Қалтай Мұхамеджановтың прозалық шығармаларды аудару шеберлігі

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе. --- 3-4

1бөлім. Қалтай Мұхамеджановтың шығармашылық жолы.

(Қалағаң туралы бір үзік сыр) 5-11

1. 1. Ұлықтауға арналған ұлы достық.

( Қалтай Мұхамеджанов пен Шыңғыс Айтматов арасындағы әдеби байланыс) 12-21

2 бөлім. Қ. Мұхамеджановтың прозалық шығармаларды аудару шеберлігі

2. 1. Ш. Айтматовтың көркем тілі және оны қазақ тіліне аударылуы 22-34

2. 2. Мың бір түннің бір түні (Айуан тілін білетін дихан және балықшы туралы әңгіме хикаялары бойынша) 35-48

Қорытынды 49-50

Пайдаланған әдебиеттер тізімі 51-52

І. Кіріспе.

Аударма - қазақ әдебиетінің төлтума бір саласы. Сол аударма ісімен айналысып, әдеби қазынамызды ерен молайтуға үлес қосқан аудармашы-драматург жазушының бірі - Қалтай Мұхамеджанов.

Көркем тіл мен тілдің арасында тартылған берік көпір, ой мен ойды жалғастырып, сөз бен сөзді сабақтастырып, туыстырып тұрған терең арна, алтын өзек. Аудармашының міндеті түпнұсқаның тілін түбегейлі білумен шектелмейді. Ол жазушы ойының арғы аңғарын, сөз қолданыстарының құпия сырларын, кейіпкерлері жан дүниесінің қатпар-қалтарыстарының сан қырлы құбылыстарын аудармас бұрын бірнеше қайтара зерттеп, өз жүрегінен өткізе білуі керек. Аудармашының бұл іске әуес, қабілеті болуы ғана жеткіліксіз, ол сонымен қатар зерттеуші де болуға да тиіс, ол тарихшының да, әдебиетшінің де дарынына, парасаттылық, ой жүйріктігі дарынына ие болуға тиіс. Аудармашының сол шығармада сөз болып отырған елдің тарихын, тұрмыс-салтын ерекшеліктерін, сөйлеу мәнерін жете білуі және өз алдына. Аудармашы бүгінгі оқушының ойлы парасатты, білімді, эстетикалық сауаты мол екенін етен шығармауы тиіс.

Аударма қайткен күнде де оқырманға барлық сыр бояуымен, жанды образымен, барлық астар ишарасымен, автордың толық стилімен, көркемдік кестесімен, кемел шеберлігімен, түпнұсқаны жеткізсе құнды болмақ

Көркем әдебиет аудармасы жөнінідегі практиканы дұрыс ұғынып байыптау үшін аудармашы - Қалтай Мұхамеджановтың жұмысындағы сәтті табыстар мен сәтсіздіктерін дұрыс бағалай білу керек.

Аударма көне де, жаңа да өнер. Өнер болғанда, ол-сөз, әдебиет, публицистика ғылымдарының ажырамас бір саласы. Аударма адамдардың көп замандарға созылған ұзақ тарихында тіл өзге басқа адамдар қауымын түсіндіру құралы, олармен қарым-қатынас жасаудың дәнекері болған.

Аударма өнері - көркем шығармашылықтың түрі және аудармашы да қаламгер болғандықтан, суреткер сипатын ашатын нәзік сезмталдық, бақылағыштық, творчестволық фантазия, интуиция, азаматтық өмірбаян, сара парасат, шеберлік, шабыт сияқты ерекшеліктер аудармашыға тән. Осы ерекшеліктер Қалтай ағамыздың бойына тән екендгін дәлелдегім келіп отыр.

Жалпы әдебиет тарихына көз жіберсек, өз уақытында шекесі шылқып өмір сүрген адамдары саусақпен санарлықтай екеніне көз жетеді. Өйткені, оның Құдай жаратқандағы табиғаты да, азаматтық міндеті де, қоғамдағы кемшілікті әшекерлеп, адам баласын дұрыс жолға салуға жәрдемдесу ғой. Бұл орайда Қалтай Мұхамедженов жүрек түбінде жатқан ішкі ниетін алғашқы шығармасынан аңғартап, өз жолын бөлек бағытта белгілеп алған талант иелерінің санатына жатады. Ол - өмірдегі келеңсіз, әзжуа құбылыстарды, кісі бойындағы жарамсыз оспатар жайларды күлкі ету арқылы халқы армандаған биік мұраттарға бағындыруды алдына мақсат етіп қойып, халық басындағы мұң мұқтажға батыл кірісудің кілтін таба білген көркем сөз шебері. Соның нәтижеснде де, сонау жылдар қатерлі саналған көптеген халық басына қордалоланған мәселелерді баяндаудан, хабарлаудан гөрі оны жинақтап сахнаға шығара алған.

Драмтург халық басындағы осы батылсысыздықтың орнын толтыру үшін түн ұйқысын төрт бөліп, шығармасының алтын қазығына айналдырып әлеуметтік әділетсіздікті әжуа етеді.

Мемелекет ірге тасының беріктігі - адам тәрбиесі, соның ішінде жастарға білім беріп, сан-салалы маман даярлауға қатысты десек, халықты тегін оқыту, тегін емдеу сияқты көптеген иглікті мұраттары болғанымен, сол мұратты жүзеге асыруға келегнде түрлі тосқауыл кемшіліктерге ұшырағаны белгілі. Осы сырқаттың бірте-бірте асқынып, жазылмас ауруға айналған шағында көрермендер мен сырласу мұңдасу үшін Қалтай Мұхамедженов бұлынғы дағдысынша столға отырады. « Өзіме де сол керек» комедиясымен жоғары оқу орындарына бала түсірудегі парақорлықтың ел арасында етек жайып біткенін тағы да келемеж күлкіге айналдырады.

Қалтай Мұхамедженов алғаш қолына қалам ұстаған күннен бастап Алаш партиясы көсемдерінің қастандықпен жойылуымен бірге халықтың ерксіз бой тарта бастаған ұлттық сананы қалпына келтіру үшін сонау қылышына қан тамған қиын заманда қажыр, қайратын сарп еткен қалам иесі. Өйткені, ұлттық сана оянбаған жерде ұлттық мүдде, тәуелсіздік, экономикалық дербестік жайында сөз қозғаудың өзі ағаттық. Өйткені, халық басындағы барша қадір-қасиет, мінез-құлық, тіл мен діл, дәстүр мен діннің бастау алар жері осы ұлттық сана. Сондықтан да Қалаған Қазақстан тәуелсіздікке қол жеткізгеннен кейін де күдікті тұсымызды дөп басып, публицистикалық мақала жазудан жалықпаған сөз зергері, қоғам қайраткері.

Қалтай Мұхамеджанов комедия, сын - мақалалар жазу мен қатар, аудармашылық қызметпен де айналысып жүрді. Аударма саласына ерте араласуы кейінгі уақытта үлкен шығармашылық табысқа жетуіне ықпалын тигізді.

Садриддин Айнидің “Құлдар” романының Қалтай Мұхамеджанов аударған болатын. Бұл жұмысты ол 1957 жылы бастап, 1958 жылы аяқтады. “Құлдар” романы қазақ тілінде кітап болып шықты.

Біз Қалтай Мұхамеджановпен Шыңғыс Айтматов арасындағы әдеби байланыстың негізін ашуға тырыстық. Неге Қалтай Шыңғыстың творчествосына тереңірек үңіліп, шығармаларын аударды деген мәселеге кеңірек тоқталдық.

Қалтай мен Шыңғыс арасындағы шығармашылық байланыс “ Құс жолы” повесінің аударылған кезінен басталады.

Әдебиет әлеміндегі көркем аудармалардың әрқайсысының өзіне тән тарихы мен сыры болады. Қалтайдың “Құс жолы” повесін аударуда драматургтің алғашында аударма жасаумен тұрақты түрде шұғылданғанының арқасы. Осы аудармасы арқылы Қалтай ең жақсы аудармашы, жақсы жазушы деген қағиданың дұрыстығын дәлелдеп шықты. Аудармашылық талант дегеніміз тек қана тіл білу емес, ол сонымен қатар жазушылық талант.

Егер Қалтай Шыңғыс шығармаларын аудару кезіндегі шын мәніндегі жазушылық талант көрсете алмаса, онда төл шығарманың түпнұсқадағы көркемдік сапасы өз дәрежесіне жете алмас еді. Қалай дегенде де Шыңғыс шығармаларын аудару арқылы Қалтай өзін жазушы ретінде дәлелдейді. Оның бойына біткен осы жазушылық талант Шыңғыспен достасуына септігін тигізді. Шындығында да, Шыңғыс Айтматов повестерінің қазақ тілдегі аудармасын қатты ұнатты.

Қазақ аударма ісінің зерттелуіне батыл үлес қосқан Қалтай Мұхамеджанов - осы уақытқа дейін аударма саласына қосқан үлесі зерттелмеген тұлға болғандықтан, бір жағынан қиындық туғызғанымен, екінші жағынан жаңа дүние ашуға деген қызығушылығымды арттырды.

Адам баласына дүниелік алтын қорына жататын көркем шығармалар өз қалпында, өз бояуында, өз стилінде аударылуы тиісті. Қалтай осы жолмен аударған.

І. Қалтай Мұхамеджановтың шығармашылық жолы.

(Қалағаң туралы бір үзік сыр)

Қалтай ағамыз творчестволық қадамын театр сынынан бастаған 1959 жылы алғаш «Бөлтірік бөрік астында» пъесасын жазды. Содан кейінгі жылдарда «Құдағи келіпті» (1961), «Қуырдақ дайын» (1964), «Жат елде» (1967) пьесалары дүниеге келді.

Қалтай Мұхамеджанов 1928 жылы 24 желтоқсанда Қызылорда облысы Шіркейлі совхозында дүниеге келген Қызылорда Педогогикалық институтында оқып кейі, н Ташкенттегі Гитистің театртану факультетіне ауысқан. 1950 жыл ы А. В. Луначарский атындағы Мемлекеттік театр өнер институтының 3-ші курсына қабылданып, 1953 жылы бітіріп шықты.

1953-56 жж Қаз ССР Мәдениет министрі 1956-69 жылдар «Қазақ әдебиеті» газетінде, журналда Қазақстан Жазушылар Одағында істеген.

Қалтайдың балалық шағы қиыншылықпен өтті. Он жасында әкесі «халық жауы» атанып, бейкүнә атылып кетті. Ташкент, Мәскеу жағалап, оқу іздегенде, алдынан «халық жауының» баласы деген қара даққа кезігумен болды. Қалтай аш-жалаңаш елде егін екті, шөп шапты, хат тасыды, мал бақты, ауылдық кеңесте хатшы, есепші болды. Жоқ-жұқа күй кешіп, Мәскеудің Луначарский атындағы театр институтын бітіріп, сонда ассистент болып қалды.

С. Шаумаханов: «Кейін Алматыға келіп, жеңгеміз Фаридамен бас қосты. Өміршең дүниелерді осы кезде бірінен соң бірін туындатса да, қасақана қолдан қойылған кесір кедергілерден құлашын жаза алмай-ақ қойды. «Бөлтірік бөрік астында» әрең сахнаға шықты. «Жат елдегінің» билеті сатылып қойылғанның өзінде қойғызбады. КГБ-ның тергеуіне түсті» /10, 59/ «Біз періште емеспіз» спектаклі 28 жыл тартпада жатты. Не керек, Қалекең аяқтан шалудың неше атасын көрді. Қалекең тұлпардың тұяғы, алтынның сынығы ғой. Осыншама қиындықтар Қалекеңді майыстыра, қайыстыра, сындыра алмады, іштей егілгенмен езілмеді, мойымады, қайта шындала, шыныға түсті, бәрін де жеңді. Тарихта Қазақтың қалтайы болып қалды.

Халық жазушысы Қалтай (азан шақырып қойған аты Ғалиолла) атын Қалтай деп өзгертуінің себебі «атеизм», «коммунизм» зұлматынан қорғанудың, бүркемелеудің бір амалы еді. Туған ағасы Әбибулланы «Әби» деп, туған інісі Ибраһимді «Қырғызбек» өзгертіп жіберуге мәжбүр болған. Қазақтың барлық асылдары мен ардақтылардың, жақсылары мен жайсаңдарының туған елінен, кіндік қаны тамған жерінен, өз атынан, әкесінің, атасының атынан, әкесінің, атасының атынан, тілінен, ділінен, нанымынан, сенімінен, шынайы тарихынан бездірген безбүйрек, қатыгез заман-ай. Қалекеңнің тағдыры-миллиондардың тағдыры.

Қалтайдың әкесі Мұхамеджан - Арқа мен сырға әйгілі оқымысты, ғұлама Нұрмұхаммед ахунның шәкірті, Бұхарадағы «Мир Араб» медресесін үздік бітірген ғұлама ғалым. Халық арасында «Қара молда» деп аталу себебі ол кісінің өіңнің қаралығынан емес «қара» сөзінің ескі түрікше беретін «ұлы» деген мағынасына байланысты Мұхамеджан медресені софылық дәрежемен тамамдаған, сегіз тілде таза сөйлеген, Араб, парсы, шағатай, түрік, өзбек, түркімен, қырғыз, орыс тілдерін жетік меңгерген тума талант иесі болған, өте алғыр да зерек, зерделі, шариғатқа терең теолог - ғалым болған кісі.

Құранның аяттарын, пайғамбардың хадистерін жатқа білген дейді. Зеректігі соншалық, құран аяттарының кітаптың қай бетінде, нешінші қатарына екеніне дейін есінде көне көздер жыр етіп айтатын.

Бір дерек. 1960 жылы М. Әуезовті Қалтай үйіне қонаққа шақырыпты. Дәм үстінде әңгімелесіп отырып, Мұхаң Қалтайдан «Пайғамбарымыздың нешінші ұрпағы боласың?» /11/ - деп сұрапты. Қалтай « 49-шы ұрпағымын» - деп жауап беріпті. Сонда ұлы Мұхаң: «Шамаң дұрыс, менің Ернарым Мұхаммед пайғамбарымның 53-ші ұрпағы, өзім 52- ші ұрпағымын деген екен. Мұхаммед пайғамбарымыздың 28-ші ұрпағы Мақайыл софыдан және Камалатдин шейхіден екі ұл туады.

Мұхтар Әуезов Камалатдин шейхтан, ал Қалтай Мұхамеджанов Айна софыдан тарайды. Қалтай Мұхамеджанов -Мұхаммед пайғамбардың, Әзіреті Ғалидің. Ысқақ баптың, Құл Қожа Ахмед Яссауидің, Күдері ақынның ұрпағы, ұлы Мұхтардың бауыры, інісі еді. Келтірілген деректің барлығы Қалтайдың текті ұрпақтан шыққанын дәлелдейді.

Көк тәңірі жарылқап, бойына ерекше қабілет дарытып, қолына қалам ұстатқан, пешенесіне ел тағдырын ойлауды жазған жандарды өмір сүрген тарихи ортадан бөле қарау мүмкін емес. Әсіресе, бұл тұрғыдан ХХ-шы ғасырдың алғашқы жартысында ес біліп, етек жапқан қоғам қайраткерлерімен өнер адамдарының тағдыр талайы ерекше деуге болады.

1950-ші жылдардың өзінде-ақ ұлттық сананы сақтап қалудың қажеттігін сезінген саусақпен санарлықтай жазушылардың өртенге шыққан сүйріктей бой көрсете бастағанын бұл күндерде өткенге ой жүгірткен кісінің байқауы бәлендей қиын шаруа емес. Олар Әлейхан Бөкейханов, Мұстафа Шоқай, Ахмет Байтұрсынов, Халел Досмұхамедов, Міржақып Дулатовпен қатар т. б көптеген қазақтың марғасқа ұлдарының қастандықпен дәуір сахнасынна ығыстыруымен бірге қара түнек басқан ұлт санасына қайтадан сәуле түсіруге талпынған жандар болды. Ал солардың қақ ортасында жұлдыздай жарқырап тырнақ алды туындысы «Бөлтірік бөрік астында» комедиясымен ана тілінің тағдырына жан ұшыра дауыс көтерген Қалтай Мұхамеджанов жүргенін уақыт өткен сайын айқынырақ танимыз.

Жалпы әдебиет тарихына көз жіберсек, өз уақытында шекесі шылқып өмір сүрген адамдары саусақпен санарлықтай екеніне көз жетеді. Өйткені, оның Құдай жаратқандағы табиғаты да, азаматтық міндеті де, қоғамдағы кемшілікті әшекерлеп, адам баласын дұрыс жолға салуға жәрдемдесу ғой. Бұл орайда Қалтай Мұхамеджанов жүрек түбінде жатқан ішкі ниетін алғашқы шығармасынан аңғартып, өз жолын бөлек бағытта белгілеп алған талант иелерінің санатына жатады. Ол - өмірдегі келеңсіз, әзжуа құбылыстарды, кісі бойындағы жарамсыз жайларды күлкі ету арқылы халқы армандаған биік мұраттарға бағындыруды алдына мақсат етіп қойып, халық басындағы мұң мұқтажға батыл кірісудің кілтін таба білген көркем сөз шебері. Соның нәтижеснде де, сонау жылдар қатерлі саналған көптеген халық басына қордаланған мәселелерді баяндаудан, хабарлаудан гөрі оны жинақтап сахнаға шығара алған.

Қалтай Мұхамеджановтың қашанда халық басындағы толғағы жеткен мәселелерді мәмлеге айналдыру үшін ақ қағазға үңілетін қалам иесі екенін «Құдағи келіпті» комедиясынан аңғарамыз. Әдетте пьесадағы тартыс Сұңғат пен тұрмыс құрып елге кеткен қызы Марфуғаның шешесі Айшаның қалаға алып кеткенді төңірегінде өрбитін сияқты көрінгенімен драматург ауыл адамдарының көкірегін шерлі еткен проблемаға қарай кенеттен жалт бұрылғанын байқауға болады.

Драмтург халық басындағы осы батылсысыздықтың орнын толтыру үшін түн ұйқысын төрт бөліп, шығармасының алтын қазығына айналдырып әлеуметтік әділетсіздікті әжуа етеді. Малшылардың балаларына арнап интернат салу үшін мектеп оқушылары құйған жетпіс мың кесекке алдымен колхоз бастығы Сәрсеннің өзіне үй тұрғызғысы келіпқолқалауы, мектеп директоры Кеңестің малшы балалары жатып оқитын интернат керек деп шырылдауы, соған қарамастан ақырында кесектің Дауылбай сиыршыға қора соғу үшін берілуі біріншіден, сол кездегі қазақ халқының мүшкіл халінен хабардар етіп тұрса, екіншіден бодан елдің кісісінен гөрі малдың қамының жоғары саналатынын айғақтайтын бірден-бірі дәлел емес пе!

Мемелекет ірге тасының беріктігі - адам тәрбиесі, соның ішінде жастарға білім беріп, сан-салалы маман даярлауға қатысты десек, халықты тегін оқыту, тегін емдеу сияқты көптеген иглікті мұраттары болғанымен, сол мұратты жүзеге асыруға келгенде түрлі тосқауыл кемшіліктерге ұшырағаны белгілі. Осы сырқаттың бірте-бірте асқынып, жазылмас ауруға айналған шағында көрермендер мен сырласу мұңдасу үшін Қалтай Мұхамедженов бұрынғы дағдысынша столға отырады. « Өзіме де сол керек» комедиясымен жоғары оқу орындарына бала түсірудегі парақорлықтың ел арасында етек жайып біткенін тағы да келемеж күлкіге айналдырады. /10, 29/

Қалтай Мұхамедженов алғаш қолына қалам ұстаған күнен бастап Алаш партиясы көсемдерінің қастандықпен жойылуымен бірге халықтың еріксіз бой тарта бастаған ұлттық сананы қалпына келтіру үшін сонау қылышына қан тамған қиын заманда қажыр, қайратын сарп еткен қалам иесі. Өйткені, ұлттық сана оянбаған жерде ұлттық мүдде, тәуелсіздік, экономикалық дербестік жайында сөз қозғаудың өзі ағаттық. Өйткені, халық басындағы барша қадір-қасиет, мінез-құлық, тіл мен діл, дәстүр мен діннің бастау алар жері осы ұлттық сана. Сондықтан да Қалаған Қазақстан тәуелсіздікке қол жеткізгеннен кейін де күдікті тұсымызды дөп басып, публицистикалық мақала жазудан жалықпаған сөз зергері, қоғам қайраткері.

Халықтың көңіл күйін, жазушылық дарынымен зерделеп, жіті түсініп, ондаған жылдардан бері біріне - бірі ұласып (ашаршылық, қуғын-сүргін, соғыс) елдің бойын жаздырмай келген уайым-қайғы сейіле бастаған сәтте осы халқымды бір көңілдендірейін дегендей сол комедияны жазып, жарыққа шығарып еді. Ол комедия көрермен халықты бір серпілтіп тастаған және ол серпіліс көп жылдар бойы халық жүрегінде болды.

Сол жылдар Қалекеңнің өткір қалжыңдары «Бүйенбайдың айтқандары» деген атпен «Қазақ әдебиеті» газетінде жарияланып жүрді. Ол қалжыңдарының өзі езу жидырмай күлдіретін. Қалың жұртшылықты үнемі күлдіре беруге болмайтынын да дер кезінде түсінген Қалекең 1980 жылдағы «Біз періште емеспіз» деген трагедиялық драма жазды. Сонда 1937 жылғы халық жаулары деген жауыздық жаламен ұсталған ұлы арыстардың жиынтық образы, оларды көрсеткен сол кездегі қырағы зұлымдардың бүгінгі академик рөліндегі бейнесі суреттелген. Жиынтық образ Сәкен бейнесінде көрсетілген.

Осындай шығармалардан қолы босамай жатып әлем әдебиетінің әдемі үлгісі саналатын «Мың бір түн» хикаясына аударып үлгірді. Арасында басқа да қаншама қызмет. Оның үстіне жаңа ашылған «Түркістан» газетінің бас редакторы, ал газет жұмысының көптігі, жауапкершілігі қандай! /10, 67/

Қалекеңнің жай адами мінезінің өзі қандай еді. Үнемі жымия күліп тұратыны, бірден жарасымды басталатын қалжыңы, қандай адаммен болса да бірқалыпты, өз қатарындай ұнамды сөйлесуі - бәрі-бәрі адамды жақындатып тұратын еді.

Енді міне, қоғам қайраткері, жазушы - драматург Қалтай Мұхамеджанды тану кезеңі басталды. Әрине, ғылыми тұрғыдан. Бұл, әсіресе, иығына көбірек түсетін жүк.

Қалағаңда энциклопедиялық білім бар. Бұл жөнінде К. Адырбекұлы: « Қалағаң көп оқитын. Жарықтық «мен оқудан жалықпайтын адаммын»- деуші еді». /1/ Әлемдік әдебиетті, тарихты, философияны ақтарған жан, әр алуан діндерге де талдау жасаған. Оған үйіндегі 14700 кітаптан тұратын қазанаты дәлел. Тек зерттеушілердің ол оқыған кітаптарды оқымай, оның жан дүниесіне тереңдеп баруы қиын.

Драматургиясы туралы кезінде «Правда» газетінен бастап, одақтық, республикалық басылымдарда материалдар жарияланды. Есімдері әлемге мәшһүр қаламгерлер К. Симонов, Р. Карман, Е. Сурков, А. Анастасьев, М. Әуезов, Ш. Айтматов, т. б. драмалық туындыларын жоғары бағалаған. Бір өкініштісі дүние жүзінің көптеген елдері сахналарында қойылған «Көктөбедегің кездесуіне» мемлекеттік сыйлық берілмей қалды.

Қалағаңның қысқа әзіл-қалжыңдарының өзі бір төбе. Әрқайсысының астарында терең мән бар. Олары «Ана тілі», «Жас Алаш», «Түркістан» газеттері мен «Парасат», «Қазақстан әйелдері» басқа да газет-журналдарда жарияланды. Ел аузында жүргендері қаншама.

Қалағаңның публицистикасы тың тақырып. Оған әзірге қалам тартып, талдау жасағандар жоқ. Ол Тәуелсіздігіміздің алды мен одан кейінгі уақытта осы жанрға ден қойып, барын салды. Өндіріп жазып, әлеуметтік құнды ой-пікірлерін ортаға салды. Ел тұтқасын ұстағандарға ақсақалдық кеңесін берді. Тәуелсіздігіміздің мәнін жұртқа тереңнен түсіндірді. Ана тііліміздің тағдырына араша түсіп, жан дауысымен қорғады. Ұлттың бірлігін, ынтымағын ойлады.

Халқы сүйген Қалағаң құрметтен кенде де болған жоқ. Қызылорда қаласындағы оның атында гимназия мектебі және сонда Ә. Тәжібаев, З. Шүкіров үшеуіне арнап орнатылған ескерткіші тұр. Алматыда бұрын өзі тұрған үйдің қабырғасына тақтасы ілінді. Екі сериялы деректі фильм жарық көрді. Енді міне, осы қаладағы жаңа көшелердің біріне Қалағаңның есімі берілмекші.

Иә, Қалтай Мұхамеджанов шын мәніндегі халықтық ұғым мен таным биігіне көтерілген суреткер еді. Ол өзінің ұлт пен ұрпақтар қажетіне қызмет етер өміршең туындыларында адам ойы мен санасының қиял жете бермес қатпарларын, мәңгілік сипаттарын қалай шебер өрнектесе, оқырманның арқасында драматург есімі әлемнің түкпір-түкпірін еркін шарлап, пьесалары көптеген тілге аударылып, ондаған әлем театрларында қойылды. Көзі тірісінде аты аңызға айналды . . .

Ұлты бөлек, тілі басқа екі ел жазушыларының бірігіп көкем шығарма жазуы сирек кездесетін құбылыс. Осы орайға байланысты Шыңғыс Айтаматовтың «Менің Қалтай досым» атты мақаласын мысал атап өтуді жөн көрдік.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.