Тасқа жазу, Орхон-Күлтегін ескерткіштері
Жоспар
I.Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1.Тасқа жазылған тарих жайында.
2.Алғашқы зерттеушіліер мен экспедициялар жайында
III. Қорытынды
Басылымның алғашқы баспалдағы
I.Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1.Тасқа жазылған тарих жайында.
2.Алғашқы зерттеушіліер мен экспедициялар жайында
III. Қорытынды
Басылымның алғашқы баспалдағы
Жоспар
I. Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1.Тасқа жазылған тарих жайында.
2.Алғашқы зерттеушіліер мен экспедициялар жайында
III. Қорытынды
Басылымның алғашқы баспалдағы
Дүние жүзіндегі халықтар сияқты, түркі халықтарының да өздеріне тән
даму, қалыптасу тарихы бар. Ешбір тайпа, халық және ұлт тарихсыз болмайды.
Әрбір халық ұлт болып қалыптасу үшін талай тарихи кезеңдерді басынан
өткізеді.
Түркі тайпалары халық ретінде дүние жүзіне YI ғасырдың орта кезінен
–ақ белгілі бола бастады. Түркі тайпалары туралы құнды деректерді біз Батыс
Еуропадағы Византия материялдарынан кездестіреміз. Бұлармен қатар, түркі
халықтары жөніндегі қырыуар мәліметтерді біз сол түркі тайпаларының
өздері жасап, артына өшпес мұра етіп қалдырған жазба нұсқалар арқылы
білеміз. Мүндай жазба нұсқалар түркі халықтары үшін баға жетпес тарихи және
мәдени мұра болып есептеледі. Оған ешқандай шүбә келтіруге болмайды.
Түркі халықтарының тарихи мұраларын шын мәнінде бағалай білу, олардың
тарих, мәдениет және тіл тұрғысынан алғанда баға жетпес қазына екендігін
қалың қазақ қауымына жеткізу – кезек күттірмейтін негізгі міндеттердің
бірі.
Тарихи деректерге қарағанда, түркі тайпалары жу-жандардың
\тибеттердің\ қол астында болған. 552 жылы түркі тайпаларының өкілі Бумын
дейтін кісі бытыраңқы, көшпелі түркі басын қосып жу-жандарға қарсы шабуыл
жасайды. Соғыста жу-жандар үлкен шығынға ұшырап, түріктерден жеңіледі.
Бумын қаған өлгеннен соң, 600 жылдар шамасында, түркі мемлекеті Шығыс
және Батыс түркі қағанаттары болып екіге бөлінеді. Олардың ұлан-
байтақ жері батыста Сырдария өзеніне, шығыста Тибетке дейінгі аймақты алып
жатты. Осындай кең және ұлан-ғайыр өңірдетүкі тайпаларын басқару оңайға
түске жоқ. Оның үстіне ел арасында бірлік болмай, алауыздылықтарда
күшейді. Мұның бәрі 630 жылдары түркі мемлекетіні құлауына әкеп соқты.
Түркі тайпалары қайтадан Қытайға бағынды.
Түркі халқы қайтадан табғашқа қытайға бағынды...
Түркі халқы қырылды, әлсіреді. Түрік жерінде ешқандай мемлекеттік құрлыс
қалмады. Тонықұқ ескерткіші, 2-3 жол... бүкіл түркі халқы былай деп
қайғырды: Енді халық едім, елім қайда? Қағанды халық едім, енді қағаным
қайда? Қандай қағанға күш қуатымды жұмсайын - деді. Сөйтіп, түркі
халықтары 630 жылдан 680 жылдарға дейін, жарты ғасырдай қытайлардың
боданына айгналды. Сол кездері қытай мемлекеті ішінде елеулі өзгерістер
болды. Егін шықпай, халық аштыққа ұшырады. Енді бұл жайттар түркі
халықтарының пайдасына шешілді. Түркі халықтар жойылмасын, өз алдына ел
болсын. Күлтегін ескерткішінен деген үмітпен Құтылығ қаған басқарған
түркі ру тайпалары қытайға қарсы шығады. Түркі тайпаларының бұл сапардағы
жорығы сәтті болды, қытайлар үлкен жеңіліске ұшырады. Сөйтіп, 682 жылдары
түркі тайпалары қайтадан өздерінің екінші мемлекетін орнатты.
(күлтегін ескерткішінде жазылған жыр жолдары.)
Осыншама құндылықтарды өркениет тұғырына көтеруге әлем ғалымдары
ғасырдан ... жалғасы
I. Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1.Тасқа жазылған тарих жайында.
2.Алғашқы зерттеушіліер мен экспедициялар жайында
III. Қорытынды
Басылымның алғашқы баспалдағы
Дүние жүзіндегі халықтар сияқты, түркі халықтарының да өздеріне тән
даму, қалыптасу тарихы бар. Ешбір тайпа, халық және ұлт тарихсыз болмайды.
Әрбір халық ұлт болып қалыптасу үшін талай тарихи кезеңдерді басынан
өткізеді.
Түркі тайпалары халық ретінде дүние жүзіне YI ғасырдың орта кезінен
–ақ белгілі бола бастады. Түркі тайпалары туралы құнды деректерді біз Батыс
Еуропадағы Византия материялдарынан кездестіреміз. Бұлармен қатар, түркі
халықтары жөніндегі қырыуар мәліметтерді біз сол түркі тайпаларының
өздері жасап, артына өшпес мұра етіп қалдырған жазба нұсқалар арқылы
білеміз. Мүндай жазба нұсқалар түркі халықтары үшін баға жетпес тарихи және
мәдени мұра болып есептеледі. Оған ешқандай шүбә келтіруге болмайды.
Түркі халықтарының тарихи мұраларын шын мәнінде бағалай білу, олардың
тарих, мәдениет және тіл тұрғысынан алғанда баға жетпес қазына екендігін
қалың қазақ қауымына жеткізу – кезек күттірмейтін негізгі міндеттердің
бірі.
Тарихи деректерге қарағанда, түркі тайпалары жу-жандардың
\тибеттердің\ қол астында болған. 552 жылы түркі тайпаларының өкілі Бумын
дейтін кісі бытыраңқы, көшпелі түркі басын қосып жу-жандарға қарсы шабуыл
жасайды. Соғыста жу-жандар үлкен шығынға ұшырап, түріктерден жеңіледі.
Бумын қаған өлгеннен соң, 600 жылдар шамасында, түркі мемлекеті Шығыс
және Батыс түркі қағанаттары болып екіге бөлінеді. Олардың ұлан-
байтақ жері батыста Сырдария өзеніне, шығыста Тибетке дейінгі аймақты алып
жатты. Осындай кең және ұлан-ғайыр өңірдетүкі тайпаларын басқару оңайға
түске жоқ. Оның үстіне ел арасында бірлік болмай, алауыздылықтарда
күшейді. Мұның бәрі 630 жылдары түркі мемлекетіні құлауына әкеп соқты.
Түркі тайпалары қайтадан Қытайға бағынды.
Түркі халқы қайтадан табғашқа қытайға бағынды...
Түркі халқы қырылды, әлсіреді. Түрік жерінде ешқандай мемлекеттік құрлыс
қалмады. Тонықұқ ескерткіші, 2-3 жол... бүкіл түркі халқы былай деп
қайғырды: Енді халық едім, елім қайда? Қағанды халық едім, енді қағаным
қайда? Қандай қағанға күш қуатымды жұмсайын - деді. Сөйтіп, түркі
халықтары 630 жылдан 680 жылдарға дейін, жарты ғасырдай қытайлардың
боданына айгналды. Сол кездері қытай мемлекеті ішінде елеулі өзгерістер
болды. Егін шықпай, халық аштыққа ұшырады. Енді бұл жайттар түркі
халықтарының пайдасына шешілді. Түркі халықтар жойылмасын, өз алдына ел
болсын. Күлтегін ескерткішінен деген үмітпен Құтылығ қаған басқарған
түркі ру тайпалары қытайға қарсы шығады. Түркі тайпаларының бұл сапардағы
жорығы сәтті болды, қытайлар үлкен жеңіліске ұшырады. Сөйтіп, 682 жылдары
түркі тайпалары қайтадан өздерінің екінші мемлекетін орнатты.
(күлтегін ескерткішінде жазылған жыр жолдары.)
Осыншама құндылықтарды өркениет тұғырына көтеруге әлем ғалымдары
ғасырдан ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz