Пластикалық карточкалардың нарықта пайда болу көріністері

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ: КІРІСПЕ

: І ТАРАУ.

КІРІСПЕ: Пластикалық карточкалардың теоретикалық алғышарттары

: 1. 1.

КІРІСПЕ: Пластикалық карточкалардың даму тарихы мен даму тенденциясы

: 1. 2.

КІРІСПЕ: Карточкаларды классификациялау ерекшеліктері

: 1. 3.

КІРІСПЕ: Төлем карточкалары-төлемдік үлгілер ретінде

: ІІ ТАРАУ.

КІРІСПЕ: Пластикалық карточкалардың нарықта пайда болу көріністері

: 2. 1.

КІРІСПЕ: Банк карточкаларын шетелдік тәсілмен қолдану және олардың дамыған капиталисттік елдерде дамуы

: 2. 2.

КІРІСПЕ: Пластикалық карточкалардың қауіпсіздігінің жұмыс істеуін қамтамасыздандыру

: ІІІ ТАРАУ.

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасында пластикалық карточкаларды енгізу және өңдеу тәжірибелері

: 3. 1.

КІРІСПЕ: Қазіргі заманғы Қазақстан нарығындағы пластикалық карточкаларға шолу

: 3. 2.

КІРІСПЕ: Пластикалық карточкаларды шығарудағы «Халық банкі» АҚ қызметі

: 3. 3.

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасында банк карточкаларының есебін жүргізуді талдау

КІРІСПЕ: Қорытынды

КІРІСПЕ: Пайдаланыған әдебиетер тізімі

КІРІСПЕ: Қосымша мәліметтер

Кіріспе

Қазіргі экономикамыз ілгері басып, мемлекеттегі салалардың жоғары қарқынды дамуына байланысты, елімізге батыс және озық технологиялардағы жаңашылдықтар мен ақпараттық технологиялар сваласындағы жаңалықтар бізге жетуі кең көрініс табуда. Соның бірі, міне он жылдасм уақыттан астам, яғни, еліміз тәуелсіздік алғаннан бері мемлекеттің ірі институттары - банксаласында қолма-қолсыз төлме жүйесіндегі есеп айырысуының көрінісі ретінде пластикалық төлем карточкаларының пайда болуын қарастырып өтеміз.

Несие карточкаларын алғашқы болып 1988 жылы жарық көрген «Взгляд в прошлое» (Looking Backward) кітабында Эдуард Белл (Edward Bellamy) ұсынған, ал картон қағазды несие карточкаларын іс жүзінде енгізудің алғашқы әрекеттері АҚШ-та жиырмасыншы жылдардың өзінде мұнай компаниялары мен бөлшек сауда ұйымдарына арналып жасалған. Картон карточкалардың көпке төзімсіздігі себебінен, оларды он жыл ішінде карточкаларды алғашқы металдан жасалып шығарыла бастады. Содан соң, өрнектеліп мәнерленген пластикалық карточкалар шыға бастады. Өрнектеу арқылы осы карточкалармен қызмет көрсету үрдісін бірте-бірте автоматтандыруға мүмкіндік берді, дегенмен карточкалардың бетіне таңба жасауға болатын және карточканың иегері туралы ақпаратты алдын-ала басылған чектерге көшіруге болатын. Соғыс жылдарынан кейін мынадай белгілі «Dinners club» және «Amerіcan Express» сияқты компаниялардың пластикалық карточкалары пайда болды. Алпысыншы жылдары пластикалық карточкаларға ақпарат жазылатын магниттік сызық енгізілді.

І ТАРАУ. Пластикалық карточкалардың теоретикалық алғышарттары

1. 1. Пластикалық карточкалардың даму тарихы мен даму тенденциясы

Мемлекеттік және коммерциялық қаржылық құрылымдарға қолма-қол ақшаларды есеп-айырысуда қолдану өте қымбатқа түсіп отыр. Айналымға жаңа ақша шығару, ескіге айырбас, үлкен персонал ұстау, клиенттердің көп уақытының құртылуы және қиындықтар - бұлардың барлығы белгілі бір дәрежеде мемлекет экономикасына әсер етеді. Мысалы, Ресейде рубльдік құнының 20%, оның өзінің айналымын жүзеге асыруға жұмсалады. Қолма-қол айналым мәселелерін шешудің мүмкін болатын және мамандандарылған әдістерінің бірі - қолма-қол емес есеп-айырысудың автоматтандырылған нәтижелі жүйесін құру. Мамандардың айтуы бойынша мұндай жүйе қолма-қол ақша айналымының азаюын үш есеге қысқаруын қамтамасыз етеді.

Банктік пластикалық карточкалардың пайда болу уақыты белгілі дәрежеде даулы сұрақ. Алғашқы рет несиелік карточкалар ғасырдың басында, Құрама Штаттарында, жеке тұлғалардың тұтынушы несиелердің қарқынды дамуы негізінде пайда болды. Бұл оның банкісінен тыс, иегердің несие қабілеттілігінің дәлелдемесі ретінде қолданды. Дүкендерге бұл өзіне ең қалталы және тұрақты клиенттерді «байлау» мүмкіндігі болады.

ХХ ғасырдың ортасынан бастап арнайы банк карточкаларының көмегімен есеп айырысудың автоматтандырылған жүйесі пайда бола бастады және бұл төлем жүйесінің бастауларының пионері деп - «Дайнерc клаб» (Dinners club) есептеуге болады. Сонан соң даму мен интернационалдық өлшемді пайда болған, қазіргі таңда танымал жүйелер - American Express, VIZA, Master card. Басында шетелде универсалды карточкаларды класификациялауда карточкалар «саяхат және ойын-сауық» (Travel and Entertainment - T&E) және таза банктік болып бөлінуі. Біріншілері Дайнерс клаб, Американ Экспресс, Карт Бланш компанияларымен шығарылады және бастысы қонақ үйлерді мейрамханаларды төлеуге, яғни кәсіпкерлердің саяхатқа шыққандағы тиімді. Банктермен шығарылатын карточкалар «тұтынушылық» мінез иеленді және «жәй клиенттерге» арналды.

«Американ-экспресс» - бұл карточка халықаралық жол чектеріне қызмет көрсету жүйесіне негізделген «Америкэн Экспесс» және «Юниверсал Трэвл Кард» - американдық қонақ үйлер ассоциациялардың карточкалары.

«Виза» (VIZA) атауы «Бэнк Америкард» атауына өзгерді және мұны Нэшл Бэнк Америкард Инкорпорейтед шығарған Карточкалық бағдарламаны «Бэнк оф Америка» бақылауынан шығарудан құрылды. Карточкалық бағдарламаның қозғаушысы болып «Чейз Манхэттен Бэнк» табылды, бірақ шығынның көбеюінен Нэшл Бэнк Америкард-қа сатылды.

«Мастер Кард» атауы өзгерген. Банкаралық карточкалық ассоциация-БКА (Interbank card Association), «Master Charge» шығарушы.

«Европей Интернэшнл» Еврокард Интернейшнл мен төлем жүйесі Еврочек қосылғаннан кейін пайда болды. Өз кезегінде Еврокард Интернэшнл Британдық қонақүйлер ассоциацияларының универсалды карталары мен BHR шведтік Rikskort карталарының мейрамханалары қосылуы негізінде құрылды. Сонымен қатар, Еврокард банкоматтардан қолма-қол ақша алудағы карточкаларды шығарушы Циррус пен Маэстро компанияларымен келісімге отыруы.

«Джей-Си-Би» (JCB) жапондық банктік карточка. Қазіргі таңда банктік карточкалар арқылы қолма-қол есеп-айрысулар кең ауқымды таралғандықтан, ол қолданылмайтын ортаны табу қиын, дүкендер, билеттік кассалар, қонақүйлер, әлемнің әрбір елі сізге қызмет көрсетуге дайын, сіздің платикалық карточкаларыңызды төлем құралы ретінде қабылдау арқылы.

Мысалға, Ресейде шетелдік карточкаларды ірі қаржылық ассоциациялар, лицензиясы бойынша тарату тәжірибесі бар және өзіндік рубльдік және валюталық несиелік және дебеттік карточкалар. Рессейде кең танымал жүйе Union card, Most card, OLBI card, Optimum, Золотая корона, мыңдаған дүкендер мен басқа ұйымдар, ресейлік элементтердің валюталық карточкалары мен рубльдік карточкаларды төлемде қабылдайтын.

Пластикалық карточкалардың пайда болуы арқасында техникалық және функционалдық сипаттары бар, әр түрлі белгілермен ерекшеленетін, пластикалық карточкалардың әр түрлі түрлері пайда болады.

Дегенмен, есептеу механизмі тұрғысынан екі жақты және көп жақты жүйелер болып бөлінеді. Екі жақты карточкалар, элемент карточкаларды (әмбебап дүкендерде, жанармай бекетінде және т. б. ) бақылайтын, жабық жүйелерде тауарларды сатып алу үшін қажетті, оларды карточка ғана иегерлері пайдалана алатын, есептеуге қатысушылар арасында екі жақты келісімдер негізінде пайда болған. Осыдан ерекше, саяхаттау және демалу карточкаларын шығаратын компаниялар, банк карточкаларын ұлттық бірлесуге басшылық ететін, көп жақты жүйелер, карточка иегерлеріне, осы карточкалардщы төлем қаражаты ретінде мойындайтын, әр түрлі сатушылар мен сервистердің ұйымынан тауарларды сатып алуға несие алуға мүмкіндік беретін болды.

Осы жүйелердің карточкалары сонымен қатар, кассалық аванс алуға, банк шоттарынан қолма-қол ақшалар алу үшін қажетті автоматтарды пайдалануға мүмкіндік береді.

Карточкалардың басқалай бөлінуі олардың функционалды сипаттарымен анықталады. Бұл жерде несиелік және дебеттік карточкалар болып бөлінеді. Бүкіл әлемде ең көп тараған карточкалар болып VISA, Eurocard-Mastercard, American Express төлем жүйелерінің карточкалары есептеледі. Картока дегеніміз - қолма-қол ақшасыз есептердің ыңғайлы құралы. Сонымен қатар тұтынушылық тауарлар мен қызметтерді тек ғана пайдаланып қоймай, карточкалар банктер мен банкоматтардан қолма-қол алу үшін де қолданылады

Пластикалық карточкалар әртүрлі болады. Оларды ақпарат тасушы ретінде (магниттік сызық немесе микросхема), яғни банк қызметіне қарамастан анық операцияларды басынан өткізуге мүмкіндік беретіндігімен ерекшеленеді немесе белгілі болады.

Негізгі түрлері - бұл несиелік және дебеттік карточкалар. Несиелік карточкалар төлеуге қабілетті тұтынушылар үшін шығарылады. Оларды пайдалу, оларға сату үшін қажетті арнайы қамтамасыздандырусыз автоматты қайта жаңартылған несие алуға мүмкіндік береді. Олар сонымен қатар, соған сай жүйелердің мүшелері бола алатын, сол қаржы мекемелерінде қолма-қол түрде несие алу үшін қолданылады. Қабілетті иегерлерге олардың несиеге қабелеттілігі арқасында жеткілікті қатаң талаптар қойылады. Сол немесе басқа тұлғаға несие карточкасын беру туралы шешім қабылданғанда, банк ұқыпты түрде мынадай берілгендерді, яғни жылдық орташа табыс, несие тарихы, тұрғын-үй ережелері, шығу тегі, жанұя жағдайы банк шотының болуы және т. б. белгілерді талдайды және тексереді.

