«Семей жолдары» ЖШС-тың жылдық жиынтық табысы

Жоспар

Кіріспе . . . 2-3

І. ЖЫЛДЫҚ ЖИЫНТЫҚ ТАБЫС.

1. 1 Негізгі қызметтен түскен табыстың есебі . . . 4-7

1. 2 Негізгі емес қызметтен түскен табыстың есебі . . . 7-12

1. 3 Басқа ұйымдардың қызметіне қатысудан түскен табыстар, олардың белгіллерін ашу . . . 13-14

ІІ «СЕМЕЙ ЖОЛДАРЫ» ЖШС-ТЫҢ ЖЫЛДЫҚ ЖИЫНТЫҚ ТАБЫСЫ . . . 15-16

2. 1 ЖШС « Семей жолдары»-ның даму тарихы . . . 17-20

2. 2 ЖШС» Семей жолдары»-ның негізгі қызыметінен түскен табыстарының есебі . . . 21-23

2. 3 ЖШС» Семей жолдары»-ның негізгі емес қызметтен түсетін табыстың есебі . . . 23-25

ІІІ.

«СЕМЕЙ ЖОЛДАРЫ»ЖШС-ТЫҢ ЖЕТІЛДІРУ ШАРАЛАРЫНЫҢ МЕТОДИКАЛЫҚ НҰСҚАУЛЫҒЫ

3. 1« Семей жолдар» ЖШС -тің жылдық жиынтық есебі бойынша ішкі аудитті жүргізу . . . 27-28

3. 2 Жылдық диынтық табысты есептеу кезінде 1 С бағдарламасын қолдану . . . 29-30

Қорытынды . . . 31

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 32

Қосымшалар.

Кіріспе

Негізгі және негізгі емес қызметтерден алынған табыс жылдық жиынтық табысты құрайды және ол № 5 БЕС -на сәйкес стандартқа сай есептелінеді. Табыс сондай-ақ тауарлы-материалдық запастарды сатқаннан, қызмет көрсеткеннен, кәсіпорынға жататын активтерді пайдалануға беруден, пайыздардан, роялтиден және дивиденттерден алынуы мүмкін.

Табыс дайын өнімдерден, сатып алынған тауарлардан және көрсеткен қызметтерден алынады; олардың сатылу құны тараптар аясында жасалған келісімшартта анықталады. Ал мәміледен шығатын табыс сомасы бағасын немесе сатудан жасалатын жеңілдіктерін ескере отырып, олардың құндарын өлшейді. Сатып алушылардың алған активтер үшін төлеген сомасын сату құны деп атайды. Сату құнын анықтаған кезде, тараптар өздерінің келісімшартында бухгалтерлік есептің мынандай басты қағидаларына көңіл бөледі: есептеу, шындық, алалмау, яғни, екі жақты да бірдей көру, сақтық жасау т. б. тауарды сатқаннан түскен табыс келесі жағдайды сақтаған кезде танылады: табыс сомасын үлкен деңгейдегі дәлдікпен бағалағанда, яғни екі тарап та мәмілеге қатысқан кезде, сатушы қанадай соманы сұрап отырғанын және қандай соманы сатып алушы төлейтіндігін білген жағдайда; мәмілемен байланысты экономикалық олжаны және соны субъектінің алу ықтималдығы бар болуы мүмкін. Ал бұл сатушының сатқан тауары үшін келісім-шартта көрсетілген соманы сатып алушының төлейтіндігі туралы сенімін білдіреді.

Келесі шарт сатушыдан сатып алушыға өитетін меншік құқығы болып табылады, бұл әдетте берілген кезден басталады, ал егер сатушы меншік иесі ретінде құқығын және міндеттемесін сақтаған болса, онда ол сатылған болып табылмайды және табыс танылмайды; мәміле бойынша күтілетін шығын үлкен нөлдік деңгейдегі бағалауды қажет етеді.

Көрсеткен қызметтен және орындалған жұмыстан алынған табыстар, мына жағдайларды қоспағанда, тауарды сатқаннан алынатын табыс ретінде танылады:

-есеп беру күніне мәміленің аяқталу кезеңі үлкен деңгейдегі дәлдікпен анықталса;

-мәмілені жүргізу кезінде жұмсалған шығыстарды да, мәмілені аяқтау үшін қажет шығыстары да үлкен деңгейдегі дәлдікпен бағаланса.

Субъект барынша дәлдік деңгейінде табысн анықтай алады, ол: мәмілеге қатысушылармен төлем жағдайы мен тәсіліне, күтілетін компенсациясына әрбір тараптың құқығын қатысты мәселелер бойынша мәмілеге қатысушылармен ортақ шешімге келген жағдайда қол жеткізеді.

Мәміленің сипатына қарап оның аяқталу кезеңін анықтаған кезде мына әдістердің бірін пайдаланады:

-белгілі бір күнге жалпы мәміле бойынша жасалған шығыстардың пайыздық қатынасы;

-белгілі бір күнге жалпы мәміле бойынша орындалған қызметтің пайыздық қатынасы;

- орындалған жұмысты талдау.

Аралық негізде жасалатын төлемдер, яғни сатып алушылардан аванстар, табыс болып танылмайды.

Қызмет көрсетудің, яғни мәміленің нәтижесінде үлкен деңгейдегі дәлдікпен табысты анықтау мүмкін болмаған жағдайда, табыс жұмсалған шығыс мөлшерінде танылады, яғни сол шығыстың орнын жабады.

І. ЖЫЛДЫҚ ЖИЫНТЫҚ ТАБЫС.

1. 1 Негізгі қызметтен түскен табыстың есебі.

Негізгі қызметтерден түскен табыстардың есебі 70-бөлімшесінің « Негізгі қызметтен түскен табыстар» шоттарында ұйымдастырылады. Бұл топқа мына төмендегі синтетикалық, әрі пассивтік шоттар жатады. :

6010- «Дайын өнімді ( жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен табыс» шоты. Бұл шотта өнімді сатудан, орындалған жұмыстардан және сыртқа көрсетілген қызметтерден түсетін табыстар көрсетіледі. Аталған шоты өнімді, жұмыстарды және қызметтерді жасайтын материалдық өндіріс саласындағы кәсіпорындар пайдаланады. Есепті кезең бойы 6010 -шоттың кредитінде дайын өнімді, жұмыстарды және қызыметтерді сатудан түскен табыс сомалары жинақталады.

6010-шоты бойынша жасалған шоттардың корреспонденциясы төменде келтірілген.

Кесте:

Дайын өнімді, жұмыстарды және қызметтерді сатудан түскен табыс сомасы есепті кезеңнің аяғында.

Жиынтық табыс» шотына көіріліп жазылады. Бұл кезде 6010 шоты дебеттеледі де 571 шоты кредиттеледі.

6020 « Алынған тауарларды сатудан түскен табыс» шоты. Бұл шотта алынған тауарларды сатудан түскен табыстар көрініс табады. Бұл шотта сауада, сондай-ақ жабақтау, делдалдық саласында және сыртқы сауда жұмысын ұйымдастыруда қолданады. Саудамен, делдалдық қызметпен және экспорттық -импорттық операциялармен айналысатын кез келген өнеркәсіптік, ауылшаруашылық және басқа кәсіпорындар олардың жарғысында алдын ала ескерілген болса ғана, бұл аталған шотты қолдана алады.

6020- шоты бойынша жасалатын шоттардың корреспонденциясы жоғарыда келтірілген 6010 шоты бойынша жасалған корреспонденциясымен бірдей болып келеді.

6030- « Құрылыс - монтажлау, жобалау- зерттеу, геологиялық барлау, ғылыми зерттеу және басқа жұмыстарынан түскен табыс» шоты. Шотты құрылыс монтаждау, геологиялық барлау, жобалау -зерттеу және ғылыми -зерттеу кәсіпорындары мен ұйымдары тапсырыс берушілердің жұмыстарын орындағаннан түскен табысты көрсету үшін пайдаланылады. Аталған шотты, кәсіпорындар келтірілген жұмыстардың түрлерін орындауы қарастырылған болса ғана пайдалана аладжы. Шоттарының корреспонденциясы 6010-шот бойынша жасалған шоттардың корреспонденциясымен бірдей болып келген.

6040- « Жүктерді және жолаушыларды тасымалдау бойынша келтірілген қызметтерден түсетін табыс» шоты. Шотты теміржол, автокөлік, әуе жолы, теңіз жолын, су жолы және көліктің басқа да түрлері ( метро, трамвай, троллейбус) жүктерді және жолаушыларды тасымалдау бойынша тиісті қызметтерінен түскен табыстарды есепке алу үшін қолданады. Шоттарының корреспонденциясы 6010-шот бойынша келтірілген шоттардың корреспонденциясымен бірдей болып келеді.

6050- « Жылдан алынатын табыс» шоты мүлікті жалға бергеннен түсетін табыстар туралы ақпараттары жинақтауға арналған.

Мүлікті жалға бергені үшін алынатын жал төлемін есептегенде 6050« Жалғадан алынактын табыс» шоты кредиттеледі де», мына төмендегі шоттар:

2120- « Тараптардың берешегі», 2140 «Тәуелді серіктестіктердің берешігі», 2130 « Бірге бақыланатын заңды тұлғалардыңберешігі» -бас және тәуелді серіктестердің есептелеген жал төлемінің сомаларына;

1630- «Басқадай дебиторлық берешек» -әр түрлі жалға алушылардың есептелген жал төлемнің сомаларына;

3510-«Болашақ кезеңдердің табыстары»-қазіргі есептік кезеңге жатқызмайтын, алдын ала төленген (шоттардың дебеті, 3510-шоттың кредиті) жал төлемнің сомаларына дебеттеледі.

6050- шотта есепке алынған табыстар жыл аяғында - « Жылдық жиынтық табыс» шотына көшіріліп жазылады, яғни 6050- шоттың дебеті, 6000- шоттың кредиті бойынша көрсетіледі.

6060- « Байланыс ұйымдарының көрсеткен қызметтерінен түскен табыс» шоты; 6070- « Сақтандыру компанияларының қызметінен түскенг табыс» шоты; 6080 -« Инвестициялық қызметтен түскен табыс « шоты. Бұл шоттар экономиканың тиісті салаларында алынған табыстардың есебіне арналған. Алынған табыстардың сомаларының көрініс беруі 6010- ші және басқа шоттарда есепке алынған өнімді ( жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен табыстардың көрініс беруімен бірдей болып келеді. Сақтандыру төлемдері сақтандыру төлемі ақша қаражаттарын есептейтін шоттардың дебетіне, 2130 шотының кредитіне жатқызылады. Жылдың аяғында 6060-6080 шоттар жабылады (6060, 6070, 6080-шоттарының дебеті, 571-шоттың кредиті) .

6090- « Негізгі қызметтен түскен басқа да табыстар» шоты. Бұл шотта негізгі қызметті жүзеге асырудан келген, жоғарыда келтірілген шоттарда есепке түспеген табыстар көрініс табады.

Мұндай табыстарға кәсіпорын қызметінің басқа түрлері бойынша жасалған өнімді, жұмыстарды және қызметтерді сатудан ( өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы, барлық шаруашылығы, құс шаруашылығы тағыда басқалар өнімін сатудан) түскен табыстар жатады. 6090-шоттағы табыстарлды көрсету жөніндегі жазбалар 6010- ші және 6020-ші шоттар бойынша келтірілген жазбалармен бірдей болып келеді.

6090- шотының кредиті бойынша негізгі қызметтен түскен бпасқа да табыстардың сомасы көрсетілуі мүмкін.

Жылдың аяғында 6090- шотта есепке алынған табыстардың сомалары негізгі табыс шотына көшіріліп жазылады. 709-шоты жоғарыда көрсетілген жазбалардан кейін жабылады.

6010-6090 шоттар бойынша талдау есебі ведомоста бір айда және жыл басынан бері алынған табыстардың басынан аяғына дейін жинақталған түрлері бойынша жүргізіледі.

Қазақстан республикасы Қаржы министрлігі Салық комитеті Төрағасының 12. 12. 2005 ж № 554 бұйрығымен бекітілген Корпарациялық табыс салығы негізінде декларацияны жасау ережелері толтырылды.

Бұл Салық кодексінің 81-бабына сәйкес тауарларды ( Жұмыстарды қызмет көрсетулерді) сатудан түскен табысты анықтауға болады.

Салық есептілігінің барлық нысандарының бірінші бөлімінде салық төлеуші туралы ақпарат жазылады. Егер салық төлеуші электронды түрдегі нысандарды толтыратын болса, іске қосылған барлық ақпарат қосымшалар бойынша автоматты түрде бөлінеді. Бірақ, дегенімен де, мынандай деректер міндетті түрде толтыруға тиіс:

Салық төлеушінің СТН-і;

Декларация табыс етілетін салық кезеңі;

3 тармақта егер салық төлеуші Қазақстан Республикасы Үкіметінің Сапа саласындағы жетістьігі үшін сыйлығының лауреаты болып табылса, белгіленеді;

4-тармақта егер тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі салық кодексінің 140-7-бабы 1-тармағының 1-тармақшасына сәйкес бекіткен өз өндірісінің тауарларын өткізуші заңды тұлға -Қазақстан Республикасы Үкіметінің сапа сласындағы жетістігі үшін сыйлығының лауреаты өндіріс процесі сапа менеджменті мен қоршаған ортаны басқару жүйесіні ң 9000 және 14000 сериядағы ИСО халықаралық стандарттарына сәйкес сертификаттаған болса, белгіленеді.

Бұдан әрі « Тауарларды ( жұмыстарды, қызымет көрсетулерді ) сату» бөлімі толтырылады.

Егер Қазақстан Республикасының трансферттік бағаларды қолдану кезінде мемлекеттік бақылау жасау мәселелері жөніндегі заңдарында өзгеше көзделмесе, қосылған құн салығы мен акцизді қоспағанда, өткізілген тауарлардың, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің құны тауарларды ( жұмыстарды, қызмет көрсетулерді) өткізуден түскен табыс:

1) тауарлар толық немесе ішінара қайтарылған;

2) мәміле шарттары өзгерген;

3) өткізілген тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) үшін бағалар, өтемдер өзгерген;

4) теңгемен төлеген кезде өткізілген тауарлардың ( жұмыстардың, қызмет көрсетулердің) құнындағы айырма алынған жағдайларда түзетілуге тиіс.

Табысты түзету аталған өзгерістер болған салық кезеңінің қорытындысы бойынша жүргізіледі.

Басқада табыстар салық кодексінің 80-бабына сәйкес жылдық жиынтық табысқа қосылатын, бірақ декларацияның 100. 00. 001-100. 00. 019 жолдарында көрсетілмеген салық төлеушінің табыстарын анықтауға арналған.

В бағанда табыстың тиісті түрі көрсетіледі: 01- активтер шығып қалған кездегі табыс, ол тауарларды өткізуден түскен құн салығы немесе үйлерді, ғимараттарды, сондай-ақ амортизацияға жатпайтын активтерді өткізуден түскен құн өсімінен түскен табыс салығы болып табылмайтын және бухгалтерлік есеп ережелеріне сәйкес табыс ретінде танылатын табыстар сомасын қамтиды;

02- меншікті акциялар құнының оларды орналастыру кезінде эмитент аталған олардың атаулы құнынан асуы;

03- мүлікті пайдалану құқығын беруден түскен табыс, ол мүлікті пайдалану құқығын беруден алынуға тиіс және бухгалтерлік есептің ежелеріне сәйкес табыс деп танылатын салық төлеуші табысының сомасын қамтиды;

04- сақтандыру жағдайы басталған кезде алынған сақтандыру төлемдері. Бұл код бойынша 100. 22. 0001 және 100. 222. 002 жолдарға қосымша нысандардың Н бағанында көрсетілген сақтандыру төлемдері ескерілмейді;

05- металдық шоттар бойынша алынуға тиісті табыстар;

99- басқада табыстар.

1. 2 Негізгі емес қызметтен түскен табыстың есебі.

Негізгі емес қызметтен түскен табыстың есебін есептеу үшін шоттардың Бас жоспарының «Негізгі емес қызметтен түскен табыстың есебі» деп аталатын бөлімшесі арналған және оған келесі пассивтік күрделі шоттар жатады. 721-шоты «Материалдық емес активтерді сатудан түскен табыс» материалдық емес активтерді сатудан келген табыстарды жинақтауға арналған.

Материалдық емес активтерді сатқан кезде мынадай шоттардың корреспонденциясы жасалады

Кесте:

6210-шоты « Негізгі құралдарды сатудан түскен табыс» негізгі құралдарды сатудан түскен табыстарын жинақтауға арналған.

Негізгі құралдарды сатқанда мынандай шоттардың корреспонденциясы жасалады.

Кесте:

6210-шоты « Бағалы қағаздарды сатудан түскен табыс» бағалы қағакздарды сатудан алынған табыстар туралы ақпаратты жинақтауға арналған.

6210-шот бойыжасалған шоттардың корреспонденциясы төменде келтірілген.

Кесте:

6160 «Акция бойынша дивиденттер және пайыздар түріндегі табыстар» шоты ұзақ мерзімді жалға берілген қарыздарды, сатып алынған бағалы қағаздарды, пайыз түрінде алынған табыстарды, акция бойынша алынған дивиденттерді есептеуге арналған.

Пайыз түрінде алынатын табыстар 5 БЕС сәйкес активтерден алынатын шынайы табыстарды уақытша қатынастық негізінде есекеріледі. Мысалы, субъектінің туарды сатып алушыларда 24℅ жылдық мөлшердегі векселі бар делік. Қарыз сомасынан вексель юойынша ай сайынғы табысы 2 ℅( 24/12) құрған. Табыстан төленетін дивиденттер акционерлердің оны алуы туралы құқы белгіленсе ғана танылады.

Акциялар бойынша дивиденттерді, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша есептелген пайыздарды, берілген қарыздарды алған кезде шоттар корреспонденциясы жасалады.

Алынған табыстар 571-« Жиынтық табыс» -шотына көшіріліп жазылғаннан кейін 6210-шоты жабылады.

6220- « Бағам айырмашылығынан түскен табыс» шоты айырбасталатын конверттелетін шетелдік валюталарына шаққандағы теңге бағамының өзгерісі кезінде пайда болатын бағамдық айырманы есепке алуға арналған.

Бағам айырмашылығынан алынған табысқа шоттардың мынандай корреспонденциясы құрайды.

Кесте:

Жыл аяғында 6250 шоты бойынша қалдық қалмау керек.

6230- « Атқарушы үкімет органдарының субсидиялары» шоты үкімет органдарынан алынған субсидиялардың сомалары туралы ақпараттың есебін есепке алады.

Субсидия дегеніміз -үкімет органдарының заңды тұлғаларға беретін, әдетте, ақшалай жәрдемақысы.

Жыл аяғында әдетте 6230 -шоты бойынша қалдық қалмауы керек және ол 6000 шотымен жабылуы тиіс. Алайда, кәсіпорын субсидиялары қандайда бір мақсатты шараларға жүзеге асыратын болса, ( мысалы, жергілікті бюджеттен жергілікті жолдарды күтіп ұстауға және жөндеуге алса) онда ол жылдан жылға ауысуы мүмкін, бірақ дегенмен 6230 шотының жабылуын қамтамасыз ету керек. 6230 шоты бойынша келесі шоттар корреспонденциясы жасалады.

Кесте:

6250-« Басқа да» шоты кәсіпорынның негізгі емес қызметіне түскен табыстарды есепке алуға арналған. Атап айтқанда, бұл шотта табыстардың мынандай түрлері көрініс береді:

-негізгі құралдарды түгендеу кезінде анықталған негізгі құралдардың есепке алынбағандары (2414 шоттарының дебеті, 6250-шотының кредиті) ;

- түгендеу кезінде анықталған материалдардың, дайын өнімдердің және алынған тауарлардың есепке алынбағандары (1310, 1311, 1312, 1313-шоттарының дебеті, 6250 шотының кредит) ;

-түгендеу кезінде анықталған ақша қаражатының есепке алынбағандары ( шоттарының дебеті, 6250 шотының кредиті) ;

-қысқа мерзімді қаржылық инвестицияның ағымдағы құнының өзгеруінің нәтижесінде алынған табыстар (шоттарының дебеті, 6250 кредиті) ;

Келтірілген жазбалардан кейін 6250-шоты жабылуы керек.

6210-6250-шоттары бойынша талдау есебі кәсіпорынның өзджері әзірлеген номенклатуралық баптары бойынша жасалған тізімдемесіне және кәсіпорынның есеп саясатына сәйкес жүргізіледі.

Жылдық жиынтық табыс төтенше жағдайға басшының шешіміне байланыссыз және субъекті әдеттег қызметіне тән емес, өте сирек кездесетін операциялар мен оқиғалар жатады.

Төтенше жағдайды әдеттегі жағдайдан ажырату өте қиынға түседі, өйткені бір кәсіпорынға ол ахуал күтпеген жағдай болып көрінсе, ал екіншіден ол дәстүрлі жағдай болып табылуы мүмкін.

Егер оның келесі сипаттамасы болса, операция немесе оқиға төтенше болып саналауы мүмкін.

• өте сирек болса;
• жай немесе әдетті бір бөлігі болып табылса;

ал мына жағдайларды төтенше жағдай ретінде қарастыруға болмайды:

-валюта бағамының ауытқуы;

-келісім шартта көрсетілген бағаға түзетулер енгізу;

- мүліктерді, құрал-жабдықтарды, инвестицияны сатудан немесе есептен шығарған кездегі алынатын табысты немесе зиянды;

-салық жеңілдіктерін алып тастауды, корпаративтік табыс салықтарының мөлшерлемесінің төмендеуі тағы басқалар.

Тоқтатылған операциялардан және төтенше ахуалдан алынған зиян мен табыстың есебі мына шоттарды жүргізіледі:

7710- « Табиғат апаттарынан болған өлмейтін зияндар» шоты;

7720-« Табиғат апаттарынан алынған табысы (зияны) » шоты;

7730-« Тоқтатылған операциялардан алынған табыстар зияндар» шоты . табиғат апаттарына болған өтелмейтін зияндар мүмкіндігінше сақтандыруды қажет етеді, ол үшін кәсіпкерліктің тәуекелділігіне резервтер жасау керек. Бұл жағдайда, яғни резервтік қорлар жасалмаса, олар өтем ақысын ала алмайды, яғни өтелмейді.

Төменде 7710 шоты бойынша шоттар корреспонденциясы келтірілген.

Кесте:

... жалғасы

Ұйымның қаржылық нәтижелерінің есебі, аудиті және талдауы

Салық есебінің принциптері

Экономикадағы несиенің ролі

Кәсіпорындағы қаржылық жоспарлау

«Мерей» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қаржысын жоспарлау

Кәсіпорынның есеп саясатының әдістемелік негіздері

КӘСІПОРЫН ӨНІМІНІҢ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІГІН жоғарылату

Меншік капиталдың ұйымдастырушылық есебі

Салық есебінің тіркелімдері

Несиенің мәні және оның айналым капиталын басқарудағы рөлі

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс