Кедейшілік – әлеуметтік-экономикалық құбылыс

Кіріспе

1999 жылдың адам дамуы туралы ПРООН дүниежүзілік баяндамасында кедейшілікті классификациялауға сәйкес кедейшілікті табыс тұрғысынан, негізгі қажеттіліктер тұрғысынан, адам дамуы тұрғысынан түсінуге болады. 2003-2005 жылдардағы Қазақстан Републикасында кедейшілікті төмендету бойынша бағдарламада кедейшілік адам дамуының мүмкіндіктері тұрғысынан түсініледі.
Кедейшілік дегеніміз - әлеуметтік – экономикалық құбылыс, ол нақты халық топтары өмір сүруге құқықтарын жүзеге асырумен байланысты алғашқы физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыруда қиындықтар көруі, конституциямен берілген құқық пен еркіндіктер шегінде қоғам өміріне толық қатысуға мүмкіндіктері жоқтығы.
Әрі қарай бағдарламада, кедейшілік мәселесіне экономикалық және әлеуметтік аспектілер, сондай-ақ басқару аспектісі кіретіндігі айтылған. Индикаторы осы аспектілердегі кедейшілік мәселесіндегі масштабын бағалауға мүмкіндік беретін көрсеткіштер бола алады.
Кедейшілікті табыс және халықтың мемлекеттік кепілдіктер берілген әлеуметтік қызметтерге қол жеткізу мүмкіндіктері бойынша өлшеу үшін бірқатар критерийлар мен индикаторлар бар.
Қазақстанда табыс бойынша негізгі критерий - ол өмір сүру минимумы және кедейшілік шегі.
Өмір сүру минимумы 1999 жылдың аяғында қабылданған 2000 жылдың басында іске қосылған. Өмір сүру минимумы туралы Заңына сәйкес бір адамға шаққандағы ең төменгі қажетті ақшалай абыс ретінде анықталған, ол көлемі бойынша ең төменгі тұтыну корзинасыныңқұнына тең. Бұл корзинаның құнының 70 % Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігінің тамақ Институтымен бекітілген тұтыну корзинасының негізінде есептелген энергетикалық құндылығы 2137 ккал деңгейін

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Кедейшілік – әлеуметтік-экономикалық құбылыс

1999 жылдың адам дамуы туралы ПРООН дүниежүзілік баяндамасында
кедейшілікті классификациялауға сәйкес кедейшілікті табыс тұрғысынан,
негізгі қажеттіліктер тұрғысынан, адам дамуы тұрғысынан түсінуге болады.
2003-2005 жылдардағы Қазақстан Републикасында кедейшілікті төмендету
бойынша бағдарламада кедейшілік адам дамуының мүмкіндіктері тұрғысынан
түсініледі.
Кедейшілік дегеніміз - әлеуметтік – экономикалық құбылыс, ол нақты
халық топтары өмір сүруге құқықтарын жүзеге асырумен байланысты алғашқы
физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыруда қиындықтар көруі,
конституциямен берілген құқық пен еркіндіктер шегінде қоғам өміріне толық
қатысуға мүмкіндіктері жоқтығы.
Әрі қарай бағдарламада, кедейшілік мәселесіне экономикалық және
әлеуметтік аспектілер, сондай-ақ басқару аспектісі кіретіндігі айтылған.
Индикаторы осы аспектілердегі кедейшілік мәселесіндегі масштабын бағалауға
мүмкіндік беретін көрсеткіштер бола алады.
Кедейшілікті табыс және халықтың мемлекеттік кепілдіктер берілген
әлеуметтік қызметтерге қол жеткізу мүмкіндіктері бойынша өлшеу үшін
бірқатар критерийлар мен индикаторлар бар.
Қазақстанда табыс бойынша негізгі критерий - ол өмір сүру минимумы
және кедейшілік шегі.
Өмір сүру минимумы 1999 жылдың аяғында қабылданған 2000 жылдың басында
іске қосылған. Өмір сүру минимумы туралы Заңына сәйкес бір адамға
шаққандағы ең төменгі қажетті ақшалай абыс ретінде анықталған, ол көлемі
бойынша ең төменгі тұтыну корзинасыныңқұнына тең. Бұл корзинаның құнының 70
% Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігінің тамақ
Институтымен бекітілген тұтыну корзинасының негізінде есептелген
энергетикалық құндылығы 2137 ккал деңгейін қамтамасыз етуші тамақ өнімдерін
құрайды. Тұтыну корзинасының қалған 30% құнын тамақтық емес тауарлар мен
қызметтер құрайды.
Заңға сәйкес өмір сүру мимнимумы келесілерге арналған:
1) өмір деңгейін бағалау және кедейшілік шегін анықтау;
2) әлеуметтік саясат бағыттарын анықтау және халықты әлеуметтік қолдау
бойынша шараларды жүзеге асыру;
3) тағайындалатын ең төменгі еңбекақы, зейнетақы, пособие және басқа
да әлеуметтік төлемдерді негіздеу;
Өмір сүру минимумындағы тамақ және тамақтық емес тауарларға тұтыну
шығындарының нақты қатынасы 52,3%47,7% құрады.Осылайша тұтыну
корзинасында әл-ауқаты төмен адамдар бюджетінің шығынының бірқатар бөлігін
құрайтын коммуналдық қызмет және транспорт шығындары толық көрсетілген.
Заңға сәйкес кедейшілік шегі әлеуметтік көмек көрсету үшін критерий
болды. Ол Заңды республикада экономикалық мүмкіндіктерге қарай
тағайындалған адамның ең төменгі дәрежедегі тұтынуын қанағаттандыру үшін
қажетті табыс шегі ретінде анықталған.
2000-2001 жылдары кедейшілік шегі өмір сүру минимумының 38% деңгейінде
тағайындалды, ал 2002-2003 жылы 40% болды.
Табыс бойынша кедейшілік индикаторы ретінде Фостер, Гриэр, Торбек
ұсынған көрсеткіштер класы қолданылады:
- жанбасылық есеп коэффициенті немесе қабылданған шектен төмен табысы
бар халық үлесі;
- кедейшілік тереңдігін өлшеуге мүмкіндік беретін кедейшілікті айыру
индексі, яғни кедейлер табысының өмір сүру минимумына жетпеген
мөлшері;
- ең кедейлер арасында табыс деңгейіндегі теңсіздікті бағалауға
мүмкіндік беретін кедейшіліктің өткірлік индексі.
Бағдарламамен табыспен емес кедейшілікті бағалаудың негізгі критерийі
анықталған – ол негізгі әлеуметтік игіліктер мен қызметтерге қол жеткізудің
ең төменгі деңгейі.
- денсаулық сақтау сферасында – жан басына, медициналық ұйымдары жоқ
тұрғылықты жерлер санына шаққандағы медициналық персонал және
медициналық ұйымдар саны;
- білім беруде – бұл балаларды білім берумен қамту, мектептері жоқ
тұрғылықты жерлер саны, сондай-ақ білім беру орындарында материалдық
көмек көрсетілгендер;
- әлеуметтік көмек жүйесінде – халықтың әлеуметтік жанды топтарға
көрсетілген көмек саны және қамтылуы;
Кедейлер үшін әлеуметтік инфрақұрылымға қол жеткізу индикаторы
денсаулық, білім деңгейі, орташа өмірлік ұзақтық, әлеуметтік деградация
(алкоголизм, нашақорлық, қылмыскерлік) көрсеткіштері, сондай-ақ халық
миграциясы көрсеткіші болып табылады.
Бағдарламада индикатор кедейшіліктің аспектілерін толық
көрсетпейтіндігі аталып көрсетілген. Осылайша кедейшіліктің коммуникациядан
алыстауы табиғи және энергетикалық ресурстардың шектеулігі секілді
факторларын ашуға көмектесетін нақты инфрақұрылымның қолжеткізу
индикаторлары бар болды, бірақ қажетті шараларды жасау барысында толық
қолданылмады.
Бағдарламаның мақсаьы мен міндеттеріне қолжеткізу Қазақстан
Республикасы Үкіметінің оны жүзеге асырудағы тұрақты маниторингін жүргізу
арқылы бақылауға алынады, ол орталық, сондай-ақ аймақтық деңгейде жүзеге
асырылады.
Кедейшілікті азайту бойынша қабылданатын шаралар тиімділігін бағалау
нәтижесі бойынша, қажет болған жағдайда оны жүзеге асыру шараларының
Жоспары мен Бағдарламасына сәйкесінше түзетулер енгізіледі.
Статистиканың адам өмірінің сәйкес сфераларын қамтитын төрт ірі
бөлімге бөлінетіндігін ескеріп, кедейшілік көрсеткіштерін төрт ірі топқа
бөлуге болады:
- экономикалық;
- әлеуметтік;
- демографиялық;
- экологиялық;
Бұл көрсеткіштердің әр тобындакөрсеткіштердің жекелеген бөлімшелері
бөліп көрсетіледі. Осылайша, кедейшіліктің экономикалық көрсеткіштерінде
келесілерді сипаттайтын көрсеткіштербөлімшесін атауға болады:
- экономикалық өсу, жан басына шаққандағы табыс;
- табыстағы теңсіздік, табыс бойынша кедейшілік;
- экономикалық белсенділік, жүмыссыздық пен жұмыспен қамтылу;
Кедейшіліктің әлеуметтік көрсеткіштер тобы, келесі сфералардағы
жағдайды суреттейтін көрсеткіштер бөлімшесінде көрсетіледі:
- әлеуметтік көмек және халықты әлеуметтік қолдау;
- білім беру соның ішінде негізгі;
- денсаулық сақтау, алғашқы көмекті кірістіргенде;
- тұрғын үй және коммуналдық қызмет:
- транспорт және коммуникация;
- мәдениет;
- қылмыскерлік.
Кедейшіліктің демографиялық көрсеткіштері ішінен келесі бөлімшелерді
бөлуге болады:
- халықтың табиғи және механикалық қозғалысы;
- күтмірдің ұзақтығы мен өлу себебі, жынысы, жасы бойынша;
- негізгі себептермен өлімнің азаюы.
Кедейшіліктің экологиялық көрсеткіштері келесі бөлімшелермен
көрсетіледі:
- қоршаған ортаға ықпал ету және табиғи ресурстарды қолдану;
- су ресурстары;
- атмосфера;
- жер ресурстары.
- орман ресурстары, ұлттық парктер мен қорықтар;
- қоршаған ортаны қорғау мен қайта құру шығындары.
Жоғары аталған көрсеткіштер құрамында кедейшіліктің гендерлік
аспектісін сипаттаушы көрсеткіштер бөліп көрсетіліп, келесі топтарға
жіктеледі:
- халық;
- денсаулық;
- білім беру;
- жұмыспен қамтылу және жұмыссыздық;
- қылмыскерлік;
- мемлекеттік басқару;
Нәтижесінде кедейшілік мониторингінің индикаторлар жүйесімен жұмыс
барысында 65 мақсаттық және 103 қосымша индикатор таңдалып, он бір бөлімге
топтастырылды.( 2- кесте)
Қосымша индикаторлар жағдайы республиканың адам дамуын және
кедейшілікті азайтуды қамтамасыз етудегі негізгі мақсаты және міндетіне
сәйкес мақсатты көрсеткіштермен қатар адам дамуы және кедейшілік
аспектісінде жағдайды толық ашу үшін енгізілген. Осылайша, берілген
мониторингтің индикаторлар жүйесі республика алдындағы жекелей мақсаттарға
қол жеткізуді қарастыруға ғана емес, кедейшіліктің азаюы жағдайын және
халықтың өмірлік деңгейінің өсуін талдауға мүмкідік береді.
Ұсынылған көрсеткіштердің бірқатары статистикалық тәжірибе әрі
енгізілмегендігін айта кету керек. 168 ұсынылған көрсеткіштің 33 немесе
20%. Олар кедейшілік мониторингі көрсеткіштер жүйесінің бөлімдері бойынша
кестеде көрсетілген.

2-кесте
Индикаторлар жүйесінің бөлімдері бойынша Қазақстан Республикасында
кедейшілік мониторингінің мақсаты және қосымша индикаторлар саны
Индикаторлар жүйесі бөлімі Индикаторлар саны
мақсатты қосымша
Макроэкономикалық және интегралдық көрсеткіштер 4 7
Табыс және оны бөлудегі теңсіздік 2 29
Жұмыспен қамтылу және жұмыссыздық 2 14
Халықты әлеуметтік қорғау 1 3
Демографиялық даму 8 8
Денсаулық және тамақтану 16 23
Білім беру 5 7
Әлеуметтік инфрақұрылым 7 0
Экология және тұрғын үй 8 8
Қылмыскерлік 0 4
Гендерлік теңдік 12 0
Барлық көрсеткіштер 65 103

Индикаторлар жүйесінің жекелеген бөлімдері бойынша жаңа көрсеткіштер
тең бөлінбеген. Осылайша, демографиялық дамуда ұсынылған 16 көрсеткіштің
барлығы есептелген, ал Денсаулық және тамақ бөлімінде 8 жаңа көрсеткіштер
бар. Алайда олар бөлімнің барлық көрсеткіштерінің 16% -ғана құрайды.
Халықты әлеуметтік қорғау бөлімінің барлық 4 көрсеткіші (100%) жаңа болып
табылады.(3-кесте)
Жүйенің әр бөлімі бойынша кедейшілік мониторингінің мақсатты және
қосымша индикаторлар құрамы, олардың анықталуы, әдістемелік есебі,
мәліметтер көзі басқа да түсініктемелері Кедейшілік мониторингі
индикаторлар жүйесінің мәліметтері қосымшасында көрсетілген.

3-кесте

Индикаторлар жүйесінің бөлімдері бойынша Қазақстан Республикасындағы
кедейшілік мониторингінің мақсатты және қосымша индикаторлар саны

Индикаторлар жүйесі бөлімі Индикаторлар саны
мақсатты қосымша
Макроэкономикалық және интегралдық көрсеткіштер 11 2
Табыс және оны бөлудегі теңсіздік 31 4
Жұмыспен қамтылу және жұмыссыздық 16 2
Халықты әлеуметтік қорғау 4 4
Демографиялық даму 16 0
Денсаулық және тамақтану 49 8
Білім беру 12 6
Әлеуметтік инфрақұрылым 7 2
Экология және тұрғын үй 16 1
Қылмыскерлік 7 1
Гендерлік теңдік 12 3
Барлық көрсеткіштер 168 33

Макроэкономикалық және интегралдық
көрсеткіштер
Макроэкономикалық және интегралдықкөрсеткіштер құрамында мақсатты
көрсеткіш ретінде экономикалық өсу және жан басына шаққандағы өндірілген
қосымша құн көлемі көрсеткіштері алынған:
- нақты ЖҰО өсу қарқыны;
- экономикалық іскерліктің негізгі түрлері бойынша жалпы қосылған құн
көлемінің индексі;
- Ұлттық банк рессми курсы бойыынша жан басына шаққандағы АҚШ
долларындағы ЖҰӨ;
- ППС бойынша АҚШ доллары мен жан басына шаққандағы ЖҰӨ.
2002-2005 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы кедейшілікті азайту
бағдарламасы бойынша мақсатты индикатор ретінде тек осы тізімдегі үшіншісі
ғана көрсетілген.
Алайда ұлттық валютаның АҚШ долларына қатысты курс өзгеруін ескерсек
бұл көрсеткіштің динамикалық қатары жан басына шаққандағы ЖҰӨ динамикасын
нақты көрсетпеді, ПГС бойынша есеп көрсеткіші де қабылданған. Оған аргумент
1998 жылы Ресей валюта кризисінен кейін болған жағдай, ол теңгенің АҚШ
долларына қатысты девольвациясының қажеттілігіне әкелді. Нәтижесінде 1999
жылы ЖҰӨ-ң 2,7% өсуіне қарамастан ЖҰӨ көлемінің 1460-тан 1129 АҚШ долларына
(жан басына шаққанда) азаюына әкелді. Жан басына шаққандағы ЖҰӨ бағалауда
анықтаушы жалпы экономикалық өсу болғандықтан тізім екі алғашқы
көрсеткішпен толықтырылады.
Қосымша индикатор ретінде келесі статистикалық көрсеткіштер
анықталады:
- ЖҰӨ -дегі әлеуметтік қызметке мемлекеттік шығын үлесі;
- ЖҰӨ -дегі білім беруге мемлекеттік шығын үлесі;
- ЖҰӨ -дегі денсаулық сақтауға мемлекеттік шығын үлесі;
- алдыңғы жылғы пайыздағы тұтыну бағасының индексі;
- адам факторының даму индексі;
- халық кедейшілігінің индексі;
- Гендер факторын ескергендегі адам факторының даму индексі.
Үш соңғы индекс адам факторы дамуының концепциясына сәйкес есептеліп,
адам факторы дамуы бойынша дүниежүзілік және ұлттық есеп беруде
жарияланады. Соның өзінде тек біріншісі ғана жүйелі, қалғандары кезеңдік
есептеліп жарияланады.
Осы индикаторлар негізінде республика және оның аймақтарындағы
экономика және адам факторы потенциалының дамуындағы кей тенденцияларды
қарастырайық.
Ауыспалы экономикалы барлық елдердегі сияқты Қазақстан Республикасында
өндіріс құлдырауы көрініс тапты.
АҚШ –та өндіріс құлдырауы 1933 жылы 1929 жылмен салыстырғанда 27%
құрады. Одан кейінгі жылда 1937 жылғы деңгей 1929 жылмен салыстырғандағы
өндіріс деңгейі 5,1% өсті.
Қазақстанда экономикалық құлдырау 1990ж. деңгеймен салыстырғанда 1991-
1995 жылдары 36,6% құрады, яғни 5 жыл ішінде жыл сайын шамамен 8%-ға.
Кейінгі 5 жылда экономикалық өсуге қарамастан (1995ж. қарағанда 12,9%) ЖҰӨ
өндіріскөлемі 2000 жылы 1999 жылмен салыстырғанда тек 69,3% ғана құрады.
1990-1997 жылдардағы Қазақстандағы ЖҰӨ өндіріс динамикасына екінші
тәртіптегі регрессия теңдеуі сәйкес келеді: аппроксимация коэффициенті
0,9794 құрайды. ЖҰӨ өндірітің нақты динамикасы 1998-2002 жылдары теориялық
мәліметтерге жақын болды. Ол екі жыл бұрын жасалған Қазақстан 2004 жылы
өндіріс масштабы бойынша 1990 жылғы деңгейге қайта келеді деген болжамын
нақтылады ( Диаграмма-1).
1999-2004 жылдардағы Қазақстанның жеке салалары бойынша жалпы қосылған
құн өндірісінің динамикасы тұтастай ЖҰӨ өндіріс динамикасынан ерекшеленеді.
Диаграмма-1
Қазақстандағы 1990-2002 жылдардағы ЖҰӨ өндіріс динамикасы
және 2006 жылға дейінгі болжам
(1990-1997 жылдардағы мәліметтерге негізделген)

4-кесте
1999-2004 жылдардағы Қазақстан экономикасының жекелеген салаларындағы
ЖҰӨ нақты көлемінің индекстері.
Сала 1999 2000 2001 2002 2003 2004
ЖҰӨ
Ауыл шарушылығы 62,8 61,6 63,2 69,4 788 86,3
Өнеркәсіп
Құрылыс 52,1 42,3 51,5 49,8 58,3 59,9
Сауда 49,5 48,3 49,6 57,3 65,1 71,5
Транспорт 17,2 19,8 21,4 24,4 31,0 37,0
76,3 73,9 75,4 79,5 89,9 97,6
42,4 41,6 41,1 48,5 52,7 57,2

Осылайша 2004 жылғы ауыл шаруашылығындағы жалпы қосылған құндағы
өндіріс 1999 жылға қарағанда 40% азайды. Ең төменгі құлдырау 1998 жылы
байқалды: өндіріс көлемі 1990ж. салыстырғанда 2,5 есе төмен болды.(4-кесте)
Өнеркәсіпте құлдырау 28% құрады, 1995ж. екі есе асып кетті. Құрылыста
өндіріс көлемі үш есе (1996 ж. алты еседен көп), саудада – 2,4% (1995 жылда
1,6 есе), транспортта 43% (1995 жылы бір жарым есе) қысқарды.
1993-2002 жылдар аралығында елдегі халық саны азайып 2002 ж. 1990
жылмен салыстырғанда 91,0% құрағандықтан жан басына шаққандағы ЖҰӨ
қарастырылатын кезеңде 13,7% -ға емес тек 5,1% қысқарды.
Осылайша, Қазақстандағы ЖҰӨ динамикасыкөрсеткендей 1991-1995
жылдардағы экономикалық құлдырау 1996-200 жылдары анықталмады. Ел халқының
9% -ға азайғандығына қарамастан жан басына шаққандағы ЖҰӨ 1990 жылғы
деңгейден әлі де аз. Мұның бәрі Үкімет пен аймақ әкімдері елдің
экономикалық потенциалын жаңа экономикалық жағдайда әлі де толық
қалыптастыру міндеттерін шешу керектігін көрсетеді.
1998-2002 ж. ЖҰӨ өндіріс динамикасы мен салыстырғанда екі жыл ішінде
экономикалық құлдыраудан өтіп, ел экономикалық өсу траекториясына өтеді деп
күтілуде.
Қазақстан Республикасындағы ХХ ғасырдың кейінгі он жылдығындағы адам
факторының динамикасын төмендегі кесте негізінде жалпы бағалауға болады.
Туылудағы 1995 жылғы өмір ұзақтығының ең төменгі нүктесі 63,5 жылды құрады.
1996-2001 жылы адам факторының өсу индексі 47 пунктқа өсті, яғни 49%
құрады ол жан басына шаққандағы ЖҰӨ өндірісі ППС бойынша 2331 АҚШ долларын
құрағандығына білім алудың қамтылуының 25% өсуіне, күтілген өмір сүру
ұзақтығының 2,2 жылға өскендігіне байланысты болды. Нәтижесінде он жыл
ішінде адам ресурстарының индексі 5 пунктке өсті, ол халықтың білім
дәрежесінің өсуіне, ЖҰӨ өндірісінің жан басына шаққандағы деңгейінің
өсуіне, біліммен қамтылу деңгейінің өсуіне байланысты болды. Есептеулер
көрсеткендей өмірдің ұзақтығының 65,7 жастан 75 жасқа өсуі күтілетін өмір
ұзақтығының өсу индексін 155 пунктқа ұлғайтар еді.
Жан басына шаққандағы ЖҰӨ өндірісінің екі есе өсуі жан басына
шаққандағы табыс индексін 116 пунктке (0,705 тен 0,821 –ге) өсуіне
мүмкіндік берер еді. 6-24 жастағы адамдарды оқытумен 100 пайыздық қамту
білім беруге қол жеткізу индексін 60 пунктке (0,037 ден 0,997-ге) өсуіне
мүмкіндік береді.
Жиынтығында ол Қазақстанның адам факторы даму индексін 111 пунктке
(0,884 дейін) ұлғаюына мүмкіндік береді. Бұл сандарға 15-20 жылда жетуге
болады. Алайда басқа елдер де орнында тұрмайтындығын ескеру керек.(5-кесте)
5-кесте
2000-2004 жылдарда Қазақстанда адам факторы дамуының деңгейін
анықтаушы және көрсеткіштер мен индекстер динамикасы.

№ Көрсеткіштер 2000 2001 2002 2003 2004
1 Туылудағы күтілетін өмір 64,0 84,5 65,4 85,4 65,7
ұзақтығы, жыл
2 Жасы үлкен халықтың білім 99,1 99,3 99,5 99,5 989,5
деңгейі, %
3 6-24 жас арасындағы 76,0 77,0 79,0 81,0 82,0
оқитындардың жиынтық үлесі,%
4 Жан басына шаққандағы ЖҰӨ ППС 4921 4969 5224 5867 6939
бойынша,
АҚШ долл.
5 Туылудағы өмір ұзақтығының 0,650 0,658 0,673 0,673 0,678
күтілуінің индексі
6 Білім алуға қол жеткізу индексі0,914 0,919 0,927 0,933 0,937
7 Жан басына шаққандағы табыс 0,650 0,652 0,660 0,679 0,705
индексі
8 Адам факторының даму индексі 0,738 0,713 0,753 0,762 0,773

Адам факторыныңжоғары даму деңгейі 1999-2000 жылдардағындай тек Атырау
(0,852) және Манғыстау (0,842) облыстарында және Алматы қаласында (0,843),
Астанада (0,827) болып отыр.
Республикалық мәннен жоғары адам факторының даму индексі 0,766-
0,783 интервалында Батыс Қазақстанда. Павлодар, Ақмола, Ақтөбе және
Қарағанды облыстарында Республикалық деңгейден сәл төмен индекс шығыс
Қазақстанда, Қызылорда және және Қостанай облыстарында (0,745-0,745)(6-
кесте).

6-кесте
1997-2003 жылдардағы Қазақстан аймақтарындағы адам факторының
даму индексінің динамикасы

№ Қазақ1998 1999 2000 2001 2002 2003
стан
аймақ
тары
Ақмола 65,4 99,5 81,3 6952 0,673 0,934 0,708
64,2 99,4 72,6 4956 0,653 0,905 0,651
Ақтөбе 63,8 99,7 88,5 7304 0,647 0,960 0,716
67,0 99,4 71,4 3227 0,700 0,901 0,5800
Алматы 64,4 99,7 90,0 27051 0,657 0,965 ,9350,
64,5 99,2 77,0 5561 0,658 0,918 6710,5
Атырау 65,3 99,7 75,0 2309 0,672 0,915 240,74
65,2 99,4 83,0 8558 0,670 0,939 30,719
Шығыс 63,6 99,5 81,8 7410 0,643 0,936 0,6470
Қазақстан 65,1 99,4 77,9 4821 0,668 0,924 ,6650,
64,8 99,6 73,5 5365 0,663 0,908 8690,7
Жамбыл 64,8 99,5 98,6 18273 0,663 0,992 300,64
64,8 99,4 82,6 7922 0,663 0,938 70,567
Батыс 64,5 99,2 74,1 4837 0,658 0,908 0,7700
Қазақстан 67,4 99,9 81,6 2990 0,707 0,938 ,8230,
67,7 99,7 100,0 10095 0,712 0,998 705
Қарағанды 67,4 99,8 100,0 13827 0,707 0,999
65,7 99,5 82,0 6838 0,678 0,937
Қызылорда

Қостанай

Маңғыстау

Павлодар

Солтүстік
Қазақстан

Оңтүстік
Қазақстан

Астана

Алматы

Қазақстан

Елде өндірілген жан басына шаққандағы елдің табысы облыстардағы адам
дамуының мүмкіндіктерін теңестіруге мүмкіндік береді. Осылайша, 1993-2001
жылдары облыстар арасындағы бұл көрсеткіш бойынша айырма 5-тен 12 есеге
дейінгі көлемді құраса, аймақтардағы жан басына шаққандағы халықтың ақшалай
табысы арасындағы айырма 3-4 есе ғана болды. 1993 жылы халықтың ақшалай
табысы орташа Республикалық деңгейінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.