Жер кіндігі – Байқоңыр!
Қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіровтің өмір жолы ерлік пен өнегеге толы. 1988 жылы Кеңес Одағында тұңғыш рет жерге қонбай ұшаққа екі рет жанармай құйдыру арқылы Солтүстік полюске ұшу сапарын ерлікпен орындаған да, 1989 жылы бірінші болып авиатасушы крейсердің алақандай алаңына “МиГ-29к” реактивті ұшағын үлкен шеберлікпен дәл қондыра білген де, реактивті ұшақтың 50-ден астам жаңа түрін сынақтан өткізген де осы Тоқтар Оңғарбайұлы екенін зор мақтанышпен айта аламыз.
Ол 1988 жылы Кеңес Одағының Батыры, 1995 жылы Халық Қаһарманы атағына ие болды. КСРО-ның еңбек сіңірген ұшқыш-сынақшысы, авиация генерал-майоры.
Дүниежүзілік космонавтика және авиация күні қарсаңында Тоқтар Әубәкіровпен сұхбаттасудың сәті түскен еді. Батырдың риясыз, шын көңілімен айтқан ойларын сол қалпында оқырман назарына ұсынып отырмыз.
– Тоқтар Оңғарбайұлы, міне, бүгін адамзат баласының ғарышқа алғашқы сапар шеккеніне 45 жыл толып отыр. Араға жылдар салып, 1991 жылы сіз ғарыш кеңістігіне самғадыңыз. Өзіңізді қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер, ұлттық батырымыз деп білеміз. Оқырмандарға тылсым құпияға толы аспан әлемі жайлы ойыңызды білдірсеңіз?
– Мен барлық Қазақстан халқын 12 сәуір – Дүниежүзілік космонавтика және авиация күнімен құттықтағым келеді. Бұл халықаралық деңгейдегі атаулы күн болуымен бірге, Қазақстан үшін ерекше күн. Өйткені бірінші Жер серігі де, бірінші адам да әлем бойынша біздің еліміздің жерінен, Байқоңырымыздан ұшты! Сондықтан Қазақстанды ғарыштың кіндігі деуге болады. Тарихқа көз салсақ, бүгін Юрий Гагариннің космосқа самғағанына 45 жыл толып отыр. Содан бері ғарышты дамыту саласында орасан зор жұмыстар жасалды. Мыңдаған
Ол 1988 жылы Кеңес Одағының Батыры, 1995 жылы Халық Қаһарманы атағына ие болды. КСРО-ның еңбек сіңірген ұшқыш-сынақшысы, авиация генерал-майоры.
Дүниежүзілік космонавтика және авиация күні қарсаңында Тоқтар Әубәкіровпен сұхбаттасудың сәті түскен еді. Батырдың риясыз, шын көңілімен айтқан ойларын сол қалпында оқырман назарына ұсынып отырмыз.
– Тоқтар Оңғарбайұлы, міне, бүгін адамзат баласының ғарышқа алғашқы сапар шеккеніне 45 жыл толып отыр. Араға жылдар салып, 1991 жылы сіз ғарыш кеңістігіне самғадыңыз. Өзіңізді қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер, ұлттық батырымыз деп білеміз. Оқырмандарға тылсым құпияға толы аспан әлемі жайлы ойыңызды білдірсеңіз?
– Мен барлық Қазақстан халқын 12 сәуір – Дүниежүзілік космонавтика және авиация күнімен құттықтағым келеді. Бұл халықаралық деңгейдегі атаулы күн болуымен бірге, Қазақстан үшін ерекше күн. Өйткені бірінші Жер серігі де, бірінші адам да әлем бойынша біздің еліміздің жерінен, Байқоңырымыздан ұшты! Сондықтан Қазақстанды ғарыштың кіндігі деуге болады. Тарихқа көз салсақ, бүгін Юрий Гагариннің космосқа самғағанына 45 жыл толып отыр. Содан бері ғарышты дамыту саласында орасан зор жұмыстар жасалды. Мыңдаған
Жер кіндігі – Байқоңыр!
Қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіровтің өмір жолы ерлік пен
өнегеге толы. 1988 жылы Кеңес Одағында тұңғыш рет жерге қонбай ұшаққа екі
рет жанармай құйдыру арқылы Солтүстік полюске ұшу сапарын ерлікпен
орындаған да, 1989 жылы бірінші болып авиатасушы крейсердің алақандай
алаңына “МиГ-29к” реактивті ұшағын үлкен шеберлікпен дәл қондыра білген де,
реактивті ұшақтың 50-ден астам жаңа түрін сынақтан өткізген де осы Тоқтар
Оңғарбайұлы екенін зор мақтанышпен айта аламыз.
Ол 1988 жылы Кеңес Одағының Батыры, 1995 жылы Халық Қаһарманы атағына
ие болды. КСРО-ның еңбек сіңірген ұшқыш-сынақшысы, авиация генерал-майоры.
Дүниежүзілік космонавтика және авиация күні қарсаңында Тоқтар
Әубәкіровпен сұхбаттасудың сәті түскен еді. Батырдың риясыз, шын көңілімен
айтқан ойларын сол қалпында оқырман назарына ұсынып отырмыз.
– Тоқтар Оңғарбайұлы, міне, бүгін адамзат баласының ғарышқа алғашқы
сапар шеккеніне 45 жыл толып отыр. Араға жылдар салып, 1991 жылы сіз ғарыш
кеңістігіне самғадыңыз. Өзіңізді қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер, ұлттық
батырымыз деп білеміз. Оқырмандарға тылсым құпияға толы аспан әлемі жайлы
ойыңызды білдірсеңіз?
– Мен барлық Қазақстан халқын 12 сәуір – Дүниежүзілік космонавтика және
авиация күнімен құттықтағым келеді. Бұл халықаралық деңгейдегі атаулы күн
болуымен бірге, Қазақстан үшін ерекше күн. Өйткені бірінші Жер серігі де,
бірінші адам да әлем бойынша біздің еліміздің жерінен, Байқоңырымыздан
ұшты! Сондықтан Қазақстанды ғарыштың кіндігі деуге болады. Тарихқа көз
салсақ, бүгін Юрий Гагариннің космосқа самғағанына 45 жыл толып отыр. Содан
бері ғарышты дамыту саласында орасан зор жұмыстар жасалды. Мыңдаған ғылыми-
зерттеу жобалары жүзеге асырылды. Ғарыштың пайдасын да, қиындығын да
көрдік, азабын да шектік. Бірақ, жалпы алғанда, адамзат баласына аспан
әлемінің керек екендігі ешқандай дәлелдеуді қажет етпейді. Дүние жүзінің
көптеген көрнекті ғалымдары адамзаттың әрі қарай өмір сүруіне қажетті
жетістіктерді ғарыштан табамыз деп отыр. Әрине, жеріміз кең байтақ болған
соң, бүгінгі таңда мұнайдың да, газдың да және басқа да минералдық
байлықтарымыздың таусылып келе жатқанын көрмей отырмыз. Қарапайым адамдар
жер байлығының бәрі біткен кезде қалай өмір сүреміз деп ойлай қоймаған
шығар. Ал ғалымдар соны зерттеп, ғарышты пайдалану жолын іздеп жатыр.
– Биыл сіздің ғарышқа ұшқаныңызға 15 жыл толады. Қазанның 2-сі күні
аспан әлеміне самғап, 10-ы күні Жерге оралдыңыз. Осы бір елеулі оқиға елдің
егемендігімен тұспа-тұс келді ғой.
– Иә, шынында да менің ғарышқа көтерілген кезімді еліміздің тәуелсіздік
алуымен қатар алып қараған жөн. Неге десеңіздер, Елбасымыз Нұрсұлтан
Әбішұлы Назарбаевпен кездесіп, әңгімелесіп отырғанымда мүмкіндікті қазір
пайдаланып қалмасақ болмайды деп айтқан еді. Біздің ғарышқа ұшуымызға
Президент көп еңбек сіңірді. Және де тәубе дейтінім, мен сол кезде бәріне
де дайын едім.
– Сізден кейін ғарышқа Талғат Мұсабаев көтерілді. Ал енді қазір тағы да
қазақтың екі азаматы дайындалып жатыр деп естиміз.
– Талғаттың да сапары сәтті болды. Үш рет самғап барып келді. Қазір
ғарыш саласындағы қызметін абыройлы атқарып жүр. Ал таяудағы болашаққа
келсек, тағы да тәубе дейік, Мұхтар мен Айдын атты ізбасарларымыз бар.
Екеуі де мықты азамат. Бір-екі жылдан кейін олар да ғарышқа самғайды деп
ойлаймын.
– Байқоңыр ғарыш айлағын ресейліктер жалға алып пайдаланып отыр. Бұл
кешеннің бүгіні мен ертеңі туралы не айтар едіңіз?
