Компьютерлік желі. Әлемдік желі



Жоспар:
І. Кіріспе
Компьютерлік желі.
ІІ. Негізгі бөлім.
а) Әлемдік желі
б) Компьютерлік желілермен жұмыс жасау
с) Алыс қашықтықтағы желілермен жұмыс жасау
д) World Wide Web жүйесі
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

Жоспар:
І. Кіріспе
Компьютерлік желі.
ІІ. Негізгі бөлім.
а) Әлемдік желі
б) Компьютерлік желілермен жұмыс жасау
с) Алыс қашықтықтағы желілермен жұмыс жасау
д) World Wide Web жүйесі
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
V. Тест
VІ. Глоссарий

Әлеуметтік пенде болғандықтан адам әрқашанда өзі сияқтылармен араласу
тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездегі Интернет желісінің күрт дамып кетуі
(қазіргі кезде 18 000 әр түрлі желілерді біріктіріп, күнбе-күн жаңаларымен
толықтыруда) қашықтық ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез-келген
нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланыстыруда. Оның құрамында
миллиондаған компьютерлер, компьютер терминалдары және қарапайым
пайдаланушы адамдар бар. Кейбір есептеулер бойынша екі миллиондай
компьютермен 30 миллионға жуық адам жұмыс істеуде. Интернет желісіне күніне
1000 компьютер қосылады екен. ISOC (Internet Society — Интернет
қоғамдастығы) президентінің жақында Интернет желісін пайдаланушылар саны
бір миллиардқа жетеді деуі де бекер емес шығар. Мұнда таңданарлық ешнәрсе
жоқ. Сол себепті Интернет бізге "даналық көзі" болып көрінсе де, оның өзін
қалай пайдалануды білсек артық болмағаны.
Интернет желісінің алғашқы дүниеге келуіне себеп болған 70-жылдардың
басында АҚШ қорғаныс министірлігінің APRANET компьютерлік жүйесі болып
саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді.
Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап жатқандығына және олардың бір-
бірімен қосылу желілерінің күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері
бұзылғанмен сау желілердің өзара байланысы жылдам қайта кұрылып, қалыпты
жағдайына келе алатыны айқындалды.
Дегенмен Интернет тек желі ғана емес, ол — желілердің желісі. Интернет
көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең үлкен
компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері үкімет мекемелерінде, университеттерде,
коммерциялық фирмаларда, жергілікті кітапхана жүйелерінде, тіпті
мектептерде де орналасқан.
Интернеттің бір ерекшелігі оның құрамындағы көптеген компьютерлер
нақты BBS тәрізді жұмыс істейді. Интернетке қосылу дегеніміз — басқа
жерлерде тұрған 1000-даған компьютерлік жүйелермен байланысу деген сөз.
Желідегі компьютерлерден өкімет архивіндегі, университеттің мәлімет
базаларындағы, жергілікті қорлар көлеміндегі кітапхана каталогтарындағы,
құжаттық мәліметтерді, суреттерді, дыбыс клиптерін, бейнелерді және т. б.
цифрлық түрге айнала алатын барлык информацияны ала аласыз.
Интернет информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп терминалы
арқылы оған жеңіл кіруге болады. Ол үшін Интернеттегі жүйенің нөмірін теру
керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі нүктесімен
байланысып, өзіңізге қажетті материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз,
NASA құжаттарын да, айта берсек, соңғы оқиғалар көрсететіндей ЦРУ кұпия
архивтерін де оқуыңызға болады екен.
Интернет желісін сипаттау үшін оны телефон жүйесімен салыстыру
қалыптасқан. Жалғыз телефон компаниясы болмайтыны сияқты Интернет
компаниясы да тек біреу емес. Дүниежүзілік немесе мемлекеттік телефон
жүйесінің иесі кім? Ешкім де емес. Әрине, оның бөліктерін біреулер
иеленеді, бірақ жүйеге толық ешкім ие емес, бұл жүйе өзара келісім арқылы
ортақ пайдалануға арналған. Дүниежүзіндегі ірі телефон компаниялары
бірігіп, "телефон жүйесі" қалай пайдаланатыны жөнінде келісіп отырады, яғни
әр елдің кодын, төлейтін ақшасын, мұхитаралық кабель құнын -кімдер, қалай
бөлісіп көтеретінін және де әр елдің телефон жүйесінің қосылу техникалық
мәселелерін бірігіп анықтап отырады. Интернет желісі де дәл осы телефон
жүйесі тәрізді басқарылады.
Интернетті пайдаланудың нақты себептері өте көп. Мысалы, сіз Бурабайға
барып дем алғыңыз келіп отыр, сол жердегі аквалангпен жүзуге ыңғайлы орын
туралы білгіңіз келеді дейік.
Олай болса, "scuba" (акваланг) жаңалықтар тобын қарап шығу керек, мүмкін
сонда демалған біреу мәлімет берген болар, әйтпесе сұрағыңызды сонда
енгізіп, күтіңіз. Біреу сізге жауап беріп қалар.
Әлде әр түрлі заттар жинайтын коллекционермен танысқыңыз келе ме, жоқ
әлде торт жасау рецептерін іздейсіз бе? IBM суперкомпьютерімен шахмат
ойнауға қандайсыз? Периодты әдебист жөніндегі анықтамалықты карап, кез
–келген әлемдік журналдары оқуыңызға болады.
Интернеттің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел айтып
беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп түсіп жатады.
Интернетпен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер
әрбір компьютерді Интернетке қосып бере алады. Желіге қосылудың бірнеше
түрі бар, олар:
Ерекшеленіп қосылу – жаңа байланыс тізбегі (кабельдік, радиоарналық,
спутниктік) жүргізіледі. Үлкен көлемдегі мәліметтерді жіберу қажеттілігі
туып отыратын мекемелер мен өндіріс орындары осы қосылуды пайдаланады.
Коммутаторлық байланыс- уақытша байланыс түрі. Аз көлемді ақпарат алу
үшін коммутаторлық байланыс орнатса жеткілікті. Ол арнайы торапты қажет
етпейді, байланыс кәдімгі телефон сымдары арқылы жүргізіледі.
Internet Explorer -ді іске қосар алдында желімен алыстан қатынас кұру
программасы іске кіріседі, ол провайдер серверімен сіздің компьютеріңізді
байланыстырады.
Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс. Сіздің желідегі аты-жөніңіз
және пароль (Бұлар сізге провайдер-компания арқылы Интернетке қосылып
тізімге тіркелген кезде бекітіледі), оған қоса провайдер серверімен
байланыстыратын олардың телефон нөмірі. Сіздің сеанс алдындағы ең соңғы
әрекетіңіз "Байланыс орнату" (Установить связь) батырмасын басу болып
табылады. Осы сәттерде сіздің экраныңызға алыстағы компьютермен қатынас
құрған программаның бірнеше терезелері шығады. Сеанс кезінде кез келген
сәтте "Болдырмау" (Отмена) батырмасын басу арқылы байланысты үзуге болады.
Егер барлық әрекеттер дұрыс орындалса, экранға Internet Explorer
терезесі шығады. Одан әрі жұмыс істеу барысында сізге аспаптар тақтасында
бірнеше батырмалар мен меню жолдарын пайдалану керек болады. Соларды
құрастырып өтейік. Батырмалар астындағы жазулар олардың кызметін көрсетеді,
бірақ қай кезде оларды басу керектігі онша түсінікті бола бермейді. Ал,
сеанс кезінде оқып үйрену оңай емес, өйткені желідегі байланыс орнатылған
сәттен бастап, ол біткенше уақытқа ақы төленеді.
Алдымен "Адрес" өрісін қарастырайық, Бұл өрісте FTP адресі былай
теріледі: ftp:ftp.relcom.ru
Адрес терілген соң, "Enter" пернесі басылады. Осы сәттен бастап сеанс
соңына дейін пернелер қажет болмайды, өйткені барлық әрекеттер тышқанмен
орындалады.
Адрес енгізілген сәттен бастап, Интернет терезесінің жоғарғы оң жақ
бұрышындағы жер шарының бейнесі көрсетілген сурет козғалып айнала бастайды.
Қозғалып тұрған сурет бейнесінің Internet Explorer эмблемасына айналуы FTP-
сервермен байланыстың толық орнатылып, тікелей қатынас басталғанын
мәлімдейді.
Интернет Explorer терезесінің жұмыс аймағындағы 1 цифры тұрған орында
FTP-серверге кіріп отырған адамға арналған мәтін көрсетіледі. Одан ары
қарай орындалатын әрекеттер осы мәтін нұсқауларына сәйкес жүргізіледі.
Құрал-саймандар тақтасындағы "Тоқта" (стоп) батырмасын кез-келген кезде
басып қалып, FTP-сервермен өз компьютеріңіздің байланысын тоқтатуға болады.
Егер сеанс кезінде бірнеше парақ мәтін алған болсаңыз, "Алға"және "артқа"
батырмалары сол мәтін бойынша жылжу мүмкіндігін береді. "Таңдамалы"
(Избранное) батырмасы арқылы қабылданған парақты өз бумаңызда сол күйінде
сақтауға болады. Сонымен FTP-сервермен сеанс аяқталғаннан кейін ол мәтінді
аспай-саспай карап шығуға болады.
"Баспа" батырмасы экранда көрініп түрған бетті баспаға шығаруға
арналған. Егер сізге қаріп мөлшері ұнамаса, онда "Шрифт" батырмасы арқылы
оны үлкейтуге немесе кішірейтуге мүмкіндік бар.
Релком желісінің серверлерімен жұмыс істегенде FTP-сервері мен өз
компьютеріміздің символдарды белгілеу кодтары сәйкес келмейтіні байқалуы
ықтимал. Өйткені Windows жүйесі 1251 шарттаңбалау тәсілін, ал релком желісі
ко18г кодтау тәсілін пайдаланады. Мұндай жағдай туындаса, мәтін символдары
кодтары түрлендіру үшін басты меню пунктін пайдаланған жөн. Басты менюдің
"Түр" (Вид) пунктінің "Параметрлер" жолын таңдап алсақ, сол командаға
сәйкес терезе экранға шығады. Сол терезедегі "Қаріп" батырмасын басу керек
те, "mime кодтары" параметрлері ішінен қажеттісін таңдап алу қажет.
Мұның себебі кодтардың стандартты кестесінде кириллица әріптері (орыс,
казақ әріптері) жоқ, сондықтан әркім өзі енгізген әріптерін немесе өзі
ойлап шығарған әріптер программасын пайдаланып жүр (әрбір программалаушы
осыған өз "үлесін" жалықпай қосып келеді). Мысалы, КСРО төңірегінде алдымен
кои8г кодтары қабылданған еді, Microsoft оған қоса екі балама кодтар
даярлаған болатын — біріншісі, 886 кодтар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ақпараттық технологияның ұғымы
Мектепте Интернетті оқыту әдістемесі
Желі топологиясының түрлері
Орта мектепте жергілікті желіні оқытуға қажетті теориялық мағлұматтар
Жүйeлeр жәнe қауіпсіздік
Желілер жәнe қауіпсіздік
Желі туралы ұғым. Желінің түрлері
Желінің даму тарихы
Интернет желісінің ақпараттық қорларын білім беруде қолдану ерекшеліктері
Жергілікті компьютерлік желілер
Пәндер