Сұраныс түсінігі және мәні

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Сұраныс түсінігі және мәні.

1. 1 Сұраныс деп тұтынушылардың белгілі бір өнімді таңдау және сатып салу қабілетін айтады. Сұраныс тауардың бағасы мен көлемінің арасындағы тікелей байланысты көрсетеді. Олардың бірнеше баламалы мүмкіндіктерін кесте түрінде былай көрсетеді.

Майға сұраныс 1 - кесте

1- кг бағасы \тенгемен\

Сұраныс көлемі \1 айға, кг\

1- кг бағасы \тенгемен\: 900

Сұраныс көлемі \1 айға, кг\: 3, 4

1- кг бағасы \тенгемен\: 800

Сұраныс көлемі \1 айға, кг\: 4

1- кг бағасы \тенгемен\: 700

Сұраныс көлемі \1 айға, кг\: 4, 5

1- кг бағасы \тенгемен\: 600

Сұраныс көлемі \1 айға, кг\: 5

кестеде тағамның бағасы өзгерген кезде \басқа факторлар тұрақты деп ұйғарғанда\ оны сатып алу көлемін қалай өзгеретінін көрсететін мәліметтер берілген. Бұл сұраныс кестесі деп аталады. Онда бағаның өзгеруіне байланысты тұтынушылардың қалауы мен сатыпалу қабілеті де өзгеретінін көрсетіп тұр. Тұтынушының таңдауы және сатып алу қабілеті деп неге айтамыз, мысалы нарықта бір тауарды немесе өнімді қалап, таңдауына болады, бірақ оны сатып алатын ақшасы болмаса, онда ол ойы іске аспайды. Сондықтан тұтынушы тауардың бағасы өзгеруіне және өзінің сатып алу қабілетіне қарай бірнеше мүмкіндіктерін қарастырады. 1-кестеге қарасақ баға неғұрлым төмендеген сайын тауарға деген сұраныс көлемі соғұрлым көбейіп отыр. Майдың 1 кг. Бағасы 900 теңге болса, онда тұтынушы айына 3, 5 кг. Май ала алады, ал егер 400 теңге болса, онда ол айына 6 кг. Май алуға шамасы келер еді.

Бұл сұраныс кестесі осы 4 мүмкіндіктің қайсысы нарықта нақты бар екенің көрсетпейді, ол сұраныс пен ұсынысқа байланысты. Сұраныс - бұл тұтынушының сатып алушының бір тауардан сатып алу ойымен жасайтын жоспарын кесте түрінде көрсету. Бұндай жағдайда белгілі бір уақытты көрсету керек. Мысалы күніне, айына, жылына және товардың сұраныс деңгейі көрсетілуі керек.

Сұраныс кестесін нақты түсініктірек болуы үшін суретке түсіріп көру қажет. Жалпы берілген кестедегі барлық көрсеткіштерді /1-кесте/ координаттар өсіне түсіріп, бейнелеуге де болады. Бұл қисықты С әрпімен белгілеп, оны сұраныс қисығы деп атаймыз.

Сұраныс қисығы зерттеліп отырған тауардың сатып алынатын бағас мен оның сұраныс көлемінің арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Егер баға 700-ден 800 теңгеге дейін жоғараласа, онда сұраныс көлемі 4, 5 кг. 4 кг№ дейін төмендейді. Бағаның төмендеуі сұраныс көлемін көбейтеді, ал көтерілуі сұраныс көлемін азайтады.

Сұраныс көлемі және оның өзгеруі.

Сұраныс көлемі дегеніміз- сұранысқа әсер ететін басқа факторлар тұрақты деп ұйғарғандағы, әртүрлі бағамен сатып алынатын тауарлар санын көрсетеді.

1-суреттегі сұраныс қисчығы майдың бағасы мен тұтынушылардың бір айда сатып алатын оның саны арасындағы қатынасын көрсетеді. /сұранысқа әсер ететін факторлар өзгермеген жағдайда/.

Егер де берілген факторлардың кез-келген біреуі өзгерсе баға мен сұраныс көлемі арасындағы тәуелділікте де сәйкесінше өзгеріс болады, сондықтан қайтадан жаңа сұраныс кестесін құрып, жаңа сұраныс қисығын сызу қажеттілігі туады.

Сұраныс қисығының бойымен қозғалу сұраныс көлемінің өзгерісі деп аталады. Ол бағаның өзгерісіне байланысты сатып алынатын тауар көлемінің өзгеруін анықьайды.

1-суреттен көретініміз, майдың бағасы 700-ден 800 тенгеге өскенде, сұраныс көлемі 4, 5 тен 4 кг. Дейін төмендейді. Қозғалыс сұраныс қисығының бойымен А нүктесінен В нүктесіне дейін болады. Осы келтірілген мысалымызда тауардың бағасы мен сұраныс көлемінің арасындағы байланысты зерттедік, онда сұранысқа ықпал ететін басқа факторлар өзгермейді деп ұйғардық. Оны математика тәсілімен көрсетсек, сұраныс функциясы деп атаймыз және төмендегідей түрден анықтаймыз:

Q = f (P)

мұнда, Q - сұраныс көлемі

Р - зерттеліп отырған тауардың бағасы.

Нақты өмірде сұраныс көлеміне әсер ететін факторлар көп. Олар сол берілген тауардың бағасы - Р, басқа тауарлардың бағасы /Р, Р . . . /тұтынушылардың табысы /I/ және олардың талғамы. Осы жоғарыда айтылғандар өзгеріп отырады. Мұндай жалпы сұраныс функциясы деп атайды және оны былай көрсетеді:

Q = f (P, P, P, …, I, T)

Біз бұдан бұрын келтірілген мысалымызда қарастырып отырған тауардың бағасы мен осы тауарға деген сұраныс көлемінің арасындағы байланысты зерттедік және сұраныс көлеміне әсер ететін басқа факторлар өзгермейді деп ұйғардық.

Ал енді сұраныс көлеміне басқа да факторлар ықпал етеді дейік. Мысалы басқа тауардың бағасының өзгеруі 2 суретте екі тауарға деген сұраныс қисығы көрсетілген. Сиыр етінің 1 кг. Бағасы 150 теңге ьолып, белгілі бір уақыттын кейін 200 тенгеге жоғарылады дейік. Соның нәтижесінде, сиыр етіне деген сұраныс 1 айда 30 кг. 20 кг дейін келеді, а суреттен көріп отырғанымыз. Басқа факторлар тұрақты болғанда, сұраныс көлемі А нүктесінен В нүктесіне жылжыды және осы тауарың бағасы жоғарылығын уақытта сұраныс зақына сәйкес көлемі азаяды.

Сиыр етінің 1 кг бағасы 150 тенгеден 200 ге дейін жоғарылап, басқа факторлар тұрақты болғанда сұраныс көлемі азаяды /2 а - сурет/, қозғалыс сұраныс қисығы боймен А нуктесінен В нүктесіне дейін болады. Құс етінің бағасы өзгермейді деп ұйғарғанда тұтынушылар сиыр етінің орнын құс етімен толтырады, сұраныс қисығы /2 ә - урет/ түгелмен онға жылжиды.

Ал 2 ә- суретте осы жоғырыда айтылған жағдайдың салдарынан құс етіне деген сұраныс қалай өзгеретіні көрсетілген. Сиыр етінің қымбаттауына байланысты, құс етіне деген сұраныс көбейді, сұраныс қисығы түгелімен С -ден С -ге дейіноңға жылжиды. Бұл жерде ескеретін нәрсе, құс етінгің бағасы тұрақты деп ұйғарамыз. Сиыр етінің бағасы тұрақты деп ұйғарамыз. Сиыр етініңбағасы 150 теңге болғанда, тұтынушылар айына 20 кг құс етін алатын болған /С / қисығының бойындағы А нүктесі, ал сиыр еті 200 теңгеге дейін қымбаттағанда олар айына 40 кг. құс етін сатып алған /С қисығындағы В нуктесі/

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.