Материалдық емес активтер есебі жайлы

Материалды емес активтер келешекте табыс келтіретін ұзақ мерзімде пайдаланылатын және қолмен үстауға жатпайтын экономикалық ресурстар. Бұлардың физикалық үлгісі болмайды. Халықаралык стандарттарға сәйкес, сезілмейтін активтер (сауда.лық марка, патенттер ж.т.б.) егер олардың өлшеу қүны бар болып, мекеме сатып алған болса, активтер күрамына қосылады.
Кейбір қаржылардың түрі де, айталық дебиторлық қарыз.дар мен теленген аванстар, көзге көрібейтін активтер болып саналады, бірақ олар қысқа мерзімді болғандықтан материалды емес активтердің қатарына жатқызылмайды. Материалды емес активтер төменгі бағамен сатып алынуы мүмкін жэне кейіннен олардың бағасының өсуіне қарамастан, баланстағы құнын өзгерт.пейді. Материалды емес активтер нарықтық баға бойынша сатып алынған болса, есеп жүйесінде сол сатып алынған бағасымен көрсетіледі.
Жаңа өнімдерді өндіруге байланысты жасалған шығындарды, өнімнің өзіндік қүнына, келешектегі шығындар ретінде, белгі.ленген уақыт ішінде бөлшектеп қосып отыру туралы шешім қа.былданған. Ондай шығындарды өнімнің өзіндік құнына жатқызу есебін, оларды топтап шығаруды бастаған кезде, шығарылған өнімнің мөлшеріне қарай, сметалық шығындарды ескере отырып жүргізеді.
Ұйымның материалды емес активтері мекемелердің бірігуіне сэйкес мемлекеттік субсидия есебінен сатып алынуы, айырбасқа алынуы мүмкін. Айырбас арқылы сатып алынған өзара тендес материалды емес активтердің бастапқы баланстық қүны, актив.терді алмастырумен келген бағасы бойынша есепке алынады. Тендес емес активтерге айырбасталып алынған материалды емес активтер, айырбасқа үсынылған активтің сату багасы бойынша есепке алынады.
Мысалы, шаруашылық серіктестігінің жарғылық капиталына салым ретінде, акша қаражаты, бағалы қағаздар, заттар ғана емес, сонымен қатар меншіктік құқықтар, интелектуалдық қызмет нэтижесі жэне басқа да мүліктерді қосуға болады.
Материалды емес активтер бастапқы кезеңге жасалған келісім шарттағы бағамен немесе арнайы қүрылған комиссияның қойған 204
бағасымен кіріске алынады. Кей жағдайда материалды емес активтер өздерінің нақты құнынан элдеқайда жоғары бағаланады. Бул активтердің материалдық үлгісі болмағанына қарамастан, олар келіп түскен құжаттырына сай, материалды емес активтер.дің амортизациясы көрсетіле отырып, есепке алынады.
Тауарлық белгі, технология, ноу.хау тәрізді материалды емес активтердің құқығы, тараптардың келісімі бойынша, нарықтық шектеулермен (франчайзинг) бір біріне берілуі мүмкін.