Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қызмет ету жағдайына талдау
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Салық жүйесінің қызмет етуінің теориялық негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1. Салық жүйесі туралы түсінік,оның құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2. Салықтардың түрлері,салықтық қатынастар және салық органдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3. Салық қызметі органдарының мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... .13
2. Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қызмет ету жағдайына талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.1. Салықтық төлемдер . мемлекеттік бюджет кірістерінің көзі ... ... ... ... ..17
2.2. Салық қызметі органдарының бақылау . экономикалық қызметіне талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
3. Салық жүйесін жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..28
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Салық жүйесінің қызмет етуінің теориялық негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1. Салық жүйесі туралы түсінік,оның құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2. Салықтардың түрлері,салықтық қатынастар және салық органдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3. Салық қызметі органдарының мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... .13
2. Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қызмет ету жағдайына талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.1. Салықтық төлемдер . мемлекеттік бюджет кірістерінің көзі ... ... ... ... ..17
2.2. Салық қызметі органдарының бақылау . экономикалық қызметіне талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
3. Салық жүйесін жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..28
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Салық жүйесінің қызмет етуінің теориялық
негізі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...5
1.1. Салық жүйесі туралы түсінік,оның
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2. Салықтардың түрлері,салықтық қатынастар және салық
органдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3. Салық қызметі органдарының мақсаттары мен
міндеттері ... ... ... ... ... .13
2. Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қызмет ету жағдайына
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.1. Салықтық төлемдер – мемлекеттік бюджет кірістерінің
көзі ... ... ... ... ..17
2.2. Салық қызметі органдарының бақылау – экономикалық қызметіне
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
3. Салық жүйесін жетілдіру
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 30
КІРІСПЕ
Салық жүйесі – бұл әлеуметтік-саяси, экономикалық шарттардың әсерінен
сол мемлекетте қалыптасқан жиынтық салықтардың өзара байланысы. Салықтық
жүйе мемлекеттің заң шығарушы актілеріне сәйкесетін алым-салықтарды өндіріп
алу және құрудың нақты әдістерін бекітуімен негізделеді. Салықтық жүйеде ең
маңызды элемент болып салық табылады. Салық дегеніміз – бұл бір жақты
тәртіпте уәкілетті орган тұлғалары ретінде мемлекетпен белгіленетін және
мемлекеттің табысына түсетін міндетті ақшалай және нақты төлемдердің
құқықтық формасына жататын, анықталған мерзім және анықталған мөлшерде
салық субьектілері жүргізетін, қайтарымсыздық, эквивалентсіздік, тұрақты
сипат алатын, мемлекеттік еріксіз шаралардан қамтамасыз етілетін төлемдер.
Бюджетте қарастырылған шаралардың үздіксіз қаржыландыру республикалық
және жергілікті деңгейлерде қаржылық ресурстардың жүйелі толтыруды талап
етеді. Бұл негізінен жеке және заңды тұлғалардың салық және басқа
төлемдерді төлеу есебінен жүргізіледі. Әрекет етуші заң шығару және басқа
нормативтік актілерге сәйкес төлеушілер көрсетілген төлемдерді белгілі
уақытта және белгіленген мөлшерде төлеуі міндетті.
Бірақ, өкінішке орай, тәжірибеде жеке және заңды тұлғалар салықты және
басқа да міндетті төлемдерді объективті және субъективті себептерге
байланысты дер кезінде төлемейді. Нарықтық қатынасқа өту кезінде
экономиканың әр түрлі аяларында өзінің қаржылық – шаруашылық қарекетін
жүзеге асыратын жаңа кәсіпорын құрылады. Олардың ішінде бухгалтерлік есеп
саласындағы білікті мамандар жеткіліксіз. Ереже бойынша мұндай кәсіпорындар
есебінде қателер жіберіледі. Есептік мәліметтердің зерделі бұрмалануы жиі
кездесетін жағдай. Қазіргі уақытта әрекет етуші заңнаманы бұзбай – ақ және
де заңмен тыйым салынған тәсілдермен салық салудан жартылай немесе
толығымен бас тартуға мүмкін болғанда, салықтан бас тарту қалыпты жағдай
болып отыр.
Осының барлығы салық салынатын базаны азайтып жіберуге және бюджетке
салық және басқа да оған теңесетін төлемдердің түспеуіне әкеп соғады.
Сондықтан мемлекеттік бюджетке түсетін салықтық кірістердің толығымен
орындалуы салықтық бақылау арқылы қамтамасыз етіледі. 19. 3
Сондықтан, бұл курстық жұмыс салық жүйесі мен салық жүйесінің түсінігі,
оның қызмет ету жағдайына талдау жасауға және жетілдірудегі кейбір
мәселелерге арналған.Осыған байланысты бұл жұмыстың басты мақсаты –
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі салық жүйүесін, оның құрылымын,
түрлерін, салық қызметі органдарының мақсаттары мен міндеттерін нақты
көрсету, салықтық төлемдер мен салық қызметі органдарын бақылау. Сонымен
қатар салық жүйесін жетілдіру жолдарын табу.
Бұл жұмыстың тақырыпты зерттеу міндеті – Қазақстан Республикасындағы
салық жүйесінің сипатын анықтау, салық органдарының міндеттері мен
құқықтарын,атқаратын қызметтерін анықтау, салық бақылауының мәнін ашу,
жүргізілген тексерістер нәтижесінің көрсеткіштерін талдау және Қазақстан
Республикасындағы салық жүйесін жетілдіру тиімділігін арттыруды көрсету
болып табылады.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде салық жүйесінің мәні мен құрылымы
жазылған, салық органдары мен оның мақсаттары мен міндеттеріне сипаттама
берілген.
Екінші бөлімде 2003 – 2004 жылдардағы ҚР-ның салық жүйесінің қызмет ету
жағдайына талдау жасалған.
1 Салық жүйесінің қызмет етуінің теориялық негізі
1.1 Салық жүйесі туралы түсінік, оның құрылымы
Салық жүйесі – салықтар, оларды белгілеу, қолдану, төлеу және салықтық
міндеттемелердің орындалуына бақылауды қосатын кешен. Яғни, салық
төлеушілер мен мемлекеттің мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында бір –
бірімен өзара байланысты болатын салықтардың жиынтығынан құралған жүйе.
Салық қаржы категориясы ретінде Теория финансов еңбегінде қарастырған Б.
Н. Сабанти салық жүйесіне мынандай анықтама береді: Салық жүйесі –
салықтардың өзі және олардың қатысуымен байланысты туындайтын қатынастар
мен осы қатынастарды реттейтін салық органдарының жиынтығы. Салық
жүйесінің негізгі бағыттары (принциптері):
1) табыстар тең болса, оған салынатын салық мөлшерлері де тең
болуы керек;
2) салық мөлшері барлық кәсіпорындарға, меншік формасына, қызмет
түріне қарамастан бірдей болады;
3) кешенді жүйеде салық салу әдістері тиімді қолдану керек;
4) жүйеде салық жеңілдіктері болады;
5) салық ерікті емес, нақты анықталған болу қажет, төлеу мерзімі,
тәсілі, төлем сомасы әрбір салық төлеушіге және басқа тұлғаға
анық болу керек;
6) әрбір салық салық төлеушіге ыңғайлы уақытта және тәсілмен
алыну керек;
7) салықты минимумнан жоғары болған кезде ғана төлеу керек, яғни
“төлем қабілеті” болуы қажет;
8) салық жеңілдіктері экономикалық саясаттың стратегиялық
бағыттарына негізделеді;
9) салық жүйесі заңды түрде бекітіледі;
Бұл принциптердің бұзылуы салықтардың ауыртпалығына, инвестициялық
процестердің тежелуіне, қоғамдық бөлініске әкеледі. Әрбір салықтық жүйеде
салықтан басқа алымдар да бар. Егер салықтар тек бюджеттік қорға түссе,
онда алымдар біртұтас мақсатты сипатты иеленеді және мақсатты ақша қорларын
қалыптастырады. Салық жүйесінің теориялық негізін оның элементтері құрайды.
Олардың негізгілері мыналар болып табылады:
Төлеуші – салықты төлеу міндеттемесін атқаратын жеке немесе заңды
тұлға.
Салық салу объектісі – табыс, жер рентасы, мүлік т. б.
Салық салу бірлігі – салықты есептеуде негізге алынатын объект бөлігі.
Салық салынатын табыс – бір салық төлеушіден алынатын жалпы салықтық
сома.
Салық жеңілдігі – салықтық ауыртпашылықтың азаюы.
Салық санкциясы – салық заңнамасын бұзған жағдайда, салық
ауыртпалығының жоғарылауы.
Қандай да болмасын мемлекеттің салық жүйесі негізгі екі қызметті
атқарады. Біріншісі фискалды қызмет болса, екіншісі реттеуші қызметі. Салық
жүйесінің құрамдас бөліктері:
1. салықтар;
2. салықтық қатынастар;
3. салық қызметі органдары.
Салық жүйесін белгілі бір кешен ретінде қарастыратын болсақ, онда ол
келесі элементтерден тұрады:
1. заңдық және нормативтік база;
2. салықтарды құру мен салық салу әдістері;
3. салықтық бақылау түрлері мен нысандары;
4. ұйымдар.
Қазақстан Республикасының салық жүйесіне тоқталсақ, салық жүйесі
Қазақстан Республикасының салық кодексіне сәйкес салықтар және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдерден салықтық қатынастарды реттейтін
заңнамалық базадан және мемлекеттік салық қызметі органдарынан құралады.
1. салықтар;
2. алымдар ( мемлекеттік тіркеуге алғаны үшін );
3. төлемақылар;
4. мемлекеттік баж;
5. кедендік төлемдер.
Әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылатын салық жүйесін құру принциптерін
Я.Корнай ұсынған:
1. салық жүйесінің қарапайымдылығы, салық салу нысанын
анықтайтын жағдайда салық төлеушілерге оңай, қиындық
туғызбайтын нысандарды таңдау керек, себебі салық салу
нысандары күрделі болса,салық төлеушілер түсінбеушіліктен
салықтан бас тарту мүмкін;
2. салық жүйесінің бейтараптылығы, салық жүйесі мемлекетті
қолдап, салық төлеушілерді жазаламау керек;
3. салық жүйесінің тиімділігі, салықтарды белгілеу, оның
төленуін қамтамасыз ету экономиканың қызмет етуі мен
капитал салымының өсуіне кедергі болмау керек;
4. сызықтық пропорционалды салықтарды қолдану;
5. салық жүйесінің ашықтығы немесе салыстырмалылығы,
экономикалық қатынастар бойынша елдің әріптес елдерінің
негізгі салық түрлері мен салық салудың әдістері мен
белгілі бір салыстыруларды қамтамасыз етуі керек.
Мемлекетте алынатын салық түрлерінің жиынтығы, олардың құрылу әдістері
мен түрлері, салық қызметі органдары мемлекеттің салық жүйесін құрайды.
1.2 Салық түрлері, салықтық қатынастар және салық органдары
Кез – келген мемлекет өзінің белгілі бір материалдық, қаржылық
базасынсыз өмір сүре алмайды. Демек, мемлекет өзінің аппаратын ұстау,
жүктелген функцияларын атқару процесінде туындайтын шығындарды жабу үшін
ақшаны иелену тиіс. Қажетті ақшаны тауарларды сату жолымен алуға болады.
Бірақ мемлекеттік қызмет өзінің табиғатында тауар түріндегі жаңа құнды
қалыптастырмайтын басқарушылық қарекетке жатқызылады. Мемлекет өзіне
қажетті ақшаны табуда көптеген әдістерді қолданады. Бір жағдайда меншік
иелерінің мемлекетке өз еріктерімен ақшаны беруінде мемлекеттік займ әдісі
қолданса, екіншіден мемлекет өз мүлкін қолдануға беруден табыс алатын
болса, үшіншіден мемлекет қандай да бір тауарларды сатушы ретінде қызмет
көрсетулерден төлем алады. Осындай әдістердің бірі салық болып табылады.
Экономикалық әдебиеттерде салықтар кең мағынада. Тар мағынада салық
дегеніміз мемлекетпен белгіленген, оның пайдасына жүргізілетін және белгілі
бір талаптарға жауап беретін анықталған төлемдердің алуантүрлілігі. Кең
мағынада салық мемлекет табысына алынатын кез – келген ақша қаражаттары.
Салық халыққа ертеден таныс мемлекетпен байланысты міндетті төлем болып
табылады. Салық бір мезгілде материалдық, экономикалық және құқықтық
категория ретінде көп қырлы күрделі құрылыс. Материалдық мағынада салық
дегеніміз белгіленген мерзім мен бекітілген тәртіпте салық төлеушінің
мемлекетке беруі тиіс анықталған ақша сомасы. Салықтың материалдық белгісі
ақшалай немесе табиғи нысанда болуы. Экономикалық мағынада салық – бұл
бекітілген мөлшерде, белгіленген мерзім мен анықталған тәртіпте төлеушіден
мемлекетке бір жақты құн қозғалысына негізделген ақшалай қатынас. Салықтың
экономикалық белгілері:
1. мемлекет иелігіне қоғамдық жиынтық өнімді бөлуі, яғни
бөлінгіштік сипат;
2. ақшалай нысанда болуы;
3. төлемнің қайтарымсыздығы;
4. салық төлеудің эквивалентсіздігі;
5. салықты төлеу кезінде меншік нысанының өзгеруі;
6. салықты төлеу тұрақты экономикалық қатынас болып табылады.
Құқықтық мағынада салық – бұл анықталған мөлшерде, белгіленген
мерзімде, бекітілген тәртіпте мемлекетке тұлғаның ақша сомасын беру
міндеттемесін туғызатын мемлекеттік бекітілім. Салықтың құқықтық белгілері:
1. салық тек қана мемлекетпен, оған уәкілеттендірілген органмен
белгіленеді;
2. салықтың тек құқықтық нысанда болуы;
3. салық бір жақты мемлекеттік бекітілім;
4. салықты белгілеу салықтық міндеттемені туғызады.
Қазақстан Республикасында салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді.
Жанама салықтарға қосылған құн салығы мен акциз жатады. Қазақстан
Республикасының салық кодексі бойынша 9 салық, 12 алым, 9 төлемақы, 4 кеден
бажы қарастырылған. Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы;
2. Жеке табыс салығы;
3. Қосылған құн салығы;
4. Акциздер;
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері;
6. Әлеуметтік салық;
7. Жер салығы;
8. Көлік құралдары салығы;
9. Мүлік салығы 1.26
Жанама салықтардың 4 түрі бар. Олар:
1. әмбебап жанама салықтар – ол барлық тауарлар мен қызметтерге
қолданылады. Оларға айналысқа салық, сатып алуға салық, сатудан салық,
қосылған құн салығы;
2. жекелеген жанама салықтар, яғни акциз;
3. фискалды монополия жанама салығы – бұл өндірісі мемлекетпен
монополияландырылған тауарларға салынатын жанама салық. Фискалды монополия
жанама салықтың обьектісі ретінде тауарды өткізуден түскен түсім
қарастырылады;
4. кедендік баж – салық нысанына байланысты ақшалай және табиғи
салықтар болады.
Салық салудың құқықтық негізі болып мемлекеттің шығарған нормативтік
актісі табылатын болса, салық салудың субъективті бастамасы болып келесілер
табылады:
1.салық мемлекетпен белгіленеді;
2.салықты белгілеу мемлекеттің саналы, ерікті актісі;
3.салық мемлекеттің табыс алуға ынтасын білдіреді;
4.салықты сәйкесінше нормативиік – құқықтық актілермен анықталған
уәкілетті органдар жинайды;
5. салықтық қатынастар үнемі құқықтық нысанда жүргізіледі.
Салықтық қатынастар жалпы негізде 2 нысанда жүргізіледі:
1. материалдық салықтық қатынастар;
2. ұйымдастырушылық салықтар қатынастар.
Мемлекетке салық төлеушіден ақша қаражатының қозғалысын білдіреді,
яғни экономикалық мағынада материалдық салықтық қатынастар дегеніміз
салықты алу мен төлеуді білдірсе, құқықтық мағынада салық міндеттемесін
орындау, ұйымдастырушылық мағынада салық органдары жүйесін құру мен олардың
қызмет етуін қамтамасыз ету. Материалды салықтық қатынастарға сипаттама:
1. қоғамдық жиынтық өнімді өндіру, ацырбастау, тұтыну, бөлумен
байланысты туындайтын қатынастар экономикалық қатынастар болып
табылатындықтан, салық қоғамдық жиынтық өнімді бөлу және қайта бөлу
негізінде туындайтын экономикалық қатынастарға жатқызылады;
2. материалды салықтық қатынастар мемлекеттің ақша қорына салық
төлеушіден ақша қаражатының қозғалуына негіз болатындықтан бұл
қатынастар ақшалық қатынастар деп танылады;
3. материалды салықтық қатынастар қоғамдық жиынтық өнімді мемлекет
пайдасына бөлуді ұсынатындықтан бөлінгіштік сипатты иеленеді;
4. материалды салықтық қатынастар бір жақты құн қозғалысын
ұсынатындықтан эквивалентсіз сипатты иеленеді;
5. материалды салықтық қатынастар көмегімен мемлекеттік табыстар
қалыптасатындықтан бұл қатынастар мемлекеттік қаржылық қатынастардың
бір түрі болып табылады;
6. материалды салықтық қатынастар салықты төлету барысында меншік
нысанын өзгертетіндіктен меншік нысанының ауысуына негіз болады
7. материалды салықтық қатынастар меншікті қайтарымсыз алуға негіз
болады;
8. материалды салықтық қатынастар мемлекет өмір сүруінің негізі
болғандықтан оның қаржы қарекетінің өнімі болып табылады;
9. салықты белгілеу, жинау және төлеу нормативтік құқықтық құжаттар
негізінде жүзеге асырылатындықтан материалды салықтық қатынастар
құқықтық нысанды иеленеді.
Сонымен, салық қатынастары дегеніміз мемлекет салық қарекетін жүзеге
асыру барысында туындайтын қоғамдық қатынастар.
Салық органдары – бюджетке төленетін міндетті төлемдерді есептеуді және
жинауды жүзеге асыруға Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген
уәкілетті органдар. Салық органдары Қаржы министрлігінің құрамына енеді.
Салық комитеті туралы ереже 2002 жылы 9-қазанда қабылданып, соңғы рет 2004
жылдың 13-тамызында өзгертулер мен толықтырулар енгізілген, Қазақстан
республикасының Қаржы министрлігінің салық комитеті Қаржы министрлігінің
ведомствосы болып табылады. Бұл ведомство, яғни комитет мемлекет алдында
салық кодексіне сәйкес жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етуге өкілетті.
Салық қызметі органдары уәкілетті мемлекеттік орган мен салық органынан
тұрады. Салық органдарына аймақаралық салық комитеттері, Астана және Алматы
қалалары бойынша салық комитеттері, ауданаралық салық комитеттері,
аудандар, қалалардағы аудандар бойынша салық комитеттері жатады. Арнайы
экономикалық аймақтар құрылған жағдайда, бұл аймақтардың аумағында салық
комитеттері құрылуы мүмкін. Салық органдары тиісті жоғары тұрған салық
қызметі органына төменнен жоғары қарай тікелей бағынады және жергілікті
атқарушы органдарға жатпайды. Уәкілетті мемлекеттік орган салық органдарына
басшылық жасауды жүзеге асырады. Салық органдарының бірініші басшыларын
қызметке уәкілетті мемлекеттік органның бірініші басшысы тағайындайды 1.
8, 9. Комитет өзінің қызметін заңдарға сәйкес және ереже мен басқа
нормативті құқықтық актілермен жүзеге асырады. Комитет – заңды тұлға, өз
атынан азаматты-құқықтық қатынастарға қатысады. Комитеттің құрылтайшылық
құжаты – оның ережесі болып табылады. Салық комитетінің құрылымы:
- басшылық;
- әкімшілендіру және ірі салық төлеушілердің мониторингтік
басқармасы;
- салықтық әкімшілендендіру басқармасы;
- әдістеме басқармасы;
- халықаралық салық салу басқармасы;
- ішкі жұмыстар басқармасы;
- анализдеу, кірістерді болжау басқармасы;
- ақпарттық-технология басқармасы;
- ұйымдастырушылық-қаржылық қамтамасыз ету басқармасы;
- өндірістік емес төлемдер басқармасы;
- заң басқармасы;
- акциздерді әкімшілендендіру басқармасы 2. 24-36
1.3 Салық қызметі органдарының мақсаттары мен міндеттері
Салық қызметі органдары:
1. салық кодексында көзделген нормативті-құқықтық актілерді әзірлеуге
және бекітуге;
2. өз құзыреті шегінде салық міндеттемелерінің туындауы, орындалуы мен
тоқтатылуы жөнінде түсіндіруді жүзеге асыруға және түсініктеме беруге;
3. салық кодексінде белгіленген тәртіппен салық бақылауын жүзеге асыруға;
4. салық төлеушінің ақша құжаттарына, бухгалтерлік кітаптарына,
сметаларына, ақшасының бар-жоғына, бағала қағаздарына,
декларацияларына және салық міндеттемелерінің орындалуына байланысты
өзге де құжаттарына Қазақстан Республикасының заң актілерімен
белгіленген талаптарды сақтай отырып, тексеру жүргізуге;
5. салық төлеушіден уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысандар
бойынша салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
есептеу мен төлеу жөнінде құжаттар, оларды толтыру жөнінде
түсіндірмелер, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы
жарналарының және мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік
аударымдардың дұрыс есептелгендігін және дер кезінде төленгендігін
растайтын құжаттар беруді талап етуге;
6. Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіппен салық
тексеруін жүзеге асыру барысында салықтық құқық бұзушылықтар
жасалғанын айғақтайтын құжаттарды салық төлеушіден алып қоюға;
7. орналасқан жеріне қарамастан табыс табу үшін пайдаланылатын кез-келген
салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді
тексеруге, салық төлеушінің мүліктеріне түгендеу жүргізуге;
8. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбе бойынша уәкілетті
мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен салық төлеушіден электрондық
құжаттар түріндегі ақпарат алуға;
9. тексерілетін салық төлеушіге заңды тұлға мен жеке кәсіпкерге салық
салуға байланысты мәселелер бойынша коммерциялық, банктік және заңмен
қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге Қазақстан
Республикасының заң актілерімен белгіленген талаптарды сақтай отырып,
банктерден немесе банк операцияларын жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардан Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
тәртіппен оның банк шоттарының бар-жоғы және олардың өмірлері туралы,
осы шоттардағы ақшаның қалдығы мен қозғалысы туралы мәліметтер алуға;
10. салық кодексінің ерекше бөлімінде көзделген жағдайларда салық
төлеушінің салық міндеттемесін жанама әдіспен айқындауға, салық
тексерулеріне басқа да мемлекеттік органдардың мамандарын тартуға;
11. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес соттарға талаптар қоюға
құқылы;
12. салық қызметі органдарының Қазақстан Республикасының заң актілерімен
көзделген өзге де құқықтары бар.
Салық қызметі органдарының міндеттері
1) Салық қызметі органдары:
1. салық төлеушінің құқықтарын сақтауға;
2. мемлекеттің мүдделерін қорғауға;
3. салық төлеушінің салық міндеттемелерін орындауына, мемлекеттік
әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың толық есептелуіне
және уақытылы төленуіне, сондай-ақ жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті
зейнетақы жарналарының дер кезінде ұсталуына және аударылуына салық
бақылауын жүзеге асыруға;
4. салық төлеушілердің, салық салу объектілері мен салық салуға
байланысты объектілердің есебін, есептелген және төленген салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің есебін белгіленген
тәртіппен жүргізуге;
5. белгіленген салық есептілігінің нысандарын толтыру тәртібін
түсіндіруге;
6. салық тексеруін қатаң нұсқамалар бойынша жүргізуге;
7. салық кодексі ережелеріне сәйкес салық құпиясын сақтауға;
8. салық кодексінде көзделген мерзімдер мен жағдайларда салық төлеушіге
салық міндеттемелерінің орындалуы жөнінде хабарлама тапсыруға;
9. салық төлеушінің өтініші бойынша 3 күн мерзімнен кешіктірмей салық
міндеттемелерін орындау жөніндегі бюджетпен есеп айырысуларының жай-күйі
туралы оның жеке шотынан көшірмені беруге;
10. салық төлеушіге берілетін, салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемелерінің орындалу фактісін
растайтын квитанциялар көшірмесінің 5 жыл бойы сақталуын қамтамасыз етуге;
11. мемлекет меншігіне айналған мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау
және өткізу тәртібінің сақталуын, оның Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес тиісті уәкілетті органға ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Салық жүйесінің қызмет етуінің теориялық
негізі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...5
1.1. Салық жүйесі туралы түсінік,оның
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2. Салықтардың түрлері,салықтық қатынастар және салық
органдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3. Салық қызметі органдарының мақсаттары мен
міндеттері ... ... ... ... ... .13
2. Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қызмет ету жағдайына
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.1. Салықтық төлемдер – мемлекеттік бюджет кірістерінің
көзі ... ... ... ... ..17
2.2. Салық қызметі органдарының бақылау – экономикалық қызметіне
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
3. Салық жүйесін жетілдіру
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 30
КІРІСПЕ
Салық жүйесі – бұл әлеуметтік-саяси, экономикалық шарттардың әсерінен
сол мемлекетте қалыптасқан жиынтық салықтардың өзара байланысы. Салықтық
жүйе мемлекеттің заң шығарушы актілеріне сәйкесетін алым-салықтарды өндіріп
алу және құрудың нақты әдістерін бекітуімен негізделеді. Салықтық жүйеде ең
маңызды элемент болып салық табылады. Салық дегеніміз – бұл бір жақты
тәртіпте уәкілетті орган тұлғалары ретінде мемлекетпен белгіленетін және
мемлекеттің табысына түсетін міндетті ақшалай және нақты төлемдердің
құқықтық формасына жататын, анықталған мерзім және анықталған мөлшерде
салық субьектілері жүргізетін, қайтарымсыздық, эквивалентсіздік, тұрақты
сипат алатын, мемлекеттік еріксіз шаралардан қамтамасыз етілетін төлемдер.
Бюджетте қарастырылған шаралардың үздіксіз қаржыландыру республикалық
және жергілікті деңгейлерде қаржылық ресурстардың жүйелі толтыруды талап
етеді. Бұл негізінен жеке және заңды тұлғалардың салық және басқа
төлемдерді төлеу есебінен жүргізіледі. Әрекет етуші заң шығару және басқа
нормативтік актілерге сәйкес төлеушілер көрсетілген төлемдерді белгілі
уақытта және белгіленген мөлшерде төлеуі міндетті.
Бірақ, өкінішке орай, тәжірибеде жеке және заңды тұлғалар салықты және
басқа да міндетті төлемдерді объективті және субъективті себептерге
байланысты дер кезінде төлемейді. Нарықтық қатынасқа өту кезінде
экономиканың әр түрлі аяларында өзінің қаржылық – шаруашылық қарекетін
жүзеге асыратын жаңа кәсіпорын құрылады. Олардың ішінде бухгалтерлік есеп
саласындағы білікті мамандар жеткіліксіз. Ереже бойынша мұндай кәсіпорындар
есебінде қателер жіберіледі. Есептік мәліметтердің зерделі бұрмалануы жиі
кездесетін жағдай. Қазіргі уақытта әрекет етуші заңнаманы бұзбай – ақ және
де заңмен тыйым салынған тәсілдермен салық салудан жартылай немесе
толығымен бас тартуға мүмкін болғанда, салықтан бас тарту қалыпты жағдай
болып отыр.
Осының барлығы салық салынатын базаны азайтып жіберуге және бюджетке
салық және басқа да оған теңесетін төлемдердің түспеуіне әкеп соғады.
Сондықтан мемлекеттік бюджетке түсетін салықтық кірістердің толығымен
орындалуы салықтық бақылау арқылы қамтамасыз етіледі. 19. 3
Сондықтан, бұл курстық жұмыс салық жүйесі мен салық жүйесінің түсінігі,
оның қызмет ету жағдайына талдау жасауға және жетілдірудегі кейбір
мәселелерге арналған.Осыған байланысты бұл жұмыстың басты мақсаты –
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі салық жүйүесін, оның құрылымын,
түрлерін, салық қызметі органдарының мақсаттары мен міндеттерін нақты
көрсету, салықтық төлемдер мен салық қызметі органдарын бақылау. Сонымен
қатар салық жүйесін жетілдіру жолдарын табу.
Бұл жұмыстың тақырыпты зерттеу міндеті – Қазақстан Республикасындағы
салық жүйесінің сипатын анықтау, салық органдарының міндеттері мен
құқықтарын,атқаратын қызметтерін анықтау, салық бақылауының мәнін ашу,
жүргізілген тексерістер нәтижесінің көрсеткіштерін талдау және Қазақстан
Республикасындағы салық жүйесін жетілдіру тиімділігін арттыруды көрсету
болып табылады.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде салық жүйесінің мәні мен құрылымы
жазылған, салық органдары мен оның мақсаттары мен міндеттеріне сипаттама
берілген.
Екінші бөлімде 2003 – 2004 жылдардағы ҚР-ның салық жүйесінің қызмет ету
жағдайына талдау жасалған.
1 Салық жүйесінің қызмет етуінің теориялық негізі
1.1 Салық жүйесі туралы түсінік, оның құрылымы
Салық жүйесі – салықтар, оларды белгілеу, қолдану, төлеу және салықтық
міндеттемелердің орындалуына бақылауды қосатын кешен. Яғни, салық
төлеушілер мен мемлекеттің мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында бір –
бірімен өзара байланысты болатын салықтардың жиынтығынан құралған жүйе.
Салық қаржы категориясы ретінде Теория финансов еңбегінде қарастырған Б.
Н. Сабанти салық жүйесіне мынандай анықтама береді: Салық жүйесі –
салықтардың өзі және олардың қатысуымен байланысты туындайтын қатынастар
мен осы қатынастарды реттейтін салық органдарының жиынтығы. Салық
жүйесінің негізгі бағыттары (принциптері):
1) табыстар тең болса, оған салынатын салық мөлшерлері де тең
болуы керек;
2) салық мөлшері барлық кәсіпорындарға, меншік формасына, қызмет
түріне қарамастан бірдей болады;
3) кешенді жүйеде салық салу әдістері тиімді қолдану керек;
4) жүйеде салық жеңілдіктері болады;
5) салық ерікті емес, нақты анықталған болу қажет, төлеу мерзімі,
тәсілі, төлем сомасы әрбір салық төлеушіге және басқа тұлғаға
анық болу керек;
6) әрбір салық салық төлеушіге ыңғайлы уақытта және тәсілмен
алыну керек;
7) салықты минимумнан жоғары болған кезде ғана төлеу керек, яғни
“төлем қабілеті” болуы қажет;
8) салық жеңілдіктері экономикалық саясаттың стратегиялық
бағыттарына негізделеді;
9) салық жүйесі заңды түрде бекітіледі;
Бұл принциптердің бұзылуы салықтардың ауыртпалығына, инвестициялық
процестердің тежелуіне, қоғамдық бөлініске әкеледі. Әрбір салықтық жүйеде
салықтан басқа алымдар да бар. Егер салықтар тек бюджеттік қорға түссе,
онда алымдар біртұтас мақсатты сипатты иеленеді және мақсатты ақша қорларын
қалыптастырады. Салық жүйесінің теориялық негізін оның элементтері құрайды.
Олардың негізгілері мыналар болып табылады:
Төлеуші – салықты төлеу міндеттемесін атқаратын жеке немесе заңды
тұлға.
Салық салу объектісі – табыс, жер рентасы, мүлік т. б.
Салық салу бірлігі – салықты есептеуде негізге алынатын объект бөлігі.
Салық салынатын табыс – бір салық төлеушіден алынатын жалпы салықтық
сома.
Салық жеңілдігі – салықтық ауыртпашылықтың азаюы.
Салық санкциясы – салық заңнамасын бұзған жағдайда, салық
ауыртпалығының жоғарылауы.
Қандай да болмасын мемлекеттің салық жүйесі негізгі екі қызметті
атқарады. Біріншісі фискалды қызмет болса, екіншісі реттеуші қызметі. Салық
жүйесінің құрамдас бөліктері:
1. салықтар;
2. салықтық қатынастар;
3. салық қызметі органдары.
Салық жүйесін белгілі бір кешен ретінде қарастыратын болсақ, онда ол
келесі элементтерден тұрады:
1. заңдық және нормативтік база;
2. салықтарды құру мен салық салу әдістері;
3. салықтық бақылау түрлері мен нысандары;
4. ұйымдар.
Қазақстан Республикасының салық жүйесіне тоқталсақ, салық жүйесі
Қазақстан Республикасының салық кодексіне сәйкес салықтар және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдерден салықтық қатынастарды реттейтін
заңнамалық базадан және мемлекеттік салық қызметі органдарынан құралады.
1. салықтар;
2. алымдар ( мемлекеттік тіркеуге алғаны үшін );
3. төлемақылар;
4. мемлекеттік баж;
5. кедендік төлемдер.
Әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылатын салық жүйесін құру принциптерін
Я.Корнай ұсынған:
1. салық жүйесінің қарапайымдылығы, салық салу нысанын
анықтайтын жағдайда салық төлеушілерге оңай, қиындық
туғызбайтын нысандарды таңдау керек, себебі салық салу
нысандары күрделі болса,салық төлеушілер түсінбеушіліктен
салықтан бас тарту мүмкін;
2. салық жүйесінің бейтараптылығы, салық жүйесі мемлекетті
қолдап, салық төлеушілерді жазаламау керек;
3. салық жүйесінің тиімділігі, салықтарды белгілеу, оның
төленуін қамтамасыз ету экономиканың қызмет етуі мен
капитал салымының өсуіне кедергі болмау керек;
4. сызықтық пропорционалды салықтарды қолдану;
5. салық жүйесінің ашықтығы немесе салыстырмалылығы,
экономикалық қатынастар бойынша елдің әріптес елдерінің
негізгі салық түрлері мен салық салудың әдістері мен
белгілі бір салыстыруларды қамтамасыз етуі керек.
Мемлекетте алынатын салық түрлерінің жиынтығы, олардың құрылу әдістері
мен түрлері, салық қызметі органдары мемлекеттің салық жүйесін құрайды.
1.2 Салық түрлері, салықтық қатынастар және салық органдары
Кез – келген мемлекет өзінің белгілі бір материалдық, қаржылық
базасынсыз өмір сүре алмайды. Демек, мемлекет өзінің аппаратын ұстау,
жүктелген функцияларын атқару процесінде туындайтын шығындарды жабу үшін
ақшаны иелену тиіс. Қажетті ақшаны тауарларды сату жолымен алуға болады.
Бірақ мемлекеттік қызмет өзінің табиғатында тауар түріндегі жаңа құнды
қалыптастырмайтын басқарушылық қарекетке жатқызылады. Мемлекет өзіне
қажетті ақшаны табуда көптеген әдістерді қолданады. Бір жағдайда меншік
иелерінің мемлекетке өз еріктерімен ақшаны беруінде мемлекеттік займ әдісі
қолданса, екіншіден мемлекет өз мүлкін қолдануға беруден табыс алатын
болса, үшіншіден мемлекет қандай да бір тауарларды сатушы ретінде қызмет
көрсетулерден төлем алады. Осындай әдістердің бірі салық болып табылады.
Экономикалық әдебиеттерде салықтар кең мағынада. Тар мағынада салық
дегеніміз мемлекетпен белгіленген, оның пайдасына жүргізілетін және белгілі
бір талаптарға жауап беретін анықталған төлемдердің алуантүрлілігі. Кең
мағынада салық мемлекет табысына алынатын кез – келген ақша қаражаттары.
Салық халыққа ертеден таныс мемлекетпен байланысты міндетті төлем болып
табылады. Салық бір мезгілде материалдық, экономикалық және құқықтық
категория ретінде көп қырлы күрделі құрылыс. Материалдық мағынада салық
дегеніміз белгіленген мерзім мен бекітілген тәртіпте салық төлеушінің
мемлекетке беруі тиіс анықталған ақша сомасы. Салықтың материалдық белгісі
ақшалай немесе табиғи нысанда болуы. Экономикалық мағынада салық – бұл
бекітілген мөлшерде, белгіленген мерзім мен анықталған тәртіпте төлеушіден
мемлекетке бір жақты құн қозғалысына негізделген ақшалай қатынас. Салықтың
экономикалық белгілері:
1. мемлекет иелігіне қоғамдық жиынтық өнімді бөлуі, яғни
бөлінгіштік сипат;
2. ақшалай нысанда болуы;
3. төлемнің қайтарымсыздығы;
4. салық төлеудің эквивалентсіздігі;
5. салықты төлеу кезінде меншік нысанының өзгеруі;
6. салықты төлеу тұрақты экономикалық қатынас болып табылады.
Құқықтық мағынада салық – бұл анықталған мөлшерде, белгіленген
мерзімде, бекітілген тәртіпте мемлекетке тұлғаның ақша сомасын беру
міндеттемесін туғызатын мемлекеттік бекітілім. Салықтың құқықтық белгілері:
1. салық тек қана мемлекетпен, оған уәкілеттендірілген органмен
белгіленеді;
2. салықтың тек құқықтық нысанда болуы;
3. салық бір жақты мемлекеттік бекітілім;
4. салықты белгілеу салықтық міндеттемені туғызады.
Қазақстан Республикасында салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді.
Жанама салықтарға қосылған құн салығы мен акциз жатады. Қазақстан
Республикасының салық кодексі бойынша 9 салық, 12 алым, 9 төлемақы, 4 кеден
бажы қарастырылған. Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы;
2. Жеке табыс салығы;
3. Қосылған құн салығы;
4. Акциздер;
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері;
6. Әлеуметтік салық;
7. Жер салығы;
8. Көлік құралдары салығы;
9. Мүлік салығы 1.26
Жанама салықтардың 4 түрі бар. Олар:
1. әмбебап жанама салықтар – ол барлық тауарлар мен қызметтерге
қолданылады. Оларға айналысқа салық, сатып алуға салық, сатудан салық,
қосылған құн салығы;
2. жекелеген жанама салықтар, яғни акциз;
3. фискалды монополия жанама салығы – бұл өндірісі мемлекетпен
монополияландырылған тауарларға салынатын жанама салық. Фискалды монополия
жанама салықтың обьектісі ретінде тауарды өткізуден түскен түсім
қарастырылады;
4. кедендік баж – салық нысанына байланысты ақшалай және табиғи
салықтар болады.
Салық салудың құқықтық негізі болып мемлекеттің шығарған нормативтік
актісі табылатын болса, салық салудың субъективті бастамасы болып келесілер
табылады:
1.салық мемлекетпен белгіленеді;
2.салықты белгілеу мемлекеттің саналы, ерікті актісі;
3.салық мемлекеттің табыс алуға ынтасын білдіреді;
4.салықты сәйкесінше нормативиік – құқықтық актілермен анықталған
уәкілетті органдар жинайды;
5. салықтық қатынастар үнемі құқықтық нысанда жүргізіледі.
Салықтық қатынастар жалпы негізде 2 нысанда жүргізіледі:
1. материалдық салықтық қатынастар;
2. ұйымдастырушылық салықтар қатынастар.
Мемлекетке салық төлеушіден ақша қаражатының қозғалысын білдіреді,
яғни экономикалық мағынада материалдық салықтық қатынастар дегеніміз
салықты алу мен төлеуді білдірсе, құқықтық мағынада салық міндеттемесін
орындау, ұйымдастырушылық мағынада салық органдары жүйесін құру мен олардың
қызмет етуін қамтамасыз ету. Материалды салықтық қатынастарға сипаттама:
1. қоғамдық жиынтық өнімді өндіру, ацырбастау, тұтыну, бөлумен
байланысты туындайтын қатынастар экономикалық қатынастар болып
табылатындықтан, салық қоғамдық жиынтық өнімді бөлу және қайта бөлу
негізінде туындайтын экономикалық қатынастарға жатқызылады;
2. материалды салықтық қатынастар мемлекеттің ақша қорына салық
төлеушіден ақша қаражатының қозғалуына негіз болатындықтан бұл
қатынастар ақшалық қатынастар деп танылады;
3. материалды салықтық қатынастар қоғамдық жиынтық өнімді мемлекет
пайдасына бөлуді ұсынатындықтан бөлінгіштік сипатты иеленеді;
4. материалды салықтық қатынастар бір жақты құн қозғалысын
ұсынатындықтан эквивалентсіз сипатты иеленеді;
5. материалды салықтық қатынастар көмегімен мемлекеттік табыстар
қалыптасатындықтан бұл қатынастар мемлекеттік қаржылық қатынастардың
бір түрі болып табылады;
6. материалды салықтық қатынастар салықты төлету барысында меншік
нысанын өзгертетіндіктен меншік нысанының ауысуына негіз болады
7. материалды салықтық қатынастар меншікті қайтарымсыз алуға негіз
болады;
8. материалды салықтық қатынастар мемлекет өмір сүруінің негізі
болғандықтан оның қаржы қарекетінің өнімі болып табылады;
9. салықты белгілеу, жинау және төлеу нормативтік құқықтық құжаттар
негізінде жүзеге асырылатындықтан материалды салықтық қатынастар
құқықтық нысанды иеленеді.
Сонымен, салық қатынастары дегеніміз мемлекет салық қарекетін жүзеге
асыру барысында туындайтын қоғамдық қатынастар.
Салық органдары – бюджетке төленетін міндетті төлемдерді есептеуді және
жинауды жүзеге асыруға Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген
уәкілетті органдар. Салық органдары Қаржы министрлігінің құрамына енеді.
Салық комитеті туралы ереже 2002 жылы 9-қазанда қабылданып, соңғы рет 2004
жылдың 13-тамызында өзгертулер мен толықтырулар енгізілген, Қазақстан
республикасының Қаржы министрлігінің салық комитеті Қаржы министрлігінің
ведомствосы болып табылады. Бұл ведомство, яғни комитет мемлекет алдында
салық кодексіне сәйкес жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етуге өкілетті.
Салық қызметі органдары уәкілетті мемлекеттік орган мен салық органынан
тұрады. Салық органдарына аймақаралық салық комитеттері, Астана және Алматы
қалалары бойынша салық комитеттері, ауданаралық салық комитеттері,
аудандар, қалалардағы аудандар бойынша салық комитеттері жатады. Арнайы
экономикалық аймақтар құрылған жағдайда, бұл аймақтардың аумағында салық
комитеттері құрылуы мүмкін. Салық органдары тиісті жоғары тұрған салық
қызметі органына төменнен жоғары қарай тікелей бағынады және жергілікті
атқарушы органдарға жатпайды. Уәкілетті мемлекеттік орган салық органдарына
басшылық жасауды жүзеге асырады. Салық органдарының бірініші басшыларын
қызметке уәкілетті мемлекеттік органның бірініші басшысы тағайындайды 1.
8, 9. Комитет өзінің қызметін заңдарға сәйкес және ереже мен басқа
нормативті құқықтық актілермен жүзеге асырады. Комитет – заңды тұлға, өз
атынан азаматты-құқықтық қатынастарға қатысады. Комитеттің құрылтайшылық
құжаты – оның ережесі болып табылады. Салық комитетінің құрылымы:
- басшылық;
- әкімшілендіру және ірі салық төлеушілердің мониторингтік
басқармасы;
- салықтық әкімшілендендіру басқармасы;
- әдістеме басқармасы;
- халықаралық салық салу басқармасы;
- ішкі жұмыстар басқармасы;
- анализдеу, кірістерді болжау басқармасы;
- ақпарттық-технология басқармасы;
- ұйымдастырушылық-қаржылық қамтамасыз ету басқармасы;
- өндірістік емес төлемдер басқармасы;
- заң басқармасы;
- акциздерді әкімшілендендіру басқармасы 2. 24-36
1.3 Салық қызметі органдарының мақсаттары мен міндеттері
Салық қызметі органдары:
1. салық кодексында көзделген нормативті-құқықтық актілерді әзірлеуге
және бекітуге;
2. өз құзыреті шегінде салық міндеттемелерінің туындауы, орындалуы мен
тоқтатылуы жөнінде түсіндіруді жүзеге асыруға және түсініктеме беруге;
3. салық кодексінде белгіленген тәртіппен салық бақылауын жүзеге асыруға;
4. салық төлеушінің ақша құжаттарына, бухгалтерлік кітаптарына,
сметаларына, ақшасының бар-жоғына, бағала қағаздарына,
декларацияларына және салық міндеттемелерінің орындалуына байланысты
өзге де құжаттарына Қазақстан Республикасының заң актілерімен
белгіленген талаптарды сақтай отырып, тексеру жүргізуге;
5. салық төлеушіден уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысандар
бойынша салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
есептеу мен төлеу жөнінде құжаттар, оларды толтыру жөнінде
түсіндірмелер, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы
жарналарының және мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік
аударымдардың дұрыс есептелгендігін және дер кезінде төленгендігін
растайтын құжаттар беруді талап етуге;
6. Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіппен салық
тексеруін жүзеге асыру барысында салықтық құқық бұзушылықтар
жасалғанын айғақтайтын құжаттарды салық төлеушіден алып қоюға;
7. орналасқан жеріне қарамастан табыс табу үшін пайдаланылатын кез-келген
салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді
тексеруге, салық төлеушінің мүліктеріне түгендеу жүргізуге;
8. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбе бойынша уәкілетті
мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен салық төлеушіден электрондық
құжаттар түріндегі ақпарат алуға;
9. тексерілетін салық төлеушіге заңды тұлға мен жеке кәсіпкерге салық
салуға байланысты мәселелер бойынша коммерциялық, банктік және заңмен
қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге Қазақстан
Республикасының заң актілерімен белгіленген талаптарды сақтай отырып,
банктерден немесе банк операцияларын жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардан Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
тәртіппен оның банк шоттарының бар-жоғы және олардың өмірлері туралы,
осы шоттардағы ақшаның қалдығы мен қозғалысы туралы мәліметтер алуға;
10. салық кодексінің ерекше бөлімінде көзделген жағдайларда салық
төлеушінің салық міндеттемесін жанама әдіспен айқындауға, салық
тексерулеріне басқа да мемлекеттік органдардың мамандарын тартуға;
11. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес соттарға талаптар қоюға
құқылы;
12. салық қызметі органдарының Қазақстан Республикасының заң актілерімен
көзделген өзге де құқықтары бар.
Салық қызметі органдарының міндеттері
1) Салық қызметі органдары:
1. салық төлеушінің құқықтарын сақтауға;
2. мемлекеттің мүдделерін қорғауға;
3. салық төлеушінің салық міндеттемелерін орындауына, мемлекеттік
әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың толық есептелуіне
және уақытылы төленуіне, сондай-ақ жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті
зейнетақы жарналарының дер кезінде ұсталуына және аударылуына салық
бақылауын жүзеге асыруға;
4. салық төлеушілердің, салық салу объектілері мен салық салуға
байланысты объектілердің есебін, есептелген және төленген салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің есебін белгіленген
тәртіппен жүргізуге;
5. белгіленген салық есептілігінің нысандарын толтыру тәртібін
түсіндіруге;
6. салық тексеруін қатаң нұсқамалар бойынша жүргізуге;
7. салық кодексі ережелеріне сәйкес салық құпиясын сақтауға;
8. салық кодексінде көзделген мерзімдер мен жағдайларда салық төлеушіге
салық міндеттемелерінің орындалуы жөнінде хабарлама тапсыруға;
9. салық төлеушінің өтініші бойынша 3 күн мерзімнен кешіктірмей салық
міндеттемелерін орындау жөніндегі бюджетпен есеп айырысуларының жай-күйі
туралы оның жеке шотынан көшірмені беруге;
10. салық төлеушіге берілетін, салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемелерінің орындалу фактісін
растайтын квитанциялар көшірмесінің 5 жыл бойы сақталуын қамтамасыз етуге;
11. мемлекет меншігіне айналған мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау
және өткізу тәртібінің сақталуын, оның Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес тиісті уәкілетті органға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz