Ламарктың эволюциялық концепциясы

1. Таритағы органикалық әлемнің ең алғашқы эволюциялық теориясын француз ғалымы Ж.Б.Ламарк түзді. Ол өзінің еңбегін 1809 жылы "Зоология философиясы" деген атпен жариялады. Ламарк осы еңбегінде алғаш рет жүйелі түрде органикалық формалардың эволюциясын түсіндіруге тырысты. Ламарктың көзқарасы салыстырмалы түрде шығарылған терен ойлы біртұтас эволюция концепциясы болып табылды. Ол идея бойынша материя бірінші және пассивті, материяны қозғайтын сыртқы күш. Ламрктың концепциясы ойдан құрастырылған конструкцияда негізделді. Тірі табиағатқа сараптау зерттеулерден алынған деректерге емес өзі қабылдаған постулаттарға негізделді.
Ламарк өз заманының адамы болғандықтан, сол кездегі көз қарастың көлемінен шыға алмады. Оның постулаттары илеалистік тұрғыда болды. Ол табиғаттағы тіршілікке алғашқы құдіреттік бастама қойды. Барлық материяның ішінде алғашқы қозғаушы күші болады деді. Ал ғылыми деректерден алынған фактілерді осы постулаттардың айналасына орналастырып түсініктеме берді.
Ж.Б.Ламарктың эволюциялық ілімінің алдындағы еңбегін атап өтпеуге болмайды Ол өзінің алдындағы идеяларға қарағанда, материяға бірқалыпты қозғалыссыз күйде емес, олардың үнемі қозғалыста, дамуда және өзігерісте болатынын айқындады. Бұл Ламарктың еңбегіндегі ең басты прогрессивтік идея болатын.
2.Тірі тіршіліктің сан алуан түрлілігін түсіндіру кезінде Ламарк олардын табиғатта хаОСТЫҚ түрде емес, белгілі бір реттілікте болғанын байқалды. Ол оларды белгілі деңгейлерге бөлгісі келді. Оны қалай негіздеуге дерек іздеді. Ол ағзаларлын бірте-бірте күрделенуін байқап, ең қарапайыдарынан ең күрделісіне қарай әртүрлі - 14 класстан тұратын 6 деңгейлерге орналастырады. Онда, 1-деңгейге политер мен инфузорияларды, 2-деңгейге құрттар мен сәулелерді. 3-деңгейге өрмекші тәріздестер мен насекомдарды. 4-деңгейге моллюскілерлі , мұртаяқтыларды, үшкірлерді