Бағалы қағаздар рыногы, оның мәні және белгілері

Жоспар

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе.

1. Бағалы қағаздар рыногы, оның мәні және белгілері

2. Бағалы қағаздың түрлері

3. Бағалы қағаздардың эмиссиясы және айналысқа шығарылуы.
Бағалы қағаздар рыногының қатысушылары.

Қорытынды.

Кіріспе

Жоспарлы экономикадан түбегейлі жаңа экономикалық саясатқа
көшу
еліміз экономикасына өзгеше іс-әрекеттердің, яғни жаңа қаржы
инститтуттарының құрылуын талап етті. Олардың қаттарына коммерциялық
банктердің, қаржы ұйымдарының, әр-түрлі рыноктардың қалыптасуын
жатқызуға болады. Бұл өзгеріс Қазақстандағы нарықтық қатынастарды
орнату болып табылады.
Өйткені, экономикасы дамыған мемлекеттердің тәжірибесі
көрсеткендей бұл даму жолы экономикалық, әлеуметтік тиімділікті
айқындатады. Осы нарық жеке және мемлекеттік актардың тиімді
өмір сүруін көрсетті Қазіргі эамандағы нарық тұтынушылардың
қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған заттар мен қызметтердің
жиынтығы . Олар бір жағынан товарлар мен қызметтерді білдірсе,
екінші жағынан нарық ресурсын білдіреді. Соңғысы қаржы рыногы
мен жылжымайтын мүлік рыногін білдіреді. Бұл механизм несиелік
мағынаға ие . Көптеген нарық субъектілері келісім-шарт негізінде
өзіне белгілі бір міндеттемелерді жүктейді, бұл өз кезегінде
құнды қағаз формасына айналады. Міне, осы міндеттемелер
кәсіпкерлердің бір-бірі алдындағы кепілдіктің тұрақты экономикалық
механизмі құнды қағаздар. Құнды қағаз басқа қаржы институттары,
қаржы нарықтары және олардың құқықтық нормаларымен мемлекеттің
қаржылық жүйесін құрайды. Құнды қағаз біртіндеп мемлекеттің
қаржысына әсер ететін басты факторлардың қатарына қосылды.

Қортынды

Құнды қағаз рыногы—Қазақстан қаржы жүйесіндегі жас
салалардың бірі Егемендігіміздің бастапқы жылдарына қарағанда
қарқынды дамуын байқауға болады. Сөйте тұра бір қатар ерекшеліктерін
атап айтуға болады. Соның бірі — коммерциялық ұйымдар құнды қағазының
мемлекет қағазына қарағанда өте аздығы. Бұл да бірқатар жұмыстардың
жүзеге асуын талап етеді.
Сонымен акциялары ликвидті акционерлік қоғамдардың бұл
нарыққа қатыспауы. Бұл біріншіден акция ұстаушылардың акцияны
нарыққа шығару басқару құқығынан айырылу түсінігін береді деген
түсініктің қалыптасуымен түсіндіріледі. Келесі қарастыратынымыз
ақпарат, яғни ақпараттың аздығы. Сатып алушы эмитент туралы толық
ақпаратпен қамтамасыз етілмейді. Қатардағы адам қандай қағаз түрлері
болатынын, олардың ерекшелігін біле білмейді. Бұл нарықтың дамуы
қаржылық нарықтың дамуымен тікелей байланысты. Еелімізде қаржылық
ресурстар дұрыс реттелсе, басқа секторларды елеулі өзгерістер
болатыны сөзсіз.
Осы курстық жұмыста құнды қағаздар рыногының маңызы,
мақсаты және бұл нарықтың Қазақстандағы орны қарастырылды. Жалпы
айтқанда құнды қағаздар нарығы— өз қатысушылары, инфро — құрлымы және
ерекше товары бар нарық. Бірте-бірте қаржы жүйесінің басты
эмитенттерінің біріне айналмақ.

Қолданылған әдебиеттер:

Қ.Қ.Ілиясов. С.Құлпыбаев. Қаржы Алматы 2005

Cахалиева. Сахалиев. Финансы.

Бағалы қағаздар рыногы, оның мәні және негізгі белгілері.

Жоғарыда баяндалғандардан туындағанындай, бағалы қағаздар рыногы—
шаруашылық шүргізуші субъектілер мен мемлекет шығарған (айналысқа
шығарған) бағалы қағаздардың сан алуан түрлері сатылатын және сатып
алынатын қаржы рыногының бөлігі. Бұл рыноктың жұмыс істеуі көптеген
экономикалық, әсіресе инвестициялық процестерді реттеп, олардың
тиімділігін артыруға мүмкіндік береді. Бұған осы рыноктың қор
құрылымдарының— бағалы қағаздардың және өзге де активтердің сан
алуандығымен қол жетеді.
Бағалы қағаздар рыногы экономиканың барлық субъектілерінің өздеріне
қажетті ақша ресурстарын алуына кең мүмкіндіктер жасайды және алудың
жолын жеңілдетеді. Ол нарықтық экономикадағы көптеген стихиялы түрде
өтіп жатқан процестердің реттеушісі болып табылады. Бағалы
қағаздардың айналымға түсу уақыты мен әдісіне қарай олардың рыногы
бастапқы иеленушілерінің жаңа шығарылған бағалы қағаздары сатылады;
қайталама рынокта бағалы қағаздардың айналысы, яғни олардың
иелерінің ауысуы болады. Бағалы қағаздардың номиналдық (номиналдық
құн — бағалы қағазды шығарған кезде анықталған оның құнының ақшалай
тұлғалануы), эмиссиялық және рыноктық бағасы (бағамы) болады. Қайталама
рынок екі бөліктен тұрады: ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногы —
мәмілелер сауда — саттықты ұйымдастырушының ішкі құжатарына сәйкес
жүзеге асырылатын эмиссиялық бағалы қағаздар мен өзге де қаржы
құралдарының айналыс сферасы және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар
рыногы — бағалы қағаздар айналысының бағалы қағаздармен жасалатын
мәмілелер қаржы құралдарымен сауда — саттықты ұйымдастырушының ішкі
құжаттарында мәміле объектісіне және оның қатысушыларына белгіленген
талаптар сақталмай жүзеге асырылатын сферасы. Биржадан тыс айналым
рыногының ұйымдастырылған рыноктың айырмашылығы онда операцияларды
жүзеге асыратын бірыңғай орталық жоқ, мәмілелерді олардың
офистарында дилерлер мен бпрокерлер жүргізеді. Бұдан басқа қаржы
рыноктарын басқа критерийлер ажыратады: бағалы қағаздардың түрлері
бойынша: акциялар, облигациялар, және т.б. рыногы; эмитенттер бойынша:
кәсіпорындардың бағалы қағаздар, мемлекеттік бағалы қағаздар рыногы;
аумақтық критерийі бойынша: ұлттық, халықаралық, аймақтық: мезгілдері
бойынша: қысқа мерізімді, орта мерізімді және ұзақ мерізімді бағалы
қағаздардың рыногы; мәмілелердің түрлері бойынша: кассалық, форвардтық
және т.с.с. салалық критерийі бойынша.
Бағалы қағаздар рыногының жұмыс істеуі елдің экономикасында жалған
емес нағыз дербестігі бар меншік иелерінің болуымен объективті түрде
алдын ала анықталады. Тек осындай тәуелсіз меншік иелері ғана
бағалы қағаздар рыногында қаржы ресурстарына деген сұранымды көрсете
отырып әрі олардың әр түрлі шығындарға тиімді етіп жұмсауға
бағыштай отырып, сауда мәмілелерін жасай алады.
Қазақстанда қор рыногының қалыптасуы бұрынғы КСРО- ның заңнамасы
негізінде акционерлік қоғамдар, брокерлік және қор биржалары құрыла
бастаған 1991 жылға жатады. Бұл орайда мемлекеттік кәсіпорындардың
жекешелендірілуі шешуші рөл атқарады. Қысқа мерзім ішінде күллі
ұлттық шаруашылық кешені заңды түрде экономикалық жағынан өзгеше
кәсіпорындарға айналды, олардың көпшілігі нақты иесі бар акционерлік
капитал ретінде көрінді. Осының нәтижесінде 1991-1993 жылдары 200
акционерлік қоғамның, соның ішінде 30-ға жуық акционерлік
коммерциялық банктің акциялары тіркелінді. Бұл жылдары эмиссияның
жалпы сомасы 110 миллиард сом болды. Соның ішінде банктердің үлесі
80%-ды құрады.
Нарықтық қатынастардың серпінді даму кезеңі Қазақстан
Республикасының Бағалы қағаздар жөніндегі Ұлттық комисиясы құрылған
1995 жылдан басталды. 1995 жылдың 19 сәуірінен бастап жаңартылған
Қазақстан таза қор биржасы — Орталық Азия қор биржасы (ОАҚБ) жұмыс
істей бастады. 1995 жылдың 21 сәуірінде Бағалы қағаздар және қор
биржасы туралы Қазақстан Республикасының заңы бекітілді. Қазақстанда
бағалы қағаздар рыногын құқықтық реттеуді қамтамасыз ету үшін
Қазақстан Республикасында Мемлекеттік бағалы қағаздарды қалыптастырудың
және дамытудың бағдарламасы әзірленді. Қазақстан Республикасының
мемлекттік қарызының ұлттық жинақ облигацияларын шығару, айналысы және
өтеу шарттары туралы қағидалар әзірленіп, бекітілді. 1997 жылдың
басынан Қазақстан Республикасының Парламенті бағалы қағаздарды
реттейтін үш заң қабылдады, олар: Бағалы қағаздар рыногы туралы,
Бағалы қағаздармен жасалған мәмілелерді тіркеу туралы, Қазақстан
Республикасындағы инвистициялық қорлар туралы заңдар. 1997 жылдың
ортасынан бастап Бағалы қағаздардың орталық дипозиті Жабық
акционерлік қоғамы құрылды, оның функциясы барлық мемлекеттік және
басқа бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімін жүргізу болды.
Қазақстанның қаржы рыногын мемлекеттік ретттеу жүйесінің тиімділігін
арттыру және онда қалыптасқан қатынастарды бағалау мақсатында 2001
жылдың маусымында Президенттің жарлығымен Қазақстан Республикасының
Бағалы қағаздар жөніндегі ұлттық комиссиясы таратылып, функциялары мен
өкілеттіктері Қазақстанның Ұлттық банкісіне берілді.
Әлемдік қаржы дағдарысының экономикалық нақты секторларындағы
өндірістің құлдырауынан туындаған сыртқы және ішкі факторлардың
еліміздің бағалы қағаздар рыногына тигізген жайсыз әсеріне
қарамастан, ол даму үстінде. Республикасының бағалы қағаздар рыногында
жасалып жатқан қадамдар соңғы кездері айтарлықтай белсенді бола
түсті.
2003 жылы шілдеде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.