Turbo Pascal бағдарламалау тілі

Жоспар

Жоспар
1. Кіріспе
Turbo Pascal туралы мағлұмат.
2. Негізгі бөлім
2.1. Turbo Pascal тіліндегі қызметші сөздер және идентификатор.
2.2. Берілгендер типтері.
2.3. Turbo Pascal . дағы негізгі ұғымдар .
4. Пайдаланған әдебиеттер

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Ш. Есенов атындағы Ақтау мемлекеттік университетінін колледжі

Реферат
Тақырыбы: Turbo Pascal бағдарламалау тілі

Орындаған:

Тексерген:

Ақтау

Жоспар
1. Кіріспе
Turbo Pascal туралы мағлұмат.
2. Негізгі бөлім
2.1. Turbo Pascal тіліндегі қызметші сөздер және идентификатор.
2.2. Берілгендер типтері.
2.3. Turbo Pascal – дағы негізгі ұғымдар.
3. Қортынды
4. Пайдаланған әдебиеттер

1.1. Turbo Pascal – жоғары деңгейлі программалау жүйесі. Оның тұңғыш
нұсқасын 1970 жылы Швецария физигі Никлаус Вирт ұсынған. Автор тілді
алғашқы арифметикалық есептеу машинасын жасаған француздың ұлы ғалымы Блез
Паскальдың құрметіне Паскаль деп атаған, тіл атауын үнемі бас әріппен
жазуын сұраған. Turbo Pascal – дің жоғарғы деңгейлі логикалық құрылымы әр
түрлі есептерді дәл шешуге көмегін тигізеді. Turbo Pascal жүйесінде
қарапайым есептерді шешудің программасынан бастап, күрделі мәліметтер қорын
құрудың сан қырлы жұмыстары жүргізіледі.
Кез келген тілді үйрену оның алфавитінен басталады. Turbo Pascal
программалау тілінің де басқа тілдер сияқты өзіне тән алфавиті бар.
Программаның элементтерін жазуда қолдануға болатын символдар жиынтығын
тілдің алфавиті дейміз. Turbo Pascal тілінің алфавиті мына символдардан
тұрады:
1. Латын алфавитінің 26 (баспа және жазба) әріптері: А, В, С, D, ... Y,
Z, a, b, c, d,... y, z.
2. Орыс алфавитінің 32 (баспа және жазба) әріптері программада
түсіндірме мәтіндерді жазуда пайдаланылады.
3. Араб цифрлары: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
4. Арнайы символдар. Оларды белгілі бір функцияларды атқаруына сәйкес
төмендегі топтарға жіктеуге болады.
А) Айыру белгілері.
В) Арифметикалық амалдар.
С) Қатынас таңбалары.
Әрбір символдың өзінің реттік номеріне сәйкес белгіленген коды болады.
Жоғарыдағы символдар ASCII коды бойынша 0-ден 255-ке дейінгі сандармен
кодталады.
Паскаль тіліндегі тыныс белгілері.
Белгі Қолданылуы
{ Программаға түсініктеме беруде
}
(**) Программаға түсініктеме беруде
[ Массив өлшемін белгілеуде
]
(. Массив индексін, жолдың өлшемін белгілеуде
.)
‘ Символдар мен жолдың тұрақтыларды белгілеуде
:= Айнымалы мәнін меншіктеуде
; Программаның жолдарын, операторлады, хабарламаларды айқындау
: Айнымалылар типтерін айқындауда, (белгі мен оператордың
арасында)
= Тұрақты мен оның мәнінің арасын бөлуде
, Тізім элементтерінің арасын айыруда
.. Диапазон типін беруде
. Программа соңында
^ Көрсеткіш типін анықтауда
@ Айнымалылар адресін, қосалқы программаны белгілеуде
# Символды оның коды бойынша белгілеуде
$ Компилятор мәліметін белгілеуде

2.1. Turbo Pascal тілінде алдын ала қызметі тағайындалған сөздер тобы
қолданылады. Оларды Turbo Pascal – дың қызметші сөздері деп атайды. Бұл
сөздер ағылшын тілінде берілгенімен, мағынасы атқарылатын іс-әрекетті
баяндайды.
Мысалы; Program – сөзі программаның тақырыбын, begin – программаның
басын, end – программаның соңын сипаттауға пайдаланылады.
Кестеде қызметші сөздердің тізімі және олардың мағынасы көрсетілген.
Қызметші сөздер.
Қызметші сөздер мағынасы Қызметші сөздер Мағынасы
absolute Абсолюттік Label Белгі
And Және Library Библиотека
Array Массив Mod Бүтін қалдық
Asm Ассемблер Nil Бос сылка
Begin Басы Not Терістеу
Case таңдау Object Объект
Cont Тұрақты Of Тип анықтау
Constructor Конструктор Or Немесе
Destructor Дескруктор Packed Жинақталған
Div Бүтін бөлу Procedure Процедура
Do Орында Program Программа
Downto Кеміту Record Жазба
Else әйтпесе Repeat Қайталау
End Соңы Set Көпшелеу
Export Экспорт String Жол
External Сыртқы Then Онда
File Файл To Дейін
For Үшін Type Тип
Function Функция Unit Модуль
Forueard Оздыру Until Соған дейін
Goto Көшу Uses Пайдалану
If Егер Var Айнымалы
In Құрамында While Әзір
Inline Негізгі With Жазба басы
Interface Интерфейс Xor Кері
Interrupt Үзу

Turbo Pascal тілінде атауды идентификатор деп атайды. Яғни
идентификатор программаның кез келген элементтерінде берілген атау, ол
стандартты және пайдаланушылар идентификаторы болып екіге бөлінеді.
Стандартты функциялар, қызметші сөздер, тағы сол сияқты стандартты
объектілер атаулары стандартты идентификатор тобына жатады. Олардың
көпшілігі алдын ала орындалатын операция немесе белгіленген элемент туралы
мәлімет беріп тұрады.
Программалаушы идентификатордың төменгі жазылу ережелерін білу қажет:
• Идентификатор міндетті түрде әріптен басталатын латын әріптері мен
цифрлардан тұрады.
• Оның құрамында орыс алфавитінің әріптері, арнайы символдар, әсіресе,
бос орын болмауы қажет.
• Қызметші сөздер пайдаланушылар идентификаторы бола алмайды.
• Идентификатордың максималды ұзындығы – 127 символ болғанымен оның
тек 63 символы Turbo Pascal-да оқылады.
Идентификатор қысқа әрі түсінікті болғаны дұрыс. Себебі, оның мағынасы
болмағаны қателік туғызбаса да, белгіленген программа элементі туралы
мәлімет беруі тиімді екенін ескерген жөн.
Мысалы; metkal 12, blok, Windowt, тағы сол сияқты.
Бір программада бірнеше объектіге бір ғана атау беруге болмайды. Бұл
шарт орындалмаған жағдайда экранда төмендегідей хабарлама шығады:
Error 4: Duplicate identifier (қате 4: қайталанған идентификатор).
Идентификатор тағайындауда программалаушылар тарапынан жиі жіберілетін
қателіктер:
3 Digraph – цифрдан басталған;
Nomer – дата құрамында нүкте бар;
Blok # - арнайы символ қойылған;
My program – құрамында бос орын бар;
Mod – қызметші сөз қолданылған.

2.2. программаның негізгі объектілері айнымалылар мен тұрақтылар болып
табылады. Программа құру барысында, программалаушы олардың типтерін алдын
ала анықтауы қажет. Айнымалылар мен тұрақтылардың типтері – олардың
мәндерін және оларға қолданылатын әр түрлі өңдеу амалдарын белгілейтін
басты көрсеткіші.
Turbo Pascal – да берілгендердің типтерін екі үлкен топтарға жіктеуге
болады:
• Қарапайым типтер (скалярлық);
• Құрылымдық типтер (структуралық).
Қарапайым типтердің өзі стандартты және пайдаланушылар типтері болып
бөлінеді. Стандартты типтер: бүтін, нақты, логикалық, символдық.
Құрылымдық типтер құрамына қарапайым типтер кіреді. Құрылымдық типтерге
жолдар, массивтер, жазбалар, файлдар жатады.

Паскаль тілінің стандартында бүтін типтің Integer бір ғана түрі
анықталса, Turbo Pascal-да стандартты бүтін типтердің бес түрі бар:
Shortint, Integer, longint, byte, Word.

Тип Диапазоны Форматы Көлемі

(байт)
Shortint -128 ... 127 Таңбалы 1
Integer -32768 ... 32767 Таңбалы 2
longint -2147483648 ... 2147483647 Таңбалы 4
byte 0 ... 255 Таңбасыз 1
Word 0 ... 65535 Таңбасыз 2

Turbo Pascal – да бүтін типтегі оң және теріс сандар әдеттегідей жазыла
береді. Оларға барлық арифметикалық амалдарды қолдануға болады.

Паскальда стандартты логикалық тип – Boolean (көлемі 1 байт). Логикалық
типтің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.