Калькуляциялау – өнім, жұмыс және көрсетілетін қызмет бірліктерінің өзіндік құнын есептеу
Калькуляциялау . өнім, жұмыс және көрсетілетін қызмет бірліктерінің өзіндік құнын есептеу. Ол кәсіпорын жұмысына оперативті басшылық жасау үшін өте маңызды. Өйткені ішкі резервтерді уақтылы ашуға және өнімнің өзіндік құнын одан әрі түсіндіруге, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді. Калькуляция өнімнің өзіндік құнын жоспарлауда және оған, нарықтағы сұранысты есепке ала отырып, жұмысқа, көрсетілетін қызметке негізді баға белгілеуде қолданылады.
Қазіргі заманға экономикалық әдебиет калькуляциялауды өнімнің жеке түрлері бірліктерінің өзіндік құнын экономикалық есептеу жүйесі деп белгілейді.
Калькуляциялаудың міндеті . шығындардың оның көтеруші бірліктерге, яғни өткізуге, сондай.ақ ішкі тұтынуға арналған өнімнің, бірлігіне қанша болатынын есептеу.
Калькуляциялаудың түпкілікті нәтижесі . калькуляцияны ұсыну. Өнімнің, жұмыстың және көрсетілетін қызметтің өзіндік құнын калькуляциялаудың әртүрлі түрін айқындайды.
Жоспарлы калькуляция еңбек шығындарының озық және одан әрі техникалық өрлеуді, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыруды жақсартуды көрсететін өндіріс құралдары негізінде жоспарланатын кезеңге арналып жасалады.
Жоспарлы калькуляцияның бір түрі . сметалық калькуляция; оны бір рет шығатын бұйымға немесе жұмысқа, тапсырыс берушілермен есептесу, баға белгілеу және басқа мақсаттар үшін жасайды.
Жобалық калькуляция . келешектік калькуляцияның бір түрі, олар күрделі қаржының, жаңа техниканың және технологияның тиімділігін анықтау үшін қолданылады.
Шығын есебі мен калькуляциялау тәсілдерінің түрлері
Шығынды есептеу мен калькуляциялау тәсілін кәсіпорын өз бетінше таңдайды, өйткені жеке жағдайлардың бірқатарына: саланың кімге тиесілілігіне, қолданылатын технологияға өнім ассортиментіне және т.б. байланысты.
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау әртүрлі тәсілдермен жүзеге асады. Калькуляция тәсілі . калькуляциялық бірліктің өзіндік құнын есептеп шығару үшін қолданылатын әдістердің жүйесі. Өнімнің өзіндік
Қазіргі заманға экономикалық әдебиет калькуляциялауды өнімнің жеке түрлері бірліктерінің өзіндік құнын экономикалық есептеу жүйесі деп белгілейді.
Калькуляциялаудың міндеті . шығындардың оның көтеруші бірліктерге, яғни өткізуге, сондай.ақ ішкі тұтынуға арналған өнімнің, бірлігіне қанша болатынын есептеу.
Калькуляциялаудың түпкілікті нәтижесі . калькуляцияны ұсыну. Өнімнің, жұмыстың және көрсетілетін қызметтің өзіндік құнын калькуляциялаудың әртүрлі түрін айқындайды.
Жоспарлы калькуляция еңбек шығындарының озық және одан әрі техникалық өрлеуді, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыруды жақсартуды көрсететін өндіріс құралдары негізінде жоспарланатын кезеңге арналып жасалады.
Жоспарлы калькуляцияның бір түрі . сметалық калькуляция; оны бір рет шығатын бұйымға немесе жұмысқа, тапсырыс берушілермен есептесу, баға белгілеу және басқа мақсаттар үшін жасайды.
Жобалық калькуляция . келешектік калькуляцияның бір түрі, олар күрделі қаржының, жаңа техниканың және технологияның тиімділігін анықтау үшін қолданылады.
Шығын есебі мен калькуляциялау тәсілдерінің түрлері
Шығынды есептеу мен калькуляциялау тәсілін кәсіпорын өз бетінше таңдайды, өйткені жеке жағдайлардың бірқатарына: саланың кімге тиесілілігіне, қолданылатын технологияға өнім ассортиментіне және т.б. байланысты.
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау әртүрлі тәсілдермен жүзеге асады. Калькуляция тәсілі . калькуляциялық бірліктің өзіндік құнын есептеп шығару үшін қолданылатын әдістердің жүйесі. Өнімнің өзіндік
Тақырыбы: Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау
Калькуляциялау – өнім, жұмыс және көрсетілетін қызмет бірліктерінің өзіндік
құнын есептеу. Ол кәсіпорын жұмысына оперативті басшылық жасау үшін өте
маңызды. Өйткені ішкі резервтерді уақтылы ашуға және өнімнің өзіндік құнын
одан әрі түсіндіруге, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік
береді. Калькуляция өнімнің өзіндік құнын жоспарлауда және оған, нарықтағы
сұранысты есепке ала отырып, жұмысқа, көрсетілетін қызметке негізді баға
белгілеуде қолданылады.
Қазіргі заманға экономикалық әдебиет калькуляциялауды өнімнің жеке түрлері
бірліктерінің өзіндік құнын экономикалық есептеу жүйесі деп белгілейді.
Калькуляциялаудың міндеті – шығындардың оның көтеруші бірліктерге, яғни
өткізуге, сондай-ақ ішкі тұтынуға арналған өнімнің, бірлігіне қанша
болатынын есептеу.
Калькуляциялаудың түпкілікті нәтижесі – калькуляцияны ұсыну. Өнімнің,
жұмыстың және көрсетілетін қызметтің өзіндік құнын калькуляциялаудың
әртүрлі түрін айқындайды.
Жоспарлы калькуляция еңбек шығындарының озық және одан әрі техникалық
өрлеуді, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыруды жақсартуды көрсететін өндіріс
құралдары негізінде жоспарланатын кезеңге арналып жасалады.
Жоспарлы калькуляцияның бір түрі – сметалық калькуляция; оны бір рет
шығатын бұйымға немесе жұмысқа, тапсырыс берушілермен есептесу, баға
белгілеу және басқа мақсаттар үшін жасайды.
Жобалық калькуляция – келешектік калькуляцияның бір түрі, олар күрделі
қаржының, жаңа техниканың және технологияның тиімділігін анықтау үшін
қолданылады.
Шығын есебі мен калькуляциялау тәсілдерінің түрлері
Шығынды есептеу мен калькуляциялау тәсілін кәсіпорын өз бетінше таңдайды,
өйткені жеке жағдайлардың бірқатарына: саланың кімге тиесілілігіне,
қолданылатын технологияға өнім ассортиментіне және т.б. байланысты.
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау әртүрлі тәсілдермен жүзеге асады.
Калькуляция тәсілі – калькуляциялық бірліктің өзіндік құнын есептеп шығару
үшін қолданылатын әдістердің жүйесі. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау
тәсілін талдау өндіріс түріне, оның күрделілігіне, бітпеген өндірісі бар-
жоғына, өндірістік циклдің ұзақтығына шығарылатын өнімнің номенклатурасына
және т.б. байланысты.
Шығынды есептеу мен калькуляциялау тәсілдерін 3 белгі бойынша топтастыруға
болады:
• шығын есебі объектілері бойынша: - процестік;
- бөлістік;
- тапсырыстық;
• шығын есебінің толықтығына қарай:
- толық өзіндік құнды калькуляциялау;
- толық емес өзіндік құнды калькуляциялау;
• шығындар есебі мен бақылаудың оперативтілігі бойынша:
- нақты өзіндік құн есебі;
- нормаға сай шығындар есебі.
Калькуляциялаудың процестік тәсілі. Өзіндік құнды калькуляциялаудың
процестік жүйесі біртекті немесе шамамен ұқсас, бірдей өнімді сериялап
немесе жаппай өндіретін не болмаса үздіксіз өндірістік циклі бар өндірісте
қолданылады. Процестік тәсіл көбіне өнеркәсіптің кен өндіруші энергетика
салаларында қолданылады.
Калькуляциялаудың бөлістік тәсілі. Бұл тәсіл кеңінен тараған. Ол
технологиялық процестің жеке сатыларында бастапқы шикізатты қайта өңдеу
жолымен өнім алатын барлық кәсіпорында қолданылады. Калькуляциялау
объектісі ретінде бөліс деп аталатын өндіріс кезеңі болғандықтан, бұл тәсіл
бөлістік деп аталды. Мұндайды жартылай өнімді шығарумен аяқталатын
технологиялық процестің біткен бөлігі бөлістік деп түсіндіріледі. Жартылай
өнімнің бөлінуі оның өз пайдалану бағыты бойынша, яғни басқа жаққа
өткізілуі мүмкін болған жағдайда жүзеге асырылады.
Калькуляциялаудың тапсырыстық тәсілі. Бұл тәсіл бұйымға, жеке жұмысқа
немесе көрсетілген қызметке ашылған өндірістік тапсырыстың
калькуляциялаудың объектісі болып шығуына байланысты аталды. Тапсырыстық
тәсілде нақты өзіндік құн тапсырыс аяқталған соң анықталады, бұган дейін
барлық шығындар бітпеген өндірісті құрайды. Тапсырыстық тәсілдің кемшілігі
мынада, күрделі, қайталанбайтын немесе сирек қайталанатын тапсырыстарды
дайындағанда материалдық және еңбек шығындарын мөлшерлеуді ұйымдастыру
қиын, нормаға сай калькуляцияны жасау мен өндіріс барысындағы шығындарды
алдын ала бақылауды жүзеге асыру қиындайды.
Толық өзіндік құнды калькуляциялау. Біздің тәжірибемізде толық өзіндік
құнды калькуляциялау дәстүрлі түрде жүргізіледі. Толық өзіндік құн бойынша
есепте шығындар тұрақты, өзгермелі, тікелей және жанама деліліп бөлінуіне
қарамастан, өнімді өндіру мен сатуға байланысты кәсіпрынның барлық
шығындары кіреді. Өнімге тікелей жатқызуға болмайтын шығындарды әуелі
жауапкершілік орталықтарына бөледі; сосын таңдалған бөлу базасын өнімінің
өзіндік құнына сайма-сай көшіреді.
Толық өзіндік құн негізінде кәсіпорын басшысы өнімнің пайдалылығы мен
шығындылығы, болашақта оны өндірудің мақсатқа сәйкестілігі туралы тиісті
тұжырымдар жасайды.
Толық өзіндік құн бойынша есептеу жүйесінің біздің пікірімізше, бірқатар
жақсы жақтары мен олқылықтары бар. Толық өзіндік құн бойынша есептеудің
тиімді жақтары:
- ҚР-нда қолданылып жүрген қаржылық есеп пен салық салу жөніндегі
нормативті актілерге сәйкестік;
- Аяқталмаған және дайын өнімнің құнының байыпты бағалау
Есептеудің бұл жүйесінің елеулі оқылықтарына мыналарды жатқызуға болады:
- Өнімнің өзіндік құнына оны өндіруге тікелей қатысты емес
шығындар кіреді;
- Жанама шығыстарды есептен шығарған жалпы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Калькуляциялау – өнім, жұмыс және көрсетілетін қызмет бірліктерінің өзіндік
құнын есептеу. Ол кәсіпорын жұмысына оперативті басшылық жасау үшін өте
маңызды. Өйткені ішкі резервтерді уақтылы ашуға және өнімнің өзіндік құнын
одан әрі түсіндіруге, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік
береді. Калькуляция өнімнің өзіндік құнын жоспарлауда және оған, нарықтағы
сұранысты есепке ала отырып, жұмысқа, көрсетілетін қызметке негізді баға
белгілеуде қолданылады.
Қазіргі заманға экономикалық әдебиет калькуляциялауды өнімнің жеке түрлері
бірліктерінің өзіндік құнын экономикалық есептеу жүйесі деп белгілейді.
Калькуляциялаудың міндеті – шығындардың оның көтеруші бірліктерге, яғни
өткізуге, сондай-ақ ішкі тұтынуға арналған өнімнің, бірлігіне қанша
болатынын есептеу.
Калькуляциялаудың түпкілікті нәтижесі – калькуляцияны ұсыну. Өнімнің,
жұмыстың және көрсетілетін қызметтің өзіндік құнын калькуляциялаудың
әртүрлі түрін айқындайды.
Жоспарлы калькуляция еңбек шығындарының озық және одан әрі техникалық
өрлеуді, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыруды жақсартуды көрсететін өндіріс
құралдары негізінде жоспарланатын кезеңге арналып жасалады.
Жоспарлы калькуляцияның бір түрі – сметалық калькуляция; оны бір рет
шығатын бұйымға немесе жұмысқа, тапсырыс берушілермен есептесу, баға
белгілеу және басқа мақсаттар үшін жасайды.
Жобалық калькуляция – келешектік калькуляцияның бір түрі, олар күрделі
қаржының, жаңа техниканың және технологияның тиімділігін анықтау үшін
қолданылады.
Шығын есебі мен калькуляциялау тәсілдерінің түрлері
Шығынды есептеу мен калькуляциялау тәсілін кәсіпорын өз бетінше таңдайды,
өйткені жеке жағдайлардың бірқатарына: саланың кімге тиесілілігіне,
қолданылатын технологияға өнім ассортиментіне және т.б. байланысты.
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау әртүрлі тәсілдермен жүзеге асады.
Калькуляция тәсілі – калькуляциялық бірліктің өзіндік құнын есептеп шығару
үшін қолданылатын әдістердің жүйесі. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау
тәсілін талдау өндіріс түріне, оның күрделілігіне, бітпеген өндірісі бар-
жоғына, өндірістік циклдің ұзақтығына шығарылатын өнімнің номенклатурасына
және т.б. байланысты.
Шығынды есептеу мен калькуляциялау тәсілдерін 3 белгі бойынша топтастыруға
болады:
• шығын есебі объектілері бойынша: - процестік;
- бөлістік;
- тапсырыстық;
• шығын есебінің толықтығына қарай:
- толық өзіндік құнды калькуляциялау;
- толық емес өзіндік құнды калькуляциялау;
• шығындар есебі мен бақылаудың оперативтілігі бойынша:
- нақты өзіндік құн есебі;
- нормаға сай шығындар есебі.
Калькуляциялаудың процестік тәсілі. Өзіндік құнды калькуляциялаудың
процестік жүйесі біртекті немесе шамамен ұқсас, бірдей өнімді сериялап
немесе жаппай өндіретін не болмаса үздіксіз өндірістік циклі бар өндірісте
қолданылады. Процестік тәсіл көбіне өнеркәсіптің кен өндіруші энергетика
салаларында қолданылады.
Калькуляциялаудың бөлістік тәсілі. Бұл тәсіл кеңінен тараған. Ол
технологиялық процестің жеке сатыларында бастапқы шикізатты қайта өңдеу
жолымен өнім алатын барлық кәсіпорында қолданылады. Калькуляциялау
объектісі ретінде бөліс деп аталатын өндіріс кезеңі болғандықтан, бұл тәсіл
бөлістік деп аталды. Мұндайды жартылай өнімді шығарумен аяқталатын
технологиялық процестің біткен бөлігі бөлістік деп түсіндіріледі. Жартылай
өнімнің бөлінуі оның өз пайдалану бағыты бойынша, яғни басқа жаққа
өткізілуі мүмкін болған жағдайда жүзеге асырылады.
Калькуляциялаудың тапсырыстық тәсілі. Бұл тәсіл бұйымға, жеке жұмысқа
немесе көрсетілген қызметке ашылған өндірістік тапсырыстың
калькуляциялаудың объектісі болып шығуына байланысты аталды. Тапсырыстық
тәсілде нақты өзіндік құн тапсырыс аяқталған соң анықталады, бұган дейін
барлық шығындар бітпеген өндірісті құрайды. Тапсырыстық тәсілдің кемшілігі
мынада, күрделі, қайталанбайтын немесе сирек қайталанатын тапсырыстарды
дайындағанда материалдық және еңбек шығындарын мөлшерлеуді ұйымдастыру
қиын, нормаға сай калькуляцияны жасау мен өндіріс барысындағы шығындарды
алдын ала бақылауды жүзеге асыру қиындайды.
Толық өзіндік құнды калькуляциялау. Біздің тәжірибемізде толық өзіндік
құнды калькуляциялау дәстүрлі түрде жүргізіледі. Толық өзіндік құн бойынша
есепте шығындар тұрақты, өзгермелі, тікелей және жанама деліліп бөлінуіне
қарамастан, өнімді өндіру мен сатуға байланысты кәсіпрынның барлық
шығындары кіреді. Өнімге тікелей жатқызуға болмайтын шығындарды әуелі
жауапкершілік орталықтарына бөледі; сосын таңдалған бөлу базасын өнімінің
өзіндік құнына сайма-сай көшіреді.
Толық өзіндік құн негізінде кәсіпорын басшысы өнімнің пайдалылығы мен
шығындылығы, болашақта оны өндірудің мақсатқа сәйкестілігі туралы тиісті
тұжырымдар жасайды.
Толық өзіндік құн бойынша есептеу жүйесінің біздің пікірімізше, бірқатар
жақсы жақтары мен олқылықтары бар. Толық өзіндік құн бойынша есептеудің
тиімді жақтары:
- ҚР-нда қолданылып жүрген қаржылық есеп пен салық салу жөніндегі
нормативті актілерге сәйкестік;
- Аяқталмаған және дайын өнімнің құнының байыпты бағалау
Есептеудің бұл жүйесінің елеулі оқылықтарына мыналарды жатқызуға болады:
- Өнімнің өзіндік құнына оны өндіруге тікелей қатысты емес
шығындар кіреді;
- Жанама шығыстарды есептен шығарған жалпы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz