Игіліктер нарығының экономикалық көрсеткіштері

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе3-4

І Игіліктер нарығының теориялық негіздері

1. 1. Игіліктер нарығы және оның қызметтері. . …. 5-7

1. 2. Игіліктер нарығының қалыптасу ерекшеліктері. 7-13

1. 3. Игіліктер нарығының классикалық және кейнстік түсіндірмесі…. 13-16

ІІ Игіліктер нарығының экономикалық көрсеткіштері

2. 1. ІS моделіндегі игіліктер нарығын алгебралық жолмен талдау……17-22

2. 2. Қазақстанның тауар мен қызмет нарығын талдау. 22-26

2. 3. Аймақтық аспектідегі игіліктер нарығын талдау (Ақтөбе облысы бойынша) . . 27-28

ІІІ Игіліктер нарығының тиімділігін арттыру

3. 1. ІS моделіндегі игіліктер нарығының экономикалық саясаты……29-31

3. 2. Қазақстанның игіліктер нарығын дамыту перспективасы………. 31-32

Қорытынды. 33-34

Қолданылған әдебиеттер. 35

Қосымша 36

Кіріспе

Нарықты жағдайларды зерттеген уақытта, сұраныстың не себепті және қандай мөлшерде өзгергенін зерттеу үшін сұраныстың икемділік коэффициентін пайдаланады. Бұл абсолюттік емес, салыстырмалық коэффициент. Сондықтан, сұраныстың икемділік коэффициенті зерттегелі отырған сұраныс функциясының факторы 1 пайызға өзгерсе, онда сұраныстың қандай мөлшерге өзгеретінін көрсетеді.

Сатылатын тауар біртектес және тауардың әр данасы бірдей бағамен сатылады деп жорамалдауға болады. Тауардың бағасын жеке адам ғана белгілей алмайды, ол нарықтағы сатушылар мен сатып алушылардың өзара бәсекеге түсуі нәтижесінде тағайындалады. Бәсеке жағдайында бағаның қалыптасу механизмін түсіну үшін сұраныс және ұсынысқа негізгі талдау жүргізу керек. Бұл талдау кезінде сатылатын және сатып алатын тауарлардың көлемі мен бағаларының арасындағы байланысқа көп көңіл бөлеміз, сонымен қатар тауарлардың бағасы мен көлеміне басқа да факторлардың қалай әсер ететінін қарастырамыз.

IS үлгісі жиынтық сұраным деп танылатын макроэкономикадағы негізгі өзгерістердің өзара әрекетін түсінуді қамтамасыз етеді. Экономикадағы жиынтық сұранымның дамуы экономикадағы ұсыныста артта қалушылықты реттейді. Экономикалық ұсыныс теориясы өнім мен баға динамикасының қажетті бөлігі болып табылады.

Игіліктер нарығының басты факторларының бірі ретінде жиынтық сұраным мен ұсыным теориясы номиналды жалақыны да қамтып отырады.

Курстық жұмыстың мақсаты: игіліктер нарығының теориялық жеткізілімдерін сипаттай отырып, ондағы басты факторлардың экономиканың секторындағы қажеттілігі мен оның қызметтері туралы баяндау болып табылады.

Курстық жұмыстың міндетіне мыналар жатқызылады:

берілген тақырыптың теориялық сипатын ашу;
игіліктер нарығындағы ерекшеліктерді айқындау;
Қазақстанның тауар нарығы қызметтер нарығына экономикалық шолу;

Курстық жұмыс негізінен ІІІ тараудан тұрады. І тарауда игіліктер нарығының теориялық негіздері ашылады. Курстық жұмыстың ІІ тарауында игіліктер нарығының экономикалық көрсеткіштері аймақтық аспекті мен Қазақстан бойынша қарастырылған. ІІІ тарауда игіліктер нарығының экономикалық саясаты мен даму перспективалары туралы берілген.

Курстық жұмыстың соңы қорытындыланып, пайдаланылған әдебиеттер тізімімен және қосымшамен нақтыланған.

І Игіліктер нарығының теориялық негіздері

1. 1. Игіліктер нарығы және оның қызметтері

Бәсеке жағдайында бағаның қалыптасу механизмін түсіну үшін сұраныс және ұсынысқа негізгі талдау жүргіземіз. Бұл талдау кезінде сатылатын және сатып алынатын тауарлардың көлемі мен бағаларының арасындағы байланысқа көп көңіл бөлу керек, сонымен қатар тауарлардың бағасы мен көлеміне басқа да факторлардың қалай әсер ететінін қарастырамыз.