– 1991 жылы халықаралық деңгейдегі бірлескен мекеме құрмасақ, Байқоңыр
құрып кетеді деп айтып едім. Ал тек қана бір ел пайдаланса, олар кешеннің
мүмкіндігі таусылғанша пайдаланады да, кейін кетіп қалады. Қазір осы
олқылықты жоюдың сәті түскен сияқты. Ресейліктермен бірігіп, “Бәйтерек”
деген бірлескен үлкен ұжым құрып жатырмыз. Ол жобаға сәйкес әр түрлі
зымырандар мен ғарыш кемелері ұшатын орталық болады.
— Қазіргі таңда ғарышқа шетелдіктер туристік сапармен барып қайтатын
болды. Олар саяхатқа шыққаны үшін миллиондап қаржы төлейді. Бізге қандай
пайдасы бар?
– Жаңа айтып өткен ресейліктермен бірлескен жобаларымыз жүзеге асқан
кезде біздің елдің де одан алатын үлесі болады. Ол үшін келісім-шарттар
жасалуы қажет. Ол күн де алыс емес шығар деп ойлаймын.
– Өзіңіз депутат ретінде ғарыш саласының көкейкесті мәселелерін жиі
көтеріп жүрсіз. “КАZSАТ” қазақстандық байланыс және хабар тарату серігі
былтыр ұшырылуы керек еді. Ол кейінге шегеріліп, биылғы 8 маусымға
жоспарланып отыр. Осы төңіректегі ойыңызды білгіміз келеді?
– Иә, “КАZSАТ” 2005 жылғы желтоқсанда ұшуы керек еді. Біріншіден,
ғарыш кеңістігіне шығатын қандай зымыран немесе спутник болса да, оны жан-
жақты дайындау қажет. “КАZSАТ” жобасын әзірлеп жатқан ұжым бұрын мұндай
жұмыспен шұғылданып көрмеген еді. Қиын тиюде. Сондықтан үлгере алмай жатыр.
Ғарышқа шығаратын техниканың ешбір жерінде ақауы болмауы қажет қой. Жуырда
біздің Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев Мәскеуге барған сапарында Ресей
Президенті Владимир Путин екеуі “КАZSАТ” серігінің үстіміздегі жылы
маусымда ұшырылатындығы туралы келісім-шартқа қол қойды. Демек, дайындық
аяқталып келеді деген сөз. Сол сапарда “Бәйтерек” жобасының да іске
асырылатындығы жайлы келісім жасалды. Бұл да қуанышты оқиға, жақсы хабар.
– Өзіңіз кезінде ғарыш саласындағы ғылымға басшылық жасадыңыз...
– Жаңа ғана егемендік алып, нарық жағдайына көшіп жатқан тұсымызда
басшылардың бәрі коммунистік ойлау жүйесінен шыға алмай жүрді ғой. Заман
алмасқанда арасында ойлануға уақыт болмай қалатыны бар. Сондықтан олар
жағдайды бірден түсіне алмады. Сол кезде жас елдің келешегі туралы нақты
бағыттарды, озық ойларды айтқан адамдарға олар басқаша көзқараспен қарады.
Мен сол тұста “Байқоңыр” туралы да, авиация саласы жөнінде де, басқа да
өзім жетік білетін салалар бойынша көп жаңа идеялар айтқан едім. Ол
ұстанымдарым біраз адамға ұнамады. Мәселен, “Байқоңыр” ғарыш айлағын
ғарышпен айналысатын елдермен біріге отырып үлкен ғарыш кешенінің орталығы
ету қажет деген едім. Мен сол кезде осы ойымды жүзеге асырамын деп жұмыссыз
да қалдым. Басшылардың ойлары басқаша болды, мені түсінбеді. Қазір менің
ұстанымым жеңді деп ойлаймын.
– Ғарыш жетістігі арқылы ғылымға қандай жаңалықтар енгізуге болады?
– Аспан әлемін игерудің пайда болғаны ғылымның арқасында. Ғылым биік
деңгейге көтерілмесе, ешкім де ғарышқа самғамас еді. Мынау зымыран да, жер
серігі де, “Мир” стансасы да адам ақыл-ойының жетістігі. Ғылым сәт санап
дамып бара жатыр. Бала кезімізде қиял-ғажайып кітаптарды көп оқушы едік
қой. Сол кезде: “Айға баруға болар ма екен?” деп таң қалушы едік. Сол қиял-
ғажайыптар әлемі біздің ойымызды дамытып, миымызды жұмыс істеткізіп, небір
жетістіктерге жетеміз деп ғылыммен айналысатын адамдарға әрі қарай жол ашып
отыр.
– Ұлы Отан соғысы жылдары қарағандылық ұшқыш Нүркен Әбдіровтің ерлігі
бүкіл қазаққа емес, әлемге тарады. Ұшқыш болуыңызға Нүркен батырдың әсері
болды ма?
– Әрине, Нүркен Әбдіров маған тікелей әсер етті. Неге десеңіз, мен
батырмен көршілес ауылда тудым. Арасы 45 шақырымдай. Ол ағамызды бала
күнімде бүкіл аудан тұрғындары әңгіме қылатын. Соғыстан кейін туған біздей
балаларға ерлік көрсеткен аға ұрпақ өкілдері үлгі болды. Мен 10 жасымда
Нүркен ауылына жаяу бардым. Неге дейсіз бе? Ойым батыр жүрген жерде жалаң
аяқ жүріп, ол жұтқан ауамен тыныстайын, маған да бір қасиет жұғар деп
ойладым! Қазақ болған соң ырымшылмыз ғой. Кішкентай күнімізде ақсақалдар
да, ақ жаулықты әжелер де аузымызға түкіретін. Оған біз жиіркенбейтінбіз.
Одан ауырмайтынбыз да. Қайырымдылығы мен жомарттығы мол ауылдың тәлім-
тәрбиесін алдық. Мен кішкентай күнімнен Нүркен Әбдіров сияқты ұшқыш боламын
деп армандап өстім. Он бес жасқа жеткен соң батыр атындағы аэроклубқа
барып, парашютпен секіріп, алғашқы сынақтардан өтіп, әуе әлемінің қыр-сырын
үйрене бастадым. Содан кейін аэроклубтың ұшақ жағына көштім. Оны бітіріп,
ұшқыш болдым. Одан кейін ұшқыштардың әскери мектебіне бардым. Мен де Нүркен
сияқты әскери адам болғым ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіровтің өмір жолы ерлік пен
өнегеге толы. 1988 жылы Кеңес Одағында тұңғыш рет жерге қонбай ұшаққа екі
рет жанармай құйдыру арқылы Солтүстік полюске ұшу сапарын ерлікпен
орындаған да, 1989 жылы бірінші болып авиатасушы крейсердің алақандай
алаңына “МиГ-29к” реактивті ұшағын үлкен шеберлікпен дәл қондыра білген де,
реактивті ұшақтың 50-ден астам жаңа түрін сынақтан өткізген де осы Тоқтар
Оңғарбайұлы екенін зор мақтанышпен айта аламыз.
Ол 1988 жылы Кеңес Одағының Батыры, 1995 жылы Халық Қаһарманы атағына
ие болды. КСРО-ның еңбек сіңірген ұшқыш-сынақшысы, авиация генерал-майоры.
Дүниежүзілік космонавтика және авиация күні қарсаңында Тоқтар
Әубәкіровпен сұхбаттасудың сәті түскен еді. Батырдың риясыз, шын көңілімен
айтқан ойларын сол қалпында оқырман назарына ұсынып отырмыз.
– Тоқтар Оңғарбайұлы, міне, бүгін адамзат баласының ғарышқа алғашқы
сапар шеккеніне 45 жыл толып отыр. Араға жылдар салып, 1991 жылы сіз ғарыш
кеңістігіне самғадыңыз. Өзіңізді қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер, ұлттық
батырымыз деп білеміз. Оқырмандарға тылсым құпияға толы аспан әлемі жайлы
ойыңызды білдірсеңіз?
– Мен барлық Қазақстан халқын 12 сәуір – Дүниежүзілік космонавтика және
авиация күнімен құттықтағым келеді. Бұл халықаралық деңгейдегі атаулы күн
болуымен бірге, Қазақстан үшін ерекше күн. Өйткені бірінші Жер серігі де,
бірінші адам да әлем бойынша біздің еліміздің жерінен, Байқоңырымыздан
ұшты! Сондықтан Қазақстанды ғарыштың кіндігі деуге болады. Тарихқа көз
салсақ, бүгін Юрий Гагариннің космосқа самғағанына 45 жыл толып отыр. Содан
бері ғарышты дамыту саласында орасан зор жұмыстар жасалды. Мыңдаған ғылыми-
зерттеу жобалары жүзеге асырылды. Ғарыштың пайдасын да, қиындығын да
көрдік, азабын да шектік. Бірақ, жалпы алғанда, адамзат баласына аспан
әлемінің керек екендігі ешқандай дәлелдеуді қажет етпейді. Дүние жүзінің
көптеген көрнекті ғалымдары адамзаттың әрі қарай өмір сүруіне қажетті
жетістіктерді ғарыштан табамыз деп отыр. Әрине, жеріміз кең байтақ болған
соң, бүгінгі таңда мұнайдың да, газдың да және басқа да минералдық
байлықтарымыздың таусылып келе жатқанын көрмей отырмыз. Қарапайым адамдар
жер байлығының бәрі біткен кезде қалай өмір сүреміз деп ойлай қоймаған
шығар. Ал ғалымдар соны зерттеп, ғарышты пайдалану жолын іздеп жатыр.
– Биыл сіздің ғарышқа ұшқаныңызға 15 жыл толады. Қазанның 2-сі күні
аспан әлеміне самғап, 10-ы күні Жерге оралдыңыз. Осы бір елеулі оқиға елдің
егемендігімен тұспа-тұс келді ғой.
– Иә, шынында да менің ғарышқа көтерілген кезімді еліміздің тәуелсіздік
алуымен қатар алып қараған жөн. Неге десеңіздер, Елбасымыз Нұрсұлтан
Әбішұлы Назарбаевпен кездесіп, әңгімелесіп отырғанымда мүмкіндікті қазір
пайдаланып қалмасақ болмайды деп айтқан еді. Біздің ғарышқа ұшуымызға
Президент көп еңбек сіңірді. Және де тәубе дейтінім, мен сол кезде бәріне
де дайын едім.
– Сізден кейін ғарышқа Талғат Мұсабаев көтерілді. Ал енді қазір тағы да
қазақтың екі азаматы дайындалып жатыр деп естиміз.
– Талғаттың да сапары сәтті болды. Үш рет самғап барып келді. Қазір
ғарыш саласындағы қызметін абыройлы атқарып жүр. Ал таяудағы болашаққа
келсек, тағы да тәубе дейік, Мұхтар мен Айдын атты ізбасарларымыз бар.
Екеуі де мықты азамат. Бір-екі жылдан кейін олар да ғарышқа самғайды деп
ойлаймын.
– Байқоңыр ғарыш айлағын ресейліктер жалға алып пайдаланып отыр. Бұл
кешеннің бүгіні мен ертеңі туралы не айтар едіңіз?
– 1991 жылы халықаралық деңгейдегі бірлескен мекеме құрмасақ, Байқоңыр
құрып кетеді деп айтып едім. Ал тек қана бір ел пайдаланса, олар кешеннің
мүмкіндігі таусылғанша пайдаланады да, кейін кетіп қалады. Қазір осы
олқылықты жоюдың сәті түскен сияқты. Ресейліктермен бірігіп, “Бәйтерек”
деген бірлескен үлкен ұжым құрып жатырмыз. Ол жобаға сәйкес әр түрлі
зымырандар мен ғарыш кемелері ұшатын орталық болады.
— Қазіргі таңда ғарышқа шетелдіктер туристік сапармен барып қайтатын
болды. Олар саяхатқа шыққаны үшін миллиондап қаржы төлейді. Бізге қандай
пайдасы бар?
– Жаңа айтып өткен ресейліктермен бірлескен жобаларымыз жүзеге асқан
кезде біздің елдің де одан алатын үлесі болады. Ол үшін келісім-шарттар
жасалуы қажет. Ол күн де алыс емес шығар деп ойлаймын.
– Өзіңіз депутат ретінде ғарыш саласының көкейкесті мәселелерін жиі
көтеріп жүрсіз. “КАZSАТ” қазақстандық байланыс және хабар тарату серігі
былтыр ұшырылуы керек еді. Ол кейінге шегеріліп, биылғы 8 маусымға
жоспарланып отыр. Осы төңіректегі ойыңызды білгіміз келеді?
– Иә, “КАZSАТ” 2005 жылғы желтоқсанда ұшуы керек еді. Біріншіден,
ғарыш кеңістігіне шығатын қандай зымыран немесе спутник болса да, оны жан-
жақты дайындау қажет. “КАZSАТ” жобасын әзірлеп жатқан ұжым бұрын мұндай
жұмыспен шұғылданып көрмеген еді. Қиын тиюде. Сондықтан үлгере алмай жатыр.
Ғарышқа шығаратын техниканың ешбір жерінде ақауы болмауы қажет қой. Жуырда
біздің Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев Мәскеуге барған сапарында Ресей
Президенті Владимир Путин екеуі “КАZSАТ” серігінің үстіміздегі жылы
маусымда ұшырылатындығы туралы келісім-шартқа қол қойды. Демек, дайындық
аяқталып келеді деген сөз. Сол сапарда “Бәйтерек” жобасының да іске
асырылатындығы жайлы келісім жасалды. Бұл да қуанышты оқиға, жақсы хабар.
– Өзіңіз кезінде ғарыш саласындағы ғылымға басшылық жасадыңыз...
– Жаңа ғана егемендік алып, нарық жағдайына көшіп жатқан тұсымызда
басшылардың бәрі коммунистік ойлау жүйесінен шыға алмай жүрді ғой. Заман
алмасқанда арасында ойлануға уақыт болмай қалатыны бар. Сондықтан олар
жағдайды бірден түсіне алмады. Сол кезде жас елдің келешегі туралы нақты
бағыттарды, озық ойларды айтқан адамдарға олар басқаша көзқараспен қарады.
Мен сол тұста “Байқоңыр” туралы да, авиация саласы жөнінде де, басқа да
өзім жетік білетін салалар бойынша көп жаңа идеялар айтқан едім. Ол
ұстанымдарым біраз адамға ұнамады. Мәселен, “Байқоңыр” ғарыш айлағын
ғарышпен айналысатын елдермен біріге отырып үлкен ғарыш кешенінің орталығы
ету қажет деген едім. Мен сол кезде осы ойымды жүзеге асырамын деп жұмыссыз
да қалдым. Басшылардың ойлары басқаша болды, мені түсінбеді. Қазір менің
ұстанымым жеңді деп ойлаймын.
– Ғарыш жетістігі арқылы ғылымға қандай жаңалықтар енгізуге болады?
– Аспан әлемін игерудің пайда болғаны ғылымның арқасында. Ғылым биік
деңгейге көтерілмесе, ешкім де ғарышқа самғамас еді. Мынау зымыран да, жер
серігі де, “Мир” стансасы да адам ақыл-ойының жетістігі. Ғылым сәт санап
дамып бара жатыр. Бала кезімізде қиял-ғажайып кітаптарды көп оқушы едік
қой. Сол кезде: “Айға баруға болар ма екен?” деп таң қалушы едік. Сол қиял-
ғажайыптар әлемі біздің ойымызды дамытып, миымызды жұмыс істеткізіп, небір
жетістіктерге жетеміз деп ғылыммен айналысатын адамдарға әрі қарай жол ашып
отыр.
– Ұлы Отан соғысы жылдары қарағандылық ұшқыш Нүркен Әбдіровтің ерлігі
бүкіл қазаққа емес, әлемге тарады. Ұшқыш болуыңызға Нүркен батырдың әсері
болды ма?
– Әрине, Нүркен Әбдіров маған тікелей әсер етті. Неге десеңіз, мен
батырмен көршілес ауылда тудым. Арасы 45 шақырымдай. Ол ағамызды бала
күнімде бүкіл аудан тұрғындары әңгіме қылатын. Соғыстан кейін туған біздей
балаларға ерлік көрсеткен аға ұрпақ өкілдері үлгі болды. Мен 10 жасымда
Нүркен ауылына жаяу бардым. Неге дейсіз бе? Ойым батыр жүрген жерде жалаң
аяқ жүріп, ол жұтқан ауамен тыныстайын, маған да бір қасиет жұғар деп
ойладым! Қазақ болған соң ырымшылмыз ғой. Кішкентай күнімізде ақсақалдар
да, ақ жаулықты әжелер де аузымызға түкіретін. Оған біз жиіркенбейтінбіз.
Одан ауырмайтынбыз да. Қайырымдылығы мен жомарттығы мол ауылдың тәлім-
тәрбиесін алдық. Мен кішкентай күнімнен Нүркен Әбдіров сияқты ұшқыш боламын
деп армандап өстім. Он бес жасқа жеткен соң батыр атындағы аэроклубқа
барып, парашютпен секіріп, алғашқы сынақтардан өтіп, әуе әлемінің қыр-сырын
үйрене бастадым. Содан кейін аэроклубтың ұшақ жағына көштім. Оны бітіріп,
ұшқыш болдым. Одан кейін ұшқыштардың әскери мектебіне бардым. Мен де Нүркен
сияқты әскери адам болғым ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz