Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп беру, оның аудиті және алдауы

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 5

1. ЗЕРТТЕЛГЕН КӘСІПОРЫННЫҢ ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТЫ ЖӘНЕ АҒЫМДЫ АКТИВТЕРДІҢ АНЫҚТАМАСЫ . . . 7

1. 1. Зерттелген кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы . . . 7

1. 2. Кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштерін сипаттау . . . 12 1. 3. Ағымдағы активтердің анықтамасы және оның жіктелуі . . . 23

2 АҚША ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ЕСЕБІ . . . 25

1. Ақшалар есебі . . . 25

2. 2. Касса және есеп-айырысу шотындағы операцияларының есебі . . . 30

2. 3. Ақшаның уақытылы құны . . . 35

3. АҚША ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ ЕСЕП БЕРУ, оның аудиті ЖӘНЕ АЛДАУЫ . . . 40

3. 1. Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп беру . . . 40

3. 2. Аудит мәліметтерінің көздері . . . 43

3. 3. Қаржылық есеп беруге жасалған түсініктеме жазба . . . 50

Қорытынды . . . 56

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 58

Кіріспе

Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорыннан өндіріс тиімділігін көтеруді, енгізілген ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерінің негізінде өнім мен қызмет көрсетудің бәсеке қабілеттілігін, шаруашылық жүргізу мен өндірісті басқарудың тиімді формаларын, шаруасыздықты жеңуді, кәсіпкерлікті белсендіруді, бастамаларды және т. б. талап етеді.

Нарық жағдайында өз жұмысын басқару мен жетілдіру үшін бухгалтерлік есепті белсендірек қолданудың қажеттілігін арттырады.

Кәсіпорынның үздіксіз жұмысының шарты болып, материалдық ресурстармен толық жабдықтау, қамтамасыз ету табылады. Өндірістік босалқылардың үлкен үлес салмағын материалдық ресурстар құрайды. Сондықтан мүмкін болатын өз пайдасына пайдалануды бақылау мен профилактикалау мақсатымен бухгалтерлік есептегі құжаттық рәсімдеудің дұрыстығы ерекше мәнге ие болады.

Есеп тауарлы-материалдық босалқылардың, ақшалы қаражаттардың сақталуын, өзіндік құнды төмендетудің қосымша резервтерін ашу және пайдалануды жүйелі бақылаудың маңызды құралы болып табылады.

Отандық экономиканы тұрақтандыру мен көтеруге мүмкіндік жасайтын нарықтық қатынастарды тиімді дамытудың қажетті шарты аудиторлық тексеру болып табылады.

Қазіргі Қазақстанда кәсіпкерлік пен капитал нарығының дамуына байланысты тәуелсіз кәсіби аудитке қажеттілік туады.

Қазақстанда аудит кәсіпорынды баксқару жүйесінің, ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін арттыруға негізделген жүйелі бағытталған ыңғай алуда. Аудиторлық тексеруде маңызды учаскелердің бірі тауарлы-материалдық босалқылардың аудиті болып табылады.

Жоғарыда айтылғандардан берілген Дипломдық жұмыстың «Тауарлы-материалдық босалқылардың есебі мен аудиті» тақырыбының өзектілігі келіп шығады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты тауарлы-материалдық босалқылардың есебі мен аудиті мәселесін Ақтөбе электрмен жабдықтау дистанциясының (АЭЖД) мәліметтері бойынша ашып көрсету және зерттеу болып табылады.

Дипломдық жұмыстың міндеттері:

- АЭЖД кәсіпорынының қызметімен, оның басқару құрылымымен және технологиялық процесстерімен танысу;

- АЭЖД кәсіпорынының негізгі техника-экономикалық көрсеткіштеріне терең және жан-жақты талдау жүргізу;

- берілген кәсіпорында ақша қаражаттарының есебін ұйымдастыруды зерттеу.

1. ЗЕРТТЕЛГЕН КӘСІПОРЫННЫҢ ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТЫ ЖӘНЕ АҒЫМДЫ АКТИВТЕРДІҢ АНЫҚТАМАСЫ

1. 1. Зерттелген кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы

АЭЖД - бұл 943. 4 км жоғары вольттық желілер автоматтық блоктау және көлденең электрлік жабдықтау, сондай-ақ 225 трансформаторлық шағын станциялар жүйесі және ең бастысы - бұл тұтынушыларды тұрақты түрде электрлермен жабдықтау қызметін қамтамасыз ететін энергетикалық шаруашылық болып табылады.

Бүгінгі АЭЖД-ның құрылу тарихы өткен ғасырда 1936ж. электр станциясының ғимаратын іске қосудан басталды. Ол уақытта Ақтөбе бөлімшесі Орынбор темір жол құрамына кірді.

Электр станциясын іске қосқанға дейін тұтынушыларды электр қуатымен жарықтандыру локоматив депосының ғимаратына қондырылған тұрақты ток агрегаттары арқылы жүргізілді. Электр станциясын іске қосу «Москва» жұмысшылар ауылын және темір жол кәсіпорындарын электр қуатымен жабдықтауға мүмкіндік берді.

Ақтөбе бөлімшесі электр станциясының ғимаратына орналасқан болатын. Оның құрамына жылу күшін беру шаруашылығының бөлімі кірді, оның алғашқы жетекшілері Чувизов А. Д., Жиров П. И., Пономарев Ю. П. болды. Ал электр станциясының алғашқы жетекшілері Клюковкин П. А., Дорогинин М. С. болды.

Олар қиын-қыстау кезеңде жұмыс істеді, ол кезде темір жол әскери жағдайда көшірілген болатын. Жұмыс өте ауыр жағдайларда жүргізілді. Дизельдердің жұмысын отынмен жабдықтау үшін мұнай толтырыған цистерналарды бұрылу шеңберінің көмегімен станцияның аумағына қуып әкелінді және баптарға құйылды. Қысқы уақытта мұнай мұз болып қатып қалатын, сондықтан оны бактарға қолымен құюға тура келді, ал бұны атқаратын қызметкерлердің құрамы көбінесе жасөспірімдерден құрылған еді.

ҰОС уақытында электр станциясына жұмыс істеуге бүгінгі күні еңбек ардагерлері, зейнеткерлер болып отырған Ивлев В. Г. мен Ивлева Е. М. өте жас кезінен келді.

Ивлев В. Г. жұмысты электромонтер болып бастады. Сонан соң Целиноград темір жол техникумын бітірді. Көптеген жас жұмысшыларға ол электромонтер кәсібін алуға көмектесті, оларды өзінің еңбегіне шығармашылық жағынан қарауға үйретті.

1960ж. И. Б. Боруховичтің жетекшілігімен электр станциясының базасында Қазақ темір жолының Ақтөбе бөлімшесінің Энергия учаскесін ұйымдастырды.

Энергетикалық шаруашылықтың жағдайы анау айтқандай жоғары деңгейде болмайды. Тек іскер де, сауатты жетекшілік пен өзінің кәсіпорынына шын берілген қызметкерлердің, ұжымның арқасында темір жол тұтынушыларын электрмен сенімді жабдықтаудың мүмкіндігі туды.

Ұжымның тынымсыз еңбегі өз дәрежесінде бағаланды. Осылайша, 1967ж. Энергия учаскесі Қазақ республикасының ВОИР Кеңесінің Мадақтау грамотасымен, Кәсіподақ Орталық комитетінің Мадақтау грамотасымен мадақталды. 1970ж. Энергия учаскесіне «Коммунистік еңбек кәсіпорны» жоғары атағы берілді.

1978ж. 4-ші маусымындағы жұмысының нәтижелері бойынша Энергия учаскесіне темір жол қызметкерлерінің МПС және Кәсіподақтың ОК Өтпелі Қызыл ту белгісі берілді. 1980ж. РРУ комсомолдық жастар бригадасы (бригадир Солонцов В. К., қазіргі уақытта дистанция бастығының орынбасары) Қазақстанның еңбек атақтарының тарихи Кітабына енгізілді. Бригаданың әрбір мүшесі (8 адам) «Бесжылдықтың жас гвардияшысы» жұлдызшасымен марапатталған болатын.

1998ж. бастап Ақтөбе электрмен жабдықтау дистанциясы (АЭЖД) «Қазақстан темір жолы» Республикалық мемлекеттік кәсіпорнының құрамына, ал 2001ж. «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясы» Жабық акционерлік қоғамының құрамына кірді.

Ол темір жол тұтынушыларын және электр қуатының басқа да көздері жоқ темір жолға жақын жатқан елді аймақты электр қуаты мен қамтамасыз ету үшін құрылған, яғни бұл кәсіпорынның негізгі қызметі болып табылған.

Электрмен жабдықтау дистанциясының негізгі міндеті - бұл электрмен жабдықтау техникалық құралдарын тұтынушыларды сенімді және тұрақты түрде қамтамасыз ете алатын жағдайда ұстау. Бұл міндетті орындау үшін дистанция қызметтің келесі түрлерін жүзеге асырады: эксплуатациялық қызметкерлердің көмегімен электрмен жабдықтау құралдарын ағымдағы күтіп-баптау жұмыстарын атқарады және ол үшін жоспарлы-ескертулік жөндеу графиктерін құрастырады, АБ және ПС электр беру желілерін, әуе және кабельдік тарату желілерін, трансформаторлық кіші станцияларды күрделі жөндеу жұмыстарын, темір жол станцияларын, өтпе жолдарды және басқа да тұтынушыларды, телемеханика үлесін, көлік ғимараттары мен жайларын электрмен жабдықтау құрылғыларын сырттай жарықтандыру жұмыстарын атқарады.

Электрмен жабдықтау дистанциясы өз қызметін Зайсан - Сағыз және Қандыағаш - Никельтау аралығында атқарады.

АБ және ПС желілерінің эксплуатациялық ұзындығы 612 км құрайды. Дистанцияның балансында 20 тамақтану пунктері отыр, оларда жалпы қуаттылығы 350 кВт болып бекітілген бес дизель генераторлар, жалпы қуаттылығы 2, 145 мың кВт болып бекітілген үш стационарлық электр станциялары, қуаттылығы 1, 1 мың кВт болып бекітілген бір ПЭ-6 жылжымалы электр станциясы, жалпы қуаттылығы 51, 54 мың кВт болып бекітілген 219 трансформаторлық кіші станциялар орналасқан. Жоғары вольттық әуе желілерінің ұзындығы - 242, 5 км, төмен вольттықтар - 151, 6 км, жоғары вольттық кабельдік желілер - 48, 909 км, төмен вольттықтар - 78, 3 км.

Дистанцияда жұмыстың көлемі 12105, 3 техникалық бірлікті құрайды. Дистанцияның құрамына 4 электрмен жабдықтау ауданы (Ақтөбе, Қандыағаш, Шұбар-Құдық, Никельтау) және Орталық электротехникалық зертханасының 2 қызметкері бекітілген эксплуатациялық-өндірістік учаскесі кіреді.

Электрмен жабдықтау аудандарының құрамына 9 монтерлық пунктер кіреді, соның ішінде:

• Ақтөбе электрмен жабдықтау ауданы - Тамды, Қараторғай, Зайсан станциялары;
• Қандыағаш электрмен жабдықтау ауданы - 313-ші разъезд;
• Шұбар-Құдық электрмен жабдықтау ауданы - Темір, Қарауылкелді, Жарлы станциялары;
• Никельтау электрмен жабдықтау ауданы - Просторная, Тоқмансай станциялары.

АЭЖД келесі техникалық құралдарға ие: автомашиналар - 18 дана, соның ішінде: энергетикалық шаруашылықтың автолетучкалары - 15 дана, сынақ зертханалары - 3 дана. Оның үстіне, дистанцияда: майлау шаруашылығының базасы - 1 дана, автокран - 2 дана, тескопиялық мұнара - 1 дана, трактор - 3дана, бұрғылау бағанасы - 1 дана, басқалары (жүк автомашиналары, мотоциклдер, тіркемелер және т. б. ) - 10 дана бар.

Кәсіпорынды директор басқарады. Ол заңдарға сәйкес кәсіпорын қызметінің барлық түрлеріне жетекшілік жасайды. Өндіріс бірліктерінің, кәсіпорынның құрылымдық бөлімдерінің жұмыстарын және тиімді өзара әрекетін ұйымдастыруды, өндірісті дамыту мен жетілдірудің жоғары қарқынына кәсіпорынның қызметін бағыттайды, тұрғындарға сапалы қызмет көрсету мақсатында өндірісті алдыңғы қатарлы, әлемдік үлгілерге сәйкестендіреді, қарқынды технологияны кеңінен енгізу арқылы еңбек өнімділігін арттыру бойынша жұмыстарды жүргізеді. Сондай-ақ, ол кәсіпорынның бекітілген сандық және сапалық көрсеткіштерге сәйкес мемлекеттік жоспарлардағы тапсырмаларды, мемлекеттік бюджетті, жабдықтардың, тұтынушылардың және барлық міндеттердің орындалуын қамтамасыз етеді.

Директордың орынбасары материалдық-техникалық жабдықтау саласында жетекшілікті жүзеге асырады, электр мен жабдықтау техникалық құралдарын тұтынушыларды сенімді және қамтамасыз ете алатын жағдайларда ұстау жұмыстарын атқарады, оған бағынатын қызметтер мен бөлімдердің жұмысын бағыттап отырады.

Бас инженер техникалық саясатты анықтайды. Электр қуатын тұтынушыларға босату жұмыстарының сапасын жақсартуды ұйымдастырады, сонымен қатар жөңдеу-эксплуатациялық жұмыстарды жетілдіру және жаңарту, техникалық құжаттарды (сызбадар, графиктер және т. б. ) уақытылы дайындау, жабдықтарды жаңарту модернизациялау жұмысын қамтамасыз етеді. Өзіне бағынышты өндірістік бөлімдердің (ЭПУ, РЭС) қызметін бақылайды.

Бас экономист күнделікті кәсіпорынның экономикалық қызметін ұйымдастыруды және жетілдіруді, өндірістің тиімділігін және рентабельділігін жүзеге асырады. Экономикалық жоспарлау бөлімінің жұмыстарын басқарады: Негізгі көрсеткіштер бойынша жоспарларды құрастырады кәсіпорынның шаруашылық қызметіне талдау жасайды, статистикалық есеп берулерді дайындайды. Сондай-ақ, кәсіпорынды білікті кадрлармен қамтамасыз ету жұмыстарын басқарады.

1. 2. Кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштерін сипаттау

Шаруашылық қызметін талдау - бұл қол жеткен даму деңгейін обьективті анықтау үшін қазіргі кездегі өндірістің жағдайын, белгілі бір кезеңге кәсіпорын қызметінің нәтижелерін зерттеу әдісі.

Өндірістің басқару құрамы ретінде талдаудың ролі жылдан-жылға өсуде. Басқару шешімдері мен әрекеттері дәл есептеулерге, терең және жан-жақты экономикалық талдауға негізделуі тиіс.

Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның шаруашылық қызметін талдаудың қорытындылаушы кезеңі болып табылады. Және ол 3 сатыны қамтиды: жабдықтау, өндіріс және өткізу; бұлардың жиынтығы коммерциялық, өндірістік және қаржылық қызметті құрайды. Кәсіпорынның қаржылық қызметі - бұл оның осы қызмет нәтижесінде меншікті және тартылған капиталдың көлемі мен құрамына өзгеріс әкелетін қызметі болып табылады. Ол қаржы ресурстарының жүйелі түрде түсуі мен тиімді пайдаланылуына, есеп және несие тәртібін сақтауға, меншікті және қарыз қаражаттарының арасындағы арақатынастың рационалдылығына, сондай-ақ кәсіпорынның тиімді қызмет етуі мақсатында қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізілуге бағытталуы тиіс. Кәсіпорынның қызметінің қаржылық, өндірістік және коммерциялық жақтары арасында тығыз байланыс пен өзара тәуелділік бар. Осылайша қаржылық қызметінің жетістігі, көбінесе оның өндірістік-сату көрсеткіштерімен анықталады. Кәсіпорынны

ң өзі алатын төлемдерді және ақша қаражаттарын алуы оның өнімді сатуына, алдын ала қарастырылған сұрыпталымды ұстап тұруына, өнім сапасының қажетті деңгейге сәйкестігіне және оны бір қалыпты өндіруге және төлеуге байланысты болады.

Қаржылық және статистикалық есеп берудің №2 үлгісі «Қаржы-шаруашылық қызметтің нәтижелері туралы есеп», №1-Т үлгісі «Еңбек бойынша есеп», №11 үлгісі «Негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің қолда бары мен қозғалысы туралы есеп» мәліметтерін қолдана отырып, АЭЖД-ның негізгі техника-экономикалық көрсеткіштеріне талдау жасайық.

Кесте 1.

2004-2005 ж. ж. АЭЖД қызметінің негізгі техника-экономикалық көрсеткіштері

Кесте 1. -дің мәліметтерінен көріп отырғанымыздай, қызмет көрсетуден түскен кіріс есепті жылы өткен жылмен салыстырғанда, 55467 мың тг артқан. Ал көрсетілген қызметтің өзіндік құны 85415 мың тг өскен, бұл көрсеткіштердің арасындағы айырмашылық кәсіпорынның жалпы кірісін немесе зиянын көрсетеді. Кәсіпорын екі жылы да жалпы зиян алған, ол 2004ж. -101676 мың тг 2005ж. -131624 мың тг құрап отыр.

АЭЖД бойынша кезең шығындары 2004ж. және 2005ж. сәйкесінше 17015 мың тг және 23511 мың тг құрады, яғни есепті жылы олардың 6496 мың тг немесе 23, 5%-ке [(17015/23511) *100-100] өскендегі көрініп тұр. Олар жалпы кіріс сомасынан шегеріліп тасталады да, нәтижесінде негізгі қызметтің қаржы нәтижесі анықталады.

Талданып отырған жылдары кәсіпорын негізгі қызметтен 2004ж. -118691 мың тг, ал 2005ж. -155135 мың тг зиян шеккен, бұл кәсіпорын үшін, әрине, нашар көрсеткіш болып отыр.

Шаруашылық қызмет барысында субьектілер, әдетте, негізгі емес қызметтен де қаржы нәтижесін алуы мүмкін. Сол сияқты АЭЖД есепті жылы 1505 мың тг, өткен жылы 753 мың тг көлемінде негізгі емес қызметтен кіріс алған, яғни 2 есеге өскен.

Кәсіпорынның нәтижелі негізгі көрсеткіші таза кіріс (зиян) болып табылады, ол кәсіпорынның негізгі және негізгі емес қызметінен алынған кірісінен табыс салығын шегеру арқылы анықталады. Есепті жылы да, өткен жылы да берілген кәсіпорын зиян шеккен, 2005ж. дистанцияның шаруашылық қызметінің қаржылық нәтижесі 153630 мың тг зиянды құрады. Бұл зиян шегу іс жүзінде қалыптасқан эксплуатациялық шығындардың 164957 мың тг көлемі (соның ішінде кезең шығындары -23511 мың тг) эксплуатациялық шығындардың «Құқығымен» жабылмағандығы арқылы түсіндіріледі.

Кәсіпорынның шаруашылық қызметі еңбек ресурстарымен тікелей байланысты. АЭЖД-да жұмыскерлердің орташа тізімдік саны есепті жылы 20 адамға өскен. Жұмыскерлердің еңбек ақы қоры есепті жылы өткен кезеңге қарағанда 22888 мың тг немесе 27, 5%-ке [(60221/83109) *100-100] өскен. Сәйкесінше бір жұмыскердің орташа жылдық еңбек ақысы 77, 92 мың тг немесе 19, 3%-ке [(325, 52/403, 44) *100-100] артқан.

Негізгі құралдардың орташа жылдық құны 2005ж. 279512 мың тг, ал 2004ж. 193399 мың тг болды, 86113 мың тг өскендігі көрініп тұр.

Анағұрлым тиянақты талдау үшін негізгі құралдардың құрамы мен құрылымын қарастырамыз. Ол үшін келесі талдау кестесін құрамыз.

Кесте 2.

2004-2005 ж. ж. АЭЖД-ның негізгі құралдарының құрамы мен құрылымы

Кесте 2. -ден отырғанымыздай, негізгі құралдардың құрамында есепті жылы елеулі өзгерістер болған. Үлкен үлес машиналар ман жабдықтарға, өткізгіш құрылғыларға тиіп отыр. 2004ж. олар 47, 2%, ал 2005ж. 37, 3% болды, яғни олар бойынша 228271 мың тг келіп түсу болса да, олардың азайғандығы көрініп тұр. Келесі үлес салмағы үлкен негізгі құралдың түрі бұл көлік құралдары болып отыр. Олар 2004ж. 27, 1%, ал 2005ж. 44, 5% болды, яғни үлес салмағының өсуі байқалады. Ғимараттардың құрамында да елеулі өзгеріс болған. Олар өткен жылы 24, 8%, ал есепті жылы негізгі құралдар құрамының 17, 7%-ін құрады.

Толығымен алғанда, негізгі құралдар есепті жылы алдыңғы жылмен салыстырғанда 549831 мың тг өсті. Бұл өзгерістер ғимарат пен үйлердің 113999 мың тг, машиналар мен жабдықтардың 228271 мың тг, көлік құралдарының 203696 мың тг және басқа да негізгі құралдардың 3666 мың тг келіп түсуінен болып отыр. Ал аяқталмаған құрылыс есепті жылы түгелдей жойылған, яғни басқа негізгі құралдардың құрамына көшірілген.

Кәсіпорын қызметінде еңбек ресурстары мен еңбек ақының үлкен мәні бар, себебі кез келген кәсіпорын үшін еңбек ақы қандай да бір шаруашылық процесті іске асыру үшін шығындарды білдіреді. Еңбек ақы қорының өзгеруіне еңбек ресурстары тікелей әсер етеді. Ол үшін кәсіпорын жұмыскерлерінің құрамы мен құрылымын зерттейік.

Кесте 3.

2004-2005ж. ж. АЭЖД жұмыскерлерінің категория құрамы мен құрылымы

Берілген кестеде жұмыскерлердің құрамында жұмысшылар саны үлкен үлес салмағын алып отырғандығын көруге болады, бұл заңды нәрсе. 2004ж. жұмысшылар санының үлесі 92, 4%-ті, ал есепті жылы олар 93, 2%-ті құрады, демек олардың өскендігі байқалады. Есепті жылы жұмысшылар 20 адамға өскен. Ал қызметкерлер саны өзгеріссіз қалған. Жалпы кәсіпорын жұмыскерлерінің саны 20 адамға (205-185) көбейген.

Келесі кезекте еңбек ақы қорының құрамындағы өзгерісті қарастырамыз. Ол есепті жылы 22888 мың тг ұлғайған. Соның ішінде жұмысшылардың еңбек ақы қорында 21797, 12 мың тг өсу жағына қарай өзгеріс болған, ал қызметкерлердің еңбек ақы қоры 1090, 88 мың тг өскен. Мұны айқын көру үшін талдау кестесін құрастырайық.

Кесте 4.

2004-2005ж. ж. АЭЖД жұмыскерлерінің еңбек ақы қорының

құрамы мен құрылымы

Жұмысшылардың еңбек ақы қоры 2004ж. 92, 4%-ті, 2005ж. 93, 2%-ті алып отыр. Қызметкерлердің еңбек ақы қорының жалпы қордағы үлес салмағы да есепті жылы 6, 8%-ті, ал өткен жылы 7, 6%-ті құрап отыр.

Негізгі қаржы-экономикалық көрсеткіштерді талдау кезінде кәсіпорынның қаржылық жағдайына ерекше бөлген жөн.

Нарықтық экономикада кәсіпорынның жағдайы іс жүзінде оның қызметінің соңғы қорытынды нәтижелерін көрсетеді.

Кесте 5.

АЭЖД-ның 2005 ж. қаржылық жағдайын бағалау

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс