Корпоративтік табыс салығын есептеуде жылдық жиынтық табыc

Жоспар

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3

1 Жылдық жиынтық табысты есептеудегі салықтардың экономикалық мазмұны
1.1 Салықтың экономикалық мәні 5
1.2 Қазақстан Республикасының салық жүйесі

2 Корпоративтік табыс салығын есептеуде жылдық жиынтық табыc
2.1 Корпоративтік табыс салығы, оның субъектілері және объектілері 10
2.2 Жылдық жиынтық табысты есептеудегі шегерімдер және корпоративтік табыс салығының ставкасы 14
2.3 Жылдық жиынтық табыс негізінде корпоративтік табыс салығының есептеу және төлеу тәртібі 17

3 ХҚЕС және ҰҚЕС бойынша корпоративтік табыс салығы
3.1 ХҚЕС 12 «Пайдаға салынатын салықтар» 21
3.2 ҰҚЕС №2 бойынша табыс салығын есептеу 24

ҚОРЫТЫНДЫ 27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 28

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
3

1 Жылдық жиынтық табысты есептеудегі салықтардың экономикалық мазмұны

1. Салықтың экономикалық мәні
5
2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі 6

2 Корпоративтік табыс салығын есептеуде жылдық жиынтық табыc
2.1 Корпоративтік табыс салығы, оның субъектілері және объектілері
10
2.2 Жылдық жиынтық табысты есептеудегі шегерімдер және корпоративтік табыс
салығының ставкасы
14
2.3 Жылдық жиынтық табыс негізінде корпоративтік табыс салығының есептеу
және төлеу тәртібі
17
3 ХҚЕС және ҰҚЕС бойынша корпоративтік табыс салығы

3.1 ХҚЕС 12 Пайдаға салынатын салықтар
21

3.2 ҰҚЕС №2 бойынша табыс салығын есептеу
24

ҚОРЫТЫНДЫ
27

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
28

КІРІСПЕ

Салық - өркениет үшін төленетін төлем. Қазақстан
Республикасының Салық Кодексі 2010 жылғы қабылданған Заң күші бар Салық
және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Жарлығы барлық
салық түрлері туралы түсінік береді.
Менің курстық жұмысымның тақырыбы негізгі салықтардың бір түрі
болып саналатын корпоративтік табыс салығы.Осы жұмысты орындау барысында ең
бірінші корпоративтік табыс салығына тоқталмай тұрып жалпы салық
түсінігіне, оның экономикалық мәніне, қазақ жеріндегі салықтың даму
процесстеріне, оның даму жолдарына, Қазақстан Республика болып құрылғаннан
кейінгі салықтың ел экономикасындағы алған орнына, салық салуда болған
өзгерістерге тоқтала кеткенді жөн көрдім.
Жалпы салық дегеніміз- халықтан жиналып алынатын алым. Салықты төлеу
нысандары мен әдістерінің дамуына үш ірі кезеңді айтуға болады:
Бірінші кезең - Дамудың бастапқы кезеңінде ерте заманнан орта ғасыр
басына дейін мемлекеттің салықты анықтау және жинауға арналған қаржылық
ақпараты болмады. Қаражаттың тек жалпы сомасы анықталып, салық жинау қалаға
немесе қауымға жүктелген.
Еінші кезең- екінші кезеңде елде мемлекеттік мекемелер желісі, оның
ішінде қаржылық желі құрылып, мемлекет қызметінің бір бөлігін өз мойнына
алады: Салық салу үлесін орнатады, салық салу процесін қадағалайды, бұл
процесті кең мәселе төңірегінде анықтайды.
Үшінші кезең - жаңа кезең. Мемлекет салық белгілеу және төлеуге
байланысты қызмет өз қолына алады, салық салу ережелері белгіленеді.
Үкіметтің аймақтық органдары өзіндік деңгейі бола тұрып, мемлекет
көмекшісінің ролін атқарады.
Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттердің негізгі кіріс көзі.
Қазақстан Республикасы аумағында қолданылып жүрген заңды тұлғалардан
алынатын барлық салықтар мен алымдардың ішінде табыс салығының алатын орны
ерекше. Жалпы алғанда, пайда дегеніміз шығыстарды шегергеннен кейінгі
табыс, ал табыс-шаруашылық субъектілерінің өз тауарын,қызметін, жұмысын
сатқаннан түскен түсім. Табыс категориясы қашанда пайда ұғымынан кең
екендігі белгілі.Ал салық дегеніміз табыстан белгілі бір белгіленген ставка
бойынша мемлекетке қаржы төлеу.Салықтың ставкасы белгілі заңдар мен
экономикалық актілерде көрсетіледі.
Салықтардың ішіндегі ең негізгілерінің қатарына табыс салығы
жатады.Табыс салығы - дегеніміз табыс табу мақсатында қызмет ететін
ұйымдардың жалпы табыстарынан өздерінің шығындарын алып тастағаннан кейінгі
қалған табыстарына салынатын салық. Оның қазіргі ставкасы 20%.
Корпоративтік табыс салығының қатысушыларының әрқайсысының өзінің
ерекшеліктері болады. Оның объектілері мен субъектілері қызмет ету сферасы
бойынша салық төлеуінде де ерекшілітері болады.Оларды жалпы айтып кететін
болсақ:

Табыс салығының салық салу объектілері: ҚР аумағында резидент
емес заңды тұлға, заңды тұлғалар,жеке кәсіпкерлер, резидент заңды тұлға.
Табыс салығының салық салу объектілері болып:
1)салық салынатын табыс;
2)төлем көзінен салық салынатын табыс;
3)ҚР-да қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес
заңды тұлғаның таза табыс корпорациялық табыс салығы салынатын объектілер
болып табылады.
Сонымен қатар табыс салығының табыс салынатын субъектінің қызмет
етіп жатқан саласына қарай салықтық ставкаларда әр түрлі болып келеді.
Мысалға алатын болсақ Қазақстан Республикасының өндірістік жеке
кәсіпкерлікпен айналысатын заңды немесе жеке тұлғаларға салық ставкасы 20%,
ал ауылшаруашылығымен айналысатын заңды немесе жеке тұлғаларға табыс салығы
10 %.
Бухгалтерлік есеп жүргізу барысында ХҚЕС және ҰҚЕС қолдану басты
шарттардың бірі болып табылады. Әр стандартты қолдану барысында оларда
белгіленген заңдардың қатаң сақталуы тиіс.
Жоғарыда айтылған мәліметтер туралы Қазақстан Республикасында
қабылданған актілерді,айта кететін болсақ, ҚР Бухгалтерлік есеп және
қаржылық есептілік туралы заңы ,ҚР Қаржы министрлігінің №185 бұйрығы
Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары, Халықаралық Қаржы Есебінің
Стандарттары, №2 Ұлттық Қаржы Есебінің Стандарттары, Салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Салық кодексі сияқты заңдарды
қолдана отырып және де шоттар мен әр түрлі мысалдар келтіре отырып толықтай
тоқталатын боламыз.

1 Жылдық жиынтық табысты есептеудегі салықтардың экономикалық мазмұны
1.1 Салықтың экономикалық мәні

Салық – шаруашылық субъектілерін және ставка бойынша азаматтардан
бекітілген заң тәртібі негізінде мемлекетпен алынатын міндетті жиындар.
Салық не үшін керек, заңды беру үшін, сіздің отбасыңызды шағын мемлекет
деп таниық. Осы мемлекеттің өмір сүруі үшін баспана мен коммуналды қызмет
төлеміне, тамақтануға, жиһаз, киім алу және басқа да өмір қажеттіліктеріне
қаражат керек. Сондықтан да табыс алатын отбасының әр мүшесі отбасы
бюджетін құруға қатысуы қажет. Бұл – ақиқат. Мемлекетте де осы сияқты,
шекараны қорғау, басқару органдарын қамсыздандыру, құқық тәртібін қолдау
және т.б. бойынша қызметтерді жалпы мемлекеттік орындау үшін жалпы
мемелекеттік қаражат қоры, басқа сөзбен айтқанда мемлекет қазынасы болуы
керек. Қоғамның әр мүшесі өзінің меншікті табысынан мемлекет қазынасына
ақша жіберуі керек. Сонымен, Салық – қоғамдағы сатып алушылықтың даму
қажеттілігімен, мемлекеттің болу фактісімен анықталған объективті
қажеттілік болып табылады. Өз қызметтері мен міндеттерін жүзеге асыру үшін
мемлекеттің шаруашылықтандыру субъектілері мен азаматтардын ұлттық табыстың
белгілі үлесін міндетті жарна түрінде алуы салықтың маңызын құрайды.
Мемлекет қазынасының жарнасын өндірістің негізгі қатусышылары:
материалдық және материалдық емес игіліктерді өз еңбегімен жасайтын және
белгілі табыс алатын қызметкерлер, сонымен қатар шаруашылық субъектілері,
капитал иеленушілері жүзеге асырады. Салық жарнасының есебінен бюджетте
шоғырланған мемлекет ресурсы құрылады, кейін ол терең білімнің дамуы үшін,
әлеуметтік-экономикалық, әскери-қорғаныс, құқық қорғау және басқа даа
мәселелерді шешу үшін пайдаланылады.
Салық төлеушілердің бюджетпен өзара қатынас жүйесі, бір жағынан –
салықты бюджетте шоғырландыру бойынша өзара қатынасы, басқа жағынан – түрлі
саланы бюджеттен қаржыландыру бойынша өзара қатынасы.
Бюджет-қаржы жүйесіндегі негізгі және қан тамыр күретамыры салық
болып табылады. Салық салу тәсілдері мен формалары түрлі болып келеді. Бұл
салық төлеушілердің төлем қабілеттілігін ұстауға, жалпы салық ауыртпалығын
психологиялық бідірмеуге, табыстың түрлі формасын бейнелеуге, тұтынуға және
тиімді әрекет етуі, салықтың әр түріне және жиынтығына салық салу нысабын
ұйғарады.

2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі

Қазақстан территориясындағы салық пен салық салу дамуының өзіндік,
спецификалық теориясы бар. Бұл Карл Маркстың, көшпелі тайпалар мен
халықтардың отырықшыларға қарағанда меншік, айырбас және ақша қатынасы ерте
дамиды деген белгілі ережесімен байлынысты.
Жеке меншіктің пайда болуы мен жерді жеке меншікке иеленудің
қалыптасуы туралы б. Э, д. 1 мыңжылдықтан сақталған материалдық (қабір,
тиындар) және жазбаша түрдегі мәліметтер бар.
Ерте орта ғасырдағы мемлекеттердің (Батыс Түрік және Түргеш
Қағанаты) дамуы кезеңінде жеке меншіктің пайда болу салдары ретіндегі
борыштылық мәселелері жазбаша мәліметтерде кеңінен қамтылған. Борыштылықтың
негізгі түрі әскери жазбаша мәліметтерде кеңінен қамтылған. Борыштылықтың
негізгі түрі әскери борыштылық ( басқаша қан салығы) болды. Бұл кезде
вассал тайпаларының барлық еркек- жауынгерлері сюзерена тайпасының құрамына
кірді. Олар алым төлеу арқылы бағынды. Бағындырылған құралдардан, әскери
кезеңде тұтқындалған адамдардан құлдар категориясы қалыптасты. Алайда раб-
нул терминін классикалық түрде түсінбеу керек. Құл- тайпалар вассал
тайпалар, олар сюзерен- тайпаларға елтірі, аң терісі түрінде алым- салық
төлеуге міндетті болды.
Кейінгі орта ғасырдың дамуы кезеңінде (X-XIY) феодалдық негізде
орналған және басқа мемлекеттерге экономикалық, әлеуметтік жағынан
ұқсамаған Қараханидтер қағанатының мемлекеттік- әкімшілік жүйесі қызық
түрде болды.
Караханид мемлекетіндегі негізгі әлеуметтік- саяси институт әскери
лендік жүйе болды. Хандар өз туыстары мен жақындарына аудан, облыс және
қала халықтарынан бұған дейін мемлекет пайдасына түскен салық алу құқығын
алып беріп отырды. Бұл қағида иқта деп аталды,ал оны ұстанушы адам
мукта (араб термині) немесе иктарар (парсы термині) деп аталды.
Иктаның Қазақстан территориясында жайылуы туралы дерекнамаларда
тек жанама мәліметтер сақталған. Қазақстанның онтүстік және оңтүстік-шығыс
өңірінің шаруашылық және саяси өмірінде икта институты маңызды роль
атқарды. Низам-Әл-Мүлканың айтуынша, Мукта заңды түрде өзіне жүктелген
алым- салықты халықтан жинауы керек, алым салық төленгеннен кейін халық,
оның мүлкі, әйел мен бала, олардың заттары мен иеліктері қауіпсіздікте
болғай.
Сонымен, икта институты (жерді иелену түрі) шаруалардың иктаратқа
заңды рәсімделген түрде тіркелуін алдын ала ескермейді, әйтсе де
иктадарлардың жүйелі табыс алуын қамтамасыз ете отырып, икта ұстанушының
белгілі жерде үнемі тұрақтануын талап етпейді.
Көшпелі иктадар өмірін өз бетінше жалғастырып, табысты жергілікті
халықтан және қаладан ауылшаруашылық табысы түрінде жүйелі алып отырды.
Иктаны иеленушілер алым- салық алуды ғана емес, сонымен қатар жер мен
салық салынатын шаруаларды өз қарамағына алып, феодалдардың жерге деген
құқығының кеңеюінде феодалдық жер меншігін нығайту және табыс алу құқығын
жер рентасын алу құқығына айналдыру тенденциясы жатыр.
Қазіргі Қазақстандағы салықтын қалыптасуы.
Салық салу теориясының болмауы, тәжірибелік шаралардың толық болмауы,
қиын нәтижеге әкеліп соқты, сондықтан XVIII ғ. Соңғы он үш жылдығында
Европада салық салу теориясы мен тәжірибесінің проблемалары белсенді
қарастырыла басталады. Дәл осы кезеңде мемлекет белсенді экономикалық
саясатты, оның ішінде қаржы және салық саясатын жүргізе бастады.
XX ғ. басында бірінші дүниежүзілік соғысқа енген көптеген
мемлекеттерде салық ауыртпалығының өсімі байқала бастады.
Өсіп жатқан әскери шығынды өтеу үшін үкімет салық ставкаларын жүйелі
көтеріп, жаңа салық енгізуге тиіс болды.
Дегенмен, 20 ғ. 80 ж. екінші жартысы мен 90 ж. басында әлемнің жетекші
елдері салық реформасын жүргізіп, салықтың жеке түрлері бойынша ставканы
төмендету бағытын, салық заңын орындауды бақылау жүйесін күшейтіп,
экономикалық санкциялар мен әкімшілік шараларды қатаң қолдана бастады.
КСРО- ға кірген басқа да одақтас республикадағы сияқты
Қазақстанның қаржы жүйесі XX ғ. Жалпыәлемдік даму процесіне қарсы бағытта
дамыды. Ол салықтан ел бюджеті арқылы кәсіпорын пайдасын алудың және қаржы
ресурстарын қайта бөлудің әкімшілік әдістеріне көшті. Қаражатты толық
орталықтандыру және кәсіпорынның қаржы мәселелерін өздігінен шеше алмауы
шаруашылық жетекшілері ықыласының жойылуына және 80-90 ж. өріс алған
дағдарысына әкеліп соқты.
Қазақстан Республикасындағы салық салуды құқықтық реттеу өз дамуында
үш кезеңнен өтті.
Салық реформасының бірінші кезең (1992 жылдан 1995 жылдың маусымы
аралығында).
Республикада салықтың 40- тан астам түрі әрекет етті:
1)Жалпымемлекеттік салықтар;
2)Жалпыға міндетті жергілікті салықтар;
3)Жергілікті салықтар.
Салық реформасының екінші кезеңі (1995 жылдың шілдесінен 1999 жыл
арлығында) .
Бұл кезеңде салықтар саны 11-ге дейін қысқарды. Олар жалпымемлекеттік
және жергілікті салықтарға бөлшектенді. 1996 жылдан бастап Салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Заңына 30-дан астам
өзгерістер мен қосымшалар енгізілді. Салықтар мен жиындардың саны 18 түрге
дейін өсті.
Салық реформасының үшінші кезеңі (2001 жылдан осы уақытқа дейінгі
аралықта). Жаңа Салық Кодексі салық жобасының әзірленуі. Заңның
қабылдануына жобаның ғалымдармен, салық органдары мен салық төлеушілердің
өзімен талқылануы бойынша үлкен жұмыс әсер етті.
1кезең.Қазақстанның салық жүйесін құруға өзіндік тәжірибесі
болмағандықтан, көбіне көрші мемлекеттер тәжірибесі, бәрінен бұрын Ресей
Федерациясының тәжірибесі пайдаланылды. 1991 жылдың 24 желтоқсанында
қабылданған Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы тәжірибелік
заңы Ресей заңының көшірілген нұсқасы ретінде саналды. Нәтижесінде,
Қазақстанда федерациялық мемлекетке тән үш фазалы салық жүйесі құрылды.
Ол салықтың үш тобынан тұрды:
1)Жалпымемлекеттік;
2)Жалпыға міндетті жергілікті салықтар мен жиындар;
3)Жергілікті салықтар мен жиындар.
Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің даму тарихында 1994 жыл
ерекше орын алады. Дәл осы жылы салық жүйесін реформалау жолында алғашқы
нақты қадам басылды. Екі ірі салық; жеке адамдардан алынатын табыс салығына
және кәсіпорын пайдасының салығына өзгерістер енді. Қазақстан Республикасы
Президентінің заң күші бар Жеке тұлғалар табысына салық салу туралы және
Заңды тұлғалар пайдасы мен кірісі салығы туралы Жарлықтары қабылданды.
Көрсетілген заң шығару актілерінің қабылдануымен екі негізге салықты
есептеу радикалдық өзгерістер қалыптасты.
Заңды тұлғалар бөлігінің келесі аспектілерінде өзгерістер болды;
пайда салығы ставкасының дифференциасының жойылып, 30 процент барлық заңды
тұлғалар үшін және 45 процент банктер мен сақтандыру ұйымдары үшін екі
ставка бекітілді. Алғаш рет салық төлеушілер құрамына кәсіпкерлік қызметтен
алынған табыс бөлігіндегі бюджеттік ұйымдар кірді, жеңілдіктер ретке
келтірілді және т.б. 1994 жылы Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінде
болған өзгерістерді талдау, олардың фискалды сипатының нәтижесін ашуға
мүмкіндік туғызады. Сонда да, іскерлік шаралар қолданылмаған, ВВп –ғы салық
түсімдерінің үлес салмағы 1993 жылдың 14,8 % -нан 1994 жылы 8,4% төмендеді.
2. Кезең.Кезеңнің міндеттері: салық ауыртпалығын төмендету, салық санын
қысқарту, Қазақстанның салық жүйесін әлемдік стандарттарға жақындату.
Бұл талаптарға көбінде Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы
24 сәуірдегі №2235 заң күші бар Салықтар мен бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдер Жарлығы жауап берді.
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 24 сәуірдегі №2235
заң күші бар Салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Жарлығы Қазақстан Республикасының Заңы статусын иеленді. Қазақстан
Республикасының салық жүйесінде жоғарыда көрсетілген құжатқа сәйкес келесі
салықтар, жиындар мен басқа да міндетті төлемдер кіреді:
-Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, қосылған кұнға салық,
акциздер;
-Бағалы қағаздар эмиссиясын тіркеу жиыны және мемлекеттік тіркеуге
жатпайтын бағалы қағаздар;
-Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы төлемі мен салығы;
-Әлеуметтік салық;
-Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының территориясы бойынша жол
құру жиыны, жер салығы, заңды және жеке тұлғалар мүлігінің салығы, көлік
құралдрына салынатын салық, біртұтас жер салығы, кәсіпкерлік қызметпен
айналысатын жеке тұлғаларды және заңды тұлғаларды тіркеу жиыны;
-Қызметтің жеке түрімен айналысу құқығының лицензиялық жиыны;
-Аукциондық сату жиыны, нарықта тауар өткізу құқығының жиыны;
-Заңды (мемлекеттік кәсіпорын, мемлекеттік мекеме мен коммерциялық емес
ұйымдардан басқа) және жеке тұлғалардың фирма атауында, қызмет ету
белгілерінде, тауар белгілерінде Қазақстан, Республика,”Ұлттық”
сөздерін пайдалануы үшін жиын.
Үшінші кезеңнің негізгі міндеті- бюджетке қатынасы бар мемлекеттік
органдар мен фискалды органдардың және салық төлеушілердің арасындағы өзара
қатынастың құқықтық аспектілерін күшейту болып табылады. Жалпы,1995 жылғы
салық құрылымы барынша оңтайлы. Дегенмен 1995 жылғы салық реформасын
жүргізгеннен кейінгі ел экономикасында болған өзгерістер, елдегі салық
қатынастарын реттейтін салық жөніндегі барлық ережелер мен нормаларды
жүйелеу және өзіндік қорғау мен жауапкершілікті нығайту мақсатында салық
органдары мен салық төлеушілердің өзара қатынасын заңды регламенттеу
қажеттілігі есебінде әрекеттегі салық заңы базасында Салық кодексін әзірлеу
қажеттігін көрсетті. Содан кейін 2001 жылғы 12 маусымында Қазақстан
Республикасының N 209 Кодексi, яғни Салық және бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдер туралы (Салық кодексi) заңы қабылданды. Бұл заңға жыл
сайын өзгертулер мен толықтырулар енгізіліп отырады.

2 Корпоративтік табыс салығын есептеуде жылдық жиынтық табыс
2.1 Жылдық жиынтық табыс және оның субъектілері және объектілері

Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттердің негізгі кіріс көзі.
Қазақстан Республикасы аумағында қолданылып жүрген заңды тұлғалардан
алынатын барлық салықтар мен алымдардың ішінде табыс салығының алатын орны
ерекше. Жалпы алғанда, пайда дегеніміз шығыстарды шегергеннен кейінгі
табыс, ал табыс-шаруашылық субъектілерінің өз тауарын,қызметін, жұмысын
сатқаннан түскен түсім. Табыс категориясы қашанда пайда ұғымынан кең
екендігі белгілі.Ал салық дегеніміз табыстан белгілі бір белгіленген ставка
бойынша мемлекетке қаржы төлеу.Салықтың ставкасы белгілі заңдар мен
экономикалық актілерде көрсетіледі.
Қазақстанда қабылданған салықтық есеп ережесіне сәйкес, табыс – бұл
есепті кезеңдегі активтердің өсуі немесе міндеттемелердің азаюы. Табыс
алынған немесе алынуға тиіс өткізу құны бойынша бағаланады. Өткізу құны
салық төлеуші мен сатып алушы немесе активтерді қолданушы арасындағы
келісіммен анықталады.
Корпорациялық табыс салығының құрылу негізі. Корпорациялық табыс
салығы корпорациялардың табысына салынатын тікелей салық. Сондай-ақ
бюджеттің реттеуші кірісі болып табылады. Корпоративтік табыс салығы
бюджет түсімдерінде едәуір орын алады (27,7%).
Бюджеттің кірісін реттелетін және бекітілетін салықтар құрайды.
Реттелетін салықтар –қалыпты мөлшер бойынша бюджеттің әр деңгейі
арасындағы бөлінетін салықтар.
Бекітілетін салықтар –тек бір бюджетке түсетін салықтар.
Табыс салығының салық салу субъектілері болып:
ҚР ҰБ мен мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, ҚР резидент заңды
тұлғалары, сондай-ақ ҚР-да қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын
немесе ҚР-дағы көздерден табыс алатын резидент емес заңды тұлғалар жатады.
(Салық кодексі 14-тарау. 77-бап.)
Заңды тұлға дегеніміз ҚР-ның не шет мемлекеттің заңдарына сәйкес
құрылған дербес мүлкі бар, сол мүлікпен құқықтар мен міндеттерге мүліктік
және мүліктік емес қатынастарды жүзеге асыратын, сотта талапкер және
жауапкер бола алатын ұйым.
Резидент заңды тұлға –ҚР-ң заңдарына сәйкес құрылған немесе оның
нақты басқару органдары Қазақстанда болатын заңды тұлға.
Резидент емес заңды тұлға –ҚР аумағында кәсіпкерлік қызметін тұрақты
мекеме арқылы жүзеге асыратын, сондай-ақ тұрақты мекеме құрмай ҚР-нан
табыстар алатын шетел заңды тұлғалары.
Табыс салығының салық салу объектілері болып:
1)салық салынатын табыс;
2)төлем көзінен салық салынатын табыс;
3)ҚР-да қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес
заңды тұлғаның таза табыс корпорациялық табыс салығы салынатын объектілер
болып табылады. (Салық кодексі 14-тарау. 78-бап.)
Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен көзделген
шегерімдер арасындағы айырма ретінде анықталады.
Резидент-заңи тұлғаның жиынтық жылдық табысы салық кезеңі
ішінде Қазақстан Республикасы мен одан тыс жерлерден алынуға тиіс(алынған)
табыстардан тұрады. Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме
арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-заңи тұлғаның жылдық жиынтық табысы
салық заңнамасына сәйкес анықталады, оған тұрақты мекеменің қызметіне
байланысты табыстардың барлық түрлері жатады.(Салық кодексі 14-тарау. 80-
бап.)
Салық кодексіне сәйкес жылдық жиынтық табысқа мына төмендегілерді
қоса, салық төлеушінің табыстарының барлық түрлері кіріктіріледі:
1) тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетуді) өткізуден түсетін табыс;
2) үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды, сондай-ақ амортизациялауға
жатпайтын активтерді өткізу кезіндегі құн өсімімен түсетін табыс;
3) міндеттемелерді есептеп шығарудан түсетін табыстар;
4) күмәнді міндеттемелер бойынша түсетін табыстар;
5) мүлікті жалға беруден түсетін табыстар;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасымен провизиялар жасауға рұқсат
етілген банктер мен операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдар жасаған провизиялардың мөлшерін азайтудан түсетін табыстар;
7) борышты талап етуді басқаға беруден түсетін табыстар:
8) кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім үшін алынған
табыстар;
9) шығып қалған тіркелген активтер құнының ішкі топтың құн балансынан асып
түсуінен алынатын табыстар;
10) кен орындарын игеру зардаптарын жою жөніндегі қорына аударылған соманың
асып түсуінен алынатын табыстар ;
11) ортақ үлестік меншіктен түсетін табысты бөлу кезінде алынатын табыстар;
12) бұрын негізсіз ұсталып, бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан басқа,
борышкерге салынған немесе ол мойындаған айыппұлдар, өсімпұлдар және
санкциялардың басқа да түрлері, егер сомалар бұрын шегеріп тасталмаған
болса;
13) бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтемақылар;
14) өтеусіз алынған мүлік, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер;
15) дивидендтер;
16) сыйақылар;
17) оң бағамдық айырма сомасының теріс бағамдық айырма сомасынан асып
кетуі;
18) ұтыстар;
19) роялти;
20) әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыстардың
шығыстардан артығы.
Алынған жиынтық жылдық табыс түзетілуі, яғни салық төлеушінің бұл
табысынан мыналар алынып тастауы тиіс:
1) Қазақстан Республикасындағы төлем көзінен бұрын салық салынған,
Қазақстан Республикасының резидент-заңи тұлғасынан алынған дивидендтер;
2) Эмитент өз акцияларын орналастыру кезінде алған олардың құнының
номиналдық құнынан асып кетуі және эмитенттің өз акцияларын өткізу
кезіндегі құн өсімі;
3) Қор биржасының “А” және “В” ресми тізімдерін тұрған акциялар мен
облигацияларды өткізу кезіндегі құн өсімімен алынған табыс;
4) Мемлекеттік бағалы қағаздармен жасалған операциялардан түскен табыстар;
5) Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған ретте
ізгілік көмек түрінде алынған және мақсатты түрде пайдаланылған мүліктің
құны;
6) Мемлекеттік кәсіпорынның Үкімет шешімі негізінде мемлекеттік органнан
немесе мемлекеттік кәсіпорыннан өтеусіз негізде алған негізгі негізгі құрал-
жабдықтардың құны;
7) Зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамаға сәйкес алынған және жеке
зейнетақы шоттарына жіберілген инвестициялық табыстар.

1-кесте. Корпоративтік табыс салығын(КТС) есептеу (шоттар)

№ Операция ХҚЕС бойынша шоттар
корреспонденциясы
дебет кредит
1 Есептік кезеңге КТС есептелді 7110 3110
Уақытша айырмашылықтар нәтижесінде
пайда болған немемсе жойылған
КТС-на жатады:
-бюджетке төлеу 7710, Кейінге 4310
қалдырылған КТС
бойынша
шығындаршоты
- шығындардың пайда болуының 2810 3310
нәтижесіндегі есептемелер
2 КТС бойынша аванстық және соңғы 7710 1010,1030
төлемдер сомасы төленді
3 Есептік кезең соңында 7710 шотын 5510 7710
жабу
Басқада салықтар мен төлемдер
1 Жеке табыс салығы есептелді 3350 3120
*жалақыдан ЖТС ұсталынды 3350 3120
2 Әлеуметтік салық(ӘС) есептелді 2920,7110,7210,8113150
0,8210,8310,8410
*ӘС бюджетке төленді 3150 1010,1030

1-кестенің жалғасы

3 Транспорттық құралдарға салық 7210 3170
есептелді
4 Мүлікке салық есептелді 7210 3180
5 Қоршаған ортаны ластағаны үшін 7210 3230
төлемдер есептелді
6 Басқада міндетті төлемдер мен 7210 3230
бюджеттік жиындар төленді
7 Ұлттық зейнетақы қорына міндетті 3350 3220
жарналар есептелді
8 Ұлттық зейнетақы қорына міндетті 7210 3221
жарналар төленбесе немесе уақытында
төленбегені үшін айыппұлдар
есептелді
9 Әлеуметтік аударымдар есептелді 7210 3210
10 Есептелген салықтар, төлемдер, 3110-3190 1010,1030
жиындар төленді
11 Басқа бір салықтың орнын жабу үшін 3110 3130
белглі бір салықты асыра төлеу

2 Жылдық жиынтық табысты есептеудегі шегерімдер және корпоративтік табыс
салығының ставкасы

Шегерімге жатпайтын шығыстарды қоспағанда салық төлеушінің жылдық
жиынтық табыс алумен байланысты шығыстары салық салынатын табысты анықтау
кезінде шегерілуі тиіс.
Салық шегерімдері - деп салық төлеушінің заңнамамен реттелмеген
шекте жиынтық жылдық табыс алумен байланысты шығындарын айтады. Оларға
өткізілген тауарлар, қызметтер көрсету бойынша шығындар мен басқа шығыстар,
соның ішінде мына шегерімдер жатады:
Қызмет бабындағы іс-сапарлар кезіндегі және өкілдік шығыстар бойынша
өтем сомалары;
Сыйақы бойынша;
Төленген күмәнді міндеттемелер мен күмәнді талаптар бойынша;
Резервтік қорларға аударымдар бойынша;
Ғылыми-зерттеу, жобалау, іздестіру және тәжірибе-конструкторлық
жұмыстарға жұмсалатын шығыстар бойынша;
Сақтық сыйақылары жөніндегі шығыстар бойынша;
Әлеуметтік төлемдерге жұмсалған шығыстар;
Табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және оларды өндіруге әзірлік
жұмыстарына жұмсалған шығыстар бойынша және жер қойнауын пайдаланушылардың
басқа шегерімдері;
Теріс бағамдық айырма сомасының оң бағамдық айырма сомасынан асып
кетуінен шегерім.

2-кесте. 12.01.2010ж. Астана қаласының Салық департаменті бекіткен салық
ставкалары:

Салық түрі Салық Салық ставкасына ескертпе
Ставкасы
Корпоративтік табыс салығы, 20% ҚР 2008жылғы 10желтоқсандағы
төлеу көздеріне салынбайтын №100-IVСалық кодекісін жүзеге асыру
туралы заңына сәйкес КТС ның
келісідей мөлшерлері қолданылады:

1.2009жылдың 1қаңтарнан 2013жылдың
1қаңтарына дейін 20%
2.2013 жылдың 1 қаңтарнан
2014 жылдың 1 қаңтарына 17.5%
Ауыл шаруашылығымен 10% ҚР ның 16.11.2009ж. №200-IV заңына
өндірісімен айналысатын заңды сәйкес 2010жылдың 1қаңтарынан
тұлғалар үшін КТС бастап жүзеге асырылады
Резиденттерге салынатын КТС 15%
Бейрезиденттерге салынатын 5%-20%
КТС
ҚР заңды тұлға болып 15% Салық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.