25 000
установки
15 Машинист подъемника 3-5 48 25 000
16 Вышкомонтажник 3-5 40 23 000
17 Оператор заправочных станций 3 40 23 000
18 Машинист насосной станции по 5-6 48 25 000
закачке рабочего агента в пласт
19 Моторист буровой установки 3-6 48 25 000
20 Оператор обслуживающий сосуды, 3-6 40 23 000
работающие под давлением,
трубопроводы пара и горячей воды
21 Машинист агрегатов по добыче 5-6 48 25 000
нефти и газа
22 Машинист цементировочного 5-6 48 25 000
агрегата
23 Моторист цементировочного 5-6 48 25 000
агрегата
24 Машинист камнерезных машин 5-6 40 25 000
25 Машинист агрегата АДП для 5-6 40 25 000
депарафинизации скважин
26 Машинист насосных установок 3-5 40 23 000
27 Водитель обслуживающего 3-6 32 23 000
персонала по транспортировке
опасных грузов
28 Товарный оператор 2-6 40 20 000
29 Персонал по безопасной перевозке3-6 32 23 000
опасных грузов ЛВЖ
30 Оператор (кочегар) котельной 2-6 48 20 000
31 Лаборант химического анализа 2-5 48 20 000
32 Помощник бурильщика КРС 3-4 48 23 000
33 Бурильщик КРС 5-6 48 25 000
34 Газорезчик 1-5 48 25 000
35 Оператор по добыче нефти и газа 2-6 48 25 000
36 Оператор по поддержанию 3-4 48 25 000
пластового давления
37 Оператор обслуживающий котельные2-4 48 25 000
установки
38 Автоэлектрик 3-4 48 25 000
39 Оператор по цементажу скважин 3-4 48 20 000
40 Сталевар и подручные 40 23 000
41 Разливщик стали и оператор МНАЗ 40 23 000
42 Ковшевой 20 20 000
43 Огнеупорщик 40 23 000
44 Укладчик и упаковщик стали 20 20 000
45 Щихтовщик 20 20 000
46 Машиниста автопогрущика 5 48 20 000
47 Лесомантажник 40 23 000
48 Пескострущик 40 23 000
2. Мекеменің шаруашылық қызметімен танысу
Бухгалтерлік есепке тән негізгі принциптердің мәні мен маңызын түсінбей
тұрып, ұйымдар қызметін басқару мен ұйымдастыру жөнінде шешім қабылдау
мүмкін емес. Сондықтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім қабылдау үшін,
бухгалтерлік есеп шоттарын жүргізу мен бұларды өз орындарына қарай дұрыс
қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды түрде ұйымдастыру, есеп
жүйесінде қолданылатын әдістемелерді сабақтастықпен пайдалану жолдарын және
халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.
Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндетерінің
бірі – ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып
табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал –
тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын
еуропалық құрылым алынды.
Нарықтық экокномика ресурстың барлық материалдық, еңбек және
қаржылық түрлерін ұтымды пайдалануды көздейді, олар кәсіпкерлік іс -
әрекеттің күтілетін нәтижесін қамтамасыз етуі тиіс.
Еліміздегі шаруашылық ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп жүйесін сенімді
жүргізу үшін жоғары дәрежеде даярланған кәсіби мамандар қажет. Нарықтық
экономиканың талаптарына сай сапасы жағынан жақсы даярланған бухгалтерлерге
деген сұраныс күннен күнге артып келеді.
Қаржылық сипаттағы тиімді экономикалық шешімдер қабылдау бухгалтерлік
есеп жүйесінде жазылып тіркелген, жинақталған ақпараттар негізінде іске
асырылатындығына сай міндет пен қызмет атқарушы қаржыгерлер мен
бухгалтерлер тағы да басқа жауапты адамдар сапалы және саналы жасалған
бухгалтерлік есеп жүйесіндегі көрсеткіштерді зерттеп зерделей білуі керек.
Қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорындардың
шаруашылықты жүргізуші субъект ретінде құқық жағдайларын едәуір нығайтып,
олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуіне
мол мүмкіншілік ашты.
Атап айтқанда, ішкі және сыртқы рынокта білікті серікті таңдауға қол
жетті, өйткені болашақтағы бірлескен іс әрекеттің тиімділігі көбінесе
осыған байланысты болады.
Кәсіпорындар бұрынғыдай жоғары жақтың жөн сілтеуімен емес,
контрагенттерді (жабдықтаушы, сатып алушы, мердіген, банк және т.б.)
қазіргі кезде өз қалауы бойынша алады. Олардың өздеріне іскер серіктерді
қаншалықты дәл және қатесіз таңдауымен нарықтық қатынастар негізінде
мүмкіндігінше тез және дұрыс бағдар тауып, оны ұстануына қарай жұмыстарының
тиімділігі әр түрлі болады.
Мен өндірістік іс-тәжірибемді (практикамды) ТEXРЕМОНТ_М жеке
кәсіпкерлігінің өттім. Өндірістік іс-тәжірибемді өткен уақытымда,
материалдар жинай отырып, өндірістік іс-тәжірибем біткеннен соң, өндірістік
іс-тәжірибемнің есебін жаздым.
Ұсынылып отырған тәжірибе есебімнің мақсаты – кәсіпорынның қаржылық
жағдайын талдаудың теориялық және әдістемелік негізі туралы мағлұмат беру,
оны ұғыну, оларға талдау жүргізуге көмектесу.
Бұл талдау жұмысын біліктілікпен жүргізуге, кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық қызметінің нәтижелері мен нарықтық тұрақтылығы туралы дұрыс,
ғылыми негізделген баға мен қорытынды беруге, өндірістің өсуі мен оның
тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін, жоғарыда көрсетілген еліміздің
ұзақ мерзімді бірінші кезектегі мақсатына ойдағыдай жету үшін басшылыққа
үйлесімді басқару шешімдерін дайындауға мүмкіндік береді.
Шаруашылықты жүргізуші субъектілердің қызметінің жетістіктері басқару
деңгейіне, қабылданған шешімдердің объективтілігі, нақтылығы, шұғылдығы мен
ғылыми негізделуіне тікелей тәуелді. Үйлесімді шешімдердің қабылдануы,
материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын тиімді пайдаланып, еліміздің
экономикалық өсуіне бағытталатыны белгілі.
Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің
орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады. ол ақша
қаражатын еркін орын алмастыра отырып қолданып, тиімді пайдалану жолымен
өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз процесін қамтамасыз ете алатын өзінің
қаржы ресурстары жағдайын көрсетеді.
3. ЖШС-ның қаржылық қызметі
Мемлекеттік ақша қорлары, әрқашанда мемлекеттің қаржылық қызметінің
түпкілікті объектісі болып есептелінеді. қаржылық қызметінің процесінде
қаржылардың үш функциясы жүзеге асырылады. Олар мына төмендегідей болып
келеді:
1) ақша қорларын жұмылдыру (жиыстыру) функциясы;
2) мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдарды (материалдық өндіріс
аясындағы және аясында емес) ақшалай қамтамасыз ету функциясы;
3) бақылау функциясы;
Бірінші функцияның мәні мынада: жаңа, қаржылар туралы сөз
қозғағанымызда мемлекеттің өз меншігіндегі ақша қаражаттары болмай,
мемлекет бола алмайды дегенбіз. Ендеше осы функция арқылы мемлекет өз
мұқтаждықтарын өтеуге қажетті ақша қаражаттарын жиыстырады және осы
қаражаттарды ақша қорларына қалыптастырады, яғни мемлекет өтеуге қажетті
ақша қаражаттарын жұмылдырады.
Бірақ біз мемлекеттің алға қойған негізгі мақсаты – тек ақша
қаражаттарын жиыстыру ғана емес екенін білеміз. Сондықтан екінші функция
мемлекеттің өзіне және өз тарапынан жасалатын қызметтеріне жұмсалатын
шығындарды өтеуге байланысты ақша қорларын пайдаланудан тұрады.
Үшінші функция мемлекеттің ақша қорларын қалыптастыру және білу,
сондай-ақ қандай да болмасын шаруашылық субъектілерінің осы қолардан
алған ақша қаражаттарын мақсатқа сай пайдалануларын кезіндегі барлық
әрекеттерінің дәрыс және заңды болуын қамтамасыз етуге бағытталған.
Аталған функциялар туралы айта кететін бір жай бар.
Қаржылардың функциялары жөніндегі оқымысты ғалымдар әлі де пікір-
талас тудырып ғылыми тұрғыдан дәлелденіп, қалыптасқан көзқарасқа келе
алмай жатқан жәйттер бар. Қазіргі қаржылардың функциялары турасында –
білу және ұдайы өндіріс атты екі концепция өмірден орын алып отыр.
Бірінші концепцияны жақтаушылар, қаржылар қоғамдық ұдайы өндірістің
екінші, яғни білу сатысында, ақша түріндегі қоғамдық өнімнің құнын білу
процесінде пайда болғандықтан, оларға тек білу функциясы ғана тән болады
деп есептейді.
Осы концепцияға сай қаржылар білу және бақылау функцияларын ғана
атқарады. Бұл жердегі қателік бірден көзге түсіп тұр, өйткені қаржылардың
басқа да білу процесіне қатысатын экономикалық (баға, ақша, жалақы төлеу,
несие т.б.) категориялар бар екенін білеміз.
Осы білу функциясының көмегімен жалпы қоғамдық өнімді және оның ең
басты білу және қайта білу процестері жүзеге асырылады. Бөлу функциясы
қаржылардың бөлу категориясы ретіндегі мағынасын ашып көрсетеді. Бақылау
функциясы, осы бөлу және қайта бөлу процестері кезінде заңдылықтың,
сондай-ақ мақсатқа сәйкестіліктің сақталуын қамтамасыз етеді. Ал екінші,
ұдайы өндіріс концепциясы бойынша қаржылардың үстінде аталып,
қарастырылған үш фукнциясы көрсетіледі. Бұл концепцияны қолдаушылар,
қаржылар, қоғамдыҚ ұдайы өндіріс сатыларын (бөлу, айырбастау және тұтыну)
бәрінің категориясы болып есептелінетіндіктен, оларды тек бөлу
категориясымен шектеу дұрыс емес деп тапқан.
Олар келтірген дәлелдер мына төмендегідей болып келеді:
1) Қоғамдық ұдайы өндірістің сатылары бір-бірімен тығыз байланысқан;
2) Қаржылар тек қана ұдайы өндіріс сатыларын ғана қамтамасыз етіп қоймай,
қоғам өмірінің барлық қаяларын қамтиды;
3) Қаржылар қоғамдық өнім қозғалысының барлық сатыларында пайдаланылатын
жан-жақты бақылау құралы болып табылады.
Мемлекетке қажетті ақша қаражаттарын жұмылдырудың (жиыстыру)
тікелей түсім көзі материалдық өндіріс аясында жасалатын ұлттық табыс
болып есептелінеді.
Ұлттық табысты бөлу кезінде мемлекеттің, кәсіпорындар мен
бірлестіктердің және азаматтардың кірістері құралады.
Мемлекеттің қарамағында ең мол ақша қаражаттар қорлары – бюджеттен
бар екенін білеміз. Бюджет арқылы, әр түрлі ақша қорларын құру
нәтижесінде қоғамдық өндіріске қатысушылар тапқан кірістер басқа
қатысушылардың мұқтаждықтарына пайдаланылады. Қаржылардың бақылау
функциясы бар екенін бірі мойындайды. Қаржылар белгілі жүйеден
құрылатынын білеміз.
Қаржы жүйесі деп, мемлекеттің ақшалай қорларын қалыптастыру, білу
және пайдалануды ұйымдастыру барысында пайда болатын және әрқайсысы
белгілі бір Қаржылық құқықтық институттардың материалдық көрінісі
(Қорлары) болып табылатын Қаржылық-экономикалық институттардың жиынтығын
айтамыз.
Ал қаржылық-экономикалық институттар дегеніміз мемлекеттің ақша
қорларын қалыптастыру, бөлу және пайдалануды ұйымдастыру барысында пайда
болатын экономикалық қатынастардың жиынтығы. Орталықтандыру дәрежесі мен
осы институттарға жататын ақша қорларының түрлері бойынша Қазақстан
Республикасының қаржы жүйесінің институттары қаржылары орталықтандырылған
және орталықтандырылмаған болып екіге бөлінеді.
Орталықтандырылған институттар (Қаржылар) мына төмендегідей болып
келеді:
1) Жалпы мемлекеттік орталықтандырылған қаржылар республикалыҚ бюджет
арқылы көрсетіледі.
2) Жергілікті орталықтандырылған қаржылар. Жергілікті өкілді органдардың
бюджеттері арқылы көрсетіледі. Жергілікті бюджеттерге мыналар жатады:
облыстық бюджеттер; Астана және Алматы қалаларының қалалық бюджеттері;
қаладағы аудандық бюджеттер; аудандық бюджеттер.
3) Мемлекеттік банктердің қаржылары. Осы банктердің ақша қорлары мынадай
көрініс табады: жарғылық қор; резервтік қор; өндірістік-әлеуметтік даму
қоры; қысқа мерзімге несиелеу қоры; ұзақ мерзімге несиелеу қоры;
валюталық аударым қоры; материалдық марапаттау қоры және т.б. Бұл қорлар
мемлекеттің орталықтандырылған несиелеу қорларын қалыптастырады.
4) Мемлекеттің мүлікті жүне жеке басты міндетті сақтандыру қаржылары,
мынадай сақтандыру қорларымен көрсетіледі: жарғылық қор; сақтандыру
резервтік қоры; ағымдағы түсімдер қоры; сақтандыруды дамыту қоры;
әлеуметтік-мәдени шаралар қоры; алдын алу шараларын қаржыландыру қоры;
сақтандырудың қалпына келтіру түрлері бойынша запастағы қорлар жүйесі;
әлеуметтік бағыттағы: мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры; жұмыспен
қамтуға жәрдемдесу қоры және т.б. қорлар.
Мұнда айта кететін бір жәйт бар. Банкілердің қаржыларын
оқулықтарда, көбінесе, банкілік кредит деп айтатынын көріп жүрміз.
Былайша айтқанда, банкілік қызметтің кредит (несие) беру жағымен ғана
шектелген. Бір жақты көзқараспен шектеліп қоймай, бұл қаржыларды қаржы
жүйесінің институты деп алып қарасақ, онда олардың тек банкілердің
ссудалық қорларын кредит беру түрінде жұмсайтын институт ғана емес,
сонымен қатар осы қорларды қалыптастыратын да институт екенін көреміз.
Сондай-ақ бұл институт тек мемлекеттік банкілердің қызметі мен солардың
ақша қорларын қамтиды.
Ал мемлекеттік емес банкілердің қызметтері қаржылық қызметке
жатпайды. Жеке басты және мүлікті міндетті сақтандыру институты туралы да
осыны айтуға болады. Бүл институт қаржы жүйесінің ерекше институты ретінде
қалыптасады және оның әрекеттері мемлекеттің қаржылық қызметі болып
есептелу себебі, аталмыш қызмет мемлекеттік сипатта болады, сондай-ақ
мемлекеттік органдар арқылы жүзеге асырылады.
Сақтандыру қызметімен айналысатын мемлекеттік емес заңды ұйымдар мен
мекемелердің әрекеттері қаржылық қызметтің құрамына кірмейді, сондықтан бұл
қызметтер қаржылық құқықтың пәніне жатпайды.
Негізінде, мемлекеттік емес заңды ұйымдар мен мекемелердің және
азаматтардың ақшалай қорлары мен қаражаттары қаржылар жүйесінің құрамына
кірмесе де, олардың ақша жөніндегі қызметтері азаматтық-құқықтық
нормалармен реттелетінін білуіміз керек. Азаматтық-құқықтық әдістермен
реттеу реттеу арқылы өнім (тауар) өндірушілердің құқықтарымен мүдделері
қорғалады. Ал егер құқықтық реттеу қаржылы құқықтық әдістері арқылы жүзеге
асырылса, онда ол мемлекет мүддесін көздеу болып табылады.
Қаржылық қатынастардың тауар-ақша қатынастарынан туындайтынын және
оларға қызмет ететінін білеміз.Сондықтан мемлекеттің қаржылық қызметінің
мақсаты тек қаржыларды қалыптастыру емес екені белгілі.
Орталықтандырылмаған институттарға (Қаржыларға) мыналар жатады: 1)
Мемлекеттік басқару органдарының қаржылары. Министрліктердің,
ведомстволардың және басқа да басқару орталықтарының орталықтандырылған
ақша қорларын білдіреді. Бұл салалық орталықтандырылған қорлар халық
шаруашылығы саласының немесе басқа да шаруашылық жүйелерінің орталық
басқару звенолары болғандықтан министрліктер мен ведомстволардың қарамағына
берілген ақша қаражаттарынан тұрады.
2) Мемлекеттік шаруашылық субъектілерінің қаржылары. Осы субъектілердің,
яғни мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың ақша қорларын білдіреді:
жарғылық қор, өнеркәсіпті, ғылымды және техниканы дамыту қорлары;
резервтік қорлар және т.б.
3) Мемлекеттік қазыналық ұйымдар мен мекемелердің қорлары. Осы
субъектілердің ақша қорларымен көрсетіледі.
4. Бухгалтерлік есеп құру, экономикалық талдау және аудит негізі
Бухгалтерлік есептің негізгі мақсаты — барлық кәсіп-орындарда
орындалатын операциялардың уақытылы есеп-ке алынып, олардың қазіргі күнгі
уақыт талаптарына сай орындалуына, яғни жүзеге асырылуына бақылау жасау.
Қоғамдық дамудың қай кезеңінде болмасын бухгалтерлік ссеп кез келген
косіпорында, яғни өнім өндіру мен олар-ды сату, пайдалану, бөлу
үдерістерімен айналысу бары-сында жүргізілгендігі бүгінгі таңда дәлелденіп
отыр. Бухгалтерлік есептің негізгі бағыты — кәсіпорындардағы ссеп жұмысының
сапасын арттыруға, есептеу жұмысының барысында қолданылатын, яғни
толтырылатын құжаттардың қарапайым әрі түсінікті болуына және ондағы
корсеткіштердің пайдаланушыларға ыңғайлы болуына рсттеліп жүргізіледі.
Бухгалтерлік есеп ұйымның есеп беру мен басқару, сондай-ақ
экономикалық талдау жұмыстарының нақты түрде жүзеге асырылуын қажетті
ақпараттармен қамтамасыз етіп отырады. Бухгалтерлік сссптің текссру,
қадағалау, жинақтау принциптерін жүзеге асыру арқылы меншік зандылығы мсн
қаржы және қаржыландыру тәртібі, үнемдеу шаралары тиісті заңдарға сай іскс
асырылады. Шаруашылық жұмыстарын әрі қарай дамыту, онім өндірудің көлсмін
ұлғайту мақсатында бухгалтерлік есеп көрссткіштері мен экономикалық таддау
әдістсрін кеңінен қолдана отырып, кәсіпорын бойынша іске асырылмай кслген
резері? қорларын анықтап, оларды іске қосу үшін қажетті шаралар белгіленді.
Бухгалтерлік есептің ақпараттық мәліметтері мен көрсеткіштеріне сүйенс
отырып, экономикалық талдау кестслері жасалынады. Сонымен қа-тар
бухгалтерлік есеп жұмысының қорытынды қүжаттары мсн мәліметтеріне қарай
әрбір үжымның әлеуметтік дамуына жәнс ондағы жұмысшы-қызметкерлердің мате-
риалдық ынталануына шаралар белгілсу жұмыстары іске асырылады. Бухгалтерлік
есептің басты ерекшслігі сол, ол тек қана бастапқы және арнайы қүжаттарға
жазылып тіркслген нақтылы көрсеткіштер негізінде жүргізіледі. Кэ-
сіпорындағы шаруашылық операциялардың тиімділігі мен олардың зандылығы,
шығындардың орынсыз жүмсалын-бауы, матсриалдық қүндылықтардың қатаң
тәртіппен ұқыпты да тиімді жүмсалынуы бухгалтерлік ссеп жүмы-сын жүргізудің
міндеті болып табылады. Бухгалтсрлік есептің мәліметтсрі мен корсеткіштері
қоғамдық онді-рістің дамуын экономикалық түрғыдан зсрттеугс бірден-бір
негіз болып табылады. Сондықтан да бухгалтсрлік есептің негізгі міндеті —
халық шаруашылығының барлық салаларында нақты тұжырымды мемлексттік талапқа
сай есептеу жұмысын жүргізу. Қоғамымыздың даму кезеңдерінің қай сатыларында
болмасын дамудың объсктивті экономикалық заңдылықтарын анықтау және ол заң-
дылықтарды пайдалану шараларын дұрыс белгілеу үшін бухгалтерлік есеп
жұмыстарын дұрыс ұйымдастырудың маңызы зор.
Бухгалтерлік есептің негізгі мақсаты — ұйымның өз экономикалық және
ТEXРЕМОНТ_М жағдайына тон шаруашылық қызметін тиімді жолдармен басқаруға
қажетті ақпараттық мәліметтсрмен қамтамасыз ету. Қорыта келгендс, бухгал-
терлік есептің негізгі басты мақсатына кәсіпорын жү-мысының экономикалық
тиімді түрғыдан орындалуы, ұйымның озін-өзі қаржыландыруы мен табыс (пайда)
табуы жатқызылады.
Бухгалтерлік есеп жұмысын 1.5. жүргізуде қолданылатын өлшем түрлері
Кәсіпорындар мен ұйымдардағы күнделікті болып отыратын барлық
опсрацияларды, шаруашылық үдерістері мен шаруашылық қүраддарының қозғалысын
олардың өнім өндіруге қатысуы мен оның нәтижесін есептеу үшін үш түрлі
өлшем қолданылады.
1) Заттай (натуралдық) өлшем.
2) Еңбек өлшемі.
3) Ақшалай өлшем.
Заттай (натуралдык) өлщем кәсіпорынның кіріске алынуға, есептен
шығаруға және сонымен қатар түгендеуге тиісті өнімдсрі мен заттарын,
матсриалдары мен негізгі құралдарын өлшеу, санау, көлемін анықтау үшін қол-
данылады.: Бұл заттай (натуралдық) олшемнің өзі өлшс-нетін шаруашылық
күралдарының түріне қарай ор түрлі болып келеді.
Мысалы: ағашты олшеу үшін - текше мстр (кубм), жерді олшеу үшін -
гсктар, астықты өлшеу үшін центнер және тағы да басқа олшсмдер қолданылады.
Мұндай заттай (натуралдық) өлшемді қолдану саңцық өлшем арқылы есеп
жұмысын жүргізу барысында қажет. Алайда өндірілген өнімдерді заттай
(натуралдық) өлшемді пайдалану арқылы өлшеумен қатар олардың сапасына және
түріне қарай есеп жүргізудің маңызы зор. Заттай (натураддық) өлшеммен қоса
өнімнің сапасын сипат-тайтын сапалық өлшемдерді пайдалану арқылы өңцірілген
өнімнің теменгі және жоғарғы дәрежедегі сапасын анық-тауға болады. Бірақ та
тек қана заттай (натуралдық) өлшем арқылы жүргізілген есеп мәліметтері
негізінде ұйымның жұмысына толық және жан-жақты талдау жүргізуді жүзеге
асыруға болмайды.
Мысалы: тоннамен есептелінген 100 (бір жүз) тонна отынға (көмірге)
текше метрмсн есептелінген 150 (бір жүз елу) текше метр отынды (мүнайды)
қоса салып, 250 (екі жүз елу) тонна немесс 250 (екі жүз елу) текше метр
отын деп есептеу мүмкін емес.
Еңбек өлшемі онім ендіруге және қызмет көрсетуге жүмсалынған жұмыс
уақытының санын өлшеуге арналған. Басқаша айтатын болсақ еңбек өлшемі бір
дана өнімді өндіруге қажетті уақытты анықтауға немесе белгілі бір уақыт
(мезгіл) аралығында өндіріліп шығарылатын өнім санын анықтауға арналған.
Бұл еңбек өлшемі жұмыс күнінің саны, сағаты және минуты сияқты уақыт
өлшемдерін қолдану арқылы жүргізіледі. Жұмыс уақытының көрсеткіштері
кәсіпорындағы жұмысшылар мен қызмет-керлерге тиесілі еңбекақы сомаларын
және еңбек нормаларын оның өнімділігін есептеу үшін қажет. Алайда еңбек
өлшемі жүмсалынған еңбек күшінің нақты санын анықтауға немесе өлшеуге толық
түрде нәтиже бере бермейді. Олар көп жағдайларда заттай (натуралдық)
өлшеммен бірге қосылып қолданылады.
Мысалы: жұмысшының өнімді ендіруге, жасап шыға-руға кеткен уақыты (адам
күні, сағаты) мен сол уақыттағы өндірілген өнімінің санын анықтау арқылы
еңбек өнімділігі көрсеткішін есептеуге болады. Мұндағы ендірілген өнім саны
заттай (натураддық) өлшемге, ал оны өндіруге кеткен уақыт (адамсағат)
еңбек өлшеміне жатқызылады. Еңбектің ой еңбегі мен қол еңбегі болып
бөлінуіне және еңбекті атқаратын адамдардың жұмысының түріне бай-ланысты
оларға жүмсалған барлық еңбекті ақшалай өлшемге айналдыруға тура келеді.
Аңшалай өлшем кәсіпорындағы жүмсалған шығындар мен алынған табысты,
өндірілген өнімдер мен тағы да басқалардың есебін жүргізу үшін қажет.
Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу барысында ақшалай өлшем көбіне заттай
(натуралдық) өлшем және еңбек өлшемімен бірігіп барлық мәліметтерді
жинақтап қорытындылау үшін қолданылады.
Мысалы: құрылысты салуға кеткен барлық шығынның қүнын анықтау үшін,
сонымен қатар өндірілген өнімдерді, сатылып алынған тауарды сату, бағалау
және тағы бас-қалары үшін ақшалай өлшем көп қолданылады.
Бақылау қызметi бухгалтерлiк есептiң бақылау қызметi қазiргi кезде
күшейiп отыр. Себебi, әкiмшiлiктен тек өзiнiң кәсiпорынның жағдайын ғана
емес. Бәсекелес кәсiпорынның қаржы жағдайын бiлу тиiс. Ақпараттық қызмет
бухгалтерлiк есеп жүйесiнiң жетiлдiрiлуi мен және оның бақылау қызметiмен
тығыз байланысты.Ақпаратты қызметтiң жүзеге асырудың негiзгi құралын
кәсiпорынның негiзгi қызметiн түгендеу. Меншiктiң сақталуын қамтамасыз ету
қызметi есеп түрлi басқару объектiлерден негiзгi ақпарат берушi болып
табылады. Керi байланыс қызметi байланыста қолдана отырып бухгалтерлiк
ақпараттың көмегiмен жоспарлы көрсеткiштердiң стандартты нормаларымен
нормативтердiң сметалардың орындалуының ресурстардың тиiмдi пайдалануын
бақылап отыруға болады. Талдау қызметi жүзеге асыру бухгалтерлiк есептiң
барлық рольдерi бойынша талдау жүргiзуге мүмкiндiк бередi.
Бухгалтерлiк есептiң ìәнi ол кәсiпорынның мүлiгi оның жылжуы және
кәсiпорынның нәтижелерi мүлiк (ол шикiзат, материалдар, негiзгi
құралдар,мiндеттемелер, шаруашылық операциялар ақшалай түрде есепке алады(.
Кәсiпорынның мүлiктерi оны құрастыру көздерi мiндеттемелер шаруашылық
операциялар бухгалтерлiк есептiң объектiлерiн құрайды.
Шаруашылық операция мүлiктiк құрамына, оны құрастыру көздерiнiң
көлемiне өзгерiс әкелетiн жеке шаруашылық iс-әрекеттер.
Кәсiпорын шаруашылығында орындалған жұмыстар, фактiлер арнайы
құжаттарға түсiрiлгеннен кейiн шаруашылық операциясы деп аталынып,
бухгалтерлiк есепке алынады. Бухгалтерлiк есептiң соңғы сатысы,
қорытындысы, ол кәсiпорынның қаржылық ақпараттары. Онда кәсiпорын
мүлiктерiнiң қорытынды есебi, қаржылық жағдайы, өткен уақытта болған
шаруашылық нәтижесi, табыстылығы көрсетiледi. Сол ақпарат көрсеткiштерiн
аудитор тексерiп дұрыстығын анықтайды. Қазiргi кезде аудиторлық тексерудi
аудит фирмасы немесе жеке аудиторлар жүргiзедi. Аудиттi тексеру барысында
аудитор бухгалтерлiк есептiң заң талабына сәйкес, нормативтiк ереже
нұсқауды дұрыс қолданып жүргiзiлгенiн анықтайды. Бухгалтерлiк есеп
мәлiметiнiң дұрыстығын анықтау үшiн “алғашқы есеп” есеп құжаттарын
тексередi. Одан кейiн аналитикалық және синетикалық есеп кестелерiнiң
дұрыстығын тексередi. Аудит туралы шыққан көптеген басылымдарда “аудит”
деген түсiнiкке әр түрлi анықтамалар берiлген. Бiз соның төрт түрлiсiн
келтiрейiк те мазмұнын қарастырып талдайық.
Кесте 1- Ғалым авторлардың “аудитке” берген анықтамалары:
N Аудиттiң мазмұнына анықтама Авторлар
1 Аудит дегенiмiз-ол кәсiпорынның табыстылықБухучет, 1994г N2,
отчетын тексерiп, онда көрсетiлген Сейткасымов Г.С.
шаруашылық табыстылық көрсеткiштерiнiң “становление аудиторской
дұрыстығын анықтап, сонымен қатар деятельности” (62) КазГУ
бухгалтерлiк есебiн, қаржысын, салық 1993
заңдарын, банк және әлеуметтiк есеп
процесiн келiсiм-шарт бойынша кәсiпкер
ретiнде тексерiп арнайы төлем арқылы
қызмет көрсету
2 Аудит дегенiмiз-ол, табыстылық отчетын Андреев В.Д. “Парктический
немесе соған қатысты обьектiлер туралы аудит” 1994г Терехов А.А
информацияларды арнайы қорытынды жасау “Аудиты внешние и
үшiн дербес тексеру жүргiзу внутренние” Бух учет 1993.
N4
3 Аудит дегенiмiз ол шаруашылық табыстылық Ержанов М.С “Теория и
операцияларының заңдылығын тексерiп, әр практика аудита”, алматы.
түрлi меншiктегi кәсiп-ың бух-к есебi мен ±ылым, 1994
отчетының дұрыстығын анықтап, арнайы төлем
арқылы бақылау тексеру, түсiнiктеме беру,
сараптау қызметiн көрсету
4 Аудит дегенiмiз ол кәсiп-ғы,мекем-гi Угольников К.А “История
бухгал-iк есептiң дұрыстығын анықтау аудита” Контролинг, 1991 N6
мақсатымен жүргiзiлетiн тексеру
Осы көрсетiлген анықтамалардың мазмұнын талдап қарастыратын болсақ әр
түрлi мазмұнда құралғаның көремiз. Бiр автор қысқаша анықтама берсе,
кейбiреуi өте күрделi түрде анықтама бередi. соған қарамастан осы
анықтамаларға бiр ғана мақсат қойылады, ол аудиттiң мағынасын, негiзiн
анықтау. Солай бола тұрса да еш бiр анықтамада аудиттiң негiзгi мақсаты
ашылмай қалып отыр. Ол аудиторлық қорытынды туралы. Себебi қандай бiр
аудиторлық тексеру болмасын оның негiзгi мақсаты аудиторлық қорытынды
жасау. Екiншiден, аудиторлық тексерудiң обьектiсi туралы ешқандай автор
еске де алмайды. Бiздiңше ол үлкен кемшiлiк. Олай дейтiнiмiз, аудиторлық
тексеру тапсырушының келiсiм-шартта көрсеткен обьектiсiне ғана жүргiзiледi,
ол бiрден-бiр аудит жұмысының негiзгi принципi. Олай дейтiнiмiз, тапсырушы
өз субьектiсiнiң шаруашылық көрсеткiшiн толық немесе бiр бөлiмiн аудиттiк
тексеруге құқылы.
Кәсiпорын шаруашылығының жеке бiр бөлiгiн немесе түгелдей шаруашылығын
қамтитын аудит болса да “алғашқы құжаттарды” тексеру немесе “алғашқы
есептi” тексеру мiндеттi түрде жүргiзiледi. Аудит процесi одан әрi қарай
бухгалтерлiк есептiң жүргiзiлуiмен оның құрылымын-ұйымдастырылуын
тексерумен жалғасатын обьективтi жұмыс. Ондай болмаған жағдайда аудиттiк
тексерудi тиянақты, дұрыс жүргiзiлдi деуге болмайды. Кейбiр авторлардың
анықтамаларында осы ойлар орынды айтылған деуге болады. Белгiлi, АҚШ-тың
аудит теориясын және аудит жұмысының даму жолына көп еңбек сiңiрген
профессор Джек Робертсон екi анықтама бередi. Оның бiреуiнде жоғарыда
айтылған “информациялық риск”-деген түсiнiк. Бұл түсiнiктi профессор Джек
Робертсон былай түсiндiредi: “информациялық риск”-деген түсiнiктiң мазмұнын
бухгалтерлiк есеп, аудит тұрғысынан қарастыратын болсақ, ол бухгалтерлiк
есепте немесе отчет жасауда жiберiлген қателердiң салдарынан информация
пайдаланушылардың кәсiпкерлiгiне зиян келтiруге әсерiн айтады. Яғни,
аудитордың мiндетi сол “информациялық рискiнi” бар мүмкiншiлiгiнше азайтып,
кәсiпкерлердiң сенiмдiлiгiн арттыру. Барлық саладағы кәсiпкерлер өздерiнiң
экономикалық проблемаларын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz