Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қазіргі жағдайына талдау және салықтық реформалар

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Экономика факультеті

«Экономикалық теория» кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның ерекшеліктері»

Орындаған: ГМУ-21 тобының студенті

Саташева А. Б

Тексерген: Досмағамбетов Н. С.

Астана 2009

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 Салық жүйесінің макроэкономикалық мәні . . . 5

1. 1. Салық жүйесі туралы түсінік . . . 5

1. 2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және салықтың түрлері . . . 9

1. 3. Салықтық төлемдер мемлекеттік бюджет кірістерінің көзі ретінде . . . 13

2 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қазіргі жағдайына талдау және салықтық реформалар . . . 19

2. 1. Салық салуды реформалау . . . 19

2. 2. Салық Кодексі және салық ставкалары . . . 21

2. 3. Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің мәселелері . . . 25

2. 4. Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің маңызы және дамыту жолдары . . . 26

Қорытынды . . . 30

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 32

Қосымшалар . . . 34

Кіріспе

Бұл курстық жұмыс Қазақстанға, оның салық жүйесіне, қалыптасқан салықтық ахуал мен салық жүйесінің кейбір мәселелері мен қиындықтарына, негізгі салықтық көрсеткіштерге және салықтың елдегі экономикалық ықпалына арналады.

Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Салықтар мемлекеттің егемендігінің бір көрінісі. Салық жүйесі - бұл әлеуметтік-саяси, экономикалық шарттардың әсерінен сол мемлекетте қалыптасқан жиынтық салықтардың өзара байланысы. Нарықтық қатынастарға көшумен байланысты біздің еліміздің экономикасында көптеген жаңа мәселелер мен қажеттіліктер пайда болды. Олар жаңа мамандар мен жаңа теориялық және тәжірибелік дисциплиналардың, соның ішінде салық салу жүйесін негіздеді.

Тақырыптың өзектілігі. Отандық Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі салықтармен есеп айырысуларының жалпы көлемімен сипатталады. Қазақстан Республикасының егемендігі, оның нарықтық қатынастарға бағытталған даму жолына көшуі, сондай-ақ өтпелі кезеңдегі экономиканы реттеу барысында пайдаланылатын салық саясатының экономика мен әлеуметтік аяларда өзіне тиесілі орын алуы бүгінгі таңда көкейкесті мәселе болып табылады.

Курстық жұмыстың мақсаты - Қазақстандағы салық жүйесінің жағдайын білу, мемлекеттің экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етудегі салықтардың алатын орны мен рөліне талдау жасау болып табылады.

Осы мақсатқа сәйкес мен алдыма келесідей міндеттер қойдым:

Салықтың макроэкономикалық мәні мен мазмұнын ашып, салық салуды қалыптастырудың негізін қарастыру;
Еліміздің мемлекеттік бюджетінің түсім көрсеткіштерін талдау;
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі салық жүйесін, оның құрылымын, ерекшеліктерін анықтау және оның экономикалық мақсаттармен сәйкестілік деңгейін межелеу;
Бүгінгі таңдағы салықтық реформаларды қарастыру;
Салық жүйесін жетілдіру жолдарын табу.

Бірінші тарауда: Қазақстан Республикасының салық жүйесінің теориялық аспектісі қарастырылған, яғни салықтың макроэкономикалық мәні, маңызы, қызметтері, принциптері және Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіндегі салықтардың үлесі көрсетілген.

Екінші тарауда: Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы қарастырылады, яғни болған салық реформалары, бүгінгі таңдағы жаңа Салық кодексі мен Қазақстандағы салық жүйесінің даму перспективалары талқыланған.

Мемлекет құрылғаннан бастап салықтар қоғамдағы экономикалық байланыстардың ең маңызды буыны ретінде өзінің міндетін атқара бастайды. Мемлекет құрылымының өзгеруі немесе дамуы әрқашан сәйкесінше салық жүйесінің өзгерісімен қатар жүреді. Қазіргі дамыған қоғамда салықтар - мемлекеттік кірістің негізгі көзі болып табылады. Бұл аса қаржылық міндетінен басқа, салықтық механизм арқылы мемлекет қоғамдық өндіріске, оның динамикасы және құрылымына, ғылыми - техникалық прогресске экономикалық әсерін тигізеді.

Салық мемлекеттік табыстың негізгі қайнар көзі болып табылатын мемлекетте салық мағынасын тыс бағалау қиын. Сонымен қатар салық мағынасы барлығы үшін таныс: бұндай әдіспен өз табысын алатын мемлекет үшін мемлекеттік қаржыландыру есебінен күн көретін қоғам үшін (мемлекеттік чиновниктер, зейнеткерлер, мүгедектер т. б) . Бұдан келе, салыққа тікелей немесе жанама қатысты емес және салық салу тақырыбы түртпейтін бір адам жоқ.

Салықтар, бүкіл салық жүйесі секілді, экономиканы басқаруда аса қуатты құрылғысы болып табылады.

Мемлекеттің, барлық адамдардың мемлекет қаржыландыратын ұйымдар мен мекемелердің өмір сүруі қаражатқа байланысты болғандықтан, мемлекет салық төлеу, салық жинау жұмыстарының маңыздылығына үлкен мән береді.

Нарықтық өтпелі кезең жағдайында, жеке кәсепкерліктің даму барысында салық пен қаражаттың едәуір бөлігі адамдардан келіп түседі. Салықты дер кезінде төлеп отыратын, бұл міндетін терең түсінген адамдар неғұрлым көп болса, онда мемлекетіміз де қуатты бола түседі, жеке адамдардың әл-ауқаты, тұрмыс дәрежесі де жақсара береді.

Бүгінгі күні еліміздің салық жүйесі біршама өзгерістерге ұшырап, дамып және нығайып келеді. Мемлекет басшысы 2008 жылғы 6 ақпандағы «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру - мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты Қазақстан халқына Жолдауында Салық кодексінде күрделі, көпқұрамалы міндет - бір мезгілде салық жүйесінің ашықтығын, салық салудағы бейтараптықты, салықтық әкімшілендірудің қарапайымдылығы мен тиімділігін қамтамасыз етіп, экономиканың сапалы дамуы үшін ынталандыру жүйелерін құруды тапсырды.

Салық және салық төлеу қоғам өміріндегі орнының айрықша екенін өз жұмысымда толық айтпақшымын.

Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымша материалдардан тұрады.

1 Салық жүйесінің макроэкономикалық мәні

1. 1. Салық жүйесі туралы түсінік

Салықтар - мемлекет біржақты бекіткен, заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.

Салықтардың макроэкономикалық мәні - олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар -бұл жеке және заңды тұлғалардың бюджетке міндетті төлемдері: Салықтар - бұл жеке және заңды тұлғалардың бюджетке міндетті төлемдері

Салықтар -бұл жеке және заңды тұлғалардың бюджетке міндетті төлемдері:

Материалдық категория:

бұл белгілі бір ақша сомасы

Экономикалық категория:

бұл мемлекеттің табысы

Сурет 1. 1. Салық салу - табысты және мемлекет қаржысын толықтыруды реттеу әдісі

Сурет 1. 2. Салық салудың негізгі принциптері

Салықтардың ауыртпалығын бөлудің ежелден келе жатқан 2 принципі бар:

Пайда (алынған игіліктер) принципі.
Қайыр көрсету (төлем қабілеттік) принципі.

Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық принциптерін А. Смит ұсынған:

1. Әділеттік принципі - қағидаты. Салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс.

2. Анықтылық қағидаты. Салықтың мөлшерімен оны төлеу мерзімі алдын-ала және дәл анықталуы қажет.

3. Қолайлылық принципі. Әрбір салық - салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және әдіспен алынуы тиіс.

4. Үнем қағидаты. Салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс.

Салық 3 функция орындайды:

1. Фискалдық функция - барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Бұл функция көмегімен бюджеттік қор қалыптасады. Мемлекеттік бюджеттің кірістері толықтырыла отырып, экономикалық-әлеуметтік мәдени шараларды іске асыруды қамтамасыз етеді.

2. Реттеуші функция - мемлекеттің экономикалық қызметінің ұлғаюы мен тікелей байланысты пайда болады. Салықтар қабылданған бағдарламалардың орындалуына ықпал етеді. Салықтардың нысандары олардың мөлшерлемелері салық алу әдістері жеңілдіктер мен шегерімдері арқылы мемлекет реттеуші функциясын орындайды.

3. Қайта бөлу функциясы - бұл функция арқылы түрлі субъектілердің табысының бір бөлігі мемлекеттің қарамағына өтеді [28] .

Салық элементтері:

Салық субъектісі - заңды немесе жеке тұлға, яғни салықты төлеушілерді айтамыз.

Салықты төлеушілер:

Қызметкерлер - өз еңбегімен материалдық және материалдық емес игілік жасайтын, сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар, яғни жеке тұлғалар;
Шаруашылық субъектілері - капитал иелері, яғни заңды тұлғалар.

Салық объектісі - салық есептелетін база, яғни салық не үшін төленетінін қарастырады, мәселен: табыс, мүлік, тауар, мұра, жер және т. б. Осы аталғандардан салық төленеді.

Мүлік жылжитын және жылжымайтын мүлік болып бөлінеді.

Тауар - қажеттілік пен тұтынуды қанағаттандыратын зат. Айналымнан алынбаған, сатуға немесе айырбасқа арналған кез келген еңбек өнімі болып табылады.

Мұра - қайтыс болағн азамат мүлкінің оның мұрагерлеріне көшуі. Көптеген мемлекеттерде мұраға салық салынады.

Жер - белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық. Күнделікті пайдаланылады.

Салық көзі - салық төлеу үшін белгіленген және қолданылатын ақша қаражаттары, бұл - жалақы, өріс, дивиденттер, яғни салық неден төленетіндігін анықтау.

Макроэкономикалық деңгейде салық төлеудің негізгі көзі ретінде - ұлттық табыс қатысады.

Салық төлеушілердің салық төлеу үшін негізінен бес көзі бар:

Табыс - ұлттық табысты бөлу барысында мемлекетке, кәсіпорынға, мекемеге немес жеке тұлғаға түсетін ақшалай немесе материалдық ресурстар.
Қор - мемлекеттің, кәсіпорынның немесе жеке тұлғаның әлде бір мақсатқа арналған ақша қаражаты немесе материалдық құндылықтар.
Жинақ - кәсіпорынның немесе жеке тұлғалардың банкілерге және жинақ мекемелеріне салған, әдетте, талап ету мерзімі көрсетілмеген ақшалай қаражаттар.
Айналым қаражаттары - өнім өндіру мен өткізудің жоспарлы және үздіксіз процесін қамтамасыз ететін өндірістік айналым қорлары мен айналыс қорларын құру үшін бірлестіктерге, кәсіпорындарға, ұйымдарға авансыланған ақшалай қаражаттың жиынтығы.
Қарыз қаражаттары - бір жақ екінші жаққа меншікті немес оперативті басқаруды, ақшаны немесе түр-түсі белгіленген заттарды табыстайтын, ал қарыз алушы сол тектес және сапасы сондай затты немесе ақшаны қайтаруға міндеттенетін шартқа сәйкес берілетін қаражаттар.
Рента - алушыдан кәсіпкерлік қызметті талап етпейтін капиталдан, мүліктен немесе жерден ұдайы алынып отыратын табыс; көптеген капиталистік елдерде - меншік иесінің мемлекеттік заем облигациялары бойынша алатын табысы.
Жалақы - біріншіден әрбір қызметкер жұмсаған еңбектің саны мен сапасына қарай бөлініп, олардың жеке тұтынуына берілетін ұлттық табыстың ақша түріндегі табысы; екіншіден, еңбек үшін сыйақы. Салық мөлшері - салық төлеушінің табысына қарай алынатын салық сомасын білдіреді және ол шекті, жеңілдікпен, орташа, нөлдік болып бөлінеді. Салық жеңілдіктері - төлем қабілетін, қоғамдық өндіріске қатысу және басқа да факторларды ескеріп заңмен қарастырылған жалпы ережеден шығару.

Біріншіден, салық төлеуден босату жөніндегі жеңілдіктер.

Салықтың түрі бойынша салық төлеушілердің жекелеген тұлғалары салық төлеуден босатылады. Мәселен, жер салығын иелігінде жер учаскесі бар тұлғалар төлеуі тиіс. Ал, Ұлы Отан соғысына қатысқандар, мүгедектер жер салығын төлеуден босатылады. Мұнда мемлекеттің әлеуметтік саясаты жүзеге асырылады, яғни мемлекет әлеуметтік топтардың жекелеген түрлеріне салық төлеуде жеңілдіктер қарастырған.

Салық төлеуден толық босатылу, салық салуға жатпайтын мүліктерде жүзеге асырылады. Жеке табыс салығын есептеген кезде, жеке тұлғалардың зейнетақысына салық салынбайды. Егер жеке тұлға үшін зейнетақы төлемдері негізгі табыс көзі болса, онда ол салық төлеуден толық босатылады.

Екіншіден, салық мөлшерін төмендету арқылы жасалатын жеңілдіктер.

Бұл негізінен үш бағыт бойынша жүзеге асырылады:

Салық төлеушілердің кейбір санаттарына немесе мүліктердің жекелеген түрлеріне қатысты төмендетілген салық ставкаларын белгілеу. Мәселен, корпорациялық табыс салығын төлеушілер үшін 30 пайызын салық ставкалары бекітілген, ал негізгі өндіріс құралы жер болып табылатын салық төлеушілер үшін 10 пайыздық салық ставкасы берілген, яғни мұнда мемлекет ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге салық жеңілдіктерін қарастырған;
Салық салу кезінде мүліктердің белгілі бір түрін есепке алмау, немесе кейбір мүліктер салық салынуға жатпайды. Жеке табыс салығын төлеу кезінде салық салынатын табыс есепке алынады, ал осы табыстың құрамына балаларға немесе асырауындағы адамдарға алынған алимент кірмейді;
Салық төлеушілердің кейбір санаттары үшін олардың қызметтерін жеңілдіктер беру тәртібінде салық базасын қатаң түрде есепке алады, оның ішінде ерекше шегерімдерге құқық беріледі.

Үшіншіден, салық төлеудің мерзімін ұзарту.

Бұл салық төлеушілердің материалдық жағдайы қиындағанда немесе кездейсоқ оқиғаларға сәйкес берілетін салық жеңілдіктері ретінде қарастырылады.

Преференциялар - үшінші елге қатысты емес бір жақты тәртіпте немесе өзара қатынас басында бір мемлекеттің екіншісіне беретін айрықша жеңілдіктері.

Қорыта айтқанда, мемлекет салық жеңілдіктерін экономикалық және әлеуметтік процестерге әсер етуші құрал ретінде қолдана алады.

Салық ставкасы - салық базасының өлшем бірлігіне салық есептеулерінің шамасын білдіреді.
Салық кезеңі - салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерге қатысты белгіленген уақыт кезеңі, ол аяқталған соң салық базасы айқындалады және бюджетке төленуге тиіс салық және басқа да міндетті төлемдер сомасы есептеледі.

Көптеген салықтар үшін салық кезеңі - күнтізбелік жыл болып саналады.

Салықты есептеу тәртібі.

Кадастар - салық салынуға тиіс адамдардың тізімі; тиісті объектілерді ұдайы бақылау жолымен мезгіл-мезгіл құрастыратын жүйеленген мәліметтер жинағы.

Салық есептілігі - салық төлеуші және салық агенті салық органдарына табыс ететін, салық міндеттемелерін есептеу туралы ақпараты бар құжаттама.
Салықты төлеу тәртібі - салық төлеушінің мемлекетке салық төлемдерін төлеуде жүзеге асырылатын салық заңдылықтарында бекітілген ереже [26] .

Салық классификациясы:

Салық классификациясы дегеніміз - салықты белгілі бір ұқсас параметрлері және сипаттары бойынша топтарға жіктеу:

салық салынатын субъектіге байланысты :жеке тұлғаларғазаңды тұлғаларға
салық салу объектісі бойынша:

тікелей-нақты( мүлікке, көлікке және жер) және жеке( салық төлеушінің табыстарына)
жанама - әмбебап(ҚҚС), жеке(акциз), фискалдық монополия, кедендік баж, аймақтық деңгейіне байланысты :

жалпы мемлекеттік;
жергілікті;

қолдану сипатына байланысты:

жалпы қолданыстағы;
мақсатты;

есептеуші субъектісі мен төлеу тәсіліне байланысты:

окладты;
окладсыз;

салық базасының туындау негізі мен төлеу көзіне байланысты:

активті;
пассивті;

салықты төлем формасы бойынша:ақшалай; натуралдық;
төлем мерзімі бойынша:төтенше; кезеңді;
салық ставкасы бойынша:тұрақты немесе пропорционалды; регресивті; прогресивті;
салық өлшемі бойынша:абсолютті; салыстырмалы [19] .

1. 2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және салықтың түрлері

«Салық» ұғымымен «салық жүйесі» ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте алынатын салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлем түрлерінің, оны құру мен алудың нысандары мен әдістерінің, принциптерінің, салық заңдары мен салыққа қатысты нормативті актілердің, салық қызметі органдарының жиынтығы мемлекеттің салық жүйесін құрайды.

Экономикалық жағынан салық жүйесі мемлекеттің, аймақтардың және муниципалды құрылымдардың қызметін қаржылай қамтамасыз етуге байланысты әр түрлі мемлекеттер, мемлекет пен салық төлеуші арасындағы, әр түрлі салық төлеушілер арасындағы, сондай-ақ оған тікелей қатысушы заңды және жеке тұлғалар арасындағы күрделі өзара байланысты әлеуметтік-экономикалық қатынастардың жиынтығын құрайды.

1. Қазақстан Республикасында жаңа Салық кодексі бойынша мынадай:

салықтар:корпоративтік табыс салығы; жеке табыс салығы; қосылған құн салығы; акциздер; экспортқа рента салығы; жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салықтары; әлеуметтік салық; көлік құралы салығы; жер салығы; мүлік салығы; ойын бизнесі салығы; тіркелген салық; бірыңғай жер салығы; бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер:

мемлекеттік баж;
алымдар;
тіркеу алымдары;
автокөлік құралының Қазақстан Республикасы аумағымен жүргені үшін алым;
аукционнан алынатын алым;
жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым;
телевизия және радио тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсат беру үшін алым;

мыналар:

жер учаскесін пайдаланғаны үшін;
үстіңгі көздерден су ресурсын пайдаланғаны үшін;
қоршаған ортаға эмиссия үшін;
жануарлар әлемін пайдаланғаны үшін;
орманды пайдаланғаны үшін;
ерекше қорғалатын табиғи аумақты пайдаланғаны үшін;
радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін;
қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын, сондай-ақ ұялы байланысты бергені үшін;
кеме жүзетін су жолдарын пайдаланғаны үшін;
сыртқы (көрінетін) жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақылар қолданылады.

Салықтың, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің сомасы Қазақстан Республикасының Бюджет кодексінде және республикалық бюджет туралы заңда айқындалған тәртіппен тиісті бюджеттердің кірістеріне түседі [20] .

Корпорациялық табыс салығы бюджет түсімдерінде едәуір орын алады (27, 2%) . Бұл салықты Ұлттық банк пен мемлекеттік мекемелерді қоспағанда Қазақстан Республикасы резидент-заңи тұлғалары, сондай-ақ Қазақстанда қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе республикадағы көздерден табыс алатын бейрезидерт-заңи тұлғалар төлейді.

Бейрезиденттердің Қазақстан Республикасындағы тұрақты мекемеге байланысты емес көздерден алатын табыстарының төлем көзіне мынадай мөлшерлемелер бойынша салық салынуға тиіс:

дивиденттер, қатысу үлесінен түскен табыстар және сыйақылар - 15%;
тәуекелдерді сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтық сыйлықақылары - 10%;
тәуекелдерді қайта сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтық сыйлықақылары - 5%;
халықаралық тасымалдарда көлік қызметтерін көрсетуден түскен табыстар - 5%;
жоғарыда 1-4 тармақшаларда көрсетілген табыстарды қоспағанда, бейрезиденттердің Қазақстан Республикасындағы көздерден алынатын табыстары - 20%.

Жеке табыс салығы - бұл төлем бойынша қаражаттардың түсімі (2001ж. дейін - жеке тұлғаоардан алынатын табыс салығы) барлық салық төлемдерінің 0, 9% алады [28] .

Жеке тұлғалар 2009 жылы алатын барлық табыстар мен төлемдер мынадай топтарға бөлінеді:

төлем көзінен салық салынатын кірістер;
төлем көзінен салық салынбайтын кірстер;
салықтар салуға жатмайтын кірістер;
табыс ретінде қарастырылмайтын төлемдер.

Жеке тұлғалардың жеке табыс салығын салуға жатпайтын табыстарының тізбесіне барлығы 39 түрі 2008 жыл қолданылған Салық кодексінің 144-бабына кірді.

Салық ставкалары да өзгерген жоқ: 10 процент (дивиденттерді қоспағанда), дивиденттерге 5 процент. «Жиынтық жылдық табыстың салық салынбайтын мөлшері» ұғымы енгізілді, ол 12 ең төменгі жалақы мөлшерінде (13470x12=161640тг. ) белгіленді. Осы көрсеткіш негізінен жеке тұлғаларды жеке кәсіпкер ретінде тіркеу үшін пайдалану көзделді [14] .

Қазақстан Республикасының салық жүйесінде табиғи ресурстарды, пайдалы қазбаларды, жер қойнауын пайдалануға байланысты бірқатар төлемдер бар, оларды шартты түрде салықтық сипаты бар табиғи ресурстар үшін төленетін төлемдер ретінде бір топқа біріктіруге болады. Оларға үстеме пайдаға салынатын салық, жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері, су үшін төленетін төлем, орманды пайдаланғаны үшін төлем және басқалары жатады.

Әлеуметтік салық 1999 жылдан бері бұған дейін қолданылып келген әлеуметтік қорларға: зейнетақы, мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру, міндетті медициналық сақтандыру, халықты жұмыспен қамту қорларына аударылатын сақтық жарналары аударымдарының орнына енгізілген. Аударымдардың жиынтық мөлшерлемесі еңбекке ақы төлеу қорының 28% мөлшерінде белгіленеді, ал төленетін жарналардың сомасы өндіріс шығындарына жатқызылады.

Әлеуметтік салықтан түсетін түсімдер мемлекеттік бюджетке 15, 7% алады.

Меншікке салынатын салықтар нарықтық экономика жағдайында мемлекет иелігінен алу үшін және жекешелендіру процесінің дамуына қарай меншік қатынастарындағы нақтылы өзгерістермен байланысты едәуір орын алады.

Жер салығы 1992 жылы енгізілді. Бюджетке жер салығы жер учаскесінің орналасқан жері бойынша төленеді.

Мүлікке салынатын салық тура нақты салыққа жатады, оның мөлшері мүліктің табыстылығына емес, төлеушілер мүлкінің құнына байланысты болды.

Көлік құралдарына салынатын салықты меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалар және меншік, шаруашылық жүргізу немесе орыламды басқару құқығында, салық салу объектілері бар заңи тұлғалар, олардың құрылымдық бөлімшелері төлеушілер болып табылады. Жүк көтергіштігі 40 тонна және одан асатын карьерлік автосамосвалдар, мамандырылған медициналық көлік құралдары салық салу объектілері болып есептелмейді.

Жанама салықтардың ішіндегі ең маңыздысы 1992 жылы енгізілген қосылған құнғасалынатын салық - ҚҚС болып табылады. ҚҚС дүние жүзінің 40-тан астам елдерінде, соның ішінде Еуропа экономикалық одағының 17 елінде пайдаланылады. Бұл салықтың артықшылығы мынады: біріншіден, ол жаңа құн жасалынған орын бойынша салық төлеушілердің үлкен тобынан алынады; екіншіден, төлеушілер үшін де есептеудің салыстырмалы қарапайымдылығымен ерекшеленеді және үшіншіден, бағалардың өзгеруіне, төлеушінің қаржылық ахуалына, инфляция деңгейіне қарамастан мемлекет бюджетінің кірістерін қалыптастырудың сенімді және тұрақты базасын қамтамасыз етеді. ҚҚС қазіргі кезде Қазақстан Республикасының бюджет кірістерінің аса маңызды көздерінің бірі болып саналады. Мемлекеттік бюджет кірістерінің жалпы сомасында бұл төлемнің үлес салмағы 27, 1% құрады.

Жанама салықтар арасындағы фискалдық маңызы жағынан екіншісі кеден төлемдері - әкелім, әкетілім, сондай-ақ транзит тауарларынан, заттары мен қызметтер көрсетуден, өндіріліп алынатын баждар мен алымдар болып табылады.

Жанама салықтардың үшінші тобына акциздер кіреді. Бюджет кірістеріндегі салықтың түсімдерін олар 2, 7% құрайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.