Сұраныс деп тұтынушылардың белгілі бір өнімді таңдау және сатып алу қабілетені айтады. Сұраныс тауардың бағасы мен көлемінің арасындағы тікелей байланысты көрсетеді.

Сұраныс-бұл тұтынушының сатып алушының бір тауарды сатып алу ойымен жасайтын жоспарын кесте түрінде көрсету. Бұндай жағдайда белгілі бір уақытты көрсету керек, мысалы, күніне, айына, жылына және тағы басқаларға.

Сұраныс көлемі сұранысқа әсер ететін басқа факторлар тұрақты деп ұйғарғандағы, әр түрлі бағамен сатып алынатын тауардың санын көрсетеді.

Сұраныс қисығы зерттеліп отырған таурадың сатып алынатын бағасы мен оның сұраныс көлемінің арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Егер баға 500-ден 600 теңгеге дейін жоғарыласа, онда сұраныс көлемі 5, 5 кг-нан 5 кг-ға дейін төмендейді. Бағаның төмендеуі сұраныс көлемін көбейтеді. Сұраныс қисығы тауардың бағасы (Р) мен тұтынушылар қалап сатып ала алатын тауарлар саны арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Сұраныс заңы бойынша тауардың бағасы неғұрлым төмендеген сайын тұтынушының сатып алатын тауарларының саны көбейеді немесе керісінше. Бұл заң нақты ақиқаттармен дәлелденген гипотеза болып табылады.

Сұраныс заңын табыс әсері және ауыстыру тиімділігі арқылы да

түсіндіруге де болады. Табыс қалай әсер етеді? Баға төмен болған жағдайда тұтынушы өзіне керек тауарды керегінше алады. Басқаша айтқанда тауардың бағасының төмендеуі ақшалай табыстың сатып алу қабілетін күшейтеді, сондықтан тұтынушының өзіне қажетті тауарларын бұрынғыдан да көп сатып алуға шамасы келеді. Ал жоғары деңгейдегі баға керісінше әсер етеді.

Енді ауыстыру тиімділігі деген не? Тұтынушы кейбір қымбат тауарлардың орнына солардың орнын басатын, бірақ бағасы неғұрлым төменірек тауарлар алуға ынталанады- бұл жағдайды ауыстыру тиімділігі дейді.

Тұтынушылар көбінесе қымбат тағамдарды олардан арзандау тағамдармен ауыстыруға әрекет жасайды. Мысалы, сиыр етінің бағасы төмендесе, онда тұтынушының табысының сатып алу қабілеті күшейеді және соның арқасында ол еттің мөлшерін бұрынғыдан да көбірек ала алады (бұл табыс тиімділігі) . Бағасы төмен болғандықтан сиыр етін қой, ешкі шошқа және тауық етінің орнына да алуға болады (бұл ауыстыру тиімділігі) .

Қазіргі жағдайларда сұраным заңының әрекеті инфляцияның күшті ықпалына тап келуде. Инфляция-бұл ақшаның құнсыздануы, ақша бірлігінің сатып алу қабілетінің құлдырауы. Егер бірқатар себептермен тауарлардың сонша санына бұрынғыдан екі есе көп ақша белгілері шығарылған болса, онда тауардың бірлігіне екі ақша бірлігі бұрынғыға қарағанда жартылай сатып алу қабілетіне не екендігін білдіреді. Нәтижесінде тауар бірлігі үшін екі ақша бірлігін төлеуге тура келеді. Біз тауардың «қалыпты» бағасы ретінде әдетте төлейтін ақша сомасын есептейтіндіктен, ақша бірліктерінің екі есе көп саны бағаның екі есе өсуі ретінде қабылданады. Ал іс жүзінде біздің шығындарымыздың екі есе өсуі жүреді ал тауардың өзінің бағасы болса, өзгерген жоқ, себебі енді екі ақша бірлігі бұрыгғы бір ақша бірлігінің орнына жүреді.

Инфляция тауардың ақшалай бағасы, өзінің көрінісін білдіретін түсінуді бізге сұраным заңын бұзу болып көрінуді ұқтырады. Ал іс жүзінде тауар бағасының өсуі өткен сияқты болады, ал сұраным көлемі болса бұған төмендеуімен жалғасқан жоқ. Өйткені, жалған өсу жүреді, сұраным оған өздігінен емес сұраным заңы бойынша жауап бермеді. Сұранымның өзгермеген көлеміне сұранымның көлемі сәйкес келеді. Соңғысы инфляция жағдайындағы табыс көлемінің өзгерістерін бірақ біздің тәуелділік шеңберінде баға мен сұраным көлемі арасында бейнелей алады, инфляция сұраным заңына ықпал етпейді. [1. 150]

в)

\[\textstyle\chi_{\ 2}\]

\[\chi_{1}\]

1. 2. Игіліктер нарығының қалыптасу ерекшеліктері

Дегенменде, игректер нарығының қалыптасуында, бірқатар күрделі мәселелер туындайды, оларды білмеу сұраным заңын талдауды қиындатуы мүмкін.

Инфляция ақша бірлігінің сатып алу қабілетінің құлдырауы

ретінде барлық тауарлардың барлық ақшалай бағаларының өсуін білдіреді. Бірақ, нарықтық экономика өзінен -өзі инфляцияға тәуелсіз түрде көптеген факторлардың ықпалымен бағалардың тұрақты қозғалысын қарастырады. Осы жағдайда мынадай мәселе туады: аталған тауарға бағаның өсуі инфляцияның немесе сұраным көлемі өзгерісіне соқтыруға тиісті нарықтың баға өсуі екендігін қалай аңғартуға болады? Баға өсуінің осы екі түрінің «инфляциялық және нарықтың түрлерінің араласуы сұраным заңының әрекетін күрделендіреді. Мұның үстіне олар қарама-қарсы бағыттарға жиі ықпал етеді-инфляция тауардың ақшалай бағасының артуына мәжбүр етеді, ол техниканың прогресс пен нарықтың бәсеке оның төмендеуіне әсер етеді.

2. Сатып алушы алдында бұдан да күрделі мәселе пайда болады. Оның ұтысы тауарды алған кездегі пайда мен шығындарды ара қатынасын дұрыс бағалай алуына байланысты. Бірақ дәл осы ара қатынас инфляция арқылы бұрмаланады. Оның көлемін есепке алу кез-келген сатып алушы әсіресе, бүгінгі шығын күткен пайдасынан әлденеше есе асып түсун қаламайтын инвестиция жасаушы адам үшін міндетті қағида болып табылады.

3. Ақырында келіп іс түпкілікті шатысады, өйткені, бір жағынан инфляция шындығында барша экономиканы шырмап алады да барлық тауарлардың бағасы өсуіне әкеліп соқтырады. Бірақ екінші жағынан осынау бағалардың инфляциялық өсуі біртегіс жүрмейді, яғни әртүрлі тауарларға ақшалай табыстарының инфляциялық өсуіне де осы қасиет тән, себебі тұтынушылардың әр алуан тобында ол да бірдей деңгейде жүрмейді.

Осылайша, сұраным көлемінің тәуелділігін нарықтың баға қозғалысынан және бағалар мен табыстардың инфляциялық өсуінің сұраным көлемі қозғалысына ықпалын ажырата білу қажет. Бұған жеке алғанда, инфляциялық бағалармен табыстарды бұрынғыларға қайта есептеу, өзгермейтін бағалар деп аталатындар бойынша есептер жүргізу арқылы жетеді. Ұсыныс деп-тауардың бағасы мен сатушылардың белгілі бір уақыт аралығында сатқысы келетін заттарының көлемі арасындағы байланысты айтамыз. Ұсыныс заңы төмендегідей тұжырымды негіздейді: тауардың бағасы қымбаттаған сайын сатушылардың сату ынтасы арта түседі.

Тауардың бағасы мен сатушылар ұсынатын тауар көлемінің арасындағы байланысты кестелік әдіспен бейнелеуге болады.

Ұсыныс қисығы баға (Р) мен тауардың ұсынылатын көлемінің арасындағы пропорционалды қатынасты көрсетеді.

Енді осы айтылғакн байланысты функция түрінде бейнелесек, онда төмендегідей формуламен жазуға болады:

Qs=f (р)

Qs=ұсыныс көлемі (т, кг) ;

Р-тауардың бағасы теңге.

Ұсыныс концепциясы тауардың бағасы мен сатушылардың сатуға ұсынған осы тауардың көлемі арасындағы қатынасты қарастырады. Әрине, бағадан басқа ұсыныс көлеміне әсер ететін басқа да факторлар бар. Оған жататындар: еңбектің (жұмыс күшінің( бағасы, таурады өндіруге қажетті материалдар мен шикізаттардың бағасы, қолданылатын тауарлардың бағасы және нарықтағы сатушылардың саны.

Нарықты жағдайларды зерттеген уақытта, сұраныстың не себепті және қандай мөлшерде өзгергенін зерттеу үшін сұраныстың икемділік коэффициентін пайдаланады. Бұл абсолюттік емес салыстырмалық коэффициент. Сондықтан, сұраныстың икемділік коэффициенті зерттегелі отырған сұраныс функциясының факторы 1 пайызға өзгерсе, онда сұраныстың қандай мөлшерге өзгеретінін көсретеді.

Сұраныс теориясында үш түрлі икемділік коэффициенті пайдаланылады. Олар мыналар:

\[\begin{array}{c}{{\frac{Q}{P}}}\\ {{E p=\frac{Q}{P}=\frac{Q}{P},\frac{P}{Q},}}\end{array}\]

бағалық икемділік коэффициенті

\[\begin{array}{c}{{\frac{Q}{P t}={\frac{Q}{V}}={\frac{Q}{V}},\ Y}}\\ {{E t={\frac{Q}{V}}={\frac{Q}{Q}},}}\end{array}\]

табыстың икемділік коэффициенті

\[\begin{array}{c}{{\displaystyle\frac{Q i}{P j}=\frac{Q i}{P j}=\frac{Q}{P j}\frac{P j}{Q j}}}\\ {{\displaystyle\bar{Q}j}}\end{array}\]

қиылысқан икемділік коэффициенті

Бұл жердегі бағалық икемділік коэффициенті (Ер) заттың бағасы 1%-ке өзгерсе, онда сол жерде затқа деген сұраныстың қандай мөлшерге өзгеретінін көрсетеді.

Бұл көрсеткіш сұраныс көлемінің осы тауардың бағасы өзгеруіне сезімталдығын анықтау үшін қолданылады, бірақ сұранысқа әсер ететін басқа факторлар тұрақты деп ұйғарамыз. Сұраныстың бағалық икемділігін (СБИ) шамасы теріс сан болады.

Сұраныстың бағалық икемділігін анықтаған кезде таураға деген сұраныс төмендегідей бес түрге бөлінеді:

икемді;
икемсіз;
икемділігі бірге тең;
өте икемді;
өте икемсіз;

Егер сұраныс көлемінің осу проценті бағаның өсу пайызынан көп болса және тауардың бағасы төмендегенде жалпы түсім көбейетін болса, онда сұраныс икемді болады.

Сұраныстың бағалық икемділігін (СБИ) қарастырған уақытта оларды нүктелік және доғалық икемділік деп бөлеміз. Нүктелік икемділікті есептеген кезде бағаның және сұраныс көлеміні пайыздық өзгеруі бастапқы көрсеткіштерінің қатынасымен есептелуі, ал доғалық орташа көрсеткіштерінің қатынасымен есептелуі.

Сұраныстың бағалық икемділік коэффициентін (Ер(Р) ) анықтағанда төмендегідей формулаларды қолданамыз.

Ер(Р)

\[\textstyle{\frac{Q}{p}}{\frac{p}{q}}\]

нүктелік икемділік

Ер(О) =

\[\frac{Q2\cdot Q.P1+P2}{P2-P1}\]

-доғалық немесе сызықтық икемділік

Q1, Q2-1 және 2 кезеңдегі сұраныс көлемі

Р1, Р2- 1, 2 мерзімді уақыт кезеңіндегі тауардың бағасы.

Егер СБИ-дің абсолюттік мәні 1 мен

\[\infty\]

(</Ер/>

\[\infty\]

аралығында болса, онда сұраныс икемді дейміз. Ал егер осы айтылған көрсеткіштің мәні (о</Ер/<1) болса, онда сұраныс икемсіз деп аталады. Егер /Ер/= 1 болса, бұл жағдайда сұраныс икемділігі бірге тең болады

Егер Ер(Р) мәні оң болса, онда зерттеп отырған тауар Гиффен тауары болады.

СБИ-ді есептеуді заттың бағасы өзгеруіне байланысты тұтынушылар шығындарының және сатушылар түсімінің өзгеруін жорамалдау үшін қолдануға болады. [2. 165]

Сұраныстың бағалық икемділігіне төмендегідей факторлар әсер етеді:

қарастырып отырған тауарды ауыстырушы (субститут) тауралар көп болса, онда бұл таураларға деген сұраныс икемді болады, ал ауыстыратын тауарлар аз болса немесе жоқ болса, онда бұл тауарларға деген сұраныс икемсіз немесе өте икемсіз болады;
тұтынушылардың баға өзгеруіне бейімделуі;
баға өзгеруін күтуі.

Сұраныстың табыстың икемділігі (СТИ) (Еі) тұтынушы табысының көлемі 1% ке өзгерген уақытта қарастырып отырған тауарға деген сұраныс көлемі неше пайызға өзгеретінін көрсетеді. Сұраныс табыстың икемділік коэффициенті Еі-оң сан, теріс сан және нольге тең болады. Егер табыс өскен уақытта затқа деген сұраныс та өсетін болса, онда Е, >0, Бұндай тауарларды кәдімгідей тауарлар дейміз. Ал егер СТИ-дің мәні Еі<0 болса, онда бұл тауарлар сапасыз тауарлар болады, себебі тұтынушының табысы өскен сайын қарастырып отырған тауарға деген сұраныс азаяды.

Сұраныстың табыстың икемділігі төмендегідей формуласымен анықталады: Еj (О) =

\[{\frac{d Q}{d J}}-{\frac{I}{Q}}\]

Еj (D) - 1 және 2 сұраныстың табыстың икемділіңк коэффициенті.

\[\frac{J Q}{J},\]

сұраныс функциясының табыс арқылы алынатын алғашқы туындысы

j-тұтынушы табысы; а-сұраныс көлемі

Егер табыс пен сұраныс көлемі белгілі бір уақыт аралығында өзгеретін болса, онда сұраныстың табыстылық икемділігі мына форумалмен анықталады:

\[E j(P)={\frac{Q2-Q2}{J2-\ J1}}.{\frac{j1+J2}{a1+a2}}\]

мұнда

\[Q1,Q2-1\]

және 2 кезеңге сәйкес келетін сұраныс көлемі;

\[J1,J2-1\]

және 2 кезеңге сәйкес келетін тұтынушы табысы

Микроэкономикада тауарлар бірін-бірі ауыстыратын және толықтыратын болғандықтан, бір тауардың бағасының өзгеруі, екінші тауардың сұраныс көлемінің өзгеруіне әсер етеді. Бұл байланысты анықтау үшін сұраныстың қиылысқан икемділігі деген көрсеткішті енгіземіз. Бұл коэффициент у тауарының бағасы 1%-ке өзгерген кезде х тауарына сұраныс көлемі неше процентке өзгеретінін көрсетеді және төмендегідей формулалармен анықталады:

\[E p y(D,x)={\frac{j D x}{J D y}}.\]

мұнда

\[E p y(D x)\]

-қиылысқан икемділік коэффициенті

\[\frac{J\alpha x}{J D y}\]

сұраныс функциясының Ру арқылы алынған алғашқы туындысы

Ру-у тауарының бағасы;

- х тауарына деген сұраныс көлемі

Егер у таруаныңы бағасы мен х тауарына деген сұраныс көлемі белгілі бір уақыт аралығында өзгерсе, онда

\[E p y(D x)\]

-былай анықталады:

\[E p y(P x)={\frac{Q x2-Q x p y+P y/2}{P y2-P y.Q x1-Q x2}}\]

\[\widehat{Q}{\mathfrak{X}},\ \widehat{Q}{\mathfrak{X}}-\]

1 және 2 кезеңдегі х тауарына деген сұраныс көлемі;

\[P^{-1}y_{1}X=1\]

және 2 кезеңдегі у тауарының бағасы;

\[E p y(P x)\]

>0, яғни оң сан болса, онда қарастырып, отырған х және у тауарлары бірін-бірі ауыстыратын тауарлар болады, ал егер

\[E p y(P x)\]

< 0 яғни теріс сан болса, онда зерттеп отырған тауарлар бірін-бірі толықтыратын тауралар болады.

\[E p y(P x)\]

=0, онда х және у тауарлары бір-біріне қатысы жоқ тауарлар болып табылады.

Егер де қандай да болмасын қажеттілік тек қана тиісті тауарды төлеу арқылы қанағаттандырылса, онда бұл төлеудің көлемі сатып алынатын тауарларды таңдауға да, оларды сатып алу көлеміне де тигізеді.

1. 3. Игіліктер нарығының классикалық және кейнстік түсіндірмесі

Өндіру қызметі жұмыспен қамтылу деңгейін өнім деңгейімен байланыстырады. Өндіру қызметінде өнім еңбекке жұмсалынған табыс деңгейімен шамалас болады.

\[Y=a N\]

Мұндағы

\[{\boldsymbol{Y}}-\]

шығарылған өнім деңгейі, ал

\[N-\]

еңбек шығынының немесе жұмыспен қамтылу сомасы.

\[\mathcal{Q}\]

коэффициенті еңбек өнімділігі деп аталады. Еңбек өнімділігі дегеніміз өнімнің еңбек шығынына арналған коэффициенті

\[Z^{}/N^{}\]

жұмыспен қамтылған тұстағы өнім сомасы. Мысалы,

\[{\mathcal Q}\,\]

3-ке теңб олса, онда бір сағаттағы жұмыстан үш сағаттық жұмыстың өнімі өндіріледі.

Еңбек өнімділігі тұрақты болады. Күнделікті өмірде еңбек өнімділігі уақыт талабына сай өзгеріп отырады. Өйткені қазіргі жұмысшылардың кәсіби дайындықтары, білімдері мен біліктері жоғары. Еңбек өнімділігі коньюнктуралық циклге қатысты алғанда өзгеріп отырады. Тоқырау тұсында өнімділік азаяды да, жаңару кезінде жандана бастайды.

Неоклассикалық үлгіде өнім өскен сайын өнімділік қысқарады.

Дж. М. Кейнс классикалық үлгінің негізгі жағдайлары мен қағидаларын жоққа шығарды және мынандай тұжырымдарды ұсынды

Экономикадағы нақты және ақша секторлары тығыз байланысты. Ақшаның бейтараптвлық принципі ақшаны мәні мен мағынасы бар деген қағидамен ауыстырылды. Бұл ақшаның нақты көрсеткіштерге әсер ететіндігін көрсетеді. Ақша нарығы, бағалаы қағаздармен қатар қаржы нарығының бір сегменті болып есептеледі және макроэкономикалық нарықтың бір бөлігі.
Тауар және еңбек нарықтары жетілмеген бәсеке жағдайында іс әрекет жасайды.
Баға қатаң, белгілі бір уақыт аралығында тұрақты болады.

Кейнстік макроэкономикалық үлгіде тауар нарығында баға қатаң болады, өйткені бұл нарықта әртүрлі нарықтық құрылымға жататын фирмалар жұмыс жасайды. Бұл фирмалар өндірген өнімдері мен көрсеткен қызметтеріне өздері баға тағайындай алады.

Кейнстік үлгі бұл үлгі экономиканы жиынтық сұраныс жағынан қарастыру. Соынмен, жиынтық ұсынысты анықтайтын, негізгі фактор ретінде, жиынтық сұраныс есептеледі. Қысқа мерзімдік жиынтық ұсыныс қисығының горизонтальды қисық түрінде болады.

Өндірістің құлдырауынан үлкен шығындарды болдырмау үшін жиынтық сұранысты реттейтін белсенді мемелкеттік саясат қажет. Сондықтан кейнстік экономикалық теорияны көбіне жиынтық сұраныс теориясы деп атайды.

Жоспарланған шығындар үй шаруашылықтарының фирмалардың және үкімет тауарларға және қызмет көрсетуге жұмсауға жоспарлап отырған сомасы болып табылады. Нақты шығындар кенеттен болған өзгерістер жағдайында тауарлы-материалдық қорларға жоспарланбаған инвестициялар жасауға мәжбүр болған кезде ерекшеленеді.

Жоспарланған шығындар функциясы

\[E=C+I+G+X_{n}\]

графикалық түрде жоғары қарай

\[I\leftarrow G\leftarrow X_{n}\]

көлеміне ығыстырылған тұтыну функциясы

\[C=a+b\,\]

\[\left[Y-T\right]\]

ретінде бейнеленеді.

Берілген жағдайда талдаудың қарапайымдылығына таза экспорт көлемі жиынтық табыс

\[{\boldsymbol{Y}}-\]

тан автономды деп есептеледі. Сондықтан таза экспорт толығымен автономды шығындар көлеміне кіреді

\[a+I+G+X_{n}\]