Біздің елімізде дебеттік карточка әділ экономикалық себептер қатары негізінде ең көп тараған. Оны сонымен қатар актив карточкалар немесе қолма-қол қаражат карточкасы деп атайды. Несиелік карточкалар сияқты дебеттік карточкалар, белгілі қаржы мекемелерінің клиент ретінде, магниттік сызықта иегердің аты және фамилиясы болады. Несиелік карточкадан, дебеттік карточканың ерекшелігі, дебеттік карточка, оның иегері үшін қаржы активтерінің мөлшерін тура немесе тікелей азайту жолымен төлем операциясын жүргізудің ыңғайлы қаражаты болып табылады.

Сонымен қатар карточкалар жеке және бірлескен болып екіге бөлінеді. Жеке карточкалар банктің жеке клиенттеріне беріледі және «алтын» немесе «стандартқа сай» болуы мүмкін. Соңғылары, тұттынушылар үшін көптеген жеңілдіктерді қаратыстыратын жоғары несиеге қабілетті тұлғалар үшін белгіленеді. Бірлескен карточкалар (корпоративтік), осы карточкалар негізінде таңдалған тұлғаларға (жетекшілер немесе жай құнды қызметкерлерге) жеке карточкалар беруге болатын ұйымдарға (фирмаға) беріледі. Оларға корпоративтік карточка шоттарына үйренген арнайы жеке шоттар ашылады. Корпоративтік шоттар бойынша банк алдындағы жауапкершіліктерді карточканың жеке иегерлері емес, ұйым береді. Несиелік карточкалардың тағы да бір жіктелуі оның технологиялық ерекшеліктерімен байланысты. Ең көп тараған карточканың екі түрі бар - магниттік сызықпен және тұрғызылған микросхемамен (Chip card - чиптік карта, smart card - смарт карта, «ақылды» карта) .

Магниттік жолы бар карточкалардың артында, айналып көрсеңіз, сауда мекемелерінің электронды терминал мен банк автоматында оны пайдаланғанда карточка иегерінің жеке тұлғалық теңестіру үшін қажетті берілгендер жазылаған магнит жолдары бар. Егер карточка есептегіш құралға немесе жабдыққа сай қойылған болса, онда иегердің жеке берілгендері келісімдерді жүзеге асыруға рұқсат алу үшін қатынас жүйелері бойынша беріледі.

Жолдардың біреуінде олар банк автоматын пайдаланғанда арнайы клавиатура көмегімен карточка иегерлеріне енгізілетін, ПИН, яғни арнайы жеке теңестірілген нөмірі жазылады. Терілген сандар жолда жазылған, ПИН-кодпен салыстырылады. Егер олар сай келмеген жағдайда иегерге тағы да көптеген ПИН-кодты теру мүмкіндігі беріледі. Содан соң карточка алып тасталды. немесе карточка иегеріне (еврокарта) қайтарылады.

Макросхемамен (chip cad smard card) карточкалар 1974 жылы Францияда жасалып шығарылған және шетелмен осы елде (үлкен) кеңінен тараған.

Карточкаға қойылған макросхема (zun) - алдын ала жазылып, сосын келісім жасалған кезден бастап жаңалануы мүмкін бола алатын ақпаратты қорғаушы болып табылады. Бұл карточканың функционалды мүмкіндіктерін кеңейтеді және сенімділігін көтереді.

Чипта жазылу негізінде келісім <=>карточка бойынша операция болған жағдайда банктік компьютерлік жүйенің орталық процессорымен бірге қажетсіз байланыспен жүзеге асырылуы мүмкін. Дегенмен, карточка өзі банктегі шоттағы, қаражат соммасын есте сақтайды. Сондықтын, онда бұл жерде авторластырудың қажеті жоқ: яғни, егер лимит жоғары болса, онда келісім болмайды.

Смарт карталардың қатысты жоғары құны бар (магниттік карточкаға қарағанда 5-7 рет жоғары) . Сонымен қатар елде оларды айнылымға енгізу, яғни карточка есептері жүйесінің пайда болуынан бастап магниттік карточкаға бағытталу қиынға соқты. Ол жерде микросхемалардан ақпараттарды есептеу қабілетсіз, 100 мыңдаған, 10 мыңдаған бірлік жабдықтардың қондырылуын смарт картамен бірлескен ауыстыру үлкен капитал салымын қажет ететін еді. Сол себептен сарапшылар смарт картаны мындай елдерге, әсіресе АҚШ, Канада, Бельгия және т. б. елдерде жылдам енгізуді күтпейді, дегенмен халықаралық стандартты өңдеу арқылы сараптаушылар осы карточкаларға әлемнің ірі карточка бірлестіктері жүргізіледі.

1. 2. Карточкаларды классификациялау ерекшеліктері

Ақпаратты картаға жазу тәсілі бойынша карточкалардың классификациясы:

Графикалық жазу - информацияны картаға жазудың ең қарапайым түрі. Графикалық әдіспен карта ұстаушысының түсті фотографиялық бейнесі мен қолдың лазерлік үлгісі түсіріледі.

Эмбоссирлеу - механикалық сығу. Эмбоссия арқылы карточкаға иегердің аты мен фамилиясы түсіріледі. Бұл карточкалық төлемде операцияны айтарлықтай тез жүргізуге, яғни типтің әсер етуі.

Магниттік жолақты кодтау - қазіргі уақытта төрт магниттік жолақ бола алады. Олардың біреуінде, ISO-2 деп аталатын, карточка номері, оның мерзімі сонымен қатар мамандар коды, жеке кодты тексеру аймағы, еркін кодтар бар. ISO-1 жолағы аналогиялық ақпарат пен қоса иегердің отынан құралады. Францияда тағы екі жолақ - Т2 және Т3 қолданылады. Магниттік жолақтағы ақпарат статикалық мінездес: бір рет жазылған ол уақыт өте өзгермейді, сондықтан мұндай карточкалар арқылы әрбір есеп айырысуды авторизация орталығымен байланыс жасауды қажет етеді, карточканы идентификациялау операциясын жүзеге асырушы, клиент шотында қаражат барын дәлелдеу және белгілі саладағы операцияны төлеуге рұқсат алу. Осы барлық операциялары On-line режимінде жүреді және ұзаққа созылады. Магниттік карточкалардың негізгі жетіспеушілігінің бірі ақпаратты жаңартудың сенімді мүмкіндіктерінің жоқтығы. Магниттік жолақ тез істен шығады (әдетте банк-эмитет карточкалараының бір жыл бойы жұмыс істеуіне кепілденеді) .

Бұл жетіспеушіліктен «электронды қарталар» немесе смарт карта деп аталатындар айырылған.

Чиптік карточкалар - микросхема енгізілген карточкалар, «смарт-карталар» 1974 жылы француз инженері Ролан Морено ойлап тапқан. Картаға енгізілген микросхемаға байланысты, смарт-карталардың келесі түрі ажыратылады:

- Жады бар карталар, ақпаратты сақтауға қолданылады. Жады бар карталардың келесі екі түрі еркін енудегі жады бар карта және қорғалған жадымен.

Қорғалмаған жады бар карталардағы ақпаратты оқу мен жазуда шектеу жоқ, нәтижесінде мұндай карталар өндірістік құрылым мәліметтерін модельдеуге қолайлы. Бұған қарамастан, картадағы ақпаратты картаға қатысты құрылғылар көмегімен шифрлау, ол PIN-кодтың көмегімен картаны қорғаудың аналогиялық механизмін процедурасын ұйымдастыру. Осыған байланысты олар компьютерге енуді шектуге арналған технологиялық карталар ретінде, идентификациялық ақпаратты және мәліметтер шифрлаудың кодтарын сақтау.

Қорғалған жады бар карталар мәліметтерге енуді шектеудегі арнайы енгізілген механизмі болады. Әдетте қорғалған жады бар карталар аймақтан құралады, онда идентификациялық мәліметтер жазылады, бұлар уақыт өте өзгермейді. Бұл арнайы қорғауды жандыру нәтижесінде, яғни идентификациялық аймаққа жазуды қадағалаушы. Қорғалған жады бар карталардың негізі қолданушылығы - «пластикалық» ақша мен құпия ақпаратты сақтау. Бірнеше аймағы бар карталар төлем қосымшаларында қолданылады.

Микропроцессоры бар карталар - смарт-карталар. Микропроцессор карда сақтаушы мәліметтер бойынша белгілі операцияны жүзеге асырылады. Қорғау құралдары мен қызмет көрсету функциялары, жадын басқарудың функцияларының үлкен жиынымен қамтамасыз ететін, бұл операциялар карталардың операциялық жүйесін құрайды (COS-Card Operating System) . Көптеген микропроцессорлық карталар мәліметтерді шифрлаудың американдық стандарты - DES ұстанады.

Криптоконтрольдік карталар ақпаратты криптографиялық өңдеуде қолданылады. Бұлар мамандандырылған процессордан құралады, әр түрлі стандарт бойынша мәліметтерді шифрлауда қолдану, сонымен қатар кілтті жүргізудің құралы. Мұндай карточкалар әр түрлі қорғаныс жүйелерінде қолданылады.

Есептеуші құрылғылармен әсерлесуі бойынша смарт-карталар келесіге бөлінеді: байланыс (есептеуші құрылғымен тікелей байланыс) және байланысушы емес (ақпаратты тасымалдау үшін радиосигналдар қолданылады) .

Смарт-карталар өзінің қолайлылығымен және қолдану оңайлылығымен магниттік карточкалардан асып түседі, мысалға француз фирмасы «Get Plus Card International» әлемдегі смарт-картаны шығарушы ең ірі компаниясы, негізгі мінездемесі және тестілеудің мәліметтері:

- ақпаратты сақтау уақыты - 10 жыл;

- қайта жазудың минималды саны - 10 000 рет;

- ақпараттың бір байтын жазу уақыты - 10 мс жоғары емес;

- сақтау температурасы - 0 ден +50 градус Цельсиге дейін;

- қайта айналдыру - 30 градус екі жағы да, минутына 30 цикл (бары 1000 цикл) ;

- температуралық соқ - 20 градуста 5 минут, ұсталу 15 секунд, +50 градуста 5 минут;

- статикалық майысу - 8 см диаметрлі цилиндр бойымен карточканың айналуы;

- температуралық тест - 85 градус Цельсиде және 85 % ылғалдылықта 100 сағат;

- ақпарат сақтаулығы - 150 градуста 1000 сағат;

- микросхеманы жоюды көбейту - ең азы 5 кг;

Карточканы өндіруде әрбір микросхемаға қайта көшіруге мүмкіндік бермейтін уникалды код енгізіледі. Карточканы қолданушыға бергенде иегерге ғана белгілі бір немесе бірнеше парольдер енгізеді. Смарт карталардың кейбір түрлеріне заңсызқолдану мүмкін болғанда, ол автоматты жабылады және оның жұмыс істеуін қалпына келтіру үшін шығару орнына қайтару қажет.

Смарт-карталар off-line режимінде жұмыс істейді. Смарт-картаны қолдану арқылы жүргізілетін барлық операция үшін игерудің жеке кодын теруді қажет етеді. Бұл пароль карточканың өзіне жазылған, яғни бұл процедура авторизация орталығына енуді қажет етпейді.

Смарт-карталар сатып алулар бойынша бақылау қаржылық қамтамасыз етілмеген клиенттер бойынша Иегермен картаға белгілі сомма енгізіледі: Төлеу барысында есептеуші кассалық апарат (ридер) карточкадағы қаражаттың барын және қажетті сомманы одан алады.

Клиентура категориясы бойынша карточкалардың жіктелуі

Жәй карточка қатардағы клиенттер үшін арналған. Мысалы, «Classic Viza», «Mass (Standart) Eurocard) Master Card».

Күміс карточка немесе бизнес карта (Budiness Card) компания қызметкерлеріне арналған, белгілі шектегі компания қаражаттарын жұмсауға құқығы бар қызметкерлер.

Алтын карточка қалталы және бай клиенттерге арналған. Елеулі табыстары мен қаражаттары бар клиенттер «Алтын» карталарды ала алады, белгілі кепілдік жарнасын құйған тұлғаларға беріледі. Мұндай карточкаларға: American Express Cold Card, Gold Master Card және Viza Vip. «Алтын» карточкалар қызметтің келесі түрлерін көрсетеді:

- клиентті кездейсоқ жағдайлардан 150 000 USD сомадан аз емес сомға сақтандыру;

- тәулік бойы ақпаратты-консультациялық көмек медициналық пен құқықтық сұрақтар бойынша;

- сатып алуларда шексіз несиелендіру;

- қонақүй қызметтерін төлеуде жңілдетілген жүйесі (иегердің төлем қабеліттелігін тексеру) ;

- тауарды сатып алушыны сақтандыру, несиелік карточкалар арқылы төлеу, егер бұл тауар жөндеуді қажет етсе;

- тәйулік бойы клиенттің эмитентпен телефондық байланысын қамтамасыз етуі, эмитент есебінен;

- жарамсыз карталарды екі жұмыс күнінің ішінде қалпына келтіру;

- несиелік карталар бойынша қолма-қол ақша алу мүмкіншілігі, мысалы American Express Cold Card иегері келесі көлемде ақша ала алады:

- аптасына 1000 USD дейін Канаданың және АҚШ-тың 15000 банктік офистарынан;

- 50. 00 USD қолма-қол ақша ретінде немесе чек күйінде American Express-тің 14 000 офисінде 130 ел;

- 50. 000 USD аптасына - 14 000 банкоматтардың берілген, АҚШ территориясындағы.

Электронды карточка бұл банкоматтардан немесе арнайы электронды терминалдардан қолма-қол ақша алу үшін арналған; (ЕВМ менАТМ) мысалы, «Cirrus/Maestro», «Electron Viza». Бұл дебеттік картаның бір түрі болып табылатын, клиент шоттарындағы қаражатқа байланысты ақша берілетін немесе клиент шотына қаражат енгізу. Кез-келген клиентке беріледі.

Қаржылық қатынастар көзқарасы тұрғысынан, пластикалық карталар қолдану процесінде қызмет етуші, олардың келесі түрлері ажыратьылады.

1. Несиелік карточкалар (Credit Card), бұлар клиенттерге арнайы сервистік компаниялар мен банк пен берілетін, әртүрлі тауар сатып алуды немесе қызмет түрлерін несие есебінен төлеуге арналған. Карточка бойынша төлем, кез-келген сауда орталығында жүргізіледі, егер онда арнайы чек жазушы құрылғы болса, сол арқылы сатып алушыға сатып алуы жөнінде қағаз ұсынатын. Кейбір карточкалармен банктік автоматтардан қолма-қол ақша алуға болады.

2. Несиелік карточкалар, бұл белгілі бір қызмет түрін несие есебінен төлеуге арналған, яғни бұл несие осы қызмет түрін көрсетуші компания мен қаржыландырылады. Әдетте карточка иегері белгілі бір жеңілдіктер алады. Мұндай карточкаларды толық деп тануға болады. Ең көп тараған Dinners Club, әр елдің көптеген мейрамханаларының қызметін төлеуге арналған; телефондық қызметтерді, бензинді, машина арендасын төлеуге арналған карта. Сонымен қатар тауарды белгілі бір дүкеннен сатып алуда қолданылатын карталар бар, мысалы бір фирма иелігіндегі сауда жүйесі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.